Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Etyka filozoficzna jako normatywna refleksja krytyczna

100%

Siwiec T.

|

nr 1

32-48

EN

Distinguishing philosophical ethics from morality, the author defines the former by indicating its normative, reflective and critical disposition. The author agrees with Robert Spaemann that philosophical ethics cannot be treated as a theory of morality; it has to be understood rather as a reflection that elucidates cognitively not only the object to be studied, but also the studying subject. In the next part of his article, the author explains the normative nature of ethics and refers to the typology of moral norms by Georg Henrik von Wright. According to this typology, the normativity of philosophical ethics does not reduce itself to a specificity of rules, prescriptions and directives. In the third and last part of the article the author, in reference to Nicolai Hartmann, postulates the three-level method of ethical research. On the first level of research, ethics should be the domain of the phenomenology of morality; on the second level – the aporetic of morality; on the third level – the theory of morality. This three-level method of research could make philosophical ethics critical to its attempts and findings, which is indispensable.

PL

Odróżniając etykę filozoficzną od moralności, definiuje autor tę pierwszą przez wskazanie na jej normatywny, refleksyjny i krytyczny charakter. Autor zgadza się z Robertem Spaemannem, że etyki filozoficznej nie można ujmować jako teorii moralności, lecz należy rozumieć ją jako refleksję, która poznawczo oświetla nie tylko badany przedmiot, ale także badający podmiot. W kolejnej części autor wyjaśnia normatywny charakter etyki przez odwołania się do zaproponowanej przez Georga Henrika von Wrighta typologii norm moralnych. Zgodnie z nią, normatywność etyki filozoficznej nie wyczerpuje się w specyfice reguł, preskrypcji i dyrektyw. W trzeciej części artykułu, autor w nawiązaniu do Nicolaia Hartmanna postuluje trzystopniową metodę badań etycznych. Na pierwszym etapie badań etyka miałaby być fenomenologii moralności, na drugim aporetyką moralności, na trzecim zaś teorii moralności. Trzystopniowa metoda badań miałaby zapewnić etyce filozoficznej niezbędną krytyczność wobec własnych usiłowań i wyników.

2

With one voice - the workshop of occupational therapy as an example of community created apart

100%

Sitek B.

Anthropos?

|

2016

|

nr 25 Na uboczu

168-177

EN

These considerations take the issue of creating the community in the institution of therapy workshop. Workshops are usually located away from the centers understood as a space location, as well as mental distance from the normativity. These are the reasons, among the other things, because of which the creation of a community is possible in the workshops.

3

Rorty and Normativity

88%

Kremer A.

|

nr 1

71-77

EN

The paper summarizes some of the main ideas in Rorty's philosophy and indicates the views he holds on normativity. As a neopragmatic thinker, Rorty wants as little normativity as possible, but this does not mean that he rejects all types of normativity.

4

Mortality as a Philosophical-Anthropological Issue: Thanatology, Normativity, and "Human Nature"

88%

Pihlström S.

|

nr 1

54-70

EN

This paper examines mortality-the fact that we humans are all going to die-as an issue in philosophical anthropology, by applying a fourfold typology of some key forms of philosophical anthropology to the topic of death and mortality. First, this typology, originally suggested by Heikki Kannisto, is outlined; the mortality issue is, then, viewed from the perspective it opens. Finally, the challenges to our understanding of death and mortality that this perspective may help us meet are discussed. The treatment of mortality from the perspective of philosophical anthropology may make it more understandable in a manner that will highlight the importance of the concept of normativity in the philosophical examination of any such humanly relevant issue.

5

Axioms, axiomatization and law

75%

Madej M. , Horák F.

|

tom 8

|

nr 3

254-270

EN

This paper examines the possibility and the desirability of axiomatization in law. In the first part, the paper examines the notion of axiom and the ways how it was or could be introduced into law. It is here where the authors openly invite the reader to lose the conventional approach and think about alternative ways to build basic legal concepts. In the second part, the paper continues by presenting several theories which endeavored (or appeared to endeavor) to show that law can (and should be) axiomatized and which even attempted to axiomatize it. After establishing whether these theories were successful at all, the authors add some of their own ideas on the topic of axiomatization.

