W ostatnich dekadach ubiegłego wieku oraz po roku 2000 nastąpił prawdziwy „boom” w tworzeniu muzeów żydowskich w Europie. Założono wiele nowych placówek, bądź przebudowano i zmodernizowano stare. Wiązało się to z rosnącą potrzebą przerwania milczenia wokół Zagłady, dokonania rozliczeń z przeszłością i otwarcia debaty na temat wieloetnicznej historii Europy. Sprzyjały temu zachodzące w tym czasie zjawiska – proces integracji europejskiej, upadek żelaznej kurtyny i rozwój demokratycznych obywatelskich społeczeństw. Nowe muzea żydowskie zakładane w Europie – choć muszą się odnosić do Zagłady – nie są muzeami Holokaustu, nie opowiadają historii ludobójstwa. Mają na celu przywrócenie pamięci o wiekach żydowskiego życia w danym państwie, regionie i mieście – opowiadają tę historię jako część dziejów danego miejsca i zabiegają o włączenie jej do oficjalnej historii narodowej. Ich misją jest również pokazanie obecności i znaczenia żydowskiego dziedzictwa w dzisiejszym świecie oraz zadawanie pytania o żydowską tożsamość we współczesnej Europie. Konflikty cywilizacyjne jakie pojawiły się po, relatywnie spokojniejszych z punktu widzenia Europy, latach 90. XX w., wyznaczyły nowe ramy dla działalności muzeów żydowskich, które coraz częściej wychodzą poza doświadczenie specyficznie żydowskie, na poziom uniwersalny. Swoimi działaniami pragną promować pluralizm i wielokulturowość, kształtować postawy inkluzyjne, dają głos mniejszościom, przemawiają przeciwko wszelkim przejawom dyskryminacji i wykluczenia. Ze względu na fakt, że poruszają drażliwe, trudne kwestie, muszą dobrze panować nad konstrukcją przekazu na każdej płaszczyźnie – architektury, scenariuszy i aranżacji wystaw, programów towarzyszących, przez co niewątpliwie przyczyniają się do tworzenia nowych standardów i wytyczania trendów w dzisiejszym muzealnictwie i muzealnej edukacji.
Dziedzictwo kulturowe jest ważnym czynnikiem rozwoju wsi. Jego znaczenie rośnie wobec stopniowego ograniczania rolnictwa, jako podstawy gospodarki i życia społecznego wsi. Może ono być ważnym zasobem gospodarczym wobec upowszechniania się ekonomii kultury i związanej z nią turystyki kulturowej. Społeczne i gospodarcze wykorzystanie dziedzictwa kulturowego wsi napotyka jednak na liczne problemy, takie jak nierówny dostęp do zasobów kultury, różna ich jakość, kłopoty z dziedziczeniem (dziedzictwo niechciane, trudne, nieuświadamiane), niedostatek innych czynników rozwojowych: wiedzy i umiejętności, finansów, infrastruktury. Celem opracowania jest pokazanie możliwości wykorzystania dziedzictwa kulturowego do tworzenia produktów wiejskiej turystyki kulturowej w takich właśnie sytuacjach problemowych. Przyjęto tezę, że pomocne będzie tu odwołanie się do postulatów nowego muzealnictwa. Teza ta weryfikowana była w trakcie kreowania produktów turystycznych w ramach programu tworzenia wiosek tematycznych. Zastosowano przy tym metodologię współuczestniczących badań w działaniu lokującą się w szerszej perspektywie antropologii stosowanej.
EN
Cultural heritage is an important factor in rural development. Its importance is growing due to the gradual reduction of agriculture as the basis of the economy and social life of the village. It can be an important economic resource in the face of the spread of cultural economics and related cultural tourism. The social and economic use of the cultural heritage of the village, however, faces numerous problems, such as unequal access to cultural resources, their different quality, problems with inheritance (unwanted, difficult, unconscious heritage), and a lack of other developmental factors: knowledge and skills, finances, infrastructure. The aim of the study is to show the possibilities of using cultural heritage to create rural cultural tourism products in such problem situations. The thesis was accepted that it would be helpful here to refer to the postulates of the new museology. This thesis was verified while creating tourist products as part of the thematic village creation program. The methodology of the Participatory Action Research was used, which is located in the broader perspective of applied anthropology.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.