Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Opoka ze złoża węgla brunatnego "Bełchatów" a możliwości jej praktycznego wykorzystania

100%

Hycnar E. , Pękala A.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2011

|

tom z. 58, nr 2

57-65

PL

Górnictwo węgla brunatnego, z uwagi na odkrywkowy charakter eksploatacji, dostarcza wielu odmian kopalin skalnych i ceramicznych. Istnieje jednak problem związany z utylizacją niektórych kopalin, wynikający z braku rozpoznania możliwości ich praktycznego zastosowania. Przedmiotem prezentowanych badań są opoki występujące w złożu węgla brunatnego "Bełchatów". W pracy przedstawiono ich charakterystykę mineralogiczno-petrograficzną oraz właściwości fizyko-mechaniczne. Pozwala to ocenić kopaliny jako interesujące pod względem surowcowym.

EN

The mining of lignite with attention on opencast character of exploitation delivers many changes of rocky and ceramic materials. Connected with utilization of some of them problem exists to today, resulting with lack of recognition of possibility their practical use. The opokas occuring in the lignite deposit "Bełchatów" are the object of presented studies. In study was showed detailed mineralogical-petrographic analysis. Mineral and chemical composition as well as physical-mechanical properties of these rocks seem to be interesting under raw material regard.

2

Effect of the application of opoka additive in feed on blood morphological and biochemical parameters and animal husbandry indicators of broiler chicken

100%

Makarski M. , Zglińska K. , Rygało-Galewska A. , Buczek M. , Niemiec T.

Polish Technical Review

|

2023

|

tom No. 2

18--22

EN

In the paper, the studies on the effect of the application of 1% additive of opoka on morphological and biochemical parameters of blood and animal husbandry indicators (weight increase and dressing percentage) of chicken broilers ROSS 308 were presented. The experiment was conducted in animal facilities of the Department of Animal Nutrition and Biotechnology, Warsaw University of Life Sciences.

PL

W artykule przedstawiono badania wpływu zastosowania w paszy 1% dodatku opoki na parametry morfologiczne i biochemiczne krwi oraz parametry zootechniczne (przyrosty i wydajność rzeźną) kurcząt broilerów ROS 308. Doświadczenie przeprowadzono w zwierzętarni Katedry Żywienia i Biotechnologii Zwierząt SGGW w Warszawie.

3

Próba zwiększenia skuteczności usuwania fosforu w modelu oczyszczalni ścieków

100%

Jóźwiakowski K.

Inżynieria Rolnicza

|

2006

|

tom R. 10, nr 5(80)

249-256

PL

W pracy przedstawiono wstępne wyniki badań, dotyczące niekonwencjonalnego sposobu usuwania fosforu, przy wykorzystaniu skały wapiennej - opoki, wcześniej poddanej dekarbonizacji w temperaturze 900°C. Badania prowadzono w okresie 6 tygodni na modelowej oczyszczalni ścieków ze złożem piaskowym bez opoki i z opoką. Podczas badań analizowano stężenie fosforu w ściekach dopływających i odpływających z oczyszczalni. Wyniki badań wykazały, że opoka bardzo dobrze sorbuje fosfor ze ścieków bytowych. Średnia skuteczność usuwania fosforu ogólnego w modelowej oczyszczalni ścieków z opoką (90,9%) była ponad dwukrotnie większa, niż w tej samej oczyszczalni bez opoki (42,4%). Szersze zastosowanie tej skały, do usuwania fosforu, wymaga jednak prowadzenia dalszych, szczegółowych badań, które powinny mieć m.in. na celu określenie długości czasu sorpcji fosforu przez opokę.

EN

The paper presents preliminary results of the study on an alternative method of phosphorus removal by using limestone which was first decarbonized at 900°C. The 6-week research was conducted in a model sewage treatment plant with a sandy bed with and without the application of calcareous rock. Phosphorus concentration in sewage influents and effluents was analized. The results suggest that limestone is a very good sorbing agent in relation to phosphorus occurring in domestic sewage. The model sewage treatment plant was on average twice as efficient (90.9%) when calcareous rock was used as it was without the application of the rock (42.4%). However, the use of this rock in phosphorus removal on a large scale requires further, more detailed research which, among other things, should determine the duration of phosphorus sorption by calcareous rock.

4

Opoka – a mysterious carbonate-siliceous rock: an overview of general concepts

99%

Jurkowska A. , Świerczewska-Gładysz E.