6

The Normativity of Habermas’s Public Sphere from the Vantage Point of Its Evolution

75%

Hułas M.

|

nr 34

47-65

EN

The paper argues that the original normativity that provides the basis for Habermas’s model of the public sphere remains untouched at its core, despite having undergone some corrective alterations since the time of its first unveiling in the 1960s. This normative core is derived from two individual claims, historically articulated in the eighteenth-century’s “golden age” of reason and liberty as both sacred and self-evident: (1) the individual right to an unrestrained disposal of one’s private property; and (2) the individual right to formulate one’s opinion in the course of public debate. Habermas perceives the public sphere anchored to these two fundamental freedoms/rights as an arena of interactive opinion exchange with the capacity to solidly and reliably generate sound reason and public rationality. Despite its historical and cultural attachments to the bourgeois culture as its classical setting, Habermas’s model of the public sphere, due to its universal normativity, maintains its unique character, even if it has been thoroughly reformulated by social theories that run contrary to his original vision of the lifeworld, organized and ruled by autonomous rational individuals.

7

The Concept of Cultural Normativity in the Context of Phenomenology of Law

75%

Gołębiewska M.

|

nr 3

79-97

EN

The goal of the text is to reconstruct the concept of cultural normativity found in the phenomenological philosophy of law. The starting point of the text is the distinction between cultural normativity and normativity in culture. This distinction is based on reference to an extra-cultural, but not non-human instance – transcendent to the creations of humanity and its world, but in relations with the human equipment, with the characteristics of a specific human being and its existence. The specific relations between cultural and legal normativity can be found in phenomenological concepts of law, which draw on the Husserlian transcendentalism and essentialism. The phenomenology of law attempts to answer the question of the sources, and the ontological and epistemological status of normativity as such. Normativity as a written and unwritten set of norms is characterized by phenomenologists with reference to value and axiology. The values are assumed by them as certain fixed reference points (“horizon of values” given to be recognized), because norms make it possible to establish rules for various individual and collective practices within a particular community and culture on the basis of values.

8

The logical way of being true: Truth values and the ontological foundation of logic

75%

Shramko Y.

|

nr 2

119–131

EN

In this paper I reject the normative interpretation of logic and give reasons for a realistic account based on the ontological treatment of logical values.

9

O normatywności, redundantności i zbędności przepisów prawnych. Część druga: typologia przepisów

75%

Wróblewski B. , Zajęcki M.

|

nr 2(163)

181–221

EN

In a previously published article (Przegląd Sejmowy No. 5(142)/2017) the authors proposed definitions of the following concepts: normativity, redundancy and uselessness of a legal text. The article provides a typological review of Polish legal texts. The authors analysed the basic units of the integral (articulated) part of normative acts, i.e. legal provisions, showing their normativity, redundancy, and uselessness. The analyse includes: internal preambles, provisions describing the object and subject scope of the act, legal principles, programme and task provisions, meliorative provisions, emendations, permanently unrealisable regulations, legal definitions. The analyses led to identification of four basic types of errors in legal provisions, which were named: “doubles”, “widows”, “orphans”, and “botches”. In their closing remarks, the authors signalled the need to supplement the analysis with a description of non-integral (non-articulated) parts of normative acts. Another part of the study, devoted to these problems, is currently being prepared.

10

František Weyr a brněnská normativní škola

63%

Večeřa M.

|

2019

|

tom 158

|

nr 1

107-118

EN

2019 marks the 100 years since the Brno Faculty of Law, Masaryk University was founded and 140 years since the birth of its excellent pedagogue, legal philosopher, legal theorist and lawyer Professor Frantisek Weyr who fundamentally contributed to the flourishing of legal theory and legal philosophy. With his thoughts and spiritual contribution, František Weyr gave the Faculty of Law in Brno a unique character in the inter-war period by laying the foundations of normative theory of law and forming the Brno normative school. Weyr’s normative theory of law strived to create a real, exact theory of law by applying the normative methodology of legal cognition based on Kant’s and Schopenhauer’s critical idealism, strictly distinguishing normative cognition from causal cognition. The basis of Weyr’s theory of law as a science of norms was a formally logical construction of legal norms and a critical analysis of the conceptual apparatus of the legal science. Weyr was influenced by the normative theory of the Austrian legal theorist Hans Kelsen, but he went his own way in a number of questions. The Brno normative school included the majority of teachers at the Brno Faculty of Law and its importance went beyond the national boundaries.

