Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Próba weryfikacji interdyscyplinarnej hipotezy wyjaśniającej spadek liczby urodzeń i niską dzietność

100%

Brodziak A. , Wolińska A. , Ziółko E.

Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine

|

2012

|

tom 15

|

nr 4

104-115

EN

Aim of the study: The aim of study was to estimate the total fertility rate in the group of women, the participants of so called supplementary study of nursing. We aimed to acquire and analyze the attitudes, beliefs and attitudes of women to motherhood and the desire to have children. These data enable to verify the interdisciplinary hypothesis justifying the decline of birth rate and low fertility. Materials and methods: The authors performed the survey by means of a questionnaire formulated after a comprehensive discussion of possible reasons of birth rate decline. Through the questions of the survey we tried to verify the hypothesis that the decline is the result of the cumulative mental changes occurring in contemporary societies. The questionnaire was completed by 62 women studying nursing at the State Higher Vocational School in Nysa, during the academic year 2011/2012. Results: The age of the students under study ranged <32, 55> years, and mean age was 44.5 years, 62 surveyed women gave birth to 113 children, so fertility rates calculated for this group is 1.82. Discussion: Attitude and views of nurses, assessed by the degree of compliance with the pattern of beliefs not conducive to have children seems to justify why the fertility rate in the group of women is quite high. Conclusions: The multifaceted and interdisciplinary hypothesis (theoretical model) formulated at the outset of our work, describing the decline in birth rates, as it seems, may be useful for attempts to estimate the pro-family attitudes in different populations of women. The results, in the light of compliance with the proposed theoretical model, allow for the formulation of proposals for action, which would counteract the decline in birth rates.

PL

Cel pracy: Celem pracy jest próba oszacowania wskaźnika dzietności w grupie studentek studiów pomostowych oraz pozyskanie i analiza danych o postawach i zapatrywaniach tych kobiet na temat macierzyństwa i chęci posiadania dzieci. Dane te zamierzamy wykorzystać dla próby weryfikacji interdyscyplinarnej hipotezy wyjaśniającej spadek liczby urodzeń i niską dzietność. Materiał i metodyka: Wykonano badanie sondażowe przy pomocy autorskiej ankiety, sformułowanej po wyczerpującej dyskusji możliwych przyczyn spadku liczby urodzeń. Poprzez pytania ankiety staraliśmy się zweryfikować hipotezę zakładającą, że spadek przyrostu naturalnego jest wynikiem ciągu kumulatywnych przemian mentalnych zachodzących we współczesnych społeczeństwach europejskich. Ankietę wypełniło 62 studentek z tzw. trybu AB, D i C studiów pomostowych realizujących naukę w PWSZ w Nysie roku akademickim 2011/2012. Wyniki: W badanej próbie wiek studentek wahał się w przedziale <32, 55> lat, a średnia wieku wynosiła 44,3 lat; 62 badanych kobiet urodziło 113 dzieci, a więc wskaźnik dzietności wyliczony dla tej grupy wynosi 1,82. Dyskusja: Postawa i zapatrywania pielęgniarek, oceniona przez stopień zgodności z poglądami nie sprzyjającymi posiadaniu dzieci, wydaje się wyjaśniać dlaczego wskaźnik dzietności w zbadanej grupie kobiet jest dość wysoki. Wnioski: Sformułowana na wstępie naszych prac wieloaspektowa i interdyscyplinarna hipoteza (teoretyczny model), opisujący zachodzący w Europie spadek liczby urodzeń, jak się wydaje, może być użyteczny dla prób oszacowania postawy prorodzinnej w różnych populacjach kobiet. Uzyskane wyniki, przedstawione na tle zgodności z zaproponowanym modelem teoretycznym, umożliwiają sformułowanie propozycji działań, które przeciwdziałałyby spadkowi liczby urodzeń.

2

The Effect of Air Pollution on Fertility Intentions

100%

Li Y.

|

2021

|

tom Vol. 16, nr 1

165--170

EN

Together with fast economic growths in recent decades and subsequent environmental pollutions, fertility rates have declined dramatically in China. Considering fertility intention is an essential predictor for fertility rate, we examine the effect of air pollution on fertility intentions in China. Using data from the China General Social Survey (CGSS) collected in 2010 and 2013, we find a negative and significant impact of air pollution on people’s fertility intentions. More importantly, after we restrict the sample to people who have been living in current places for a long period of time, the estimated effect of air pollution decreases but remains significant, indicating existence of endogeneity of air pollution on fertility intentions. For the government to take measures to raise fertility rates in China, it is important to take into account the factor of air pollution.

PL

Wraz z szybkim wzrostem gospodarczym w ostatnich dziesięcioleciach i późniejszym zanieczyszczeniem środowiska, wskaźniki dzietności w Chinach dramatycznie spadły. Biorąc pod uwagę, że intencja płodności jest podstawowym predyktorem współczynnika dzietności, badamy wpływ zanieczyszczenia powietrza na intencje dzietności w Chinach. Korzystając z danych z China General Social Survey (CGSS), zebranych w 2010 i 2013 r., wskazujemy na negatywny i znaczący wpływ zanieczyszczenia powietrza na intencje ludzi w zakresie płodności. Co ważniejsze, po ograniczeniu próby do osób, które mieszkają w obecnych miejscach od dłuższego czasu, szacowany wpływ zanieczyszczenia powietrza maleje, ale pozostaje znaczący, wskazując na istnienie endogeniczności zanieczyszczenia powietrza na intencje płodności. Stwierdzamy, że aby rząd mógł podjąć działania mające na celu podniesienie współczynnika dzietności w Chinach, konieczne jest uwzględnienie czynnika zanieczyszczenia powietrza.

