Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Program „Polski Ład” a funkcjonowanie mikroprzedsiębiorstw - wyniki badania przedsiębiorców z północno-wschodniej Polski

100%

Gutowska A. , Kowalewski K.

|

2023

19-36

PL

Artykuł dotyczy wpływu programu „Polski Ład” na funkcjonowanie i rozwój krajowych mikroprzedsiębiorstw. Za główny cel pracy obrano poznanie opinii przedsiębiorców na temat rzeczywistego oddziaływania tego programu na wybrane aspekty prowadzenia działalności gospodarczej przez analizowane przedsiębiorstwa. Badanie miało formę ankiety bezpośredniej i internetowej i zostało przeprowadzone w okresie czerwiec-lipiec 2023. Wzięło w nim udział 120 jednostek z regionu północno-wschodniej Polski, a w szczególności z powiatów: ełckiego, oleckiego i grajewskiego. W opracowaniu przedstawiono ogólną koncepcję i podstawowe założenia programowe „Polskiego Ładu”. Następnie scharakteryzowano specyfikę i rolę mikroprzedsiębiorstw dla rozwoju krajowej gospodarki. W kolejnej części opracowania zawarto wyniki ankiety, które pozwoliły wyciągnąć wnioski dotyczące oddziaływania programu „Polski Ład” na funkcjonowanie mikroprzedsiębiorstw z regionu północno-wschodniej Polski.

2

Regionalne aspekty rolnictwa północno-wschodniej części kraju

75%

Wojsznis B. , Ignatiuk S.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Ekonomia i Zarządzanie

|

2000

|

tom Z.5

447-451

PL

W artykule zwrócono uwagę na produkcyjne i rekreacyjne walory północno-wschodniej części kraju. Na podstawie przytoczonych w zestawieniach tabelarycznych informacji stwierdzono, że rolnictwo tej części kraju posiada lepsze, w odniesieniu do przeciętnych warunków rolnictwa kraju, warunki do rozwoju produkcji towarowej. Specjalizacją tego regionu powinien być chów i hodowla bydła mlecznego

EN

The article pays attention to production and recreation values of north-eastern region of Poland. The information presented in tables shows that the agriculture in that part of the country distinguishes with better conditions for developing goods production than in other regions. North-eastern region of Poland should specialise in the cattle - breeding.

3

Uwarunkowania rozwoju startupów : perspektywa północno-wschodniej Polski

75%

Kowalewski K.

|

2018

|

tom T. 13, nr 3

245--257

PL

Niniejsza praca ma charakter teoretyczno-badawczy. Jej głównym celem jest zbadanie istnienia dysproporcji w uwarunkowaniach działalności startupów założonych w północno-wschodniej Polsce w stosunku do sytuacji ogólnokrajowej w badanym zakresie. Przedstawiono istotę i cechy szczególne startupów. W kolejnej części pracy ukazano specyfikę startupów funkcjonujących w regionie północno-wschodniej Polski. Analizę danych zastanych wzbogacono o prezentację wyników wywiadów eksperckich przeprowadzonych przez autora pracy. Artykuł kończą wnioski, które pozwalają stwierdzić, że warunki funkcjonowania i rozwoju startupów wykazują w Polsce silne regionalne zróżnicowanie.

EN

The following work has a theoretical and research character. Its main objective is to evaluate the existence of disproportions in the conditions of activities of startup businesses established in northeastern Poland in relation to the national situation in the examined area. The author has presented the essence and distinguishing features of startup businesses. The next part of the paper shows the specificity of startup businesses operating in the northeastern region of Poland. The analysis of existing data has been enriched with the presentation of the results of expert interviews conducted by the author of this work. The paper ends with the conclusions which lead to state that the conditions of functioning and development of startup businesses show strong regional diversity in Poland.

4

Wpływ przedsiębiorstw z sektora MSP na rozwój gospodarczy północno-wschodniego regionu kraju

75%

Ignatiuk S.

Ekonomia i Zarządzanie

|

2011

|

tom Vol. 3, no. 2

7-20

EN

The aim of this study was to analyze factors that influence the development of the northeast of the country with particular emphasis on companies in the SME sector. In the work the stress was laid on that the region is less developed in comparison to other regions of the country. It was found that a large impact on economic development on the region have the companies of small and medium-size because of absorbing a large number of employees. For this reason, to improve the economic situation of the analyzed region business support from the central and local authorities shall be introduced.

5

Zmiany na rynku kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w północno-wschodniej Polsce w latach 2005-2012