CS

V roce 2019 uplyne 100 let od ustavení brněnské Právnické fakulty Masarykovy univerzity a 140 let od narození jejího významného pedagoga, právního filosofa, právního teoretika a ústavního právníka profesora Františka Weyra, který se zásadním způsobem přičinil o rozkvět právní teorie a právní filosofie. Myšlenkovým a duchovním vkladem vtiskl František Weyr brněnské právnické fakultě v období mezi dvěma světovými válkami zcela osobitý charakter položením základů normativní teorie práva a formováním brněnské normativní školy. Weyrova normativní teorie práva usilovala o vytvoření skutečné exaktní teorie práva uplatněním normativní metodologie právního poznání, jejímž základem byl Kantův a Schopenhauerův kritický idealismus striktně odlišující poznání normativní od kauzálního. Základem Weyrovy teorie práva jako vědy o normách byla formálně logická konstrukce právní normy a kritická analýza pojmového aparátu právní vědy. Weyr byl při formování normativní teorie ovlivněn Ryzí naukou právní rakouského právního teoretika Hanse Kelsena, v řadě otázek však šel vlastní cestou. Brněnská normativní škola zahrnovala většinu pedagogů brněnské právnické fakulty a její význam přesáhl národní hranice.

11

O nieistnieniu i normatywności wartości

63%

Niemczuk A.

|

2019

|

nr 28

DE

Der Artikel hat zum Ziel, zwei Behauptungen zu begründen: 1) dass die Werte nicht zum Bereich des Begriffs der Existenz gehören; 2) dass sie für das Subjekt geltend sind, obwohl sie keine objektive Existenz besitzen. Der erste Teil des Artikels beinhaltet die Kritik der Werteontologie. Im nächsten Teil legt der Verfasser die Argumentation nach folgenden positiven Thesen vor: 1) Wertgegenstände sind Gegenstände der richtigen Gefühle; 2) das Kriterium der Richtigkeit der Gefühle bildet die durch Selbstwissen und Verstand festgestellte Nicht-Widersprüchlichkeit ihrer Inhalte mit dem Glück des Subjekts; 3) der durch freie Entscheidung (Vorentscheidung) bejahte Inhalt des Glücks bildet den Inhalt der ersten axiologischen Prämisse in praktischen Überlegungen; 4) die Quelle des normativen Wertes ist das menschliche Bedürfnis nach Subjektsein, das die Bejahung eigener Freiheit und Rationalität umfasst. Der im Artikel vorgeschlagene axiologische Standpunkt befindet sich zwischen zwei kritisierten Extremen: der objektivistischen Werteontologie und dem subjektivistischen Emotivismus.

EN

The main purpose of the paper is to prove that values do not belong to the concept of being and that they are obligatorily attached to the subject, even though they do not exist objectively. The author censures the ontology of value. Presented are arguments in support of positive theses that: (1) valuable objects are subjects of correct feelings; (2) lack of inconsistency between the substance of feelings and the subject’s happiness as indicated by self-knowledge and reason, evidences correctness of feelings; (3) the content of happiness, affirmed by free decision (pre-decision) represents the content of the first axiological premise in practical reasoning; (4) it is human desire of being the subject affirming one's own freedom and rationality that represents the source of normativity of values. The axiological position proposed by the author is placed between two censured extremes, that is objectivist ontology of values and subjectivistic emotivism.