Geology, Geophysics and Environment

|

2022

|

tom Vol. 48, no. 3

257--278

EN

The opoka is a carbonate-siliceous marine sedimentary rock, forming a thick succession of Upper Cretaceous age in Poland and in another regions of Europe. This rock has been studied for over 150 years, but only the use of modern analytical techniques enables for the formulation of its mineralogical definition, which identifies the distinct features of opoka and allows it to be distinguished from other rocks (e.g. chalk, gaize). Parallel to the petrographic research on opoka, its palaeobathymetric interpretations, which were based on the palaeotectonic models of Danish-Polish Trough inversion has been revised. Depending on the model of palaeotectonic history, opoka has been interpreted as a deep-water or shallow facies, without detailed petrographic studies of its mineralogical composition. The paper presents various aspects of opoka, including: history of the term, nomenclature, mineralogical composition, microtexture and palaeoecological significance of Cretaceous opoka. New data which permit precise definition of this rock term, and its mineralogical composition are discussed in the light of palaeoecological reconstructions, bathymetry and existing models of opoka distribution.

5

The influence of natural climatic factors on the geomechanical properties of siliceous limestones from Kazimierz Dolny (Poland)

99%

Pinińska J. , Bobrowska A. , Łukasiak D.

Studia Quaternaria

|

2016

|

tom Vol. 33, Nr 2

103--110

EN

Based on the example opoka, stone architecture of Kazimierz Dolny, modern research methods were applied to an analysis of geomechanical qualities of this special rock, selected very efficiently by medieval, local builders. Owing to theirs skill and the qualities of the chosen material, fortifications, religious and residential buildings have been preserved in good condition to the present day. It was analysed what factors of the opoka aging are the most responsible for their destruction resistance in the long time scale. The results of studies indicate that opokas have an increased ability to reduce the uniaxial compression strength due to the impact of cycling freezing and thermal shock. This observation shows that opokas are characterized by a high resistance to humidity.

6

THE INFLUENCE OF NATURAL CLIMATIC FACTORS ON THE GEOMECHANICAL PROPERTIES OF SILICEOUS LIMESTONES FROM KAZIMIERZ DOLNY (POLAND)

85%

Pinińska J. , Bobrowska A. , Łukasiak D.

|

7

Influence of environmental factors on physical and mechanical characteristics of the opoka-rocks

80%

Pękala A. , Puch F.

Archives of Civil Engineering

|

2021

|

tom Vol. 67, nr 4

337--350

EN

This paper presents laboratory analyses of the influence of an acidic environment, salinity and temperature change are able to exert on the geomechanical properties of the opoka-rocks. This rock material, deriving from four sites in East-Central Poland, was found to be variously resistant to factors like the destructive action of water-soluble salts and the effects of an acidic environment, on account of the actually-diverse nature of the rocks in question. Ultimately, the work offered a basis for a distinction to be drawn between the light opoka-rocks present at the Annopol and Kazimierz Wielki sites, and the heavy opoka-rocks from Bochotnica and Krasnobród, in terms of both textural and physical-mechanical features. The heavy opoka-rocks from Krasnobród proved least resistant to an acidic environment, which left strength reduced significantly. This kind of rock also experiences both an increase in porosity and absorbability and a decrease in weight. Furthermore, the influence of an acidic environment on aesthetic features of the examined rocks was in all cases negative, salts formed a patina on surfaces that obscured original structural and textural features. None of the tested types of rock presented resistance to the crystallization pressure such salt is able to exert.

