Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Národopis a památková péče

100%

Bureš P.

Národopisný věstník

|

2009

|

tom 26_(68)

|

nr 1

221-229

EN

The ethnographers, museologists and preservationists apply postulates as well as practical experience from their specializations, among others in the field of the specialized open-air expositions of vernacular architecture. Construction of those expositions may be based on preservation of the object in situ (rymice, třebíz), but also transfers may be applied and the open-air museums on the so-called “green field” can be constructed (Rožnov pod Radhoštěm, Strážnice). There are some institutions, where we can find the combination of both (Veselý Kopec). In addition to that, a whole range of solitary rural buildings, which were redeveloped and utilized for all sorts of exposition purposes or for some other social and cultural objectives, exist. Ethnographers working as museologists and preservationists participated in establishment, redevelopment, furnishing, as well as in the follow-up maintenance of those rural buildings. Those buildings are established by the museums (detached branches of ethnographical institutes, monuments of some local celebrities), by municipalities as well as by other governmental and private organizations.

2

Muzeum na wolnym powietrzu w Katowicach (1929–1955). Idee, plany i realizacja

86%

Rygus P.

|

tom 1

|

nr 1

83-98

PL

Chociaż pierwsze muzeum na wolnym powietrzu udostępniono zwiedzającym pod koniec XIX wieku, w Polsce idea ta nabrała popularności dopiero po odzyskaniu niepodległość w 1918 roku. Wówczas także narodziła się myśl stworzenia skansenu wsi śląskiej. Zadania tego podjął się Tadeusz Dobrowolski, który od 1927 roku pełnił funkcję konserwatora zabytków i kierownika Oddziału Sztuki w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim. Spostrzegł on bowiem, że industrializacja regionu w zawrotnym tempie pochłania kolejne przykłady drewnianej architektury, będącej istotnym dowodem w dyskusji o polskość Górnego Śląska. Na lokalizację nowego skansenu wybrano obszar Parku Kościuszki w Katowicach, gdzie w 1933 roku odtworzono zabudowania spichlerza dworskiego z Gołkowic, a w latach 1938-1939 kościoła Michała Archanioła z Syryni. Wybuch wojny przekreślił szanse dalszej rozbudowy ekspozycji. W latach 50. tych XX weku po raz kolejny podjęto temat utworzenia skansenu wsi śląskiej w tym miejscu. Ostatecznie spośród kilku propozycji jego lokalizacji wybrano zachodnie krańce Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie.

EN

Although the first open-air museum was opened to the public at the end of the 19th century, the concept became popular in Poland only after the country had regained its independence in 1918. During that time, the idea was born to creatie a Silesian village heritage park, and the person who rose to the challenge was Tadeusz Dobrowolski, a conservator of monuments and the director of the Art Department at the Silesian Voivodeship Office since 1927. He saw that the industrialization of the region was rapidly consuming more and more examples of the old wooden architecture – a crucial argument in the discussion on the Polish identity of Upper Silesia. The area of the Kosciuszko Park in Katowice was selected as the location for the new heritage park. It is the place where in 1933 the court granary from Gołkowice and in 1938-1939 – the church of St. Michael Archangel from Syrynia were reconstructed. The outbreak of the war shattered all further opportunities to expand the display. The issue of creating the Silesian village heritage park in this spot was brought up again in the 1950s. Finally, out of the many propositions for its location, the decision was made to choose the westernmost part of the Voivodeship Park of Culture and Recreation in Chorzów.

3

Element szczególny w otoczeniu – interakcje. Krajobraz kulturowy, jego niezbywalne elementy – skansen w Nowogrodzie

72%

Werner B.

