Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Nowoczesność w polskim dyskursie architektonicznym: 1945-1949. Wstępne rozpoznanie zagadnienia

100%

Friedrich J.

|

2008

|

tom Z. 15

309-335

PL

Pojęcie nowoczesności w polskim dyskursie architektonicznym po 1945 roku zajmuje szczególne miejsce. Nie tylko bowiem odnosi się ono do kwestii ściśle architektonicznych, ale wkracza także w obszar dyskusji ideowych, a nawet politycznych. Władze komunistyczne w powojennej Polsce reglamentowały bowiem nowoczesność, a także na swój własny sposób ją definiowały, co ujawniło się zwłaszcza w okresie obowiązywania w architekturze polskiej doktryny realizmu socjalistycznego. W swym tekście próbuję odtworzyć to, w jaki sposób pojęcie nowoczesności rozumiano i jak je stosowano w latach 1945-1949, a więc w krótkim okresie względnej swobody poprzedzającej urzędowe wprowadzenie socrealizmu. Dyskurs ten trudno zresztą uznać -przynajmniej w świetle znanych mi źródeł - za szczególnie bogaty. Niełatwo napotkać głębsze przemyślenia czy dostrzec ślady rozleglej szych lektur teoretycznoarchitektonicz-nych. Opinie w tym zakresie są zwykle obiegowe, a czasem wręcz powierzchowne, tylko z rzadka trafiają się myśli bardziej oryginalne, czy niespodziewane odpryski jakichś zachodnich dyskusji - historycznych bądź bieżących. Ówczesne wypowiedzi stanowią jednak ważny dokument stanu świadomości twórców polskiej architektury w trudnym momencie jej dziejów.

EN

The idea of modernity in Polish architectural discourse after 1945 occupies a unique place. Not only does it pertain to narrowly architectural matters, but it also enters the arena of ideological, and even political discussions. The communist government in postwar Poland regulated and even defined modernity in its own particular manner, as was manifested in the requirement that Polish architecture conform to the doctrine of socialist realism. In this text, I try to capture the manner in which modernity was understood and applied in the years 1945-1949, in the short period of relative freedom preceding the official introduction of socialist realism. This discourse is not acknowledged - at least in the sources I have encountered - as especially rich. It is not easy to engage with the wider considerations or perceive the traces of extensive theoretical-architectural readings. Opinions in this area are usually conventional, and sometimes even superficial; original thoughts or ideas inspired by western discussions - historical or current - occur only occasionally. Nevertheless the statements made in those times constitute an important document of the state of consciousness among Polish architects in a difficult moment of their history.

2

BOOK REVIEWS AND REPORTS Nigdy nie byliśmy nowocześni

100%

Śliwa J.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2011

|

tom 12(1)

3

RECENZJE I SPRAWOZDANIA Nigdy nie byliśmy nowocześni

100%

Śliwa J.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2011

|

tom 12(1)

4

Architektura modernizmu w zabytkowym otoczeniu - Stare Miasto w Poznaniu (lata 30. XX W.)

88%

Klause G.

|

2008

|

tom Z. 15

261-272

PL

Dla architektury Poznania okresu międzywojennego, symboliczną cezurę czasową między formami odwołującymi się do tradycji a nowoczesnością utożsamianą z Werkbundem i stylem międzynarodowym, stanowiła Powszechna Wystawa Krajowa z 1929 r. Dzieła awangardowych warszawskich architektów tam prezentowane niewątpliwie przyspieszyły pojawienie się, również na konserwatywnym poznańskim gruncie, modernizmu. Wkroczył on nie tylko na obrzeża miasta, ale także w tkankę zabytkową Starego Miasta, które w 1934 r. uznane zostało za obszar chroniony prawem. Powyższy fakt, jak i pojawienie się nowoczesnych form w zabytkowym otoczeniu oraz dostosowanie struktury historycznego miasta do nowych standardów miały miejsce w czasie, kiedy funkcje konserwatora pełnił dr Witold Dalbor. Dzięki jego akceptacji na Starym Mieście został przebudowany Dom Mody The Gentleman (1936-38) na narożniku ul. Paderewskiego i Szkolnej, oraz zbudowany Ośrodek Zdrowia (1936-37) przy placu Kolegiac-kim.