63%

Guzik K. , Szlugaj J.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2013

|

tom nr 85

105--120

PL

Artykuł prezentuje szczegółowe informacje na temat rynku kruszyw żwirowo-piaskowych północno-wschodniej Polski, obejmującej w prezentowanym ujęciu obszar trzech województw, tj.: podlaskiego, warmińsko-mazurskiego oraz mazowieckiego. Dla każdego z nich przedstawiono rozwój wydobycia i produkcji kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w latach 2005-2012. Przeanalizowano zmiany bazy zasobowej oraz wskazano największe dotychczas niezagospodarowane złoża kruszyw. Na podstawie danych wielkości wydobycia oraz zasobów przemysłowych oceniono okres wystarczalności zasobów, zwracając uwagę na znaczny wzrost stopnia zagospodarowania zasobów bilansowych. W dalszej części artykułu przedstawiono informacje na temat głównych producentów wraz z asortymentem ich produkcji. Wskazano główne kierunki użytkowania kruszyw, a ponadto oceniono poziom zapotrzebowania na żwiry, mieszanki oraz pospółki w poszczególnych województwach. Rozpatrywane województwa dostarczają łącznie około 20-30% krajowego wydobycia kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych. Ostatnie lata były okresem dynamicznego wzrostu zapotrzebowania na produkowane w regionie piaski i żwiry w związku z realizacją inwestycji w ramach przygotowań do Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej oraz Programu Budowy Dróg na lata 2011-2015. Ilość pozyskiwanej kopaliny w ciągu zaledwie trzech lat, tj. 2009-2011, uległa podwojeniu i osiągnęła najwyższy w historii poziom 69 mln t, z ograniczeniem do 43 mln t w 2012 r. Największe wydobycie kruszyw wykazywało województwo mazowieckie (29 mln t w 2011 roku), gdzie pozyskiwane były w przewadze piaski i pospółki. Niedobór wysokiej jakości kruszyw klasyfikowanych uzupełniany był dostawami z województwa podlaskiego oraz warmińsko-mazurskiego. Wymienione województwa wykazują znaczne nadwyżki produkcji żwirów w stosunku do własnych potrzeb. Rozwój wydobycia kruszyw w rozpatrywanym obszarze kraju przyczynił się do zagospodarowania znacznej części dotychczas nieeksploatowanych złóż. Spowodowało to znaczne wydłużenie wystarczalności statycznej zasobów, jednak potencjał zasobowy dotychczas nieeksploatowanych dużych złóż uległ znacznemu ograniczeniu, a największe spadki miały miejsce w województwie podlaskim.

EN

The paper presents detailed information about the sand and gravel aggregates market in the three voivodeships of NE Poland (i.e. Masovian, Podlaskie and Warmian-Masurian Voivodeship). The main tendencies of aggregates extraction and production have been presented in the years of 2005-2012. The changes in reserve base of aggregates has been analysed, and the biggest undeveloped deposits in the region has been indicated. Basing on the data concerning the volume of extraction and reserves, the period of reserves sufficiency has been determined. Moreover, the considerable increase of the management degree of the resources has been pointed out. In the following part of the paper the major producers of aggregates have been identified and the range of manufactured products has been characterized. The main directions of aggregates consumption has been analysed, and the level of demand for gravel, as well as for classified and non-classified mixes has been evaluated. North-eastern Poland provides ca. 20-30% of the volume of domestic sand and gravel extraction. The recent years could be described as the period of dynamic increase in demand for produced in the region sand and gravels. It has been result infrastructure development connected with preparation to UEFA European Championship and realization of Programme of motorways and expressway construction 2011-2015, partly financed by European Funds. The amount of extracted raw-material during the period of 2009-2011 has been doubled, and rose to 69 million ton, with reduction to 43 million ton in 2012. The biggest extraction was recorded in the Masovian Voivodeship, where mainly sand and mixes are produced. The deficit of classified aggregates was covered by supplies from Podlaskie and Warmian-Masurian Voivodeships, where considerable surplus in gravel production is noted. The increase of sand and gravel extraction in NE Poland resulted in the further development of deposits, causing the significant extension of reserves sufficiency. In the consequence the reserve base potential of unexploited the biggest deposits has been diminished, particularly in Podlaskie Voivodeship.

6

Wpływ zjawisk lodowych na erozję brzegów koryta rzecznego na przykładzie rzeki Łyny

63%

Kalinowski A. , Glińska-Lewczuk K. , Burandt P. , Banaszek Ż.

|

2012

|

tom Nr 31

57--71

PL

W artykule podjęto próbę analizy wpływu zjawisk lodowych na erozję brzegów koryta rzeki pojeziernej na przykładzie rzeki Łyny (północno-wschodnia Polska). Do analizy wytypowano przekrój Smolajny, położony w jej środkowym biegu. Badania przeprowadzono w latach hydrologicznych 2005-2012. W badanym okresie obserwowano występowanie, rozwój i intensywność zjawisk lodowych, takich jak: lód brzegowy, pokrywa lodowa, spływ wody na lodzie na tle zmian cech morfologicznych koryta rzecznego. W wyniku obserwacji stwierdzono skokowe zwiększenie się szerokości koryta w badanym profilu poprzecznym (dwukrotnie po 0,5 m). Związane było to z długim czasem zalegania grubej pokrywy lodowej. W latach 2005-2012 zaobserwowano fluktuacje wielkości cech morfometrycznych, zarówno dodatnie jak i ujemne. Czynnikiem kształtującym brzegi koryta są ponadto gwałtowne roztopy pokrywy śnieżnej przy jednoczesnym utrzymywaniu się pokrywy lodowej. Wpływa to na zwiększone podmywanie brzegów koryta. Wykazano, że w badanym okresie nastąpiło zwiększenie szerokości koryta w badanym przekroju o jeden metr, zwiększenie powierzchni przekroju poprzecznego oraz głębokości maksymalnej i średniej.

EN

The aim of the paper is attempt to analysis influence on bank erosion on example Łyna river (NE Poland). The analysis has been performed at the cross section of Smolajny during hydrological years 2005-2012. In that period we observed occurrence, evolution and intensity of ice phenomena, such as: border ice, ice cover, water runoff on ice cover. Simultaneously, hydrological and morphological measurements of bed channel have been done. Results showed that width of river bed had increase, bit by bit (twice by 0,5 m), in observed cross section. There was observed fluctuation attributes of morphology in years 2005-2012, both positive and negative. Sudden snowmelt has a great impact on bank erosion, with prolonged ice cover. That situation has influence on sapping of banks. It was stated that, in spite of fluctuations of channel morphological parameters, the overall increase in the channel width was at about 1m in 2005-2012. Similarly other parameters, as wetted area, maximal and average depths have increased in those years.