3

The Power of Fertility and Its Importance for the Concept of Sustainable Development

75%

Jakubowska Z. , Koza K. , Leder W. , Owczarczyk A. , Skorupka Z. , Wróblewski T.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2021

|

tom 19

|

nr 3

25-35

PL

Jednym ze wskaźników zrównoważonego rozwoju są zmiany demograficzne wyrażane wartością przyrostu naturalnego populacji ludzkiej, którego stan wynika bezpośrednio z poziomu płodności (fertility) będącej przedmiotem rozważań niniejszego artykułu. Płodność człowieka jest złożonym potencjałem uwarunkowanym czynnikami środowiska przyrodniczego, społecznego i gospodarczego. Wielowymiarowe powiązania płodności, które mogą wpłynąć na jej stan, stanowią nieograniczone pole badań, studiów i analiz. Interdyscyplinarny zakres badań płodności, przeprowadzony przez autorów, pokazał, że płodność jest zagadnieniem, które zarówno w aspekcie historycznym, społecznym, politycznym i medycznym jest potencjałem przyczyniającym się do rozwoju społeczeństw i poziomu ich życia. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie: czy i w jaki sposób płodność jednostki ma znaczenie dla idei zrównoważonego rozwoju. By to osiągnąć, przeprowadzono analizę oraz syntezę dostępnego piśmiennictwa uzupełnioną o informacje przekazane przez ekspertów z przedmiotowego zakresu. W pracy zostały zaprezentowane: wybrane czynniki warunkujące płodność, sposoby mierzenia potencjału płodności oraz zróżnicowane konteksty, takie jak wpływ płodności na historię i jej powiązania z wolnością jednostki ludzkiej. Ponadto autorzy przedstawili powiązania między płodnością jednostki a założeniami oraz postulatami idei zrównoważonego rozwoju.

EN

Demographic changes are one of the indicators of sustainable development, expressed by the value of the natural increase in the human population, resulting directly from the fertility level, which is the subject of this article. Human fertility is a complex potential conditioned by the environmental, social, and economic factors. The multi-dimensional relations of fertility that may affect its level, constitute an unlimited field of research, study, and analysis. The inter-disciplinary scope of fertility research conducted by the authors has shown that fertility is an issue that, in its historical, social, political, and medical aspects, has the potential of contributing to societal development and raising the standard of living. The aim of this article is to answer the question: whether and how the fertility of an individual has an impact on the idea of sustainable development. To achieve this, the available literature was analysed and synthesised, as well as supplemented with information provided by experts in the field. The article incorporates presentations of selected fertility determining factors, methods of measuring fertility potential, and diverse contexts, such as the impact of fertility on history and its relationship with the freedom of the human individual. Moreover, the authors present the relationship between the fertility of an individual, and the assumptions and postulates of the idea of sustainable development.

4

Osobotwórcza rola rodziny w religii Starego Testamentu

75%

Kupczak J.

Horyzonty Polityki

|

2016

|

tom 7

|

nr 19

107-131

PL

CEL NAUKOWY: Artykuł ukazuje osobotwórcze znaczenie rodziny w przymierzu Starego Testamentu. W starotestamentalnym objawieniu Boga dokonuje się demitologizacja ludzkiej seksualności, której efektem jest oczyszczenie obrazu transcendentnego Boga z seksualnych odniesień. Płynąca z niej sekularyzacja ludzkiej seksualności nie oznacza wyłączenia jej ze sfery świętej, ale ukazuje płciowość jako część dzieła stworzenia, wiążąc ją z odpowiedzialnością rozumnego i wolnego człowieka oraz ze szczególnym błogosławieństwem Boga. Takie oczyszczenie pozwala w miłości mężczyzny i kobiety dostrzec sposób realizowania się przymierza z Bogiem, jak również obraz tego przymierza. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Artykuł wpisuje się w nurt historycznych badań nad antropologią relacyjną i krytyczną refleksję nad kulturą czasów współczesnych. Jego celem jest ukazanie religijnego i osobotwórczego znaczenia rodziny w strukturze przymierza Starego Testamentu. PROCES WYWODU: Osobotwórcza rola rodziny unaocznia się w historii Abrahama, w której widoczne jest, że przymierze nie ma wypełnić się przez samo płodzenie potomstwa, ale poprzez wychowanie dzieci, mające religijny charakter, dokonujące się w przestrzeni rodzinnej i łączące się z przekonaniem o budowaniu siły narodu. Bardzo ważnym elementem tego wychowania jest rodzinna liturgia, z właściwym jej prymatem ojca, odsyłającym do prymatu Boga Ojca. Szczególna rola ojca ukazuje się w trzech celebracjach: przyniesienia do świątyni i wykupu pierworodnego syna, obrzezania oraz paschy. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Religia Starego Testamentu ma charakter osobotwórczy, tzn. prowadzi do ujawnienia, oświetlenia i dowartościowania podstawowych wymiarów osoby, takich jak: znaczenie płci, relacyjny charakter osoby ze względu na jej zróżnicowanie płciowe, znaczenie ojcostwa, macierzyństwa i ludzkiej płodności. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Odczytanie znaczenia tych rodzinnych uroczystości może mieć znaczenie także dzisiaj dla pogłębienia więzi rodzinnych i zrozumienia roli rytuałów społecznych oraz religijnych w budowaniu rodziny, która pozostaje pierwszym i podstawowym miejscem tworzenia dojrzałej osobowości każdego człowieka, mężczyzny i kobiety.