EN

For Poznan architecture in the interwar period, a symbolic turning point between forms relating to traditions and modernism associated with Werkbund and the international style was the General National Exhibition of 1929. Works of avant-garde Warsaw architects that were presented there undoubtedly triggered the appearance of modernism also in Poznan which was quite conservative then. Modernism entered not only the city suburbs but also the historic core of the Old Town which in 1934 was acclaimed a legally protected area. This as well as the appearance of modern forms in historic surrounding and adjustment of historic town structure to new standards took place when dr Witold Dalbor was the City Conservator. Thanks to his approval of the design, Fashion House 'The Gentleman' (1935-38) on the comer of Paderewskiego and Szkolna Streets was reconstructed and a health service centre building at pl. Kolegiacki was built (1936-37) in the Old Town area.

5

Postsekularne konstelacje nowoczesności. O historycznych związkach religii i nauk społecznych

75%

Warchala M.

Stan Rzeczy

|

2013

|

nr 2(5)

75-92

PL

Epokę nowoczesną postrzega się zwykle jako obszar permanentnego konfliktu między religią i sekularyzmem, wiarą i rozumem, teologią i nauką. W tym kontekście pojęcie „postsekularyzm” może być swego rodzaju światełkiem w tunelu – nadzieją nie tyle na ominięcie tego sporu (dziś coraz bardziej już jałowego), ile na pewną modyfikację pojęć w nim używanych i inne spojrzenie na uczestniczące w nim strony. Postsekularyzm” to pojęcie historyczne ułatwiające nową interpretację. Niniejszy tekst stanowi skromną próbę tego rodzaju interpretacji, która zwraca uwagę na nowoczesne zjawiska przekraczające granice między wrogimi obozami religii i sekularyzmu. Zjawiska te nazywam postsekularnymi „konstelacjami”, jako że są to w istocie konstelacje autorów i idei. Pierwszą z nich jest romantyzm w swej wczesnej, najbardziej twórczej fazie: w Niemczech zwany frühe Romantik, a w Wielkiej Brytanii – High Romanticism. Druga postsekularna konstelacja pojawia się w okresie modernizmu, a składają się na nią: socjologiczny dyskurs na temat religii Maxa Webera, pragmatyczna obrona wiary religijnej Williama Jamesa oraz mocno idiosynkratyczna reinterpretacja tradycji żydowskiej dokonana przez Hermanna Cohena, Franza Rosenzweiga i Waltera Benjamina.

EN

Modernity has usually been regarded as a war zone between religion and secularism, faith and reason, theology and ”science”. In this context the concept of postsecularism appears as some sort of a light in the tunnel: the possibility not so much to pass over that debate (more and more sterile today) as to change its terms and look at its protagonists from the new perspective. Postsecularism is a historical concept which enables the new interpretation of modernity. My paper is a modest contribution to this new interpretation stressing those phenomena in the historical development of modern discourse which cross over the entrenched oppositions of secularity and religion. These phenomena I propose to call postsecular ”moments” or ”constellations” – as they are indeed constellations of both ideas and particular authors. The first constellation of this kind is Romanticism – esp. so called frühe Romantik in Germany and High Romanticism in Great Britain. The second constellation appears in the period of modernism. It consists of three elements, two of which at least are closely related to the social sciences: the sociological discourse on religion represented by Max Weber, the pragmatic defense of faith by William James, and, finally, the idiosyncratic re-discovery of their own religious heritage by the Jewish philosophers such as: Hermann Cohen, Franz Rosenzweig and Walter Benjamin

6

Nowatorstwo i powroty do źródeł w rozwiązaniach terenów sportowych

75%

Wojtas-Harań A.

|

2010

|

tom R. 107, z. 7-A/2

407-412

PL

W artykule przedstawiono rozwiązania sportowych obiektów budowlanych, na tle współczesnych poglądów dotyczących sportu i artystycznych idei. Korzystanie z modnych wzorców zapewnia sukces i prestiż inwestorowi, architektowi. Obok nowatorskich projektów architektonicznych oryginalne stają się też rozwiązania niespektakularne, o tradycyjnej formie. Na ilustracji załączono przykłady obiektów lapidarnych, pełniących funkcję sportową i nawiązujących do istniejącej zabudowy. Wbrew pozorom, takich nietuzinkowych rozwiązań jest niewiele.