PL

Celem artykułu jest uzasadnienie dwóch twierdzeń: 1) że wartości nie należą do zakresu pojęcia bytu; 2) iż są dla podmiotu obowiązujące, pomimo że nie mają obiektywnego istnienia. Pierwszy fragment artykułu zawiera krytykę ontologii wartości. We fragmentach następnych autor przedstawia argumentację za następującymi tezami pozytywnymi: 1) obiekty wartościowe to obiekty uczuć słusznych; 2) kryterium słuszności uczuć jest, stwierdzana przez samowiedzę i rozum, niesprzeczność ich treści ze szczęściem podmiotu; 3) treść szczęścia, afirmowana przez wolną decyzję (pradecyzję), jest treścią pierwszej aksjologicznej przesłanki w rozumowaniach praktycznych; 4) źródłem normatywności wartości jest ludzkie pragnienie bycia podmiotem, które obejmuje afirmację własnej wolności i racjonalności. Proponowane w artykule stanowisko aksjologiczne sytuuje się pomiędzy dwiema krytykowanymi skrajnościami: pomiędzy obiektywistyczną ontologią wartości i subiektywistycznym emotywizmem.

12

Normatywna aktualizacja

63%

Raczyński M.

|

2018

|

tom 54

|

nr 2

147-159

EN

The article is a review and a short commentary on texts about normativity collected in a section called “Normativity. Update” and published in one of the issues of the “Avant” journal. The author tries to show that the often differentiated orders of thinking about normativity – moral and non-moral, at the level of human practices are closely related. The main purpose of the article is to explicitly enumerate and comment on the updating of the normativity approach proposed by scholars publishing in “Avant” journal.

PL

Artykuł jest recenzją i krótkim komentarzem do tekstów dotyczących normatywności i zebranych w dziale nazwanym „Normatywność. ‘Update’” i opublikowanych w jednym z numerów czasopisma „Avant”. Autor stara się wykazać, że często rozróżniane porządki myślenia o normatywności – moralny i pozamoralny, na poziomie ludzkich praktyk są ze sobą ściśle powiązane. Głównym celem artykułu jest wyraźne wyłuszczenie i skomentowanie aktualizacji podejścia do normatywności proponowanych przez publikujących w „Avancie” badaczy.

13

O problematyczności (niektórych) liberalnych prób ustanawiania uniwersalnie ważnych "zasad racjonalności współdziałań"

63%

Szlachta B.

|

nr 2-3(24-25)

44-52

PL

Autor zauważa problem częstego dziś upodmiotowienia liberalizmu jako swoistego nośnika racjonalności, przeciwstawianego religii jako jej wcześniejszemu nośnikowi; podmiot ten ma być przy tym racjonalny, ma racjonalność personifikować, wskazywać treść zasad racjonalnych a normatywnych, wiążących wszystkie podmioty. W związku z tym rozstrzygnięciem pozostaje nie tylko atak części autorów liberalnych na dziedzictwo Platona, w którym miała zostać podana treść racjonalności wiążącej każdą jednostkę, ale także ich własna propozycja "nowej racjonalności" czy "rozumności", znoszącej lub poważnie ograniczającej partykularne punkty widzenia. Propozycja ta pozostaje w napięciu z inną, także uznawaną za liberalną, wiodącą do obrony przy pomocy tej normującej racjonalności powszechnej odrębności rozstrzygnięć wskazywanych przez poszczególne jednostki.

EN

On the Dubiousness of (Some) Liberal Attempts to Establish Universally Significant "Principles of the Rationality of Interaction" The author observes the currently common problem of subjectivization of liberalism as a specific carrier of rationality, set against religion understood as its previous carrier; such a subject is also to be rational, it is to personify rationality, and to indicate the substance of rational as well as normative principles that bind all subjects together. Such a solution remains in agreement not only with the attack of some liberal authors on Plato's legacy, which delivers the substance of rationality binding every individual, but also their own proposition of "new rationality" or "reason" that would overrule or considerably limit particularistic points of view. This proposition clashes with another, also recognized as liberal, which by means of this normative rationality leads to the defence of the universal autonomy of solutions indicated by respective individuals.