5

Rodzina w konflikcie normatywnych paradygmatów oraz nowych faktów społecznych

75%

Bernasiewicz M.

Pedagogika Społeczna

|

2015 (R. XIV)

|

nr 2(56)

87-100

PL

W artykule podejmuję się omówienia szerokiego kontekstu zagrożeń, wobec których staje współczesna rodzina. Zmiany, jakim podlega obecnie model rodziny odczytać możemy jako zagrażające dla samej instytucji rodziny, jak i dla kondycji współczesnych społeczeństw. Przekształcający się choćby model rodziny małżeńskiej na formy pozamałżeńskie ma bowiem swój skutek w poziomie dzietności, która ulega drastycznemu spadkowi, obserwowanemu zresztą także i w małżeńskich formach rodziny. Patrząc na dane statystyczne, ale i ofensywność nowych teorii rodziny (socjologia postmodernistyczna), stwierdzić można, iż rodzina jako taka jest w kryzysie, przynajmniej w swoim dotychczasowym kształcie. W artykule rozwijam w sposób szczególny dwa z obszarów kryzysu, jaki dotknął najpierw model rodziny rozszerzonej, a teraz dotyka rodziny nuklearnej. Koncentruję się na nowych koncepcjach rodziny (socjologia postmodernistyczna i dające się powszechnie dostrzec nowe tendencje w zakresie życia rodzinnego) oraz na spadającej płodności.

EN

In the article I deal with the wide range of threats which are posed to a family. The changes of modern family models are discussed, low birth rates and alternative, more institutionalized forms of children upbringing. Statistical data and controversial new theories of a family (post-modern sociology) show that traditional family is in deep crisis. I elaborate on two areas of crisis, which affect not only the model of extended family but also a nuclear family. I concentrate on new concepts of family and on decreasing fertility-rates.

6

Polki wobec płodności i posiadania dzieci – doniesienie wstępne

75%

Kossakowska K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica

|

2017

|

nr 21

19-29

EN

In the developed countries, the age of becoming pregnant and giving birth to the first child is constantly delayed. This trend is also present in Poland. Many women postpone their decision about becoming mothers and some of them do not decide to have a child at all. An important question concerns reasons for postponing the decision or resignation from motherhood. The study was conducted in a group of 247 women aged 20 to 46 years (M = 29.67, SD = 4.54). The participants filled in the Polish version of Attitudes to Fertility and Childbearing Scale (AFCS), which enables the assessment of attitudes in terms of the three components: Importance for the future, Hindranceat present and Female identity. Higher average scores on Hindrance at present were obtained mainly by those women who were younger, single or living in an informal relationship, and those who studied and worked at the same time. The component Importance for the future was relevant for instance for married women. Female identity appeared important for married women living in rural areas. No statistically significant differences were found for level of education or financial status.

PL

W krajach wysokorozwiniętych wiek zajścia w ciążę i urodzenia pierwszego dziecka stale się wydłuża. Tendencja ta obecna jest również w Polsce. Kobiety odkładają decyzję o zostaniu matkami, część z nich w ogóle nie decyduje się na dziecko. Pojawia się pytanie o przyczyny odkładania decyzji lub rezygnacji z macierzyństwa. W badaniach wzięło udział 247 kobiet w wieku 20–46 lat (M = 29,67; SD = 4,54). Uczestniczki wypełniły polskojęzyczną wersję Skali do Badania Postaw Wobec Płodności i Posiadania Dzieci, która pozwala na ocenę postaw w zakresie trzech wymiarów: Płodność – istotna w przyszłości, Płodność – przeszkoda w chwili obecnej oraz Płodność – tożsamość kobiety. Wyższe średnie wyniki w wymiarze Płodność – przeszkoda w chwili obecnej uzyskiwały przede wszystkim młodsze, wolne lub pozostające w nieformalnym stałym związku, łączące pracę i studia kobiety. Płodność – istotna w przyszłości była ważna m.in. dla uczestniczek pozostających w związkach małżeńskich. Płodność – tożsamość kobiety okazała się ważna dla kobiet mieszkających na wsi i pozostających w związku małżeńskim. Sytuacja finansowa, podobnie jak wykształcenie nie okazały się czynnikami, które w istotny statystycznie sposób różnicowałyby badane kobiety w zakresie postaw wobec płodności i posiadania dzieci.