7

Reconstruction of climate and environment in the Augustovian Interglacial on the basis of select plant macrofossil taxa

63%

Stachowicz-Rybka R.

|

2005

|

tom Vol. 16

127-132

EN

Lacustrine and fluviolacustrine organic deposits from the Czarnucha and Żarnowo profiles (NE Poland) have been examined by means of the analysis of macroscopic plant remains. The total of 264 samples have been examined, and a detailed analysis of species has shown that there are a dozen or so extinct species as well as those which are of a clear climactic and environmental significance. The location of the macroscopic plant remains which required a particular climate is associated with the warm and cold periods recorded by pollen analysis. It has been found out that such megaspores as Azolla filiculoides and Salvinia natans, fragments of nuts and thorns of Euryale cf. ferox and Trapa natans as well as some nuts of Scirpus atroviroides and Carpinus betulus occurred in the warm periods whereas Betula nana and Selaginella selaginoides existed in the cold periods. Both profiles abound in the species which tolerate an increased content of NaCl in their environment.

PL

Organiczne osady jeziorne i jeziorno-rzeczne z profili Czarnucha i Żarnowo (NE Polska) zostały zbadane metodą analizy makroskopowych szczątków roślin. Łącznie z obu profili przeanalizowano 264 prób, a szczegółowa analiza wyselekcjonowanych szczątków wykazała, że wśród licznie oznaczonych taksonów znajduje się kilkanaście gatunków wymarłych oraz takie, które mają wyraźną wymowę klimatyczną i ekologiczną. Analiza palinologiczna obu profili (H. Winter) wskazuje, że badane serie jeziorne powstały w interglacjale augustowskim. W profilach Czarnucha i Żarnowo udokumentowane są ciepłe i zimne okresy tego interglacjału. Obecność gatunków wskaźnikowych w wydzielonych lokalnych zespołach makroszczątków roślinnych obu profili pozwala na wydzielenie ciepłych i zimnych jednostek interglacjału augustowskiego. Oznaczone z drugiego okresu ciepłego megaspory Azolla filiculoides, Salvinia natans oraz szczątki Euryale cf. ferox, Lemna trisulca, Trapa natans wskazują, że temperatury letnich miesięcy musiały być wyższe niż obecnie, a temperatury miesięcy zimowych mogły być niższe. W zimnych okresach interglacjału stwierdzone szczątki Betula nana, Selaginella selaginoides, Potamogeton pectinatus, P. vaginatus, P. filiformis wskazują na klimat borealny. Osady badanych stanowisk obfitują w gatunki tolerujące zwiększoną zawartość NaCl w środowisku.

8

Wstępne rozpoznanie obwódek cyrkonowo-hafnowych wokół minerałów kruszcowych w złożach Fe-Ti-V w suwalskim masywie anortozytowym (północno-wschodnia Polska)

63%

Ruszkowski M. , Wiszniewska J.

|

tom Vol. 66, nr 2

107--110

EN

Zirconium-hafnium rims were discovered and described for the first time within the Suwalki Anorthosite Massif (SAM). They are observed at boundaries of Fe-Ti oxides ilmenite, hematitoilmenite and titanomagnetite with plagioclases. The most frequent forms reach 80-250 μm in length and 4-30 μm in width. These are narrow rims covering even up to 70% ore mineral grains. The most spectacular forms were "blown candle flame” structures. Their average width ranges from 20 to 45 μm and the length exceeds 350 μm in . Chemical composition analysis was carried out on the largest clusters of zircon crystals/rims which show high local enrichment in Hf (0.5-0.8% by weight). The boundaries of these crystals are cracked and blurry. This may suggest their participation in later fluids inflow processes within the rocks. The enrichment in hafnium content in zircon grains, is related to significant reduction in the amount of Th, U and Pb and increased amount- sof Ti and Fe in zircon rims. A large variety of forms and variability of their chemical composition point to a complex physical chemical orgin process.

9

Wyniki badań paleomagnetycznych osadów jeziornych z profilu Czarnucha (Równina Augustowska, północno-wschodnia Polska)

63%

Nawrocki J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

tom nr 435

69--74

PL

Przedmiotem badań paleomagnetycznych było 51 fragmentów rdzenia z otworu wiertniczego Czarnucha. Badane osady jeziorne zostały w głównej swej masie przemagnesowane w wyniku procesów diagenetycznych, prowadzących do powstania wtórnych nośników namagnesowania. Pojedyncze próbki o inklinacji ujemnej, znajdujące się głównie w dolnej części profilu, reprezentują najprawdopodobniej pierwotny zapis paleomagnetyczny. Ich obecność może wskazywać, że co najmniej ta część profilu powstawała w chronie odwrotnego namagnesowania Matuyama.

EN

Paleomagnetic analysis was performed on 51 core samples from the Czarnucha borehole. The lacustrine deposits were mostly remagnetized as a results of diagenetic processes leading to the formation of secondary magnetization carries. Single samples of negative inclination, found mainly in the lower portion of the section, most likely represents the original palaeomagnetic record. Their presence can indicate that at least part of the sequence was deposited during the Matuyama chrone of reverse magnetization.

10

Zapis palinologiczny zmian roślinności i klimatu interglacjału augustowskiego w profilu Żarnowo (Równina Augustowska, północno-wschodnia Polska)

63%

Winter H.

|

tom Vol. 56, nr 11

1011-1018

EN

Series of lacustrine-boggy sediments from a drilling core at the Żarnowo site (the Augustów Plain, NE Poland) have been investigated by means of high-resolution pollen analysis. The pollen succession from Żarnowo is of a long pollen sequence nature. Twenty three local pollen assemblage zones representing decline of the Narevian Glaciation, Augustovian Interglacial and the beginning of the Nidanian Glaciation have been distinguished. The interglacial part of the pollen succession is characterized by the presence of two warm stages (of interglacial rank) separated by a cold stage comprising stadial and interstadial intervals. This long pollen sequence was compared with other pollen sequences from the Augustów Plain, and with those of the Ferdynandovian age.