MAZOWSZE Studia Regionalne

|

2024

|

nr 49

37-54

EN

The aim of the article is to demonstrate the complexity of the issue of valuing historical sites and to answer the nagging question: is the role of the 'special element in the environment' sufficiently recognized in the 21st century and what role do various organisations, including NGOs such as (Polish National Committee of International Council on Monuments and Sites), play? The concept of cultural landscape is defined, starting from the legal approach (the Act) through the definitions of various authors. This is an original reflection on the role of human in shaping the landscape, its taming, appropriation, but also the desire and attempt to protect it. One form of cultural landscape protection are open-air museums, which first appeared as an independent form at the end of the 19th century in Sweden. Did the Swedes already consider the protection of culture and nature at that time? Yes! It is worth noting that at that time in Poland there was a particular sensitivity to the beauty of the native landscape, and the current of 'swojszczyzna' (the appreciation of native culture) played a significant role, along with widespread landscape painting. This very special element, also in the Polish landscape, registered a bit later – (in the case of the open-air museum in Nowogród in 1927) went down in the history of Polish museology.

PL

Celem artykułu jest pokazanie złożoności problematyki waloryzacji miejsc zabytkowych i odpowiedzi na nurtujące pytanie: czy w XXI w. w wystarczającym stopniu zauważa się rolę „elementu szczególnego w otoczeniu” i jaką rolę pełnią różne organizacje, w tym pozarządowe, jak np. ICOMOS ? Zdefiniowane jest pojęcie krajobrazu kulturowego – począwszy od ujęcia prawnego (ustawa) poprzez definicje różnorodnych autorów. Jest to autorska refleksja dotycząca roli człowieka w kształtowaniu krajobrazu, jego ujarzmianiu, zawłaszczaniu, ale także chęci i próbie ochrony. Jedną z form ochrony krajobrazu kulturowego są skanseny, które jako forma samoistna pojawiły się pod koniec XIX w. w Szwecji. Czy Szwedzi już wówczas mieli na względzie ochronę kultury i natury ? Tak ! Warto zwrócić uwagę na to, że w tym czasie w Polsce było szczególne wyczulenie na piękno krajobrazu rodzimego i niebagatelną rolę spełniał nurt tzw. „swojszczyzny”, wraz z rozpowszechnionym malarstwem pejzażowym. Ten bardzo szczególny element, także w polskim krajobrazie, zarejestrowany nieco później – (w przypadku Skansenu w Nowogrodzie w 1927 r.) przeszedł do historii polskiego muzealnictwa.

4

Agricultural activity run by open-air museums in Poland

72%

Gwardzińska Ż.

Muzealnictwo

|

2021

|

nr 62

115-127

PL

Problematyka niniejszego artykułu dotyczy jednego z aspektów prawnych działalności muzeów na wolnym powietrzu, czyli prowadzenia przez nie działalności rolniczej. Specyfika tej grupy muzeów oraz ich charakter sprawiają, że na gruncie prawnym są one nie tylko muzeami w rozumieniu Ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach, lecz także gospodarstwami rolnymi, do których stosuje się przepisy szeroko rozumianego prawa rolnego. Co więcej, hodowane w muzeach zwierzęta wymagają stałej opieki weterynaryjnej, a za jej zapewnienie odpowiada dyrektor instytucji. Są to zagadnienia, które nie wynikają wprost z Ustawy o muzeach i między innymi z tego powodu stanowią liczne problemy praktyczne dla muzealników. Tekst wzbogacony został o – ujęte w tabele i diagram – wyniki przeprowadzonego przez autorkę badania ankietowego wśród polskich muzeów na wolnym powietrzu, którego celem było ukazanie problemów prawnych, z którymi borykają się muzealnicy w codziennej pracy w tych muzeach. Artykuł stanowi pionierskie opracowanie przedmiotowej problematyki, gdyż do tej pory nie była ona w polskiej literaturze analizowana.

EN

The discussed issue relates to one of the legal aspects of the operations of open-air museums, namely them running agricultural activity. The specificity of this group of museums and their character make them not only museums in the understanding of the Act on Museums of 21 November 1996, but also farms to which regulations of broadly conceived agricultural law apply. What is more, the animals raised at museums require regular veterinary care, and its provision should be secured by the institutions’ directors. These are all questions that do not stem directly from the Act on Museums, hence, among others, numerous problems faced by museum curators. The paper is accompanied by tables and diagrams containing the results of a survey conducted by the Author among curators from open-air museums meant to display the legal challenges they have to face on a daily basis in their works. The paper constitutes a pioneer study of these problems, since they have not as yet been analysed in Polish literature.