PL

W ramach przeprowadzonych badań nad opokami pochodzącymi z miejscowości: Kazimierz Dolny, Annopol, Bochotnica i Krasnystaw stwierdzono, że należą one do grupy skał przejściowych pomiędzy węglanowami a krzemionkowymi. W efekcie badań stwierdzono opoki lekkie oraz ciężkie, różniące się gęstością objętościową. W miejscowościach Annopol i Kazimierz Dolny rozpoznano opoki lekkie, natomiast w Bochotnicy i Krasnobrodzie, opoki ciężkie. Przedmiotowe skały charakteryzują się dużym współczynnikiem zmienności w badaniach wytrzymałościowych, dlatego zaleca się wykonywanie badań opok na większej liczbie próbek. Wysoka porowatość opok wpływa na ich dobre właściwości termoizolacyjne, jednak cecha ta oddziałuje na wzrost nasiąkliwości badanych skał. W wyniku oddziaływania wody radykalnie spada ich wytrzymałość na ściskanie. W opokach lekkich zanotowano trzykrotny spadek tego parametru od wartości pierwotnej. Wszystkie typy skał, wykazały brak odporności na krystalizację soli. Wykazano, ze obecność kryształów soli w porach i pustkach skalnych powodowała wzrost wytrzymałości na ściskanie. W przypadku opoki lekkiej z Kazimierza Dolnego zaobserwowano wzrost wytrzymałości o 8.9%, a opoki ciężkiej z Krasnobrodu o 28,9%. Sól krystalizująca w warstwach przypowierzchniowych ma właściwości higroskopijne, co wpłynęło na zwiększenie nasiąkliwości powierzchniowej. Zaobserwowano, że w pewnych przypadkach, kiedy pory kamienia mają duże rozmiary lub gdy roztwór soli nie wypełnił ich w dostatecznym stopniu, krystalizacja soli nie powoduje wzrostu ciśnienia, w wyniku czego nie dochodzi do obniżenia wytrzymałości. Badania oddziaływania kwaśnych roztworów na opoki, wykazały wpływ na redukcję wytrzymałości. Największy spadek wytrzymałości na ściskanie wykazała ciężka opoka z Karsnobrodu. Wynikało to z największej zawartości węglanu wapnia wchodzącego w reakcję z kwasami. Ponadto, rozpuszczanie się składników skały w kwaśnym roztworze zwiększa jej porowatość, co skutkuje zwiększeniem nasiąkliwości. W wyniku reakcji węglanu wapnia z kwasem na powierzchni kamienia, tworzą się sole o właściwościach higroskopijnych, które mogą znacznie zwiększyć powierzchniową absorpcję wody. Na skutek zanurzania w kwasie i rozpuszczania się składników skały, zaobserwowano utratę ich masy. Największy spadek wynoszący 4,1% wykazała ciężka opoka z Krasnobrodu. Oddziaływanie kwaśnego środowiska powoduje pogorszenie ich walorów estetycznych. Sole krystalizujące na ich powierzchniach tworzą warstwę patyny, która zaciera pierwotne cechy strukturalno-teksturalne opok.

8

Clay mortars in traditional mansonry buildings of soft limestone – research on composition and structure

80%

Gorączko A. , Gorączko M.

Materiały Budowlane

|

2024

|

tom nr 7

24--29

PL

W artykule przedstawiono wyniki analizy składu granulometrycznego i mineralogicznego zapraw glinianych stosowanych w tradycyjnym budownictwie wiejskim. Jest to kolejny etap badań mających na celu odtworzenie dawnych technik murarskich stosowanych w międzyrzeczu Warty i Neru, w centralnej części Polski. Polegały one na wznoszeniu budynków z miejscowego kamienia wapiennego (opoki) i cegły, uzyskiwanej metodą polowego wypału, wiązanych zaprawą glinianą. Obiekty zrealizowane w tej technologii stanowią o wyraźnej odrębności architektonicznej oraz krajobrazowej tego regionu i są coraz częściej uznawane za istotne dziedzictwo kultury materialnej.

EN

The article presents the results of the analysis of the granulometric and mineralogical composition of clay mortars used in traditional rural construction. This is the next stage of research aimed at reproducing old masonry techniques used in the area between the Warta and Ner rivers, in the central part of Poland. They involved the buildings from local soft limestone and brick obtained by field firing, bonded with clay mortar. Objects constructed using this technology constitute a clear architectural and landscape distinctiveness of this region and are increasingly recognized as an important heritage of material culture.

9

Fluoride removal from groundwater by technological process optimization

80%

Valentukeviciene M. , Zurauskiene R. , Boussouga Y. A.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2019

|

tom Vol. 26, nr 1

133--147

EN

Fluoride removal from aqueous solutions was studied using nanofiltration and sorption techniques which have always been best key ways to deal with water contaminated by fluoride. In this presented work, we were firstly interested on fluoridated rejected water overcoming the drawback of RO membrane process of groundwater treatment plant in Baltic region (Kretinga, Lithuania). Opoka sorbent has shown effective results of fluoride sorption with efficiency higher than 77 %. In order to understand the sorption phenomenon and to validate the results obtained, we have applied experimental data on Freundlich and Langmuir isotherms which allow us to determine isotherms parameters (KF; 1/n and KL; qmax) and to confirm the experiment. Because of the unacceptable tariff of drinking water treated by RO, defluoridation with nanofiltration method is proposed in this study as a solution which can replace reverse osmosis technique. For that, tests of nanofiltration for fluoride removal were carried out at laboratory scale by using nanofiltration flat sheet membranes (NF270 and NF90).

10

The use of carbonate-silica rock (opoka) to remove iron, manganese and indicator bacteria from groundwater

71%

Marzec M. , Pieńko A. , Gizińska-Górna M. , Pytka A. , Jóźwiakowski K. , Sosnowska B. , Kamińska A. , Listosz A.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

tom no. 34

197--204

EN

The study investigated the efficiency of removal of iron, manganese and indicator bacteria from potable groundwater by using carbonate-silica rock (opoka). The tests were performed in a laboratory in three filter columns supplied with water containing increased concentrations of iron and manganese. Two of the columns were filled with carbonate-silica rock with particle sizes of 2–5 mm; retention time for water in the columns was set at 1 h and 2 h. A third column was filled with 1–2 mm rock particles, with hydraulic retention time set at 1 h. High removal efficiencies were determined for iron, manganese and coliform bacteria and low removal efficiencies for psychro- and mesophilic bacteria. An increase in the alkalinity of the investigated water was also observed.