11

Środowiskowo-planistyczne uwarunkowania zagospodarowania złóż kopalin skalnych północno-wschodniej Polski

63%

Kot-Niewiadomska A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

tom R. 54, nr 2

45--51

PL

W północno-wschodniej Polsce (rozumianej jako obszar województw mazowieckiego, warmińsko-mazurskiego i podlaskiego) niezagospodarowanych pozostaje ponad 1600 złóż kopalin skalnych, spośród których ponad 80% stanowią złoża kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych. Przeprowadzona waloryzacja wykazała jednak, że tylko 67 spośród nich może mieć znaczenie gospodarcze większe niż lokalne. Jednocześnie konieczność ochrony środowiska przyrodniczego, a w mniejszym stopniu zabudowa i infrastruktura, ograniczają możliwości podjęcia swobodnej eksploatacji części z nich. Jako główne przyczyny konfliktów środowiskowych wskazano współistnienie kilku elementów, takich jak funkcjonowanie obszarów chronionego krajobrazu, obszarów NATURA 2000 wraz z zwartymi kompleksami leśnymi czy konieczności ochrony wód podziemnych i gleb wysokich klas bonitacyjnych. Wśród ograniczeń planistycznych najistotniejsza okazała się lokalizacja złóż w granicach strefy ochrony pośredniej ujęć wód podziemnych.

EN

In the north-eastern Poland (inclusive Masovian, Podlaskie and Warmian-Masurian Voivodeship) is about 1600 undeveloped rock mineral deposits of which 80 percent are natural sand-gravel aggregates deposits. Based on multicriterial valorisation only 67 of them should be covered in high or superlative protection and they have regional economic importance. Simultaneously nature protection and growth of housing and infrastructure causes numerous conflicts connected with the possibility of deposits management The most common cause of environmental constraints are nature protected areas (Natura 2000 net and areas of protected landscape) along with forests and soils protections and groundwater protection (quaternary main aquifers). Medial zones of water intakes protection are most important factors among the spatial planning limits.

12

Pesticide residues and acute dietary risk assessment in Polish raw food (2005–2013)

63%

Łozowicka B. , Hrynko I. , Jankowska M. , Rutkowska E. , Kaczyński P. , Mojsak P.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2015

|

tom Vol. 22, nr 3

363--380

EN

Food safety is very important for consumers. Fruits, vegetables and cereals are not only the major source of vitamins, minerals, fibre and energy, but can also be a source of many pollutants posing health hazards. Pesticides found in food are just examples of harmful substances affecting food safety. The objective of this paper was to assess short-term health risks assessment based on the concentration of pesticide residues found in agricultural products collected from national food control systems during the period 2005–2013 at the Official Pesticide Residue Laboratory in Bialystok in frame of RASFF (Rapid Alert System for Food and Feed) system. During nine-year testing, totally 2021 fruits, vegetables and cereals were sampled from the north-eastern and central part of Poland and analyzed by gas and liquid chromatography and spectroscopic technique for the presence of 188 active substances of pesticides. Contaminations were not detected in 65.3 % of samples, 31.9 % samples contained residues below the maximum residue levels (MRLs), while 2.8 % of tested samples exceeded MRLs. Among 81 RASFF notifications noted, the greatest number of irregularities concerned exceeding the values of MRL – 41, in 27 cases it was found that a pesticide was not used in accordance with the registration of plant protection product. The highest estimated values for short-term exposure were obtained for plum for the dimethoate, and in the group of toddlers it was 94.6 % ARfD (Acute Reference Dose), and in the adult group it was 23.3 % ARfD.

PL

Bezpieczeństwo żywności jest bardzo ważne dla konsumentów. Owoce, warzywa i zboża są nie tylko ważnym źródłem witamin, minerałów, błonnika i energii, ale również mogą być źródłem wielu zanieczyszczeń mogących stanowić ryzyko dla zdrowia. Pestycydy znajdujące się w żywności to tylko przykłady szkodliwych substancji wpływających na bezpieczeństwo żywności. Celem niniejszej pracy była ocena krótkoterminowego zagrożenia zdrowia na podstawie stężenia pozostałości pestycydów w płodach rolnych pobranych w ramach urzędowej kontroli w okresie 2005–2013 w ramach systemu RASFF (System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach). W dziewięcioletnim okresie badań łącznie 2021 próbek owoców, warzyw i zbóż pobrano z północno-wschodniej i środkowej części Polski i analizowano pod kątem obecności 188 substancji czynnych pestycydów techniką chromatografii gazowej, cieczowej i spektrofotometryczną. Wolnych od zanieczyszczeń było 65,3 % próbek, 31,9 % próbek zawierało pozostałości poniżej, a w 2,8 % powyżej najwyższych dopuszczalnych poziomów (NDP). Spośród 81 powiadomień informacyjnych RASFF, najwięcej nieprawidłowości dotyczyło przekroczenia wartości NDP – 41, w 27 przypadkach stwierdzono, że pestycyd nie był używany zgodnie z rejestracją środka ochrony roślin. Najwyższe oszacowane wartości krótkotrwa łego narażenia zdrowia uzyskano dla śliwki dla dimetoatu, w grupie małych dzieci – 94,6 % ARfD (Ostra Dawka Referencyjna) i dorosłych – 23,3 % ARfD.