7

Population changes and characteristics of demographic processes in Tbilisi

71%

Meladze G. , Loladze N.

|

nr 19

87-103

PL

Na początku lat 90. XX wieku w Gruzji miało miejsce natychmiastowe zakończenie wieloletnich stosunków gospodarczych ze Związkiem Radzieckim. Dodatkowo konflikty zbrojne w Abchazji i Osetii Północnej doprowadziły do kryzysu społeczno-gospodarczego i politycznego w Gruzji. Wszystkie te wydarzenia miały ogromny wpływ na procesy demograficzne w Tbilisi. Niniejszy artykuł ma na celu ukazanie głównych czynników społeczno-ekonomicznych i kulturowych dotyczących zmian demograficznych i procesów demograficznych w postsowieckiej Tbilisi. Dodatkowo autorzy przedstawili prognozy zmian liczby ludności w latach 2015–2030.

EN

At the beginning of the 1990s, as a result of the dissolution of the Soviet Union, an instant termination of economic relations that had existed for dozens of years took place in Georgia. Along with the armed conflicts in the regions of Tskhinvali and Abkhazia it has led to a full-fledged socio-economic and political crisis in Georgia. These unordinary events have had a great influence on the demographic processes at hand in Tbilisi. This article aims to establish the effects of the main socio-economic and cultural factors on population change and demographic processes in post-Soviet Tbilisi and offers prognosis on population change according to low, medium and high estimates for 2015–2030.

8

Skojarzone leczenie ciąży szyjkowej z zastosowaniem metotrexatu oraz prostaglandyn – opis przypadku

63%

Raba G. , Szczupak K. , Baran P.

Medical Review

|

2014

|

nr 3

309-312

PL

Ciąża szyjkowa jest najrzadszą formą ciąży pozamacicznej. Wskutek oddziaływania wydzielanych przez trofoblast enzymów proteolitycznych na ścianę dużych naczyń krwionośnych, ciąża szyjkowa prowadzi do masywnych krwotoków zagrażających życiu. Metody leczenia zachowującego płodność obejmują ogólnoustrojowe lub lokalne podawanie leków cytotoksycznych. Według piśmiennictwa leczenie z ogólnoustrojowym zastosowaniem leków cytotoksycznych jest nieskuteczne, gdy stężenie HCG w surowicy krwi jest wyższe niż 10000IU/ml. W prezentowanym opisie przedstawiono przypadek skutecznego leczenia zachowawczego z zachowaniem płodności u kobiety z ciążą szyjkową, u której stężenie HCG w surowicy krwi wynosiło 74000IU/ml. Efekt kliniczny uzyskano stosując dożylnie metotrexat oraz prostaglandyny.

EN

Cervical pregnancy is the rarest form of ectopic pregnancy. Resulting from the interaction of the trophoblast-released proteolytic enzymes on the wall of large blood vessels cervical pregnancy may lead to massive, life-threatening haemorrhages. Methods of treatment preserving fertility encompass systemic or local administration of cytotoxic drugs. According to the literature, treatment with systemic application of cytotoxic drugs is ineffective when level of serum hCG is higher than 10000IU/ml. This report presents a case of effective conservative treatment preserving fertility in a woman with cervical pregnancy who had level of serum hCG 74000IU/ml. Clinical effectiveness was achieved by intravenous methotrexate and prostaglandin injections.

9

Economic Activity and Reproductive Behaviours in Poland

63%

Szklarska M.

|

nr 1(20)

39-55

EN

Poland is a country with one of the lowest fertility rates in Europe. Many researchers have attempted to explain the reasons for this state of affairs. In the literature, the situation on the labour market is considered to be one of the determinants of low fertility – difficulty in finding work, job insecurity, and the high expectations of employers vis-a-vis employees. Young people often postpone their decision to become parents in order to receive a better education, find a job, and establish their position on the labour market. Studies on the impact of economic activity on reproductive behaviours have produced ambiguous results, depending on the country. Differentiation is related to the situation on the labour market (employment, wages), institutional support, and the division of roles within the family. In countries with high wages (e.g. Denmark), the unemployment of one parent does not have to limit fertility. In countries with relatively low-wages, the effects of unemployment may contribute to the postponement of parenthood (e.g. Spain). The aim of this paper is to examine the impact of the economic activity of both partners on the chance of having a first child in Poland. The analysis covers the socio-economic characteristics of both partners, such as place of residence, type of relationship, type of household, woman’s age, partner’s education level, and religiosity. The following hypotheses are tested: (1) the employment of both partners increases the chance of having a first child; and (2) the unemployment of one of the partners decreases the chance of having a first child. To verify these hypotheses, the random effect logit model was used. The data originate from the Social Diagnosis 2003–2013.

