Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Trybunał Stanu w polskim porządku ustrojowym. Zagadnienia wybrane

100%

Opaliński B.

|

nr 2 (6)

111-130

PL

Artykuł koncentruje się na problematyce Trybunału Stanu we współczesnym porządku ustrojowym Rzeczypospolitej Polskiej. Na wstępie określono miejsce Trybunału Stanu w systemie podzielonych władz. Następnie dokonano rekonstrukcji tej instytucji w kolejnych polskich regulacjach ustrojowych, począwszy od Konstytucji z dnia 17 marca 1921 r. W dalszej części przedstawiono współczesną pozycję i kompetencje Trybunału Stanu, wskazując krąg podmiotów podległych jego kognicji. Wnikliwej analizie poddano zagadnienie odpowiedzialności konstytucyjnej oraz odpowiedzialności karnej, wyjaśniając istotę i przesłanki każdej z nich. Na podstawie dokonanych ustaleń podjęto próbę oceny współczesnej regulacji prawnoustrojowej, formułując stosowne wnioski de lege ferenda

EN

The article concentrates on issues of the State Tribunal in contemporary political order of the Republic of Poland. In the beginning there was explained the place of the State Tribunal in the system of separated powers. Next, applying the legal-historical method there was reconstructed its model in Polish political regulations, starting from the Constitution on 17 March 1921. Hereinafter there was made analysis of the contemporary position and competence of that State Tribunal and who can be the subject to his cognition. There was distinguished a constitutional and disciplinary responsibility, clarifying the being and premises for each of them. On the basis of made arrangements there was taken an attempt of evaluation of the contemporary constitutional regulation, formulating appropriate conclusions de lege ferenda.

2

„Ci nawet sami, którzy stróżami praw są postanowieni, najpierwszymi zachowaczami onych być powinni”2. O praworządności w debacie i dziele reformatorskim Sejmu Wielkiego (1788–1792)

88%

Tarnowska A.

|

2021

|

nr 3 (61)

47-62

PL

Choć teoretyczne założenia koncepcji państwa prawa rozwijano w tradycji kontynen-talnej dopiero w XIX w., jej systemowe elementy mają korzenie sięgające w głąb historii. W niniejszym przyczynku autorka poddaje analizie wybrane przykłady z zakresu legisla-cji i kultury prawnej epoki Sejmu Wielkiego (1788–1792). Koncentruje się w szczególno-ści na problemach wyartykułowania i funkcjonowania nadrzędności konstytucji w po-rządku prawnym oraz innowacyjnym ukształtowaniu odpowiedzialności kluczowych organów państwa, w tym członków egzekutywy. Kwestie te bowiem szczególnie zdają się odzwierciedlać zawieszenie między rodzimym dorobkiem a nowoczesnością konsty-tucjonalizmu. Jednocześnie oba przypadki pokazują, że ratio legis tych rozwiązań mia-ło przede wszystkim praktyczny, nie koncepcyjny charakter.

EN

Although the theoretical assumptions of the concept of the rule of law have been devel-oped in the continental tradition only in the 19th century, its systemic elements have their roots deep in history. In this contribution, the author analyses selected examples from the field of legislation and legal culture of the Great Sejm era (1788–1792). She focuses in particular on the problems of articulation and functioning of the supremacy of the constitution in the legal order and the innovative shaping of the responsibilities of key state authorities. These issues notably seem to reflect the suspension between the domes-tic heritage and the modernity of constitutionalism. At the same time, both cases prove that the ratio legis of these solutions was primarily of a practical, not conceptual nature.

3

Prezydent w parlamentarnym systemie rządów Republiki Bułgarii. Geneza – pozycja ustrojowa – odpowiedzialność konstytucyjna

88%

Grabowska S.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2014

|

nr 2 (18)

119-130

PL

Tekst jest analizą bułgarskich regulacji prawnych dotyczących odpowiedzialności konstytucyjnej prezydenta. Prezydent Bułgarii za popełnienie deliktu konstytucyjnego odpowiada przed Sądem Konstytucyjnym. Wniosek w tej sprawie może złożyć grupa parlamentarzystów, a w stan oskarżenia stawia parlament. Jeśli Sąd Konstytucyjny uzna zasadność zarzutów przedstawionych w akcie oskarżenia, to prezydent zostaje złożony z urzędu.