13

Kruszywa naturalne żwirowo-piaskowe w północno-wschodniej Polsce

63%

Guzik K. , Szlugaj J.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2012

|

tom nr 83

19-35

PL

Artykuł prezentuje szczegółowe informacje na temat trendów rozwoju wydobycia i produkcji kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w północno-wschodniej Polsce w latach 2001-2011. W granicach administracyjnych trzech województw, tj. mazowieckiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego wytypowano powiaty wiodące pod względem ilości pozyskiwania tych kopalin oraz wskazano położenie największych kopalń. Przedstawiono głównych producentów kruszyw wraz z asortymentem ich produkcji. Rozpatrywane województwa dostarczają łącznie około 30% krajowego wydobycia kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych. Największe ilości kruszyw, głównie piasków i pospółek, pochodziły w 2010 r. z kopalń woj. mazowieckiego (łącznie około 28 mln ton). Z kolei w województwie podlaskim i warmińsko-mazurskim, gdzie prowadzona jest w przewadze produkcja kruszyw klasyfikowanych (żwirów, mieszanek), poziom wydobycia był rzędu około 20 mln ton/r. Obecnie eksploatacja złóż kruszyw w woj. mazowieckim skoncentrowana jest głównie w powiatach: żyrardowskim, ostrołęckim, sokołowskim, płockim oraz żuromińskim. W województwie podlaskim najważniejsze kopalnie położone są w powiatach: sokólskim, suwalskim oraz grajewskim, a w województwie warmińsko-mazurskim w powiatach: ostródzkim, działdowskim oraz olsztyńskim. W artykule przeanalizowano ponadto związki rozwoju produkcji kruszyw z głównymi kierunkami ich użytkowania. Wskazano największych dostawców żwirów i mieszanek klasyfikowanych dla potrzeb produkcji betonu towarowego i wyrobów betonowych oraz wymieniono źródła dostaw piasków i pospółek dla budownictwa drogowego (budowa nasypów i podbudowa dróg). Ponadto szczegółowo przedstawiono zakres realizowanych w ostatnich latach w północno-wschodniej Polsce inwestycji drogowych w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych.

EN

This paper presents detailed information about tendencies in sand and gravel aggregates extraction and production in three voivodeships of North-eastern Poland (Mazowieckie, Podlaskie, and Warmińsko-Mazurskie Voivodeships) in the years 2001-2011. Districts where the extraction of sand and gravel aggregates is most intensive have been selected and the biggest mines have been indicated. Moreover, the paper identifies the major producers of such aggregates and characterizes the range of manufactured products. North-eastern Poland provides around 30% of the volume of domestic sand and gravel extraction. The most important supplier, especially of raw sand and non-classified mix, is the Mazowieckie Voivodeship with output of around 28 million tpy in 2011. A slightly lower level of extraction, approximately 20 million tpy, is reported in the Podlaskie and Warmińsko-Mazurskie Voivodeships where particularly classified sand, gravel, and mix are obtained. The exploitation of sand and gravel deposits in the Mazowieckie Voivodeship is conducted primarily in Żyrardów County, Ostrołęka County, Sokołów County, Płock County, and Żuromin County. In the Podlaskie Voivodeship, the largest output of sand and gravel comes from Sokółka County, Suwałki County, and Grajewo County; whereas in the Warmińsko-Mazurskie Voivodeship, the most important mines are situated in Ostróda and Działdowo counties, as well as in Olsztyn County. The next section of the paper analyzes relations between the production level of sand and gravel aggregates and their main consumption directions. It points out the main companies delivering gravel and mixes for ready-mix concrete and concrete prefabricates production, and summarizes the main sources of sands and sand-gravel mixes utilized in road construction. Moreover, the paper describes in detail new road construction in the examined voivodeships of North-eastern Poland over the last six years (according to the National Road Construction Programme).

14

Waloryzacja i hierarchizacja złóż kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w północno-wschodniej Polsce

63%

Kot-Niewiadomska A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2012

|

tom nr 83

97-106

PL

Celem artykułu była odpowiednia selekcja i uporządkowanie złóż perspektywicznych kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych północno-wschodniej Polski, pod względem atrakcyjności ich zagospodarowania, z uwzględnieniem czynników geologiczno-górniczych i środowiskowo-planistycznych. Waloryzacja opierała się na czterech kryteriach: złożowo-surowcowych, górniczych, środowiskowych i planistycznych. Przyjęte kryteria złożowo-surowcowe pozwoliły na wytypowanie do waloryzacji tylko 31 złóż, spośród ponad 1300 niezagospodarowanych lub zaniechanych w województwie warmińsko-mazurskim, mazowieckim i podlaskim. Niezbędne warunki, które złoża musiały spełnić to zasoby przekraczające 5 mln ton (przy punkcie piaskowym poniżej 50%) lub 20 mln ton (dla punktu piaskowego od 50 do 75%) w województwie podlaskim i warmińsko-mazurskim. Wyjątek stanowiło województwo mazowieckie, uznane przez autorów waloryzacji za region deficytowy. W takim przypadku punkt piaskowy kruszyw mógł znajdować się w przedziale 75-90% dla zasobów powyżej 5 mln ton. Kryteria górnicze określały stopień trudności eksploatacji złoża i odstawy surowca, natomiast środowiskowe i planistyczne wskazywały na ograniczenia dostępności złóż z uwagi na ochronę przyrody i sposób zagospodarowania powierzchni nad złożem. Przeprowadzona waloryzacja wskazała, że wysoką ochroną należy objąć 22% zasobów kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w województwie mazowieckim, 30% w województwie warmińsko-mazurskim i aż 40% zasobów w województwie podlaskim. Do powszechnych ograniczeń w grupie kryteriów górniczych należy przynależność złóż do II grupy zmienności oraz znaczna odległość od potencjalnych odbiorców, rzadziej miąższość nadkładu. Wśród ograniczeń środowiskowych najczęstszą przyczyną utrudnionej dostępności jest występowanie obszarowych form ochrony przyrody (głównie obszary NATURA 2000, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu), ochrony wód podziemnych (Główne Zbiorniki Wód Podziemnych) oraz lasów ochronnych. Zdecydowanie mniejsze znaczenie w zakresie dostępności złóż mają ograniczenia planistyczne. Za najważniejsze uznać należy położenie kilku z nich w granicach pośredniej ochrony ujęć wód, co w chwili obecnej zupełnie wyklucza te złoża z możliwości eksploatacji.