PL

Polska jest krajem o jednej z najniższych dzietności w Europie. Wielu badaczy podjęło próbę wyjaśnienia przyczyn tej sytuacji. W literaturze przedmiotu za jedną z determinant niskiej płodności uznaje się sytuację panującą na rynku pracy – trudności w znalezieniu pracy, niepewność zatrudnienia, wysokie oczekiwania pracodawców wobec pracowników. W związku z tym młodzi ludzie mogą odkładać decyzje o rodzicielstwie na rzecz zdobycia lepszego wykształcenia, znalezienia zatrudnienia i ustabilizowania swojej pozycji na rynku pracy. Badania wpływu aktywności zawodowej na zachowania prokreacyjne dają niejednoznaczne rezultaty w zależności od kraju. Zróżnicowanie związane jest z sytuacją na rynku pracy (poziom zatrudnienia, wysokość płac), wsparciem instytucjonalnym oraz podziałem ról w rodzinie. W krajach o wysokich płacach bezrobocie jednego z rodziców nie musi ograniczać płodności (np. Dania). W krajach o relatywnie niskich płacach wpływ bezrobocia może przyczyniać do odraczania urodzeń (np. Hiszpania). Celem pracy jest zbadanie, jak w przypadku Polski aktywność zawodowa obojga partnerów wpływa na szanse posiadania pierwszego dziecka. W analizie uwzględniono cechy społeczno-ekonomiczne par takie jak miejsce zamieszkania, rodzaj związku, rodzaj gospodarstwa domowego, wiek kobiety, poziom wykształcenia partnerów oraz ich religijność. Weryfikacji poddano następujące hipotezy: (1) Zatrudnienie obojga partnerów zwiększa szanse na posiadanie pierwszego dziecka; (2) Bezrobocie jednego z partnerów zmniejsza szanse urodzenia pierwszego dziecka. Do weryfikacji tych hipotez wykorzystano model logitowy z efektami losowymi. Dane dla populacji polskiej pochodzą z Diagnozy Społecznej 2003–2013.

10

Naturalne planowanie rodziny wewnętrznym aspektem odpowiedzialnego rodzicielstwa

63%

Pryba A.

Verbum Vitae

|

2022

|

tom 40

|

nr 1

177-191

EN

The article deals with a principled aspect of responsible parenthood, the decision to choose natural family planning as a method of birth control within the marital dialogue, and its consistent implementation through parental attitudes. The analysis of the research problem proceeds via four stages. First, the foreground lays out the solid theological, biblical and anthropological foundations of responsible parenthood. The second stage explores the multiple contexts of parental decisions, from the perspective of the determinants of marital dialogue. Next follows a presentation of the theological, ethical and psychological values of the natural family planning methods. Finally, an attempt is made to specify the essence of the parental decision, which implies the use of natural methods of birth control by the spouses. The hermeneutic key linking all the theological analysis of the article has been the concept of a personal gift on the part of the spouses. The conclusions we have formulated encompass the many dimensions – ethical, anthropological, theological, charismatic, and cultic-liturgical – of a married couple’s decision regarding a family planning strategy.

PL

Artykuł traktuje o pryncypialnym aspekcie odpowiedzialnego rodzicielstwa, za który uznaje się podjęcie w dialogu małżeńskim i konsekwentną realizację w postawach rodzicielskich decyzji o wyborze naturalnego planowania rodziny jako metody regulacji poczęć. Analiza problemu badawczego została rozłożona na cztery etapy. Najpierw przedstawiono podstawy teologiczne, biblijne i antropologiczne odpowiedzialnego rodzicielstwa. Na drugim etapie ukazano wielorakie konteksty decyzji rodzicielskiej z perspektywy uwarunkowań dialogu małżeńskiego. W dalszej części przedłożono walory teologiczne, etyczne i psychologiczne metod naturalnego planowania rodziny. Finalnie podjęto próbę sprecyzowania istoty decyzji rodzicielskiej, która implikuje stosowanie przez małżonków naturalnych metod regulacji poczęć. Kluczem hermeneutycznym, spinającym całość analiz teologicznych pracy, stała się kategoria daru osobowego małżonków. W kontekście sformułowanych wniosków ukazano etyczny, antropologiczny, teologiczny, charyzmatyczny i kultyczno-liturgiczny wymiar decyzji rodzicielskiej określającej strategię planowania rodziny przez małżonków.

11

Zjednoczenie w miłości i prokreacja: istotne znaczenie aktu małżeńskiego. Teologiczno-moralna refleksja na kanwie jubileuszu „Humanae vitae”

63%

Spindelböck J.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2019

|

tom 40

|

nr 4

27-43

EN

Following the jubilee year 2018 of Pope Paul VI’s encyclical Humanae vitae (1968), the invitation of Pope Francis in Amoris laetitia should be accepted to rediscover the message of Humanae vitae. In this context it seems important to grasp the intimate conjunction of the significations of the marital act, namely loving union and procreation. In this way the fundaments for an adequate understanding of the normative dimension are laid, by pointing to the dignity of the person and the marital acts. The application of those methods of family planning which ground on the natural times of fertility might be encouraged.

PL

Jubileusz opublikowania encykliki Pawła VI Humanae vitae (1968) stał się dobrą okazją do ponownego odkrycia jej przesłania, do czego zresztą zachęcał papież Franciszek w Amoris laetitia. W tym kontekście ważne wydaje się uchwycenie ścisłego związku znaczeniowego aktu małżeńskiego wyrażonego poprzez zjednoczenie w miłości małżonków z prokreacją. Pozwoli to odkryć fundament dla właściwego zrozumienia wymiaru normatywnego poprzez wskazanie na godność osoby i aktu małżeńskiego, a także zachęcić do stosowania tych metod planowania rodziny, które opierają się na naturalnych okresach płodności.