EN

The text is an analysis of the Bulgarian legal regulations concerning the constitutional responsibility of the President. President of Bulgaria for committing a constitutional delict is responsible before the Constitutional Court. The proposal in this regard may submit a group of parliamentarians and parliament puts indictment. If the Constitutional Court decides the merits of allegations made in the indictment, the president shall be deposited with the office.

4

Institution of Impeachment (Juicio Político) in selected states of Latin America

75%

Składowska J.

|

2018

|

tom 2018(4)

179-196

EN

Celem artykułu jest analiza instytucji juicio político (impeachment) w latynoamerykańskim systemie prezydenckim, na przykładzie rozwiązań przyjętych w Argentynie, Brazylii, Hondurasie i Paragwaju. Hipoteza badawcza zakłada, że w Ameryce Łacińskiej impeachment przestaje pełnić funkcję jedynie kontrolną, a staje się narzędziem do rozwiązywania kryzysów politycznych w drodze „legislacyjnego” zamachu stanu. Autorka poszuka odpowiedzi na następujące pytania: 1) jaki jest charakter prawny latynoamerykańskiego impeachmentu? 2) co sprawia, że w badanym regionie sięga się po niego znacznie częściej niż w Stanach Zjednoczonych czy w państwach europejskich 3) dlaczego stał się on alternatywą dla innych metod rozwiązywania kryzysów politycznych? Autorka sięgnie po metodę instytucjonalno-prawną oraz komparatystyczną.

5

Odpowiedzialność konstytucyjna prezydentów postradzieckich republik autorytarnych

63%

Czachor R.

|

nr 1(77)

13-23

PL

Artykuł podejmuje problem odpowiedzialności konstytucyjnej prezydentów postradzieckich republik autorytarnych (Rosji, Białorusi, Azerbejdżanu, Kazachstanu, Kirgistanu, Uzbekistanu, Tadżykistanu i Turkmenistanu). Instytucja ta istnieje w prawodawstwie większości z nich, aczkolwiek złożona procedura, angażująca parlamenty, sądy najwyższe i sądy konstytucyjne sprawia, iż faktyczne szanse na przeprowadzenie impeachmentu są iluzoryczne. Potwierdza to tezę o fasadowości instytucji demokratycznego państwa prawa w przypadku większości państw postradzieckich. W kolejnych częściach tekstu omówiono istniejące modele odpowiedzialności konstytucyjnej prezydentów państw demokratycznych, poglądy rosyjskojęzycznej doktryny na przedmiotowe zagadnienie oraz rozwiązania funkcjonujące w postradzieckich państwach autorytarnych. Choć wykazują one pewną zbieżność z modelem odpowiedzialności egzekwowanej przez parlament, to procedura jest wieloetapowa, a przyczyną impeachmentu może być zdrada państwa lub poważne przestępstwo, lecz co do zasady nie delikt konstytucyjny.

EN

The article tackles the issue of constitutional responsibility of the Presidents of post-Soviet authoritarian republics (Russia, Belarus, Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan, Tajikistan, and Turkmenistan). This institution exists in the legal orders of most of them, although the complicated procedure, that involves parliaments, supreme courts, and constitutional courts makes it hardly possible to successfully impeach the President. This confirms the thesis that the institution of a democratic state of law in the case of most post-Soviet countries is just a facade. The consecutive parts of the text discuss the existing models of constitutional responsibility of the Presidents of democratic countries, the views of Russian-language legal doctrine regarding this issue, and the regulations implemented by the post-Soviet authoritarian states. The procedure is multi-stage, and the reason for impeachment may be a state treason or a serious crime, but generally not a constitutional tort.