EN

This paper presents the appropriate selection and hierarchy of natural sand-gravel aggregates deposits in three voivodeships of North-eastern Poland (Mazowieckie, Podlaskie, and Warmińsko-Mazurskie Voivodeships), taking into account possibilities and limitations of their management. The schema of multicriterial valorization of mineral deposits was based on four separate groups of factors. The first group includes the quality of the mineral and the quantity of resources. Other criteria relate to geological-mining parameters of deposits and environmental or spatial planning limitations of deposits accessibility. On the basis of the first criterion, only 31 natural sand-gravel aggregates deposits in North-eastern Poland were selected to valorization. Resources of these deposits are larger than 5 million tons (sand point under 50 percent) or 20 million tons in the Podlaskie and Warmińsko-Mazurskie Voivodeship (sand point from 50 to 75 percent). The deposits of the Mazowieckie Voivodeship, which was recognized as an aggregate deficient region containing deposits with resources over 5 million tons but a sand point from 75 to 90 percent, were also taken into account. The paper also examines geological-mining criteria related to the geological structure of deposits and options for the transportation of raw materials to recipients. Environmental-spacial planning criteria indicated the possibility of deposits management taking into account environmentally protected areas, water protection, and land use. Valorization revealed that 22 percent of sand-gravel aggregates resources in the Mazowieckie Voivodeship, 30 percent in the Warmińsko-Mazurskie Voivodeship and 40 percent in the Podlaskie Voivodeship should be covered by high protection. All deposits belong to the second group of deposits' variability. Moreover, they are located a considerable distance from potential recipients. The most common environmental constraints are environmentally protected areas (Natura 2000 area, landscape parks, and areas of protected landscape) along with groundwater protection (quaternary main aquifers) and forests protection. Medial zones of water intakes protection are the most important factors among the spatial planning limits.

15

Rozmieszczenie obiektów sakralnych jako kryterium wyznaczania zasięgu krajobrazu pogranicza kulturowego

63%

Awramiuk-Godun A.

|

2013

|

tom nr 19

62--72

PL

Północno-wschodnia Polska jest określana mianem pogranicza religijnego, gdyż obszar ten kształtował się pod wpływem oddziaływania dwóch wielkich tradycji chrześcijańskich: zachodniej (łacińskiej) i wschodniej (bizantyjsko-ruskiej). W artykule przedstawiono wyniki badań, których celem było określenie zasięgu strefy przenikania kulturowego na podstawie analizy natężenia występowania obiektów sakralnych na terenie północno-wschodniej Polski i zachodniej Białorusi. W badaniu wykorzystano metodę wieloboków Thiessena (diagram Voronoi) oraz narzędzia geoinformacyjne (GIS) i geostatystyczne. W efekcie uzyskano mapy intensywności obiektów sakralnych (świątyń rzymskokatolickich i prawosławnych) oraz dwubiegunową mapę przenikania kulturowego, które pozwoliły określi zasięgu krajobrazu kulturowego pogranicza.

EN

The north-eastern Poland is described as a religious borderland and has been formed as a result of the inter-action of two great religious and cultural traditions: the Western (Latin) and Eastern (Byzantine-Ruthenian, Orthodox). The paper presents results of the research which aim was to present the extent of the cultural diffusion zone on the basis of the intensity of occurrence of church buildings in north-eastern Poland and western Belarus. The study used the method of Thiessen polygons (Voronoi diagram), and geo-information (GIS) and geostatistical tools. The result is the intensity maps of sacral buildings (Roman Catholic and Orthodox churches) and a bimodal map of the cultural diffusion that helped to determine the extent of the cultural landscape of the borderland.

16

Landslides survey in the northeastern Poland

51%

Ilcewicz-Stefaniuk D. , Czerwiński T. , Koryczan A. , Targosz P. , Stefaniuk M.

|

2005

|

tom Vol. 20

67--73

EN

Investigation of landslide processes in the northeastern Poland represents a part of geological work: Identifying and cataloguing natural geological hazards (especially landslides and other geodynamic phenomena) over Poland’s territory commissioned by the Ministry of the Environment and financed by the National Fund for Environmental Protection and Water Management. As it was assumed, all aspects of geological hazards should be a subject of inventory. As the range of the observed phenomena was much bigger then expected, the investigations were concentrated on selected zones, strongly influenced by geological hazards. Except for landslides and other mass movements recorded in inventory cards, numerous objects of smaller hazards dimensions or scale were observed and listed for further documentation. Detailed geodetic survey and resistivity geotomography, and shallow geological drillings were made in some landslides creating a significant hazard to prepare the entrance data for digital models of landslides construction and its preparatory recognition, preceding possible systematic monitoring of landslide processes. Zones of relatively intense landslide processes were distinguished taking into account similar genesis and similar geomorphological and geological conditions of landslides groups, i.e. Baltic coast with active landslides connected with marine abrasion, and the Lake District of the northern Poland with numerous moraine hills.