12

Effect of zinc and cadmium on pathogenicity and fertility of entomopathogenic nematodes

63%

Pezowicz E. , Kamionek M. , Jarmuł J.

|

2005

|

tom Vol. 12, nr 8

841-845

EN

The effect of zinc and cadmium on the biology of entomopathogenic nematodes bas been studied. Observations pertained mainly to fertility and pathogenicity of the nematodes whose populations dwelled in metal contaminated soils for many years. Concentrations of zinc in the studied area varied from 57.4 mg . kg[to -1] to 1105 mg . kg[to -1] soil and those of cadmium - from 0.36 to 8.12 mg . kg[to -1] soil. Plots were divided into groups based on lead contamination, as regards to other metals the division was based upon inventory. We selected plots of similar soils, with lead content < 80 mg . kg[to -1] and overgrown by the same plants. Four groups of plots of different heavy metal contamination were distinguished.

PL

Zbadano wpływ cynku i kadmu na biologię entomopatogennych nicieni. Obserwacje dotyczyły głównie płodności i patogeniczności nicieni, których populacje przebywają od wielu lat w glebach skażonych tymi pierwiastkami. Na badanym terenie cynk występuje w ilości od 57,4 mg . kg[do -1] do 1105 mg. kg-[do -1] gleby, kadm od 0,36 mg . kg[do -1]-4,12 mg . kg[do -1] gleby. Działki pogrupowane są na grupy zanieczyszczenia tylko pod względem ołowiu. Jeżeli chodzi o pozostałe metale wybierano je na podstawie "Inwentaryzacji" opracowanej przez Katedrze Gleboznawstwa SGGW. Wybrano te działki, gdzie był podobny typ gleby, stopień skażenia ołowiem < 80 mg . kg[do -1] oraz gdzie były uprawiane takie same rośliny. Utworzono pięć grup działek o różnym stopniu skażenia wybranymi metalami ciężkimi.

13

Regionalne zróżnicowanie kalendarza płodności we współczesnej

63%

Szukalski P.

Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje

|

2014

|

nr 27(4)/2014

55-73

PL

W każdym kraju występują regionalne różnice zachowań demograficznych, w tym również prokreacyjnych. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie na podstawie analizy zmian rozkładów cząstkowych współczynników płodności w latach 1991–2012, czy w polskich realiach występuje stałość kalendarza płodności w poszczególnych województwach. Przeprowadzona analiza wskazuje, że zjawisko takie występuje, przy czym można wyodrębnić dwie w miarę jednorodne grupy, obejmujące łącznie większość województw. W Polsce Północno-Zachodniej występuje wzorzec bazujący na wysokiej płodności kobiet młodych i bardzo młodych, zaś w przypadku Polski Południowo-Wschodniej bardzo niska płodność nastolatek i niska płodność kobiet młodych współwystępuje z wysoką skłonnością do posiadania potomstwa wśród kobiet w wieku 30 lat i więcej.

EN

Regional differentiation of demographic behaviours (including fertility ones) could be observed in all countries. The paper is focused on checking that in Poland there are stable, permanent differences in fertility calendar between regions. The analysis is based on distribution of age-specific fertility rates. The permanent differences are observed what enables to form 2 – relatively – homogenous groups including majority of the Polish regions. The northern-western group is characterized by high fertility at young ages (especially teenagers), and the southern-eastern group – by low fertility at young ages (with very low teenager fertility) and high fertility of women aged 30+.

14

Symbolika płodnościowa w polskim folklorze

63%

Niebrzegowska-Bartmińska S.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2016

|

tom 28

EN

The article discusses the treatment of fertility and the means of its expression in traditional culture. The relevant questions include: how to speculate about fertility, how to protect and stimulate it in communal and family customs, how to hinder fertility and cause infertility through word and gesture. The author argues that the verbal code as the carrier of symbolic meanings is inalienably linked with other cultural codes: material, personal, actional, involving music and dance, temporal, and locative. The codes function interchangeably, replacing and complementing one another.

PL

Autorka podejmuje kwestie płodności w kulturze tradycyjnej i sposoby jej wyrażania, charakteryzuje sposoby wnioskowania o płodności, możliwości wpływania na płodność, jej ochronę i pobudzanie w obrzędowości dorocznej i rodzinnej, daje przykłady hamowania płodności oraz powodowania niepłodności słowem i gestem. Dowodzi, że kod werbalny jako nośnik znaczeń symbolicznych, pozostaje w ścisłym powiązaniu z innymi kodami kulturowymi: przedmiotowym, personalnym, akcjonalnym, muzycznotanecznym, temporalnym i lokatywnym. Służąc wyrażaniu sensów symbolicznych, kody funkcjonują wymiennie, zastępują się, przedłużają i dopełniają.