PL

W pracy przeanalizowano skuteczność usuwania żelaza, manganu i bakterii wskaźnikowych z wody podziemnej przeznaczonej do picia. Stosowano w tym celu skałę węglanowo-krzemionkową (opokę). Badania wykonano w warunkach laboratoryjnych w trzech kolumnach filtracyjnych zasilanych wodą o zwiększonej zawartości żelaza i manganu. Dwie z kolumn wypełniono skałą węglanowo-krzemionkową (opoką) o granulacji 2–5 mm, czas retencji wody w kolumnach ustalono odpowiednio na 1 i 2 h. Trzecią kolumnę wypełniono skałą o granulacji 1–2 mm, przyjmując czas retencji wody 1 h. Stwierdzono dobre efekty usuwania żelaza i manganu i bakterii grupy coli z badanych wód, niewielką skuteczność usuwania bakterii psychro- i mezofilnych, a także zwiększenie zasadowości wody.

11

Zastosowanie opoki i pochodnych do usuwania fosforu ze ścieków - przegląd literatury

71%

Zawadzka B. , Siwiec T. , Marzec M.

Instal

|

2023

|

tom nr 7/8

51--54

PL

W publikacji dokonano charakterystyki metod usuwania związków fosforu ze ścieków komunalnych opracowanych w wybranych ośrodkach badawczych. W części analitycznej pracy opisano metody sorpcji fosforu z zastosowaniem skały węglanowo-krzemionkowej (opoki) i jej pochodnych oraz materiału Rockfos®. Materiał ten został poddany analizie w kilku laboratoriach oraz w kilku oczyszczalniach ścieków, jako złoże służące do eliminacji związków fosforu ze ścieków oczyszczonych odpływających z hybrydowych oczyszczalni hydrofitowych. Jak wynika z przeprowadzonej analizy materiał Rockfos® wykazuje się dużą skutecznością w zatrzymywaniu związków fosforu ze ścieków, przez co powinien znaleźć zastosowanie praktyczne w małych i przydomowych oczyszczalniach ścieków.

EN

The publication characterizes the methods of removing phosphorus compounds from municipal wastewater developed in selected research centers. The analytical part of the paper describes the methods of phosphorus sorption using carbonate-silica rock (opoka) and its derivatives and the Rockfos® material. This material was analyzed in several laboratories and in several wastewater treatment plants as a bed used to eliminate phosphorus compounds from treated wastewater flowing from hybrid constructed wetlands. According to the analysis, the Rockfos® material is highly effective in retaining phosphorus compounds from wastewater, which should make it practical in small and household wastewater treatment plants.

12

Hydrofobizacja strukturalna metodą iniekcji materiałów drobnoporowatych

71%

Trochonowicz M.

Izolacje

|

2017

|

tom R. 22, nr 6

68--73

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczących możliwości hydrofobizacji skał wapiennych metodą iniekcji. Omówiono zagadnienia dotyczące hydrofobizacji jednej ze skał wapiennych – opoki wapnistej.

EN

The article presents the results of studies of water repellent capacity of limestones applied through injection. The aspects of hydrophobization are discussed for one type of limestone, namely calcareous bedrock.

13

Dziedzictwo, reinterpretacja czy imitacja? – inspiracje tradycyjnym budownictwem wiejskim z naturalnego kamienia we współczesnej architekturze w rejonie Uniejowa

71%

Gorączko M. , Gorączko A.

