Ochrona złóż kopalin stanowić powinna element zarządzania przestrzenią i gospodarowania środowiskiem. Powstające na tym tle konflikty powinny być rozwiązywane przy uwzględnieniu, że złoża są nieodnawialne i ściśle pprzestrzennie umiejscowione. Ochrona złóż obejmuje przeciwdziałanie nieracjonalnemu zagospodarowaniu obszaru ich występowania, które może uniemożliwić ich eksploatację i przeciwdziałaniu niewłaściwemu wykorzystaniu złóż eksploatowanych, polegające na racjonalnej gospodarce ich zasobami. Dotychczas brak jest wypracowanych metod realizacji postulatów. Ochrona złóż niezagospodarowanych wymaga określenia obszarów perspektywnego ich występowania i ich warolyzacji jako obiektów i obszarów chronionych. W przypadku złóż zagospodarowanych konieczne jest sprecyzowanie kryteriów ekonomicznych racjonalności ich wykorzystania.
EN
Deposit protection should be an element of space management and environment management. The conflicts appearing in this aspect should be solved taking into account that deposits are not renewable and strictly connected to their localization. The protection of deposits includes the prevention from irrational management of the area which can disable their exploitation as well as preventive actions connected with wrong utilization of exploited deposits, consisting in balanced management of their resources. Up to now there are no elaborated methods of the implementation of the description of their future range and their valorization as protected objects and areas. In the case of managed deposits it is necessary to define specific economic criteria for their rational utilization.
Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących dopuszcza je bez względu na to, czy dla objętych nimi nieruchomości istnieje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym bez względu na to, jak plan określa przeznaczenie nieruchomości. Inaczej mówiąc, wspomniane inwestycje mogą zostać zrealizowane na nieruchomościach, które w planie miejscowym przeznaczone są na całkowicie inne cele, w tym na wydobywanie kopalin. O takiej lokalizacji orzeka rada gminy, działając w drodze uchwały. Projektowana lokalizacja w granicach terenów występowania udokumentowanych złóż kopalin oraz tzw. terenów górniczych wymaga m.in. uzgodnienia z właściwym miejscowo organem administracji geologicznej. Brak jego stanowiska w terminie 21 dni uważa się za dokonanie uzgodnienia. W odniesieniu do złóż nieobjętych koncesjami na ich wydobywanie ustawa nie wskazuje przesłanek, którymi należy kierować się dokonując takiego uzgodnienia. Istnieje obawa, że może to doprowadzić do zabudowy nieruchomości w sposób, który uniemożliwi późniejsze wydobywanie kopaliny.
EN
The Act of July 5, 2018 on Facilitating of Preparation and Implementation of Housing and Accompanying Investments allows such investments irrespective of the existence of a local development plan or determination of use of land in the local development plan. In other words, the abovementioned investments may be implemented on land with a completely different designation according to the local development plan, as for example the mining of minerals. The location of the investment is decided by a resolution of the municipal council. If the planned location is to be situated within the boundaries of documented mineral deposits and the so-called „mining areas”, it needs, among others, to be agreed with the appropriate geological administration authority. Not taking a position within 21 days is considered as a consent. With reference to the deposits not covered by mining licenses, the Act does not indicate the premises that should be taken into consideration while providing 112 such consent. There is a concern that this may lead to the development of the land in a way that will cause the subsequent extraction of the mineral impossible.
The functioning of European economies and societies requires a stable and sustainable supply of mineral resources. For 10 years now EU has been developing raw materials initiative to secure European minerals supply. In many cases, areas with known or hypothetic mineral resources, are not sufficiently valued by society and authorities, remain unprotected and face competing land uses with the risk of becoming sterilized. MINATURA 2020 project was born out of a need to develop a harmonised framework which allow a common way of identifying “mineral deposits of public importance” (MDoPI) and their safeguarding via land use planning. The project has left a useful set of guidelines and proposals how to advance on the creation of a European network of MDoPIs to avoid sterilization of “deposits worth safeguarding”. In Poland, the need for legal protection of mineral deposits has been discussed intensively in recent years. Various proposals aimed at better system of mineral deposits safeguarding, especially those which should be recognized as of public importance, have been proposed. However, until now only a few coal deposits were recognized as strategic. Currently, the Polish National Mineral Policy is under preparation. Its overriding objective is to provide access to the necessary minerals, also in the longterm perspective. It assumes among others activities aimed at protection of mineral deposits regarding land use planning system. Paper presents scope and general results of MINATURA2020 project, with details on MINATURA2020 methodology implementation in Poland, Project of the Polish National Mineral Policy with its objectives and key pillars, position of MDoPIs in this Project, and – finally – expected future steps related to MDoPI safeguarding in EU and in Poland.