EN

Some examples of sports facilities were introduced in the article, against the contemporary views on sport and artistic ideas. The use of fashionable patterns provides success and prestige of investors and architects. There are buildings of traditional form, which become an original, addition to innovative projects. The illustrations are examples of lapidary, sports objects, referring to existing buildings. Despite appearances, there are not much such unconventional solutions.

7

Małe i średnie jest piękne

75%

Andrzejewski S. A.

|

2000

|

tom nr 2

54-55

PL

Wspólnota Europejska, z którą Polska jest stowarzyszona do 1 lutego 1994 roku i której członkiem chce być w niedalekiej przyszłości, stanowi potencjalnie bardzo duży rynek dla polskiego eksportu. Ale jest to niewątpliwie rynek wybredny, o dużych wymaganiach, które dodatkowo zaostrzyły się od czasu, gdy na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego (1986 r.) zaczął funkcjonować Jednolity Rynek Europejski. Swobodny przepływ towarów sprawił, że zaostrzyła się m.in. konkurencja pomiędzy krajami "piętnastki" i wzrosła konkurencja jakościowa.

8

Chaos nowoczesności a kosmos tradycji w Ziemi obiecanej Władysława Stanisława Reymonta

75%

Dziugieł-Łaguna M.

Prace Literaturoznawcze

|

2013

|

nr 1

61-75

EN

In the “Promised land” by W. S. Reymont there is clash of two worlds: modernity, which grows on the ruins of past and tradition which bases on the respect towards ancestors’ culture. That is why in the reception of this epic story there is dichotomy of disclosed divisions: city and village, chaos and harmony, culture and nature. Discussion on the noble-landowning axiology, which falls apart under the impact of civilization phenomena i.e. machines and the modern one, which is defined by the chaos of the world that is non-crystallized and does not base on any ethical postulates, is revealed in the metatextual interpretation of the novel. In fact there is clash of values and antivalues, which are valid in the unconditional world of matter, which eliminates any signs of spirituality. Therefore the compared portraits of Łódź and Kurów are characterized by strong contrasts. Man’s decline (prostitution, crimes, exploitation) is contrasted with stately existence on the manor, which bases on the God’s authority and very close relationship of man with nature.

9

Wędrówki i przechadzki po Wilnie dwudziestolecia międzywojennego

75%

Krupowies W.

Przegląd Humanistyczny

|

2014

|

nr 6(447)

125-138

EN

The article analyzes texts of three authors: Bułhak, Jankowski and Dőblin. These are the texts of various genres: Vilnius guide, which was intended to be a peculiar handbook of looking at and taking photos of the city; moreover features and travel reports. Their common element is a localized subject, which is Me wandering, walking and strolling around Vilnius, as well as the reader’s reception and researcher’s interpreting gesture. The analysis of these texts helped identify basic reading city codes in a specific historical time and formulate a working hypothesis on the functioning of the interwar Vilnius in several paradigms: post-romantic and landed gentry paradigm, Eastern European multiculturalism and paradigm of modernity.

10

Wojna nieprzedstawiona. Trzy metody pisarskie w reportażach legionowych Juliusza Kadena-Bandrowskiego

75%

Zdunik J.

Przegląd Humanistyczny

|

2014

|

nr 4(445)

97-108

EN

The article presents three writing methods used in the reportage on the Polish Legions by Juliusz Kaden-Bandrowski. The writer, through a number of references to patriotic literature, expressionist, aestheticizing description of the world and idealized presentation of the Legions shows the world of national, literary or social myths as true and authentic. In this way he departs from an attempt to explain to the readers modern, difficult for a lost person experience of war – as a result the war is “undescribed” in his works.