Inżynieria i Budownictwo

|

2024

|

tom R. 80, nr 4

196--201

PL

W artykule przedstawiono wyniki analizy formalnej i konstrukcyjnej kilkunastu kubaturowych obiektów budowlanych z rejonu Uniejowa, w środkowej części Polski. Wspólną cechą tych zrealizowanych w ciągu ostatnich 20 lat obiektów było zastosowanie naturalnego kamienia. Celem autorów było określenie, czy i w jakim zakresie tego typu rozwiązania są zgodne z tradycyjnym regionalnym wzorcem wynikającym z faktu, że na rozpatrywanym terenie od II połowy XIX wieku do końca lat 60. XX wieku bardzo dynamicznie rozwijało się nietypowe pod względem materiałowym dla tej części kraju budownictwo wiejskie bazujące na lokalnie eksploatowanych złożach wapiennego kamienia budowlanego (opoki). Badania objęły przede wszystkim takie cechy obiektów, jak: rejon pochodzenia materiału kamiennego, jego przeznaczenie, zastosowane techniki murarskie i kamieniarskie, program funkcjonalny obiektu oraz jego cechy architektoniczne. W pracy podjęto również dyskusję na temat tego, czy przywołane realizacje i im podobne mogą przyczynić się do popularyzacji wśród inwestorów zapomnianego w regionie materiału kamiennego, a jednocześnie spowodować skuteczniejszą niż dotychczas ochronę tradycyjnego budownictwa z miejscowego kamienia. Jest ono przykładem dziedzictwa architektonicznego zanikającego w wyniku postępujących modernizacji, dewastacji i rozbiórek.

EN

This paper focuses on the possibility of the continuity of traditional values through the architecture's formal, constructional, and plastic character, based on the analyses of a dozen or so buildings from the Uniejów region in the central part of Poland. A common feature of these structures constructed over the last 20 years was the use of soft limestone. The authors aimed to determine whether and to what extent these structures are consistent with regional rural architecture. In the analyzed area, from the second half of the 19th century to the end of the 1960s, construction based on locally exploited deposits of limestone developed dynamically, unusually in terms of materials for this part of the country. The analysis in this article covered primarily such features of the objects as the area of origin of the stone material, its purpose, the stonemasonry techniques used, the functional program of the object, and its architectural features. The article also discusses whether such contemporary architectural implementations can contribute to the popularization of abandoned stone material in the region and, at the same time, result in more effective protection of traditional construction made of local stone. It is an example of disappearing architectural heritage due to ongoing modernization or demolition.

14

Oto opoka, a na niej zbudowano – Kazimierz Dolny

71%

Bąk B. , Barbara R.-B.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2020

|

tom R. 61, nr 1

55--63

PL

Opoki i gezy są jednymi z charakterystycznych kopalin skalnych regionu lubelskiego. Skały te od dawna użytkowano tu, a także w regionie świętokrzyskim i łódzkim, w lokalnym budownictwie. Obecnie są one zapomniane, a ich znaczenie jest marginalne. Liczne badania i praktyka, potwierdzają również przydatność obu kopalin jako surowca do produkcji cementu, w tym gatunków specjalnych. Po wojnie wykorzystywano opoki na znaczną skalę do regulacji Wisły, ale ich znaczenie jako kamieni budowlanych niemal zanikło. Niektóre opuszczone kamieniołomy opok i gez przekształcono w cenne geostanowiska. Takie obiekty dawnego, historycznego już dziś górnictwa skalnego można podziwiać zwłaszcza w Kazimierzu Dolnym i jego okolicach. Przypominają one o wielowiekowych tradycjach wykorzystania tych specyficznych kopalin oraz stanowią istotny element dokumentujący georóżnorodność regionu. W okolicach Kazimierza Dolnego, który leży w obrębie tzw. Małopolskiego przełomu Wisły znajdują się jeszcze inne interesujące obiekty geoturystyczne (zwłaszcza geomorfologiczne), a wśród nich wysokie skarpy doliny Wisły, piaszczyste łachy tworzące malownicze wyspy na rzece oraz dobrze wykształcone i zachowane wąwozy lessowe. Innym przejawem bogatej georóżnorodności tych okolic jest obecność wód mineralnych i zmineralizowanych, które wydobywa się w Nałęczowie zarówno dla celów leczniczych uzdrowiska, jak i do produkcji znanej wody „Nałęczowianka”.

EN

Opoka and gaize are one of the characteristic rocks in the Lublin region. These rocks have long been used here, as well as in the Świętokrzyskie and Łódź regions, in local construction. Now they are forgotten and their significance is marginal. In the light of results of several analysis, and practices both of them are suitable for cement production (for special cements too). After the war, opoka was used as a stone material for the Vistula river regulation, but its importance as building stones has almost disappeared. Some abandoned quarries were transformed into valuable geosites. We can visit today such objects of the former, historic rock mining in Kazimierz Dolny and its surroundings. They remind of centuries-old traditions of using these specific ricks and are an important element documenting the geodiversity of the region. In the vicinity of Kazimierz Dolny, which is located within the so-called Vistula River Gorge of Lesser Poland, there are also other interesting geotourism facilities (especially geomorphological) like: the high slopes of the Vistula valley, picturesque sandy islands on the river and well-developed and preserved loess gorges. Another manifestation of the rich geodiversity of this area is the presence of mineral and mineralized waters, which are used in Nałęczów for the therapeutic purposes of the spa as well as for the production of the well-known „Nałęczowianka” water.