PL
Funkcjonowanie europejskiej gospodarki i społeczeństwa wymaga stabilnych i zrównoważonych dostaw surowców. Od 10 lat Unia Europejska rozwija inicjatywę surowcową dla zabezpieczenia tych dostaw dla gospodarki UE. W wielu przypadkach obszary ze znanymi lub hipotetycznymi złożami kopalin nie są wystarczająco zabezpieczone, doświadczając konkurencji ze strony innych kierunków zagospodarowania terenu, z dużym ryzykiem uniemożliwienia przyszłego dostępu do nich. Projekt MINATURA2020 był odpowiedzią na potrzebę rozwoju zharmonizowanych ram, które pozwoliłyby na wypracowanie wspólnej ścieżki identyfikacji złóż kopalin o znaczeniu publicznym (ZKoZP) oraz ich ochrony w procesie planowania przestrzennego. Projekt pozostawił wytyczne i propozycje w zakresie rozwoju europejskiej sieci ZKoZP, aby uniknąć utraty dostępu do „złóż wartych ochrony”. W Polsce ochrona złóż kopalin jest intensywnie dyskutowana w ostatnich latach. Przedstawiono w tym zakresie różne propozycje. Tym niemniej do chwili obecnej tylko kilka złóż węgla zostało uznanych za strategiczne. W chwili obecnej w Polsce przygotowywana jest Polityka Surowcowa Państwa. Jej zasadniczym celem jest zabezpieczenie dostępu polskiej gospodarki do niezbędnych surowców w perspektywie długoterminowej. Zakłada się m.in. działania mające na celu ochronę złóż kopalin w ramach planowania przestrzennego. Artykuł prezentuje zakres i najważniejsze rezultaty projektu MINATURA2020 (wraz ze szczegółami próby implementacji metodyki projektu w warunkach polskich), Projekt Polityki Surowcowej Państwa z jego celami i głównymi filarami, pozycję złóż kopalin o znaczeniu publicznym w tym Projekcie, a także oczekiwane przyszłe kroki mające na celu lepszą ochronę złóż kopalin zarówno w całej Unii Europejskiej, jak i w szczególności w Polsce.
W województwie lubuskim pozytywnie ocenić należy działania w zakresie ochrony złóż kopalin podejmowane zarówno w obowiązującym, jak i projektowanym Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa. Zapisy tych dokumentów powinny być jednak we właściwy sposób transponowane do dokumentów szczebla gminnego. W tym zakresie wiele z analizowanych gmin powinno dokonać aktualizacji studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego w zakresie prowadzenia w ich granicach ewentualnej działalności górniczej. Jest to zagadnienie o tyle istotne, iż gminne dokumenty z zakresu planowania przestrzennego – zgodnie z polskim prawem – w chwili obecnej stanowią właściwie jedyne narzędzie ochrony nieeksploatowanych złóż kopalin.
EN
Activities related to the protection of mineral deposits in Lubuskie Voivodeship, should be evaluated positively both in the current and projected Voivodeship Spatial Development Plan. Furthermore, the arrangements from this document should be transported in to local (community) spatial planning documents. In this regard, many of the analyzed communes, should update their Study of Conditions and Directions of Spatial Management in the scope of possible mining activity. This is a significant issue because the legal instruments of unexploited mineral resources protection, in accordance with Polish law, at the moment are stated only in spatial planning documents.
