W artykule przedstawiono możliwe kierunki zmian w sieci recyklingu samochodów wycofanych z eksploatacji w kontekście przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i dostosowywania polskiego prawa do wymogów unijnych. Stanowi on kontynuację artykułu, w którym zarysowano obecna sytuację sieci recyklingu w Polsce. Na podstawie doświadczeń pozostałych krajów członkowskich Unii, które już wcześniej zostały zobligowane do zorganizowania sieci recyklingu, oraz obecnej sytuacji prawnej w kraju i stopnia zorganizowania sieci opisano różne możliwości organizacji recyklingu wraz z ich krótką charakterystyką oraz wskazaniem wad i zalet. W artykule zamieszczono również propozycję modelowego rozwiązania sieci recyklingu w Polsce, która zapewniałaby recykling wszystkich samochodów wycofanych z eksploatacji zgodny z normami ochrony środowiska i wymogami dyrektywy unijnej.
EN
The article presents the alternative scenarios of end-of-Iife vehicle recycling system that would enable the development of ELY treatment according to the European requirements. Basing on recycling systems existing in other countries that have already set up the recycling systems and considerations on implementation options under the Directive, several scenarios were identified. The main distinguishing feature between the mentioned options are financing issues. For each scenario strengths and weaknesses were presented. Finally, the best solution ensuring that all ELY are treated according to permitted environmental standards and requirements of the Directive, and regarding Polish legal and economic factors, was described.
Wprowadzenie w życie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 grudnia 2017 roku w sprawie stawki opłaty recyklingowej nałożyło na przedsiębiorców obowiązek naliczania opłaty za jedną sztukę lekkiej torby na zakupy z tworzywa sztucznego w wysokości 0,20 zł. Podmiotem, na który oddziałuje ten nakaz są także konsumenci zmuszeni do ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z zakupem tzw. „jednorazówek”, które charakteryzują się bardzo krótkim cyklem życia. Po przyniesieniu ich przez konsumenta do domu, najczęściej uznawane są za nieprzydatne, co skutkuje wyrzuceniem ich do kosza. Ze względu na niewielką masę toreb z tworzywa sztucznego, są one łatwo przemieszczane przez wiatr i wodę, co skutkuje wzrostem zanieczyszczenia ziemi oraz wód przez ten rodzaj odpadów. Stąd jednym z celów rozporządzenia jest ograniczenie liczby kupowanych „jednorazówek”, co pozwoli na zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Zakłada się, że rozsądny konsument wykorzysta wcześniej kupioną torbę bawełnianą wielokrotnego użytku, zamiast ciągłego nabywania „jednorazówek”.
EN
Implementation of the Regulation of the Minister of the Environment of 8 December 2017 on the rate of the recycling fee imposed on entrepreneurs the obligation to charge a plastic shopping bag of PLN 0.20 for one piece. The entity subject to this order is also consumers forced to bear additional costs associated with the purchase of the so-called "disposables", which are characterized by a very short life cycle. After bringing them home by the consumer, they are usually considered useless, which results in throwing them into the bin. Due to the small weight of plastic bags, they are easily moved by wind and water, which results in an increase in soil and water pollution by this type of waste. Hence, one of the objectives of the regulation is to limit the number of purchased "disposables", which wi ll reduce environmental pollution. It is assumed that a reasonable consumer will use a previously purchased reusable cotton bag, instead of constantly purchasing "disposables".
Hasło „opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi” na początku maja 2014 r. występuje w bazie orzeczeń sądów administracyjnych już w ponad 600 wyrokach i postanowieniach. Obrazuje to skalę problemów związanych ze stosowaniem przepisów dotyczących tzw. rewolucji śmieciowej. Jednym z nich jest kwestia tego, czy decyzja wydawana na podstawie art. 6o ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (u.c.p.g.)1, w której wójt, burmistrz, prezydent określa wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ma dotyczyć tylko zaległości w uiszczaniu tego rodzaju opłat (czyli jest wystawiana za okresy wsteczne), czy też może dotyczyć określenia wysokości opłaty także na przyszłość. Praktyka wskazuje, że korzysta się z tego drugiego rozwiązania. Jednak zostało ono ostatnio zakwestionowane, np. w wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Białymstoku z 26 lutego 2014 r. (I SA/Bk 630/13) oraz z 17 marca 2014 r. (I SA/Bk 30/14), jak również w wyroku WSA w Szczecinie z 17 kwietnia 2014 r. (I SA/Sz 1496/13). Jeżeli ten kierunek orzecznictwa zostanie przyjęty przez Naczelny Sąd Administracyjny (NSA), a nie nastąpi nowelizacja ustawy, koszty biurokratyczne funkcjonowania sytemu wzrosną. Poniżej jako ilustrację problemu przedstawiono orzeczenie WSA w Białymstoku (I SA/Bk 30/14) wraz z komentarzem.
Na stronach internetowych rządowego centrum legislacji (www.rcl.gov.pl) został opublikowany projekt ustawy o zmianie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji opatrzony datą 14 lutego 2012 r. Zmiany są istotne. Jedną z nich jest projekt zniesienia tzw. opłaty recyklingowej, która wciąż jest jednym z podstawowych elementów systemu recyklingu pojazdów.
Wprowadzona w Polsce Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (DzU Nr 63, poz. 639) nałożyła na przedsiębiorców, wprowadzających do obrotu wyroby w opakowaniach, obowiązek recyklingu tych opakowań. Jednym ze sposobów realizacji obowiązku recyklingu, podobnie jak w systemach unijnych, jest współpraca z wybraną organizacją odzysku i wpłacenie na konto tej organizacji, zgodnie z uprzednio podpisaną umową, opłat recyklingowych.
Ustawa o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. nr 25, poz. 202) - zwana dalej w skrócie ustawą wrakową - ma na celu ochronę życia i zdrowia ludzkiego oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju przed szczególnego rodzaju odpadami, a mianowicie pojazdami wycofanymi z eksploatacji.