PL

Badania procesów osuwiskowych na obszarze północno-wschodniej Polski wykonano w ramach tematu: Rejestracja i inwentaryzacja naturalnych zagrożeń geologicznych (ze szczególnym uwzględnieniem osuwisk oraz innych zjawisk geodynamicznych) na terenie całego kraju, zamówionego przez Ministerstwo Środowiska i finansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Skala obserwowanych zjawisk, znacznie większa od przewidywanej, spowodowała konieczność koncentracji badań na wybranych obszarach i w strefach szczególnie zagrożonych. Obok osuwisk i innych skutków powierzchniowych ruchów masowych, zinwentaryzowanych w postaci kart dokumentacyjnych, zaobserwowano i odnotowano do udokumentowania liczne obiekty o mniejszych rozmiarach lub o mniejszej skali zagrożenia. Dla wybranych osuwisk, stwarzających istotne zagrożenie dla otoczenia, wykonano dokładne pomiary geodezyjne, badania geoelektryczne metodą tomografii opornościowej i płytkie wiercenia geologiczne. Celem tych prac było przygotowanie wstępnych danych do opracowania cyfrowych modeli osuwisk i ich wstępne rozpoznanie, poprzedzające ewentualne rutynowe monitorowanie procesów osuwiskowych. Biorąc pod uwagę zespoły osuwisk o podobnej genezie i podobnych uwarunkowaniach geomorfologicznych i geologicznych wyodrębniono następujące strefy objęte względnie intensywnymi procesami osuwiskowymi, tj. wybrzeże Bałtyku z aktywnymi procesami osuwiskowymi wywołanymi abrazją morską i obszar pojezierzy północnej Polski z licznymi wzgórzami morenowymi.

17

Two climatic oscillations during the eemian interglacial : preliminary results of multi-proxy researches of palaeolake at solniki, Ne Poland

51%

Kupryjanowicz M. , Ciszek D. , Morosław-Grabowska J. , Marciniak B. , Niska M.

|

2005

|

tom Vol. 16

53--57

EN

Lake series from the Eemian Interglacial and Early Vistulian has been discovered at Solniki in the Białystok Upland region, north-eastern Poland. Preliminary results of interdisciplinary researches (pollen, diatom, Cladocera, isotopic and magnetic susceptibility analyses) were used to illustrate the changes of the Eemian climate. At present stage of investigations, there are found signs of two abrupt climatic oscillations - first with very humid climate took place at middle part of the regional Carpinus pollen zone (E5 R PAZ), and second with cold and dry climate at middle part of the regional Pinus zone (E7 R PAZ).

PL

W Solnikach na Wysoczyźnie Białostockiej (północno-wschodnia Polska) odkryto serię osadów jeziornych reprezentujących interglacjał eemski i wczesny vistulian. Wstępne wyniki badań interdyscyplinarnych (analiza pyłkowa, okrzemkowa i Cladocera, pomiary podatności magnetycznej osadów oraz zawartości izotopów stabilnych tlenu i węgla) wykorzystano do zilustrowania zmian klimatu podczas interglacjału eemskiego. Udokumentowano dwie gwałtowne oscylacje klimatu - pierwsza z ciepłym i bardzo wilgotnym klimatem (?opady) miała miejsce w środkowej części poziomu pyłkowego E5 Carpinus, druga z klimatem suchym i bardzo zimnym - w środkowej części poziomu E7 Pinus.

18

Stratygrafia i litologia ordowiku Suwalszczyzny (północno-wschodnia Polska)

51%

Modliński Z. , Szymański B.

|

tom nr 394

55-71

PL

Osady ordowickie na obszarze Suwalszczyzny napotkano w profilach czterech otworów wiertniczych: Jezioro Okrągłe IG 1, Jezioro Okrągłe IG 2, Łopuchowo IG 1 i Filipów IG 1. W otworze wiertniczym Jezioro Okrągłe IG 2 profil rozpoczyna się serią klastyków o niewielkiej miąższości, zaliczanych do tremadoku dolnego (pakerort). W pozostałych otworach wiertniczych brak jest osadów tremadoku, a na rozmytej powierzchni osadów klastycznych kambru środkowego (poz. Paradoxides paradoxissimus) spoczywają bezpośrednio osady arenigu dolnego (latorp). Zapis litologiczny serii tworzą głównie osady węglanowo-margliste - wapienie, wapienie margliste i margle. Podrzędnie występują utwory niewęglanowe: terygeniczne - piaskowce kwarcowe (tremadok dolny) i iłowce; chemogeniczne - glaukonityty (latorp) i piroklastyczne - bentonity i tufity. Skały członu węglanowego wykształcone są jako pakstony-wakstony trylobitowo-ramienionogowe (arenig), greinstony bioklastyczne i bioklastyczno-ooidowe (lanwirn) oraz pakstony i wakstony bioklastyczne (landeil-aszgil). Zespół skał węglanowych zawiera liczne skamieniałości, w tym trylobity i brachiopody dobrze dokumentujące obecność poszczególnych pięter systemu. Z uwagi na odmienne wykształcenie litologiczne profilu ordowiku Suwalszczyzny, w porównaniu z pozostałym obszarem polskiej części obniżenia bałtyckiego, dotychczas wypracowany schemat podziału litostratygraficznego systemu może być tu stosowany jedynie w ograniczonym zakresie.

EN

The Ordovician sediments in the Suwałki area have been penetrated in 4 boreholes: Jezioro Okrągłe IG 1, Jezioro Okrągłe IG 2, Łopuchowo IG 1 and Filipów IG 1. In the Jezioro Okrągłe IG 2 borehole the sequence begins from the very small thickness clastic sediments of Early Tremadoc (Pakerort) age. In the other section the Tremadoc sediments are absent and the Lower Arenig (Latorp) strata rest unconformably on the clastics of Middle Cambrian age (Paradoxides paradoxissimus Zone). The Ordovician sequence consists of mainly carbonate-marly sediments. Quartz sandstones (Lower Tremadoc) and claystones, as well as characteristic glaukonitite (Latorp) or pyroclastics (bentonites, tuffites) occur subordinately. Carbonate rocks are represented by the brachiopod-trilobitic packstones-wackestones (Arenig) or by the bioclastic and bioclastic-ooidal grainstones (Lanvirn) and by the bioclastic packstones and wackestones (Landeil-Ashgill). Carbonate rocks contain rich fossils. Abundant trilobites and brachiopods clearly prove the presence of separate stages of the system. The Ordovician lithologic section in the Suwałki area differs from other section of the Polish part of the Baltic Depression, thus the lithostratigraphical scheme proposed by Modliński and Szymański (1997) may be adapted only for the lower part of section (Tremadoc-Lowermost Caradoc).