MINATURA2020 project’s aim is to develop a concept and multi-dimensional methodology of assignment and – in a consequence – of safeguarding the Mineral Deposits of Public Importance (MDoPI) at European (EU), country (CL ) and regional/local level (RL ), in order to ensure their optimal use for future needs of the society. MDoPI assignment methodology proposed within MINATURA2020 project, was tested within a few EU regions, including Dolnośląskie Province in Poland, where undeveloped deposits were verified. Initially, deposits of 4 selected groups of minerals were tested: magmatic and metamorphic crushed and dimension stone (144 deposits), feldspar raw materials (6 deposits), kaolin (11 deposits), and glass sand (7 deposits). In the following step, the deposits of the highest or medium class of geological features were chosen, i.e. 73 mineral deposits with indicated and/or measured resources, including: 50 deposits of magmatic and metamorphic crushed and dimension stone, 6 deposits of feldspar raw materials, 10 deposits of kaolin and 7 deposits of glass sand. Finally, according to assumed MDoPI methodology, 10 of 50 tested deposits of crushed and dimension stone were qualified as MDoPI-CL , while another 20 deposits as MDoPI-RL , 5 of 6 deposits of feldspar raw materials were ranked as MDoPI-CL , while 1 deposit as MDoPI-RL, 2 of 10 kaolin deposits were categorised as MDoPI-CL , while the remaining 8 deposits MDoPI-RL , and all of 7 tested deposits of glass sand were qualified as MDoPI-RL. In total, from among 73 verified deposits, 17 deposits were proposed as MDoPI-CL , whereas 36 deposits were qualified as potential MDoPI-RL. On the basis of performed testing, it can be concluded that the main strength of proposed methodology is the possibility to use multi-criterion methodology containing a number of geological-mining, environmental and spatial factors, giving possibility to categorization of deposits according to their economic importance (EU, country and regional level) for their further safeguarding. Moreover, if legal system of mineral deposits safeguarding is efficiently introduced in Poland, this methodology will be a useful tool for selecting the most valuable mineral deposits that should be protected.
PL
Głównym celem projektu MINATURA2020 było opracowanie koncepcji i wielowymiarowej metodyki wyznaczania oraz – w konsekwencji – ochrony Złóż Kopalin o Znaczeniu Publicznym (ZKoZP) na poziomie UE (ZKoZP-UE), krajowym (ZKoZP-PK) i regionalnym (ZKoZP-PR), w celu zabezpieczenia ich optymalnego wykorzystania dla przyszłych potrzeb społeczeństwa. Metodyka wyznaczania ZKoZP zaproponowana w ramach projektu MINATURA2020 była testowana w kilku regionach UE, w tym w województwie dolnośląskim. W tym przypadku analizie poddano niezagospodarowane złoża czterech grup kopalin: magmowych i metamorficznych kamieni łamanych i blocznych (144 złoża), kopalin skaleniowych (6 złóż), kaolinów (11 złóż) oraz piasków szklarskich (7 złóż). Następnie wybrano spośród nich 73 złoża o najlepszych parametrach geologicznych i górniczych: 50 złóż magmowych i metamorficznych kamieni łamanych i blocznych, 6 złóż kopalin skaleniowych, 10 złóż kaolinów oraz 7 złóż piasków szklarskich. Ostatecznie, zgodnie z zaproponowaną metodyką wyznaczania ZKoZP, spośród 50 testowanych złóż kamieni łamanych i blocznych, za ZKoZP-PK uznano 10 złóż, a za ZKoZP-PR – kolejne 20 złóż. W przypadku testowanych złóż kopalin skaleniowych 5 spośród 6 zaliczono do ZKoZP-PK, a 1 do ZKoZP-PR, natomiast wśród 10 testowanych złóż kaolinów 2 zakwalifikowano do ZKoZP-PK, a 8 do ZKoZP-PR. Wszystkie 7 testowanych złóż piasków szklarskich zaliczono do ZKoZP-PR. Łącznie, spośród 73 analizowanych złóż, 17 złóż zaproponowano zaliczyć do ZKoZP-PK, a 36 – do ZKoZP-PR. Na podstawie wykonanego pilotażowego testowania można stwierdzić, że główną zaletą zaproponowanej metodyki jest możliwość użycia analizy wielokryterialnej uwzględniającej liczne czynniki geologiczno-górnicze, środowiskowe i przestrzenne, co stwarza możliwość kategoryzacji złóż zgodnie z ich potencjalnym znaczeniem gospodarczym (na poziomie UE, kraju, regionu) dla celów ich przyszłej ochrony. Co więcej, jeśli system prawny ochrony złóż kopalin zostanie w Polsce efektywnie wprowadzony, metodyka ta może być przydatnym narzędziem do wyboru najcenniejszych złóż, które powinny podlegać ochronie.