11

Architektura współczesna dziś na przykładzie zabudowy uzupełniającej śródmieścia Poznania przełomu XX/XXI wieku

75%

Nadolny A.

|

2010

|

tom R. 107, z. 7-A/2

279-283

PL

W przypadku zabudowy uzupełniającej Poznania mamy do czynienia z nowoczesnością definiowaną na dwóch płaszczyznach: architektonicznej i urbanistycznej. Definiowanie urbanistyczne odnosi się nie wątpliwie do zagadnienia kontekstu. Definiowanie architektoniczne to przekaz idei projektowej za pomocą kostiumu architektonicznego. Postmodernizm silnie obecny wśród obiektów zabudowy uzupełniającej przełomu XX/XXI przywraca istniejącą w XIX w. rangę elewacjom i krawędziom przestrzeni. Wzajemne powiązania budynków tworzą nową ikonosferę miasta, stają się z natury rzeczy dopełnieniem nawarstwiających się przestrzeni.

EN

In reference to the infill residential development of Poznan we are dealing with modernity defined as usual on two levels of architectural and urban planning. Defining urban planning without a doubt refers to the issue of context. Defining the architectural design is a communication of ideas through architectural costume. Postmodernism strongly present among the objects building supplement breakthrough XX/XXI restores existing in the nineteenth century, edges of space. Differentiates its scale, introducing necking, etc. Suitable switch individual buildings feature, showing, above all, their complicity in creating an area of the contemporary city.

12

Nowoczesność środków dydaktycznych w kształceniu technicznym

75%

KĘSY M.

Edukacja-Technika-Informatyka

|

2012

|

tom 3

|

nr 2

190-197

PL

W artykule przedstawiono podstawowe czynniki warunkujące efektywność procesu uczenia się oraz rozwój poznawczy człowieka. Dokonano poglądowej charakterystyki aparatury pomiarowej oraz oprogramowania komputerowego firmy Taylor Hobson w zakresie wspomagania badań naukowych oraz procesu kształcenia technicznego.

EN

Some basic factors in the self-improvement and human cognitive evolution has been presented. A pictorial characterization of Taylor Hobson measuring apparatus and software in scientific research and technical education has been described.

13

Cultural Pessimism And Heroic Manliness

71%

Gładziuk N.

|

2014

|

tom 58

|

nr 1

3-19

EN

An interesting fact in the intellectual history of the fin-de-siecle and first three decades of the 20th century is that the crisis of modernity was understood in categories of sex and gender. In spite of the differences dividing the German intellectual trend of cultural pessimism, the conservative revolution, and Fascist thinking, all these paradigms are linked by the characteristic conviction that ‘modernity’, being the consequence of the French Revolution, was ruled by the ‘feminine principle’. This principle was supposed to represent what is anti-military, anti- -state, and anti-cultural at the same time. Variations on the theory of male bonding (Mannerbund) were the intellectual reaction to that ‘feminine principle’. The intellectual patterns described here find their continuation in contemporary conservative thought.

14

Problem sekularyzacji w teologii protestanckiej i katolickiej

63%

Nossol A.

|

tom 17

17-26

EN

Based on the views of selected evangelical (F. Gogarten, D. Bonhoeffer) and Catholic (H. Fries, J.B. Metz) theologians, the author analyzes the phenomenon of secularization. He points to its double face, distinguishing the secularisation that is a consequence of the Christian faith, which recognizes the autonomy of history and culture against the Church, from secularism as an ideology rejecting the transcendent dimension of reality and absolutizing atheism. The article also formulates postulates for the Christian faith, which must preserve the critical-prophetic function against secularization, and by knowing of the phenomena of the finality of the world and human beings, oppose the intra-world absolutism.

PL

Opierając się na wypowiedziach wybranych ewangelickich (F. Gogarten, D. Bonhoeffer) i katolickich (H. Fries, J.B. Metz) teologów, autor analizuje zjawisko sekularyzacji. Wskazuje przy tym na jego podwójne oblicze, odróżniając sekularyzację będącą poniekąd konsekwencją chrześcijańskiej wiary, która uznaje autonomię historii i kultury wobec Kościoła, od sekularyzmu – jako ideologii odrzucającej transcendentny wymiar rzeczywistości i absolutyzującej ateizm. Formułuje także postulaty wobec chrześcijańskiej wiary, która winna zachować krytyczno-profetyczną funkcję wobec sekularyzacji i dzięki znajomości fenomenu skończoności świata i człowieka przeciwstawiać się wewnątrzświatowym absolutyzmom.