19

Obiekty sakralne w krajobrazie kulturowym pogranicza katolicko-prawosławnego w północnowschodniej Polsce wyrazem poszanowania i przenikania tradycji

51%

Awramiuk-Godun A.

|

2020

|

tom nr 44 (2)

123--137

PL

Pogranicza są postrzegane, jako obszary sprzyjające kontaktom i przenikaniu kultur (tradycji, zwyczajów, idei). Przyjmując, że religia jest kluczowym elementem kultury różne formy religijności będą znajdowały istotne odzwierciedlenie w krajobrazie kulturowym, głownie w postaci materialnych, sakralnych elementów krajobrazu. W opracowaniu podjęto dyskusję na temat znaczenia religii w kształtowaniu krajobrazu pogranicza wyznaniowego w północno-wschodniej Polsce. Na wybranych przykładach obiektów sakralnych (głownie symboli religijnych) obecnych w krajobrazie pogranicza katolicko-prawosławnego przedstawiono przejawy przenikania tradycji oraz zapożyczania wzorców kulturowych. Zwrócono również uwagę na przykłady eksponowania różnic kulturowych w architekturze sakralnej, starając się określić lokalne uwarunkowania obu zjawisk.

EN

Borderlands are perceived as areas conducive to the permeation of cultures (traditions, customs, concepts). Assuming that religion is a key element of culture, various forms of religiosity will be significantly reflected in the cultural landscape, mainly in the form of material, sacred landscape elements. This study discusses the importance of religion in shaping the landscape of the religious borderland in north-eastern Poland. It presents the manifestations of traditions blending together and the borrowing of cultural patterns based on selected examples of sacred structures (mainly religious symbols) present in the landscape of the Catholic-Orthodox borderland. This paper also discusses examples of cultural differences highlighted in sacred architecture, and tries to define the local conditions of both phenomena.

20

Plejstocen Polski północno-wschodniej w nawiązaniu do głębszego podłoża i obszarów sąsiednich

51%

Ber A.

|

tom T. 170

5--89

PL

Stratygrafia plejstocenu północno-wschodniej Polski na Pojezierzu Suwalskim i Równinie Augustowskiej została oparta głównie na wynikach analiz palinologicznych jeziornych osadów organicznych oraz badań litologiczno-petrograficznych glin zwałowych i osadów międzymorenowych uzyskanych z najnowszych profili wiertniczych podczas prac kartograficznych nad Szczegółową mapą geologiczną Polski w skali 1:50 000. Na Pojezierzu Suwalskim wyróżniono od 8 do 11 poziomów glacjalnych, reprezentowanych w świetle wyników badań geologicznych i litologiczno-petrograficznych (współczynniki petrograficzne O/K, K/W i A/B) prawdopodobnie przez gliny zwałowe 8 zlodowaceń: Narwi, Nidy, Sanu, Wilgi, Liwca, Odry, Warty i Wisły. Palinologicznie zostały udokumentowane osady organiczne jedynie dwóch interglacjałów - mazowieckiego i eemskiego oraz prawdopodobnie interglacjału augustowskiego (profil wiercenia Zielone Królewskie). Określenie wieku osadów organicznych z otworu Raczki Wielkie koło Olecka jako interglacjał zbójna zostało oparte na niepełnym badaniu palinologicznym i profil ten wymaga przeprowadzenia pełnej analizy palinologicznej. Na Równinie Augustowskiej wyróżniono, również głównie na podstawie wyników badań geologicznych i litopetrograficznych glin zwałowych, 8 poziomów glacjalnych reprezentujących prawdopodobnie 8 zlodowaceń: Narwi, Nidy, Sanu, Wilgi, Liwca, Odry, Warty i Wisły. Występują tu natomiast w superpozycji udokumentowane palinologicznie osady interglacjałów: augustowskiego, którego pozycja stratygraficzna nadal nie jest ostatecznie ustalona, i mazowieckiego. Na obszarze północno-wschodniej Polski nie udokumentowano dotychczas palinologicznie osadów interglacjałów znanych z obszarów środkowej i południowej Polski, tj. małopolskiego, ferdynandowskiego, zbójna i lubawskiego (lubelskiego). Okresy interglacjałów ferdynandowskiego i lubawskiego są tu prawdopodobnie reprezentowane przez osady występujące głównie w facji jeziornej, a być może i rzecznej. Wyniki badań stratygrafii plejstocenu północno-wschodniej Polski nawiązano do schematów stratygraficznych plejstocenu obszarów sąsiednich, tj. Pojezierza Mrągowskiego, Niziny Podlaskiej, Rosji (Okręg Kaliningradzki), Litwy i Białorusi. Analiza materiałów geologicznych, a zwłaszcza map fundamentu krystalicznego i jego pokrywy osadowej, wykazała wyraźny wpływ tektoniki starszego podłoża na skały osadowe. Szczególnie aktywne były uskoki gradientowe na granicach struktur prekambryjskich. Przed okresem plejstoceńskim pionowe ruchy (izostazja) wyznaczały zasięgi facji, determinowały zachowanie ostańców, formowały paleomorfologię. W okresie plejstoceńskim naciski mas lodowych w okresach glacjalnych na struktury tektoniczne (uskoki) głębokiego podłoża, a następnie odciążenia tych struktur w okresach interglacjalnych wpłynęły na zasięgi i miąższość osadów plejstoceńskich, zasięgi i przebieg stref marginalnych lądolodu ostatniego zlodowacenia, jak też na występowanie stref zaburzeń glacitektonicznych.