15

Phosphorus sorption capacity of different types of opoka

71%

Cucarella V. , Zaleski T. , Mazurek R.

Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW. Land Reclamation

|

2007

|

nr 38

11-18

EN

The bedrock opoka has been lately reported as an appropriate reactive media for onsite wastewater treatment systems due to its high phosphorus (P) sorption capacity. However, variations on its chemical composition may affect its reactivity with P, therefore leading to a variable P removal effi ciency. In this paper, the P-sorption capacity of three different types of opoka from the region of Miechów, Poland, is reported. According to the silica and carbonate content, opoka samples were classifi ed as light--weight and heavy-weight opoka. When heated over 900°C, opoka showed a very high P-sorption capacity that was well correlated to its Ca content. P-sorption isotherms from batch experiments with an artifi cial P solution were plotted and fi tted to the Langmuir and Freundlich adsorption models. The Freundlich isotherm appeared to model better the P-sorption of light opoka and the Langmuir isotherm of heavy opoka, suggesting different dominating mechanisms of P-sorption by light and heavy opoka.

PL

Według ostatnich badań opoka jest uważana za sorbent, który ze względu na wysoką zdolność wiązania fosforu, może mieć zastosowanie w przydomowych oczyszczalniach ścieków. Jednakże różnorodność składu chemicznego opoki wpływa na intensywność wiązania P i prowadzi do różnej efektywności procesu oczyszczania ścieków. W pracy przedstawiono zdolność wiązania P przez trzy rodzaje opok pobranych w rejonie Miechowa (woj. małopolskie). Na podstawie zawartości krzemionki i węglanów próbki zostały podzielone na opokę lekką i ciężką. Po wypaleniu w temperaturze ponad 900°C opoka charakteryzowała się bardzo wysoką zdolnością wiązania P, silnie skorelowaną z zawartością Ca. Krzywe sorpcji P, otrzymane podczas doświadczenia ze sztucznie sporządzonym roztworem zawierającym rozpuszczony P, porównano z modelami absorpcji opracowanymi przez Langmuira i Freundlicha. Izoterma Freundlicha była bardziej zbliżona do krzywej wiązania P przez opokę lekką, z kolei model Langmuira okazał się bliższy krzywej sorpcji opoki ciężkiej.

16

Opoki i gezy - zapomniane kopaliny lubelszczyzny

71%

Bąk B. , Szeląg A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

tom R. 54, nr 2

107--116

PL

Celem pracy jest przypomnienie nieco zapomnianych kopalin, jakimi są opoki i gezy. Pierwsze z nich miały od dawien dawna, aż do czasu II wojny światowej niebagatelne znaczenie jako kamień budowlany w regionie lubelskim, częściowo świętokrzyskim oraz w okolicach Łodzi. Po wojnie wykorzystywano je na znaczną skalę do regulacji Wisły. Gezy stosowano lokalnie jako kamień budowlany lub drogowy. Liczne badania i praktyka, potwierdzają też przydatność obu kopalin do produkcji cementu, w tym gatunków specjalnych. Obecnie niektóre, opuszczone kamieniołomy opok i gez przekształcono w cenne geostanowiska dokumentujące georóżnorodność regionu.

EN

The purpose of the paper is to present some of a little forgotten rocks like opoka and gaize. The first one has been used for a long time until the second world war as a building stone in lubelski and partly świętokrzyski regions, as well as in the vicinity of Łódź (central Poland). After the war it was used as a stone material for the Vistula river regulation. Geza was a typical, local road and building stone. In the light of results of several analysis, and practices both of them are suitable for cement production (for special cements too). Today some of abandoned quarries become the status of important geosites, showing the regional geodiversity.

17

Application of in-line rheological measurements for characterization of polypropylene/opoka rock powder composites

70%

Kloziński A. , Jakubowska P. , Przybylska J. E. , Przekop R.

Polimery

|

2019

|

tom T. 64, nr 4

282--289

EN

The rheological properties of the composites of polypropylene (PP) with a new natural powder hybrid filler – carbonate-silicate rock called opoka – were investigated. Opoka rock is industrial waste originating (as a subsieve fraction) from the production of sorbents used in water treatment processes. The effect of opoka addition (1, 5 and 10 wt %) on the processability of PP was determined during the extrusion process using an in-line measuring stand. The testing instrument was an extruder rheometer equipped with a rheological measuring head with exchangeable dies. Cylindrical measuring dies with a radius of 1.5 mm and a length of L = 20, 30, 40 and 50 mm, respectively, were used in the measurements. The rheological parameters of the composites were determined based on the Ostwald-de-Waele power--law model at a temperature of 230 °C. The effect of the addition of opoka on the extruder operating characteristic, flow curves, viscosity curves, and the values of power law index (n), consistency factor (K), mass flow rate (MFR) and volume flow rate (MVR) have been determined.

