Miejsce, środowisko życia wspólnoty lokalnej, jest podstawowym pojęciem refleksji pedagogiki społecznej. Wielu mieszkańcom kojarzy się ono z marginalizacją i wykluczeniem. Badania przeprowadzono w grupie 85 bezrobotnych z miast województwa podlaskiego. Za pomocą kwestionariusza określono miejsce zamieszkania, urodzenia oraz wykształcenie i zawód osób badanych, ich rodziców i dziadków. Badani bezrobotni wypełnili skale: stosunek do miejsca zamieszkania: domu, okolicy i miasta, znaczenie miejsca zamieszkania, opinie na temat miejscowości, zainteresowanie historią miejscowości i zainteresowanie historią w ogóle. Generalnym wynikiem badań jest wniosek, że ustosunkowanie bezrobotnych wobec domu, okolicy i miasta, pojmowanie przez nich znaczenia miejsca zamieszkania oraz ich zainteresowanie historią miejscowości i historią społeczną pozostaje w istotnym związku z niskim poziomem zakorzeniania rodzinnego, tj. wiedzy o miejscu urodzenia, wykształceniu i zawodzie rodziców i dziadków. Znajomość historii rodzinnej u bezrobotnych w większości przypadków ograniczała się do rodziców badanych. Stosunek do miejsca jako domu zdecydowanie przeważał nad odczuciami wobec okolicy i miasta. Bezrobotni, którzy wyrażali słabsze pozytywne ustosunkowanie do swojej miejscowości, zdecydowanie mniej przychylnie odnosili się do domu. Zainteresowanie bezrobotnych historią miejscowości oraz historią w ogóle jest pochodną ich miejskiego pochodzenia, ponadpodstawowego wykształcenia i skromnych dochodów.
EN
A place, an environment of a local community, is a fundamental concept of social pedagogy. However, for many people a place is associated with marginalization and exclusion. Studies were conducted on a group of 85 unemployed people, from towns of the Podlaskie region of Poland. By use of a questionnaire, the subject’s, their parents’ and grandparents’ place of residence, place of birth, education, profession were established. The questionnaire used scales to define the subject’s attitude towards their place of residence, home, neighborhood and city, the importance of their place of residence and whether they have an interest in town history or an interest in history in general. The main result of the studies is the conclusion that the relationship of the unemployed towards their home, neighborhood and city, their understanding of the importance of their place of residence, their interest in town history and social history, are connected to the strength of their family roots. In the majority of cases, the respondents’ knowledge of family history was limited to their parents and their connection to ‘home’ was stronger than their attachment to their neighborhood and city. The unemployed who expressed weaker positive relations to their town also spoke far less favorably about their home. Their interest in town history and history in general is the derivation of their city of origin, their elementary school education and their modest incomes.
The author addresses the problem of naming the space associated with the Staszic Palace in Warsaw. She argues that along with its name, the square in front of the palace lost its both administrative and social distinctiveness and advocates for its restoration. Her analysis of the naming system, complemented by an investigation of archival sources and a reflection upon the history and cultural significance of selected parts of the palace, reveals a gap in the current naming conventions, which cover only urban areas. The article outlines an original proposal of naming typology for enclosed public places, developed in the course of the work on the selection of names for two auditoria of the Staszic Palace, which remained unnamed until 2020. Furthering the arguments that led to naming the auditoria under the author’s recommendations, she explores the connection between the placename and the meanings inscribed in the imaginary space. The theoretical background of the article has been provided by works of Edward Soja, Michel Foucault and Henri Lefebvre as well as the categories of collective memory of space (Hayden White and Frank Ankersmit) and affective heterotopy, defined by the author in her monograph on the Staszic Palace.
W artykule podjęto próbę naświetlenia problematyki dotyczącej pamięci społecznej z uwzględnieniem jej komponentu – pamięci miejsca, na którą składa się topografia i struktura architektoniczna, ważne postaci, bohaterowie, społecznicy działający na rzecz środowiska lokalnego, zdarzenia wpisane w historię danego miejsca oraz tradycje charakterystyczne dla jego mieszkańców. W pracy skoncentrowano się na pokazaniu teoretycznego tła dotyczącego kwestii pamięci miejsca z wyróżnieniem jednego z jej składników – tradycji. W części empirycznej przedstawiono analizę przedwojennych obrzędów i zwyczajów kultywowanych w Białymstoku świadczących o tożsamości miasta.
EN
The article is an attempt to exposure problems concerning social memory with regard to its component – memory of space, which consists of the topography and architectural structure, important characters, heroes, authorities, community workers, and also the events inscribed in the history of the particular place and the history of the characteristics of its inhabitants. The study focused on showing the theoretical background on issues of memory of space with particular reference to one of its components – tradition. In the empirical part is presented an analysis of prewar rites and customs which were cultivated in Bialystok and which providing the identity of the city.
Artykuł jest poświęcony literackim obrazom Lwowa w stworzonym przez współczesne ukraińskie pisarki cyklu opowieści „Seria lwowska”, który może być uznany za szczególne archiwum pamięci, ilustrujące sposoby doświadczania miasta i myślenia o nim. Autorka niniejszego tekstu analizuje wchodzące w skład serii opowiadania pod dwoma aspektami: jaki jest Lwów jako całość w pamięci ukraińskich pisarek oraz do jakich wybranych fragmentów zapamiętanej rzeczywistości lwowskiej odwołują się one w kreowaniu literackiego obrazu miasta. Te dwa sposoby pamiętania określone zostały jako pamięć miasta i pamięć miejsca: w pierwszym przypadku mamy do czynienia z podejściem systemowym, ujmującym miasto jako gestalt, w drugim zaś – z konkretnymi wycinkami miejskiej rzeczywistości.
EN
This article is devoted to the literary images of Lviv in the cycle of stories L’vivska seriia [The Lviv Series]. Created by contemporary Ukrainian women writers, the cycle can be considered a special archive of memory, illustrating the ways of experiencing the city and thinking about it. The study analyses the stories included in the series in two aspects: what Lviv as an entity is like in the memory of Ukrainian writers, and what selected fragments of the remembered Lviv reality they refer to in creating the literary image of the city. These two ways of remembering have been defined as the memory of the city and the memory of the place: the first term is about a systemic approach, presenting the city as a gestalt, and the second one is about specific fragments of urban reality.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.