14

Environmental Virtue Ethics and the Sources of Normativity

63%

Piekarski M.

|

tom 18

|

nr 3

29-36

RU

This article is an attempt to identify the sources of normativity in virtue ethics. The starting point for the analyzes presented here is the book by Dominika Dzwonkowska Environmental virtue ethics. In § 1, I present the basic theses and assumptions of this approach to ethics. Then, with reference to the concept of the moral subject proposed by Dzwonkowska, I ask whether it constitutes the primary source of normativity (§ 2). I argue that environmental virtue ethics can be ascribed to arguments shared by supporters of the so-called constitutive arguments in metaethics (§ 3). Their position is based on the recognition that moral norms, obligations, etc., derive from the constitutive features of the subject. I call such an approach internalist and contrast it with the non-internalist approach, the outline of which I propose in § 4. In the Conclusion, I suggest that the pragmatic considerations and conservatism of researchers speak in favor of the internalist approach.

PL

Niniejszy artykuł jest próbą wskazania źródeł normatywności w etyce cnót. Punktem wyjścia dla prezentowanych tutaj analiz jest książka Dominiki Dzwonkowskiej pt. Etyka cnót środowiskowych. W § 1 przedstawiam podstawowe tezy i założenia tego podejścia do etyki. Następnie odnoszę się do rozumienia podmiotu moralnego zaproponowanego przez Dzwonkowską i zadaję pytanie o to, czy stanowi on właściwe źródło normatywności (§ 2). Wykazuję, że zwolennikom etyki cnót środowiskowych można przypisać argumentację podzielaną przez zwolenników tzw. argumentów konstytutywnych w metaetyce (§ 3). Ich stanowisko opiera się na uznaniu, że moralne normy, zobowiązania itd., wynikają z konstytutywnych cech podmiotu. Takie ujęcie określam mianem internalistycznego i przeciwstawiam je koncepcji eksternalistycznej, której zarys proponuję w § 4. W Zakończeniu. sugeruję, że za stanowiskiem internalistycznym przemawiają względy pragmatyczne i konserwatyzm badaczy.

15

O pewnym dwugłosie w szkole lwowsko-warszawskiej. Normatywność między etologią a etyką empiryczną

63%

Kmiecikowski W.

|

2018

|

tom 54

|

nr 2

83-109

EN

This article critically discusses the ethological and ethical-empirical perspectives concerning the reflection on morality within the Lvov-Warsaw School. Focusing on Maria Ossowska’s research we highlight the tendency of ethological analysis to annihilate the specificity of moral normativity (moral imperativeness), as well as the ambiguity of Ossowska’s conclusions and her predilection for emotivism. Similarly, an examination of Tadeusz Czezowski’s views reveals a propension to argue for the scientific (empirical) status of axiological and deontic standards, which can be regarded as true or false statements. In conclusion, Maria Ossowska’s and Tadeusz Czezowski’s model of normativity is compared with the moral imperativeness available at the level of experimental moral philosophy.

PL

Artykuł krytycznie eksplikuje perspektywę etologiczną i etyczno-empiryczną refleksji nad moralnością, które pojawiają się w ramach szkoły lwowsko-warszawskiej. Poprzez odwołanie się do badań Marii Ossowskiej wyeksponowana zostaje skłonność analiz etologicznych do anihilacji specyfiki normatywności moralnej (imperatywności moralnej), jak również niejednoznaczność wniosków samej Marii Ossowskiej i jej predylekcja ku emotywizmowi. Eksploracja myśli Tadeusza Czeżowskiego natomiast odsłania naukowy (empiryczny) status norm aksjologicznych i deontycznych, które mogą być uznawane za zdania prawdziwe bądź fałszywe. Finalnie model normatywności Marii Ossowskiej i Tadeusza Czeżowskiego zostaje skonfrontowany z imperatywnością moralną dostępną na poziomie doświadczalnej 'datum morale'.

