Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Polska architektura późnego modernizmu – kategorie stanu zachowania, syntetyczne studia przypadków i dylematy konserwacji

100%

Urbańska M. A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2016

|

tom Nr 48

56--65

PL

Artykuł próbuje przedstawić kondycję polskiej architektury późnego modernizmu poprzez kategorie jej stanu zachowania, omówione syntetycznie na poszczególnych przykładach. Omawia zarazem metody interwencji – sposób działania – w stosunku do tego dziedzictwa. Poczynając od spektakularnych wyburzeń dwóch wybitnych dzieł architektury powojennej (katowickiego dworca PKP i warszawskiego Supersamu), przez trwanie w stanie nieużytkowanym, po konserwacje i adaptacje, pokazuje proces dojrzewania świadomości wartości tej architektury. Praca wspomina krótko działania Stowarzyszenia Architektów Polskich na tym polu. Artykuł pokazuje zarazem główne dylematy konserwacji – między petryfikacją (często przeciwskuteczną) a rekonstrukcją i transformacją. Próbuje też dać odpowiedź na pytanie, co powinno być ultima ratio ochrony architektury tego okresu.

EN

The article aims at discussing the current state of Polish Late Modern architecture through the categories of its state of preservation which are discussed as based on synthetic case studies. Starting from the spectacular demolitions of the two outstanding works of post-war architecture (Katowice railway station and the ‘Supersam’ supermarket in Warsaw) through a hiatus of the lack of use, to conservations and conversions (re-uses) it shows the process of growing of the consciousness of value of such an architecture. The essay briefly mentions actions of the Association of Polish Architects in the field. At the same time the article shows the main dilemmas of conservation – between petrifying (which is often counterproductive) and reconstruction and transformation. It also attempts at answering the question of the ultima ratio of protection of the architecture of that period.

2

O modernizmie wyczerpanym

84%

Adamczak M.

Kwartalnik Filmowy

|

2021

|

nr 113 Film i technologia

248-255

PL

Artykuł jest recenzją książki Miłosza Stelmacha Przeczucie końca. Modernizm, późność i polskie kino (2020). Recenzja omawia strukturę publikacji – część pierwsza stanowi refleksję nad modernizmem w kinie, a druga przynosi bogaty materiał historyczny związany z późnym modernizmem w kinie polskim lat 70. i 80. Recenzent wskazuje na dużą wagę przywiązywaną przez autora do zagadnień instytucjonalnych oraz na szczególnie oryginalne pomysły związane z uwzględnieniem podziału na centrum i peryferia w globalnej dystrybucji prestiżu i kapitału symbolicznego za pośrednictwem festiwali filmowych. Autor książki przekonująco wykorzystuje też Deleuzjańskie i Derridiańskie (hauntologia) koncepcje, aplikując je twórczo do rzeczywistości kina polskiego. Stelmach w wielu aspektach proponuje nowy język dyskusji o kinie polskim ostatnich dekad ubiegłego stulecia.

EN

The text is a review of Miłosz Stelmach’s book Przeczucie końca. Modernizm, późność i polskie kino [Consciousness of the End: Modernism, Lateness and Polish Cinema] (2020). The review starts with the description of the structure of the book, where part one presents research about modernism in cinema, and part two offers a rich historical analysis of late modernism phase in Polish cinema of 1970s and 1980s. The review underlines the book’s focus not only on textual analysis, but also on institutional frameworks of late modern cinema. One of the most original sections of the book is the investigation of centre and periphery inequality in the global distribution of prestige and symbolic capital via festival networks. Stelmach also skilfully applies Deleuzian and Derridian (hauntology) concepts to the realm of Polish cinema. The book is a brilliant proposal to refresh the conceptual framework of discussion about Polish cinema of late 20th century.

3

Upper Silesian modernism and its interwar luxurious aspect

67%

Nakonieczny R.

Architecture Civil Engineering Environment

|

2008

|

tom Vol. 1, no. 3

21-26

EN

Four major periods may be distinguished in modernist architecture of Upper Silesia. 1. early stage (Jugendstil, expressionism) 2. mature phase (functionalism. Neues Bauen) 3. late stage (organic or angular trend within the sculpture style, brutalism and prefabricated standardisation) 4. return to the aesthetic patterns of radical modernism (neomodernism) Among many other outstanding examples of interwar functionalism, the second period showed also the so-called luxurious trend, denying the principles of radical modernism. It may be distinctively recognised in the architecture of public buildings, throughout both, Polish and German sides of Upper Silesia, separated then by the state border. The luxurious trend in residential estates was present only in Polish part of the region, mainly in Katowice - the capital of the autonomous Silesian district. The Germans focused mainly on social housing financed from the state funds, thus the luxurious features would appear absolutely irrelevant.

PL

Modernizm w architekturze Górnego Śląska można podzielić na 4 podstawowe etapy: 1. wczesny (Jugendstil, ekspresjonizm) 2. dojrzały (funkcjonalizm, "Neues Bauen") 3. późny (nurt organiczny lub kanciasty w ramach stylu rzeźbiarskiego , brutalizm, standaryzacja wielkopłytowa) 4. powrotu ku estetyce radykalnego modernizmu (neomodernizm) W 2 etapie rozwoju tego stylu, wśród wielu wybitnych przykładów międzywojennego funkcjonalizmu zaznaczył się również tzw. nurt luksusowy, który przeczył zasadom radykalnego modernizmu. Szczególnie widoczny jest on w budowlach publicznych zarówno po polskiej jak i niemieckiej stronie Górnego Śląska, podzielonego wówczas granicą państwową. Nurt luksusowy w budownictwie mieszkaniowym występował wyłącznie w polskiej części regionu, głównie w Katowicach - stolicy autonomicznego województwa śląskiego. Niemiecka część rozwijała przede wszystkim socjalną zabudowę mieszkaniową, finansowaną ze środków państwowych, stąd nurt luksusowy w takim przypadku stał się całkowicie nieodpowiedni.

4

Elementy struktury budynku jako modernistyczny detal - idea, realizacja, destrukcja i modernizacja

67%

Ciarkowski B.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

tom R. 109, z. 5-A/2

88--93

PL

Strukturalizm zatarł granice pomiędzy urbanistyką, a architekturą, konstrukcją, a detalem. W obiekcie architektonicznym, niczym w maszynie, każdy pojedynczy detal miał swą określoną funkcję i jasno sprecyzowaną wymowę w kontekście całości. Przykładem realizacji tych zasad jest Instytut Fizyki w Lodzi, którego forma stanowi obraz kształtowania się późno modernistycznych idei, ich degradacji i współczesnego niezrozumienia.

EN

Structuralism has blurred distinctions between urbanism and architecture, construction and detail. In the architectural object, as in the machine, any particular detail had its function and precised meaning within the wholeness. The Physics Institute in Lodz appears to be an example of realization of these principles. Its structure is an image of late modernistic ideas, their decay and contemporary incomprehension.