15

Trynitarno-chrystologiczne perspektywy teologii małżeństwa

63%

Królikowski J.

|

2016

|

tom 2

EN

Although the relation between the mystery of the Holy Trinity and the sacrament of marriage was always treated as a minor issue, it has been present in the theology for ages. It is usually situated in the context of the searching for the “traces” of the Holy Trinity in the creation. The crucial moment in the theological approach to the relation between the mystery of the Holy Trinity and marriage was the reversal of the problem in question: marriage is not only a trace of the Holy Trinity in the world – as it is in classical theology – but rather it is expected to become an active reflection of the Trinity in the relations between husband and wife, in their mutual attitudes and it is supposed to express itself in the mission undertaken and fulfilled by husband and wife especially in their uniting and simultaneously fertile love. The Holy Trinity, especially as a mystery of the everlasting and rejoicing love, for a married couple should serve as a point of reference to understand their marital identity and to shape their mutual relations which express this identity. Trinitarian and Christological theology provide a rich material for a deepened understanding and recognition of the teaching of the former Popes who consistently emphasize the need of situating the fundamental questions regarding vocation, nature and mission of marriage in direct reference to the mystery of the Holy Trinity and the mystery of Jesus Christ. Theological perspectives unambiguously abiding by the conclusions of the theology of creation and natural law open an exceptionally broad view on marriage being the fundamental human and Christian reality, and at the same time a great mystery which has its origin in the highest mystery of the God in three Persons and which is fully revealed in Jesus Christ, the incarnated Son of God who died on the cross in kenotic love. Therefore it is primarily a perspective of personalism deeply rooted and directed Christologically. The mutual self-giving of husband and wife in the sacrament of marriage is a remarkable testimony given to Christ, since fidelity expressed in marital attitude reflects radicalism and greatness of love proved once and for all on the Christ’s cross. The fertility of physical union of man and wife reflects not only the immeasurable fertility of Christ’s death for mankind, but also the infinite fertility of Trinitarian communion which pours out on every created reality and becomes its original point of reference.

16

Fertility of the nematodes Steinernematidae and Heterorhabditidae inhabiting lead polluted areas

63%

Pezowicz E.

|

tom Vol. 11, nr 2-3

240--243

EN

The study was carried out near the Battery Enterprise in Piastów near Warsaw, PL, which operates for 78 years and emits lead compounds to the soil. The presence and pathogenicity of the nematodes Steinernematidae and Heterorhabditidae was already analysed in the area. Now, we have determined the fertility of Steinernematidae females and of hermaphrodite forms of Heterorhabditidae, both collected in the areas variably polluted with lead. We have found that: a) fertility of females and hermaphrodite forms developing from the invasive larvae of entomopathogenic nematodes from polluted areas is inversely proportional to the ground pollution b) fertility of Steinernematidae is two times higher than that of Heterorhabditidae

PL

Badania wykonano dla obszaru w pobliżu Fabryki Akumulatorów w Piastowie, która pracuje nieprzerwanie od 77 lat i emituje do gleby związki ołowiu. W tym rejonie badano występowanie i patogeniczność nicieni Steinernematidae i Heterorhabditidae. Obecnie zbadano płodność samic Steinernematidae i form obojnaczych Heterorhabditidae pozyskanych z terenów o różnym stopniu skażenia ołowiem. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono: a) płodność samic i form obojnaczych nicieni rozwijających się z larw inwazyjnych nicieni entomopatogenicznych, które występują na obszarze skażonym jest odwrotnie proporcjonalna do skażenia terenu b) płodność Steinernematidae jest dwukrotnie wyższa od Heterorhabditidae.

17

Invertebrate reproduction in astatic water bodies : egg number - body weight relationship in Viviparus viviparus (L.) from oxbow lakes

63%

Jakubik B.

Polish Journal of Ecology

|

2012

|

tom Vol. 60, nr 2

363-374

EN

Reproduction is the most important factor in population dynamics and invading freshwater habitats by Viviparus viviparus. This is largely associated with ovoviviparity of these snails. Some traits like steered reproduction, the appearance of young snails during the whole year, protection of embryos by female and delayed reproduction were fixed by natural selection as adaptations increasing the chance for progeny survival. In variable habitats like oxbow lakes seasonally joined to the river channel, Viviparidae start reproducing in the early stage of their life hence increasing a chance for population to survive. Studies on fecundity, embryonic development of V. viviparus and the relationships between these parameters and females. body size and weight, were carried out in oxbow lakes periodically connected to the river (the Bug River, Central Poland). The Bug River is one of a few European rivers which preserved their nearly natural character. No larger hydrotechnical works have been made in its valley, therefore, the river flows in a natural, meandering channel and forms numerous oxbow lakes. The surrounding of studied oxbow lakes is flat and of lowland character with mixed land use structure (arable lands, grasslands, settlements). Oxbow lakes are fed by the runoff from flood terrace, hence their waters are more fertile than those of the river. Two lakes were selected: Lake Szumin, area 17 ha, Lake Wywłoka - area 23 ha. Maximum depth of both lakes is ca 3 m. Samples of V. viviparus were collected in the years 2003-2007 with a bottom drag during the successive seasons from five sites in each oxbow lake. The embryos were found in females of the II (8.1-12.0 mm of width and height), III (12.1-20.0 mm width and 12.1-25.0 mm height) and IV (over 25.0 mm height and over 20.0 mm width) size classes. Three developmental stages were distinguished in embryonic growth: the oval transparent egg capsules (called the youngest embryos), egg capsules with visible contour of a shell (called medium embryos) and snails with a shell (the oldest embryos). The youngest growth stages of embryos (in a form of oval transparent egg capsules) dominated in all size classes of females. Medium growth stages (egg capsules with visible outlines of the shell) and the oldest ones (with shell) were represented in smaller proportion. The highest number of the youngest embryos per female were found in females of the II size class. The proportions of the embryo growth stages varied seasonally. The number of embryos per female and the degree of their development increased with the increase of shell (height, width, dry weight) and body (dry weight) parameters. High fecundity of the youngest females of V. viviparus is probably an adaptation to unstable habitat conditions of oxbow lakes.