16

Racje wewnętrzne i zewnętrzne

63%

Williams B. , Żuradzki T.

|

tom 67

|

nr 1

231-246

PL

Artykuł, opublikowany po raz pierwszy w 1979 r., jest jednym z najczęściej cytowanych tekstów filozoficznych z drugiej połowy XX wieku. Tekst Bernarda Williamsa zainicjował kilka ważnych debat, toczących się do dziś w etyce i filozofii działania. Zaproponowana przez niego interpretacja pojęcia racji działania jest, z jednej strony, niezwykle wpływowa, ale z drugiej bardzo niejednoznaczna i często krytykowana. Williams broni stanowiska, które z czasem zaczęto określać jako internalizm racji: pewne względy są racjami działania dla danego podmiotu tylko wtedy, gdy mają ścisły związek z „subiektywnym układem motywacyjnym” tego podmiotu, czyli z jakimiś aspektami jego psychiki, charakteru, celów, pragnień, planów, relacji z innymi itd. Stwierdzenie, że ktoś ma rację, by coś zrobić (a jeśli uznajemy, że jest to racja przeważająca — to, że powinien to coś zrobić), znaczy więc wedle tego stanowiska tyle, że ten ktoś jest w stanie być motywowany, by to coś zrobić. W przeciwieństwie do tego stanowisko określane obecnie jako eksternalizm racji głosi, że pewne względy mogą być racjami działania dla danego podmiotu także wtedy, gdy odwołują się do niezależnych od jego układu motywacyjnego własności świata. Williams wychodzi od modelu działania nawiązującego do koncepcji Hume’owskiej, następnie przedstawia jego bardziej rozbudowaną wersję, omawia rolę namysłu, naturę potrzeb, a także przedstawia argument za internalizmem racji, określany jako argument z wyjaśniania działania. Głosi on, że nawet gdyby istniały zewnętrzne racje działania, niezwiązane z subiektywnym układem motywacyjnym danego podmiotu, to odwołanie się do nich nie byłoby w stanie wyjaśnić, dlaczego dany podmiot postąpił tak, a nie inaczej, gdyż „nic nie jest w stanie wyjaśnić (zamierzonych) działań podmiotu za wyjątkiem czegoś, co motywuje go działania”. Rozważania na temat tego argumentu są dla Williamsa okazją m.in. do przedstawienia własnej interpretacji głośnej tezy Davida Hume’a, głoszącej, że rozum nie może być źródłem motywacji do działania.

EN

The paper, originally published in 1979, is one of the most cited philosophical texts written in the second half of the 20th century and initiated a series of important discussions in ethics and the philosophy of action that continue to be of relevance in the present. Bernard Williams’ interpretation of the concept of internal reasons is, on the one hand, extraordinarily influential but very ambiguous and highly criticized on the other. Williams defends the view that was later termed reasons internalism: some considerations are reasons for actions for an agent only if they are closely linked with “the subjective motivational set” of an agent, i.e. with some aspects of his psyche, character, aims, desires, projects, relations with other etc. According to this view, saying that an agent has a reason to do something (or if one thinks that this is a prevailing reason — that an agent ought to do something) means that the agent could be motivated to do it. In contrast, reasons externalism claims that some considerations may be reasons for action for an agent, even if they refer to some things independent of his motivation set. Williams starts with the simplified Humean model of motivation, then builds on it a more adequate model, he discusses the role of deliberation, the nature of needs, and then he presents an argument for reasons internalism. The argument from explanation claims that even if there existed external reasons for action unconnected with a subjective motivation set of an agent, appealing to them could not explain why an agent acts in such a way, because “nothing can explain an agent’s (intentional) actions except something that motivates him so to act.” The discussion around this argument gives Williams the opportunity to present his own interpretation of the well-known thesis by David Hume that reason cannot give rise to a motivation for action.

17

(Nie)normatywność rytuałów oporu w szkole

63%

Babicka-Wirkus A.

|

nr 1(73)

73-86

EN

The following article focuses on the normativity of the rituals of resistance at school. It examines this issue from the perspective of two cultures which clash in the school environment – the dominant culture (school culture) and subordinate culture (street culture). The rituals of resistance have diverse normativity, depending on whether they are tools for maintaining school hegemony or they are supposed to lead to a change in the current order. The article also discusses the typology of students’ rituals of resistance which was developed as a result of comparing M. Czarepaniak-Walczak’s concept of emancipational rose and P. McLaren’s groups of the rituals existing in everyday school life.

