Among the cereals grown in Poland, oat grain contains the highest amount of ash, composed of macro- and microelements. It has been suggested that applying increased levels of mineral fertilization, to newer cultivars of oat could have an impact on their grain yield and mineral composition. A two-factorial (2x2) field experiment was conducted for three years (1999-2001) in the south of Poland. The experiment involved two cultivars of oat, i.e. the covered cultivar Dukat and the naked cultivar Akt, and two fertilization levels, i.e. low (30 kg N, 30 kg P2O5 and 45 kg K2O ha-1) and high (60 kg N, 60 kg P2O5 and 90 K2O ha-1). There was no significant difference in grain yield between the studied cultivars. On the other hand, the high NPK level increased the content of Mg and Fe in the grain of Akt. At the same time, there were no significant differences in the grain content of Cu, Fe, Mn and Zn between Dukat and Akt. Overall, the high level of mineral fertilizing decreased the grain content of microelements as a result of dilution effect. The content of Cu and Zn in oat grain was suitable for human consumption according to the IUNG-PIB standards. Generally, it was shown that cv. Akt was richer in mineral elements, especially in P, K, Ca, Mg, Fe and Zn, than cv. Dukat.
PL
Ziarno owsa oraz produkty jego przerobu zawierają stosunkowo dużo popiołu, w tym makro- i mikroskładników. W porównaniu z czterema innymi zbożami uprawianymi w Polsce, owies zawiera znacznie więcej składników mineralnych, dlatego też istnieje konieczność badań wpływu czynników agrotechnicznych na skład chemiczny ziarna owsa. W Polsce południowej, w latach 1999-2001, przeprowadzono dwuczynnikowe doświadczenie polowe celem określenia wpływu zróżnicowanego nawożenia mineralnego na plon oraz zawartość makro- i mikroelementów w ziarnie dwóch form owsa siewnego. Pierwszym czynnikiem badawczym były odmiany: oplewiona Dukat i nagoziarnista Akt, a drugim – zróżnicowane nawożenie mineralne, poziom pierwszy: 30 kg N, 30 kg P2O5 i 45 kg K2O⋅ha-1, poziom drugi: 60 kg N, 60 kg P2O5 oraz 90 K2O⋅ha-1. Badane odmiany nie różniły się istotnie plonami ziarna. Wyższy poziom nawożenia NPK wpływał na wzrost zawartości Mg i Fe w ziarnie odmiany nieoplewionej Akt. Nie stwierdzono istotnego zróżnicowania zawartości Cu, Fe Mn i Zn między oplewioną odmianą Dukat a nagoziarnistą odmianą Akt. Poziom nawożenia mineralnego wpływał na obniżenie zawartości mikroelementów, co było związane z efektem „rozcieńczenia”. Zawartość Cu i Zn w ziarnie owsa według wytycznych IUNG- -PIB i Rozporządzenia MZ spełniała kryteria przydatności konsumpcyjnej. Z badań wynika, że nagoziarnisty owies był zasobniejszy w składniki mineralne, zwłaszcza w P, K, Ca, Mg, Fe, Zn, w porównaniu z formą oplewioną Dukat.
ImmunogenW latach 1997-2006, na terenie Lubelszczyzny, przeprowadzono badania środowiskowe dotyczące wielkości uzyskanego plonu ziarna owsa zwyczajnego. Analizowano plonowanie 13 odmian tego gatunku w zależności od stosowanej agrotechniki oraz czynników glebowych. Wielkość plonu ziarna, przedplon, dawkę azotu oraz odmianę ustalono na podstawie wywiadów prze-prowadzonych z rolnikami. Analizę właściwości fizyczno-chemicznych gleby wykonano w akredytowanym laboratorium Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Lublinie. W próbach glebowych pobranych z warstwy 0-20 cm oznaczono: pH w 1 mol KCl dm-3, skład granulometryczny metodą Cassagrande,a w modyfikacji Prószyńskiego, zawartość C org. metodą Tiurina, zawartość przyswajalnego fosforu i potasu metodą Egnera-Riehma, zawartość przyswajalnego magnezu metodą Schacht-schabela, zawartość N-NH4+ i N-NO3- metodą kolorymetrii przepływowej. Do obliczenia równania regresji wielokrotnej wykorzystano moduł programu Statistica 6 – regresja wielokrotna krokowa po-stępująca, przy F do wprowadzenia 1. Analizę czynnikową (one way ANOVA z półprzedziałami ufności Tukey’a α = 0,05) przeprowadzono po uprzednim pogrupowaniu dawek azotu na sześć klas: N – bez nawożenia, I – 1-25; II – 26-40; III – 41-55; IV – 56-70; V – powyżej 71 kg N ha-1. Stwierdzono, że spośród rozpatrywanych właściwości gleby i zabiegów agrotechnicznych nawożenie azotem w istotny sposób wpływało na plon ziarna owsa, przy czym najwyższy stwierdzono przy dawce powy-żej 71 kg N·ha-1. Uzyskany plon zależał również, w sposób udowodniony statystycznie, od uprawianej odmiany. Współczynniki korelacji wskazują na dodatnią zależność między plonem ziarna owsa a nawożeniem azotem, zawartością mineralnych form azotu w glebie, części ilastych, pH gleby oraz zawartością węgla organicznego. Czynniki te w 33% determinowały zebrany plon.
EN
In 1997-2006, we performed a field study in the Lublin region on the yields of oat. We analysed the yields of thirteen different oat cultivars, based on the soil properties and cultivation technique. The crop, forecrop, nitrogen dosage and variety were established based on interviews with farmers. Physical and chemical analyses were performed in the accredited laboratory of the Regional Chemical and Agricultural Station in Lublin. The following assays were made in soil samples from the 0-20cm layer: pH in 1 mol KCl dm-3, particle size distribution with Cassagrande method as modified by Prószynski, content of organic C with Tiurin method, content of available phosphorus and potassium with Egner-Riehm method, content of available magnesium with Schachtschabel method, contents of N-NH4+ i N-NO3- with flow colorimetric method. Multivariate regression was performed with Statistica 6. Principal analysis (one-way ANOVA with Fisher confi-dence intervals α = 0.05) was performed after classifying nitrogen doses into six groups: N – with-out nitrogen fertilization, I – 1-25; II – 26-40; III – 41-55; IV – 56-70; V – above 71 kg N ha-1. We found that nitrogen fertilization played a significant role and affected the yields of oat, with the highest yields at nitrogen doses above 71 kg N ha-1. The yield was also statistically significantly related to the oat variety cultivated. We found positive correlation coefficients between the oat yields and nitrogen fertilization, the contents of nitrogen in the soil, clay parts, soil pH, and the content of organic carbon. These factors determined the variation in the oat yields in 33%.