18

Dieta i styl życia jako czynniki wpływające na płodność

63%

Bojanowska M. , Kostecka M.

|

nr 2

425-439

PL

Zaburzenia płodności mają związek nie tylko z wiekiem (starzenie się jajników i jąder oraz pogarszanie się jakości gamet), ale również wynikają z negatywnego wpływu czynników środowiskowych, zawodowych i stylu życia. Do elementów stylu życia zalicza się sposób żywienia, aktywność fizyczną oraz palenie papierosów i spożywanie alkoholu. W pracy omówiono rolę poszczególnych składników odżywczych, takich jak: białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy i składniki mineralne w kontekście procesów reprodukcyjnych. Nieprawidłowy sposób żywienia, nadmiar lub niedobór masy ciała to czynniki, które w znacznym stopniu mogą wpływać na płodność zarówno kobiet, jak i mężczyzn.

EN

The fertility disorders are associated not only with the age (aging of the ovaries and testes and the deterioration of the quality of gametes), but also with the negative impact of environmental and occupational factors, as well as lifestyle. The elements of lifestyle include diet, physical activity, smoking and alcohol consumption. The paper discusses the role of individual nutrients such as proteins, carbohydrates, fats, vitamins and minerals in the context of reproductive processes. Improper diet, excess or shortage of body weight are the factors that significantly affect the fertility of both women and men.

19

Przemiany poziomu dzietności w obecnych miastach wojewódzkich w Polsce w latach 1983–2020

63%

Szukalski P.

|

tom 34

|

nr 6

17-26

EN

The turn of the 21st century has been a period of significant change in procreational behaviour in Poland and the aim of the article is to present the changes observed in regional capitals (of voievodships) in a broader context. The main tool used is the total fertility rate (TFR). The most important findings are those related to the observed similarity of the changes, but at the same time a fixed difference between ‘pioneers’ (the biggest cities) and ‘laggards’ (smaller cities located in the eastern part of Poland) is visible.

PL

Przełom XX i XXI w. to okres znaczących zmian w sferze zachowań rozrodczych w Polsce. Celem artykułu jest prezentacja w szerszym kontekście przemian zachodzących na bazie współczynnika dzietności (płodności całkowitej) w miastach będących aktualnie stolicami województw. Przeprowadzona analiza wykazała podobieństwo występujących zmian, choć równocześnie utrzymywanie się grup miast pionierów (największe miasta) i miast, w których – w stosunku do pionierów – występuje pewne opóźnienie względem obserwowanych tendencji przemian demograficznych (mniejsze ośrodki, ulokowane zwłaszcza we wschodniej części kraju).

20

Duszpasterskie towarzyszenie małżonkom w pierwszych latach małżeństwa. Rola poradni rozpoznawania płodności

63%

Brożek M.

Teologia Praktyczna

|

2018

|

nr 19

191-203

EN

A human person is a sexual being. Sexuality, connected with fertility in its very nature, is one of the fundamental spheres of married life. Although sexuality and fertility accompany men and women throughout their whole lives, the fi rst years of married life are a special time of experiencing those phenomena. This time is usually connected with positive experiences, which properly shape and develop the couple’s relationship, and express it in the fullness of its wealth. However, the sexual relationship may also be the source of multi-fi eld crises which arise in the fi rst years of married life, and particularly after the birth of the couple’s fi rst child. Accompanying married couples in overcoming various crises is one of the important tasks which Pope Francis gives to the Church in the Apostolic Exhortation Amoris Laetitia. The aim of the present paper is to try to see the role and meaning of the centers teaching fertility awareness in accompanying married couples in crises connected with the sphere of sexuality and fertility during the fi rst years of married life.

PL

Osoba ludzka jest istotą płciową. Seksualność, związana z płodnością, jest jedną z podstawowych sfer życia małżeńskiego. Chociaż seksualność i płodność towarzyszą mężczyznom i kobietom przez całe życie, pierwsze lata życia małżeńskiego są szczególnym czasem ich doświadczania. Ten czas jest zwykle związany z pozytywnymi przeżyciami, które właściwie kształtują i rozwijają związek i wyrażają go w pełni jego bogactwa. Jednak seksualność może być również źródłem kryzysów, które pojawiają się na różnych płaszczyznach życia w pierwszych latach małżeństwa, a zwłaszcza po urodzeniu pierwszego dziecka. Towarzyszenie małżeństwom w przezwyciężaniu różnych kryzysów jest jednym z ważnych zadań, jakie papież Franciszek zaleca Kościołowi w swojej adhortacji apostolskiej Amoris laetitia. Celem niniejszej pracy jest próba dostrzeżenia roli i znaczenia poradni rozpoznawania płodności w towarzyszeniu parom małżeńskim w sytuacjach kryzysowych związanych ze sferą seksualności i płodności w pierwszych latach życia małżeńskiego.