15

Uczeń czy książka? Pedagogika Jacka Woronieckiego jako podpowiedź dla wspołczesnych systemów wychowania

63%

Boużyk M.

Forum Pedagogiczne

|

2016

|

nr 2/1

229-243

PL

Celem artykułu jest rozważenie aktualności etyki Jacka Woronieckiego ze względu na obecny w niej postulat kształtowania ludzkiego charakteru. Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza jest poświęcona definicji sprawności (kompetencji) moralnej, a druga ukazuje problem kompetencji moralnej w konfrontacji z katalogiem współczesnych wartości. Idąc za rozwiązaniami Woronieckiego, autorka podejmuje próbę określenia kompetencji moralnej jako dynamicznego zespołu cnót, tj. wypracowanych uzdolnień do wybierania i ochrony dobra moralnego. Według niej na kompetencję moralną składają się gotowość do spełniania jakiegoś działania oraz siła ją wyzwalająca. Ponieważ posiadanie tak określonych kompetencji moralnych łączy się z aktywizacją wysiłku autowychowawczego i rozwojem silnego charakteru, autorka uważa, że etyka Woronieckiego odpowiada na potrzeby współczesnej kultury o wysokim stopniu zindywidualizowania. Docenia także postulat Woronieckiego, aby osadzić proces wychowania na mocnym autorytecie moralnym wychowawcy: w systemie edukacji książkowa wiedza nie może zastąpić rzeczywistych relacji między uczniem a mistrzem.

EN

The article considers the validity of Jacek Woroniecki’s ethics in terms of its demand for the development of human character. The article consists of two parts. Part 1 focuses on the definition of moral skill as a virtue and Part 2 deals with the problem of moral skills confronted with a set of contemporary values. Exploring Woroniecki’s solutions, the author attempts to define moral skills as a dynamic set of virtues, i.e. a developed ability to choose and protect the moral good. The author argues that the skill includes the readiness to perform a moral action and the action-liberating force. Given that such moral competence activates self-education and development of strong character, Woroniecki’s ethics meet the needs of contemporary culture, which is characterised by a high degree of individualism. Furthermore, it emphasizes the need to embed the process of education in the strong moral authority of educators: in the educational system, a real relationship between the master and the student cannot be replaced by book knowledge.

16

„Zmierzch zaimków dzierżawczych” – lampa naftowa i gazowa a doświadczenie nowoczesności

63%

Gielata I.

Świat i Słowo

|

2013

|

tom 11

|

nr 2(21)

235-248

EN

The essay presents the “flame dreamers” fascinated by kerosene lamps and gas lighting: Bachelard, Benjamin and, last but not least, Bohumil Hrabal, whose novels Taka piękna żałoba (Such a beautiful mourning) and Postrzyżyny (Cutting it short) describe childhood fascination with the beauty of those lamps. However, due to the twentieth century modernization, those lamps were replaced by electric light. Thus one can say that Benjamin and Hrabal lived in the times of decline of kerosene lamps and gas lighting, the lamps which added colours to their childhood world. The author links the disappearing of kerosene and gas lamps with the typically modern process of “colonizing the night” (A. Giddens). In this respect gas lighting and electric light become an element of the same process of the constant modernization. However, the writers of the emerging modernity clearly differentiate between the two types of lighting. They never sing praises of the “beauty” of electric bulb, yet quite often they admire the charm of gas and kerosene lamps which are bound to vanish. Thus they celebrate the loss as such, without realising what else is lost with their decline. This experience finds its fullest expression through language, in particular in the disappearance of the possessive pronouns (G. Bachelard). Electric bulbs are not wrapped in such words as my, mine, our, as kerosene or gas lamps used to be, and, as a consequence, modern man loses a friendly relationship with the surrounding objects.