PL

Badano właściwości reologicznych kompozytów polipropylenu (PP) z nowym, naturalnym, proszkowym napełniaczem hybrydowym – skałą węglanowo-krzemionkową zwaną opoką, stanowiącą odpad przemysłowy powstający podczas produkcji sorbentów (frakcja podsitowa), stosowanych w procesach oczyszczania wody. Wpływ dodatku opoki (1, 5 i 10 % mas.) na przetwarzalność PP określano na stanowisku pomiarowym typu in-line w procesie wytłaczania. Urządzenie badawcze stanowił reometr wytłaczarkowy z reologiczną głowicą pomiarową z wymiennymi dyszami. W pomiarach zastosowano cylindryczne dysze pomiarowe o promieniu R = 1,5 mm i długości L = 20, 30, 40 i 50 mm. Parametry reologiczne kompozytów wyznaczano na podstawie modelu potęgowego Ostwalda-de-Waele w temp. 230 °C. Określano wpływ dodatku opoki na charakterystykę pracy wytłaczarki, przebieg krzywej płynięcia oraz krzywej lepkości, a także wartości wykładnika płynięcia (n), współczynnika konsystencji (K), masowego wskaźnika szybkości płynięcia (MFR) oraz objętościowego wskaźnika szybkości płynięcia (MVR).

18

Kamień w architekturze Lublina na przestrzeni wieków

57%

Huber M. , Mroczek P.

|

2012

|

tom nr 448 (2)

441--449

PL

W artykule przedstawiono wyniki inwentaryzacji skał użytych w architekturze i budownictwie Lublina, ze szczególnym uwzględnieniem centrum miasta, w skład którego wchodzą wzgórza Zamkowe i Staromiejskie oraz dzielnice Czwartek, Żmigród, Góra Białkowska i Śródmieście. Z obserwacji terenowych wynika, że w najstarszych, średniowiecznych budowlach dominuje kamień miejscowy, głównie opoki kredy górnej i paleogenu, stosowany prawie wyłącznie jako materiał konstrukcyjny, przy akcesorycznym udziale wapieni sprowadzanych z innych rejonów środkowej i południowej Polski. W budownictwie z okresu zaborów stosowano miejscową opokę oraz narzutniaki skandynawskie, w okresie międzywojennym chętnie sięgano po skały pochodzące ze środkowej Polski, zaś w okresie PRL – z Dolnego Śląska. Obecnie coraz częściej stosuje się zagraniczny materiał importowany, chociaż nadal, ze względów ekonomicznych, dominują dolnośląskie i świętokrzyskie surowce. Współcześnie zanikają niestety przykłady stosowania bruku z narzutniaków, powszechnie wymieniane na kostkę cementową, a wiele budynków zbudowanych z opoki znajduje się w stanie ruiny lub jest pokrywana energooszczędnymi tynkami.

EN

The paper presents the results of field mapping of rocks used in the architecture of Lublin over the centuries. The lithology and distribution of rocks is presented on the maps, diagrams and in the table for over 200 buildings and architectural objects. They are located mainly at the Castel and Old Town Hills and also in the area of old districts (as Kirkut, Czwartek, Żmigród) the Downtown. Each of described historical periods is characterized by specific orientation of used material in architecture. In the characteristic of used rocks is observed a clear division into five chronological stages: 1) from the Middle Ages to the beginning of partition of Poland, 2) partition time, 3) the interwar period, 4) communist epoch and also 5) modern times. There are a lot of buildings (castle, churches and tenement houses) made of common, local rocks – the best was the opokas (Upper Mastrichtian, Cretaceous) explored in the surrounding area of Lublin. The exotics imported from the other regions of southern Poland were used to ornaments during the prosperous periods (e.g. Sudetic granites and Triassic sandstones from Holy Cross Mountains). There are also a lot of domestic erratic Scandinavian rocks (Odranian and older glaciations) used as cheap and proof material for road construction.

19

Primacy of the Apostle Peter in the Gospel of Matthew 16,18-19

57%

Głowacki P.