6

Prawne i polityczne aspekty odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce po 1989 roku

63%

Zaleśny J.

|

tom 28

180-199

PL

Analizie poddano węzłowe zagadnienia odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce po 1989 r. Ukazuje się je tak w perspektywie analizy dogmatycznej, jak i w kontekście praktycznych aspektów zagadnienia. Rozważaniom poddaje się konstytucyjne uwarunkowania odpowiedzialności konstytucyjnej, jej przedmiot, krąg osób odpowiadających w tym trybie.

EN

The subject of my paper is the functioning of constitutional responsibility in Poland after 1989 in its political and legal aspects. The issue which is fundamental from the point of view of the effectiveness of the state's decision support systems is responsibility of the highest public officials. A characteristic feature of the state, which is visible irrespective of the accepted form of government, should be the shaping of the authorities responsible for the decisions made.

7

Mit odpowiedzialności konstytucyjnej

63%

Mojski W.

|

nr 4(68)

41-52

PL

W artykule podjęto próbę dowiedzenia, że powszechnie w zasadzie przyjmowany w państwach demokratycznych mechanizm odpowiedzialności konstytucyjnej, jest w dużej mierze oparty na micie ustrojowym, który ma przede wszystkim podłoże historyczne, ale nie odpowiada on współcześnie wyróżnianym doktrynalnym funkcjom prawa, konstytucji oraz jej gwarancji. W tym kontekście ten szczególny rodzaj odpowiedzialności prawnej wysokich urzędników państwowych został poddany głównie teoretycznej analizie funkcjonalnej oraz z uwzględnieniem kryteriów celowościowych, a także czynników, które wpływają na jego zakładany i rzeczywisty kształt ustrojowy.

EN

The article attempts to prove that the mechanism of constitutional liability, generally accepted in democratic countries, is largely based on a systemic myth, which is primarily of historical origin, but which does not correspond to the modern doctrinally distinguished functions of law, constitution and its guarantees. In this context, this particular type of legal liability of high state officials has been subjected mainly to a theoretical functional analysis and taking into account teleological criteria, as well as factors that affect its assumed and actual systemic shape.

8

Institution of Impeachment (Juicio Político) in Selected States of Latin America

63%

Składowska J.

|

nr 4(50)

179-196

EN

The purpose of the article is to analyse the legal institution of juicio politico (impeachment) in the Latin-American presidential system, regarding the regulation adopted in Argentina, Brazil, Honduras and Paraguay. The hypothesis assumes that the impeachment in Latin America turns from the instrument of pure control character into the tool dedicated to resolve the political crisis by mean of “legislative coup d'état”. The author will search for the answers for the following questions: 1) what is the legal character of Latin-American impeachment? 2) what makes the impeachment more common in Latin America that in United States or European countries? 3) why does it become an attractive alternative for other methods to resolve political crises? The legal, institutional as well as the comparative method will be adopted in the article.

PL

Celem artykułu jest analiza instytucji juicio político (impeachment) w latynoamerykańskim systemie prezydenckim, na przykładzie rozwiązań przyjętych w Argentynie, Brazylii, Hondurasie i Paragwaju. Hipoteza badawcza zakłada, że w Ameryce Łacińskiej impeachment przestaje pełnić funkcję jedynie kontrolną, a staje się narzędziem do rozwiązywania kryzysów politycznych w drodze „legislacyjnego” zamachu stanu. Autorka poszuka odpowiedzi na następujące pytania: 1) jaki jest charakter prawny latynoamerykańskiego impeachmentu? 2) co sprawia, że w badanym regionie sięga się po niego znacznie częściej niż w Stanach Zjednoczonych czy w państwach europejskich 3) dlaczego stał się on alternatywą dla innych metod rozwiązywania kryzysów politycznych? Autorka sięgnie po metodę instytucjonalno-prawną oraz komparatystyczną.