17

Wokół „Etyki autentyczności” Charlesa Taylora

63%

Augustyniak P.

Prakseologia

|

2016

|

tom 158/2

177-187

PL

Artykuł jest poświęcony ujęciu nowoczesnego indywidualizmu w "Etyce autentyczności" Charlesa Taylora. Stawiam tezę, że Taylor trafnie opisuje konsumpcyjno-popkulturową formę tego indywidualizmu, natomiast nietrafnie jego wzniosłą formę, związaną z tradycją romantyczną. Tę znacznie lepiej opisał, krytykowany przez Taylora, Fryderyk Nietzsche.

EN

The article is devoted to the recognition of modern individualism in Charles Taylor’s "Ethics of Authenticity". I assert that Taylor describes the consumer and pop-cultural form of this individualism aptly, but its sublime form, associated with the Romantic tradition, inaccurately. The latter is described much better by Friedrich Nietzsche, who is criticised by Taylor.

18

NAJGŁĘBSZE PRAGNIENIE BOSKIEGO NAUCZYCIELA. Ekumenizm według J. Ratzingera/Benedykta XVI

63%

Szymik J.

Studia Oecumenica

|

2013

|

tom 13

71-90

EN

Christian unity is desired by Christ Himself and, consequently, it is also a continuous imperative of Christian conscience and particular care on part of each pope. The starting point of J. Ratzinger/Benedict XVI’s thought and teaching is clear distinction between seeking unity through human strategy and the way to unity ultimately accepted as the gift of God Himself. Consequently, it paves the way for thinking about Christian schism in the context of ”Divine retribution”, i.e. the situation where God still acts and attracts to Himself. Such perspective protects against vanity and ambition to organise the world as if according to “God’s way”, but – in practice – without God. J. Ratzinger/Benedict XVI copes with ecumenically tempting notions-proposals (such as, for example, pluralism) that lead to an apprehensive acquaintance with identity. His lodestars are: Christ – the Truth – longing – patience – suffering – good – conversion.

19

Reflexivity of the subject in selected contemporary social theories

63%

Wielecki K. , Leonarska D.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2015

|

tom 7(43)

|

nr 4

145-160

EN

The subject of this article is the question of human reflexivity, where the individual is understood as the subject of social relations. We are interested in individual and collective subjectivity. The paper begins with an attempt to depict the theoretical field, on the grounds of which the problem of reflexivity appears in sociology. Next, we present the main concepts in the subjectivity theory found in sociological and philosophical literature. This allowed us to prepare an interpretational basis that is helpful in analysing specific subject reflexivity concepts. The presented theories arise from the views of M.S. Archer, P. Bourdieu, A. Giddens and C. Taylor. These views serve as the basis of our discussion concerning reflexivity, its meaning and interpretational challenges encountered in contemporary social theories of the subjectivity orientation. As a conclusion, the authors consider the main problems placed before the field of humanities concerning the further development of subjectivity theories.

PL

Przedmiotem artykułu jest problem refleksyjności człowieka, jako podmiotu relacji społecznych. Interesuje nas podmiotowość jednostek i zbiorowości. Punktem wyjścia jest próba zarysowania pola teoretycznego problemu refleksyjności w socjologii, a następnie prezentacja głównych konceptów w teorii podmiotowości w literaturze socjologicznej i filozoficznej. Pozwoliło to naszkicować podstawę interpretacyjną pomocną w analizie konkretnych koncepcji refleksyjności podmiotu, jakie rozważamy w dalszej części artykułu. Omawiane teorie, to głównie poglądy M.S. Archer, P. Bourdieu, A. Giddensa i C. Taylora. Stały się one podstawą naszej dyskusji dotyczącej pojęcia refleksyjności, jego znaczenia i wyzwań interpretacyjnych we współczesnych teoriach społecznych orientacji podmiotowej. Artykuł kończą wnioski dotyczące głównych problemów i zadań stojących na drodze dalszego rozwoju teorii podmiotowych w humanistyce.

20

Antyczna tradycja filozoficznych sposobów życia jako wzorzec dla współczesności

63%

Subczak M.

|

tom 44

7-31