Studia Pelplińskie

|

2020

|

tom 54

107-120

PL

Artykuł porusza problem właściwej interpretacji Piotrowego tekstu z Ewangelii Mateusza 16,18-19. Opiera się on głównie na protestanckich ale także prawosławnych i katolickich komentarzach do tych wersetów. Jezus nadał apostołowi Piotrowi wyjątkową i najwyższą władzę w Królestwie Bożym. Syn Boży zmienił Szymonowi imię na Piotr, aby pokazać jemu i innym, że ten apostoł otrzymał nową godność i misję, która polega na byciu skałą dla przyszłej wspólnoty wierzących. Co więcej, Jezus powierzył Piotrowi „Klucze Królestwa” w taki sam sposób, jak w Starym Testamencie król z rodu Dawida wyznaczył swojego własnego pierwszego ministra, królewskiego rządcę, przekazując mu „klucz rodu Dawida”. Dlatego Piotr zajmuje ten sam urząd, z tą samą najwyższą władzą pod rządami nowego żydowskiego króla, Jezusa Chrystusa. Oznacza to również, że urząd ten jest przechodni i przechodzi z jednego królewskiego rządcy na kolejnego. Ponadto Piotr otrzymał moc „wiązania i rozwiązywania” pod specjalną Bożą protekcją zwaną nieomylnością. Z tych powodów katolicka interpretacja, która nie ignoruje żydowskiego kontekstu i starotestamentowych aluzji do tego fragmentu, w rzeczywistości rzuca nowe światło na właściwą interpretację tego Mateuszowego fragmentu i samej roli apostoła Piotra.

EN

The paper discusses the problem of the proper interpretation of the Petrine text from the Gospel of Matthew 16,18-19. It is based on the mainly protestant but also orthodox and catholic commentaries to these verses. Jesus Christ bestowed on the apostle Peter the unique and supreme authority in the Kingdom of God. He changed his name from Simon to Peter to show him and others that this apostle received new dignity and mission, which is to be the rock for the future community of believers. What is more, Jesus also entrusted to Peter the “Keys of the Kingdom” in the same way like in the Old Testament king of the house of David appointed his own prime mister, royal steward by giving to him the “Key of the House of David”. Therefore Peter occupies the same office with the same supreme authority under the new jewish king, Jesus Christ. Due to this fact it also means that this office is transferred from one prime minister to another. Furthermore, to Peter was given the power of “binding and loosing” with the special protection of God called infallibility. For these reasons, the Catholic interpretation which does not ignore the jewish context and the Old Testament allusions to this passage is truly shedding the new light on the proper interpretation of this Matthew’s fragment and the role of the Apostle Peter.

20

Application of geometric parameters in texture analysis of traditional stone walls

57%

Gorączko A. , Gorączko M.

Materiały Budowlane

|

2024

|

tom nr 11

157--162

EN

The article presents the methodological basis of the proposed typology of façade textures for traditional rural and small-town buildings constructed of natural stone. Such structures can still be found in Poland, mainly in the Kraków-Częstochowa Upland, Lublin, Kielce, and Silesian regions, as well as further north, in the central part of the country. Increasingly, these types of buildings, due to their historical and architectural significance, are being protected by conservation efforts, revitalized, or designated as regional standards for contemporary construction projects. The premise for the undertaken research is the authors' belief that classical classifications of stone walls are too general to reflect their actual typological and regional diversity. The proposed methodology is based on determining geometric parameters, including the size and proportions of stone elements, their distribution in the wall, and the surface ratio of stone to mortar. The research was conducted on walls built of natural stone from the Uniejów area (central Poland). It involved the analysis of four selected textures roughly corresponding to wall types: wild, layered, regular and mosaic.

PL

W artykule zawarto metodyczne podstawy projektowanej typologii tekstur elewacyjnych w tradycyjnych budynkach wiejskich i małomiasteczkowych murowanych z naturalnego kamienia. Obiekty takie występują w Polsce na wyżynach Krakowsko- zęstochowskiej, Lubelskiej, Kieleckiej i Śląskiej, ale też bardziej na północ od nich, w środkowej części kraju. Coraz częściej tego typu budynki, ze względu na znaczenie historyczne i architektoniczne, są obejmowane ochroną konserwatorską, podlegają rewitalizacji lub są wskazywane jako regionalny wzorzec dla współczesnych realizacji budowlanych. Przesłanką do podjęcia badań była zbyt ogólna, naszym zdaniem, postać klasycznych klasyfikacji murów kamiennych, aby mogły one odzwierciedlać faktyczne ich zróżnicowanie typologiczne i regionalne. Proponowana metoda polega na wyznaczaniu wskaźników geometrycznych, obejmujących wielkość i proporcje elementów kamiennych, ich rozmieszczenie w murze oraz powierzchniowy udział kamienia i zaprawy. Badania przeprowadzono na przykładzie murów wznoszonych z naturalnego kamienia pochodzącego z okolic Uniejowa (centralna Polska). Polegały one na analizie czterech wybranych tekstur w przybliżeniu odpowiadających typom muru dzikiego, warstwowego, rzędowego i mozaikowego.