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Autorzy przedstawiają propozycje odpowiednich zapisów prawnych, mających na celu ściślejsze powiązanie planowania zagospodarowania przestrzennego terenów złożowo-surowcowych ze strategią rozwoju gospodarczego na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Konstruktywnym rozwiązaniem w tym zakresie wydaje się wprowadzenie obowiązku opracowania planów gospodarki złożami i terenami ich perspektywicznego wykorzystania, uwzględniających również możliwe kierunki zagospodarowania terenów poeksploatacyjnych. Samo zaś umieszczanie granic obszarów złożowych w dokumentach planistycznych powinno być powiązane ze wskazanym zakresem ich ochrony, na podstawie wcześniej wykonanej hierarchizacji złóż.
EN
The authors present proposals of appropriate legal regulations aiming at closer connection of land development planning of deposit-raw materials areas with the economic development strategy at the national, regional and local level. A constructive solution in this field seems to be the introduction of the obligation to work out plans of economy of deposits and areas of their perspective use, taking also into account the directions of post-extraction area management. The location of deposit area boundaries in planning documents should be connected with the indicated scope of their protection, on the basis of previously carried out hierarchization of deposits.
W artykule opisano proces ujawniania udokumentowanych złóż kopalin w aktach planowania przestrzennego, omówiono kompetencje organów administracji geologicznej w ramach współdziałania w procesie kształtowania ładu przestrzennego oraz kompetencje wojewody w zakresie ochrony złóż kopalin. Ponadto przedstawiono kluczowe orzeczenia sądów administracyjnych, które stanowią ważne uzupełnienie obowiązujących przepisów prawa w zakresie ochrony złóż kopalin. Stanowią one punkt wyjścia do udzielenia odpowiedzi na pytania: jak treść dokumentacji geologicznej złoża wpływa na zapisy aktów planowania przestrzennego oraz na co warto zwrócić uwagę przy opracowywaniu rozdziału dotyczącego ochrony złóż kopalin w dokumentacji geologicznej złoża. Odpowiedzi na te pytania zyskują szczególnego znaczenia w kontekście projektowanych zmian przepisów prawa, dotyczy to zarówno nowelizacji ustawy – Prawo geologiczne i górnicze (P.g.g. UD 280), jak również ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (u.p.z.p. UD 369). Natomiast niezależnie od tego, czy projektowane zmiany wejdą w życie, właściwe opracowanie rozdziału dotyczącego ochrony złóż kopalin w dokumentacji geologicznej, zwiększa szansę na zabezpieczenie złoża kopaliny i jego przyszłą eksploatację.
EN
The article describes the process of disclosing documented mineral deposits in spatial planning acts, addresses the competencies of geological administration bodies in the framework of cooperation in the process of shaping spatial order, as well as clarifies the competencies of the voivode with respect to the protection of mineral deposits. In addition, pivotal administrative court rulings are presented, which are a significant supplement to the existing laws on the mineral deposits safeguarding. They constitute a launching ground for providing answers to the following questions: how the content of the geological documentation of the mineral deposit affects the provisions of spatial planning acts, and what to consider when developing a chapter on the mineral deposits safeguarding in the geological documentation of a mineral deposit. The answers to these questions become particularly important in the context of the proposed modifications to the law, this applies both to the amendments to the Law – Geological and Mining Law (P.g.g. UD 280), as well as to the Law on Spatial Planning and Development (u.p.z.p. UD 369). On the other hand, regardless of whether the proposed amendments come into force, the proper elaboration of the chapter on the mineral deposits safeguarding in the geological documentation enhances the chances of securing the mineral deposit and its future exploitation.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.