PL

W artykule skupiam się na zagadnieniu normatywności rytuałów oporu w szkole. Próbuję rozpatrzyć to zagadnienie z punktu widzenia dwóch kultur, które ścierają się w przestrzeni szkoły, a mianowicie kultury dominującej (kultury szkoły) i podporządkowanej (kultury ulicy). Rytuały oporu posiadają zróżnicowaną normatywność, w zależności od tego, czy są narzędziami podtrzymywania hegemonii szkolnej, czy prowadzić mają do zmiany obowiązującego porządku. W artykule również omawiam typologię rytuałów oporu uczniów, która powstała w wyniku zestawienie koncepcji róży emancypacyjnej zaproponowanej przez M. Czerepaniak-Walczak i wyróżnionych przez P. McLarena grup rytuałów istniejących w codzienności szkolnej.

18

Zasadność koncepcji nowej cywilizacji zaproponowanej przez Herberta Marcusego

51%

Kleśta A.

|

nr 1

27-52

EN

This article concerns the legitimacy of the diagnosis of McKenzie that Marcuse’s philosophy speaks of what today is called organizational performance. But the main purpose of these considerations is to answer the question of whether the proposal to create a new civilization presented by Marcuse and the theoretical attempt to reconcile the pleasure principle with the reality principle is possible. Marcuse wanted to create the vision of a new society as an alternative to the existing industrial society. To this end, he combined Marx and Freud’s perspective because he considered that only the combination of theory of the productive forces and psychoanalytical considerations would help determine the necessary conditions for the emergence of a new, non-repressive reality. Marcuse called for the project of a new principle of reality which would also include the pleasure principle. It seems, however, he did not notice that mutation forces pass into normative forces. What Marcuse expected, on one hand, has been fulfilled, on the other, however, created a lot of disadvantages which he did not foresee.

PL

Artykuł dotyczy słuszności diagnozy dokonanej przez McKenziego, że w filozofii Herberta Marcusego jest mowa o tym, co dzisiaj nazywa się performansem organizacyjnym. Ale głównym celem niniejszych rozważań jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy propozycja stworzenia nowej cywilizacji przedstawiona przez Marcusego oraz próba teoretycznego pogodzenia zasady przyjemności z zasadą rzeczywistości jest możliwa. Marcuse przedstawia wizję nowego społeczeństwa jako alternatywę dla dotychczasowego społeczeństwa przemysłowego. Łączy on perspektywę Marksowską z Freudowską, a to dlatego, że uznał on, iż dopiero połączenie teorii sił wytwórczych i rozważań psychoanalitycznych pomoże ustalić niezbędne warunki do powstania nowej, nierepresywnej rzeczywistości. Nawoływał do stworzenia projektu nowej zasady rzeczywistości, która nie wykluczałaby zasady przyjemności. Wydaje się jednak, że nie zauważył on faktu, iż siły mutacyjne niemalże niepostrzeżenie przechodzą w siły normatywne. To, czego spodziewał się Marcuse, z jednej strony spełniło się, z drugiej zaś stworzyło szereg wątpliwości, jak i niedogodności praktycznych, których nie przewidział.

19

Negociando igualdad y diferencia. Políticas y poéticas LGTBQ+ en José Infante y Txus García

51%

Castro E.

|

nr 12

21-39

ES

Situado en la compleja problemática por articular otras estructuras de pensamiento no dualistas, que nos permitan ser posibles y como tales aceptados socialmente sin necesidad de que seamos asimilados al sistema normativo para conseguirlo, el presente ensayo analiza las luchas de las comunidades LGTBQI+ en el Estado español y cómo estas aparecen articuladas en la producción cultural de artistas LGTBQI+ españolxs; en concreto, en la producción poética de lxs poetas José Infante (Málaga, 1946) y Txus García (Tarragona, 1974).

EN

Located in the complex problematic of articulating other non-dualist structures of thought, which allow us to be possible and, as such, socially accepted without the need to be assimilated into the normative order to achieve it, this essay analyses the struggles of LGTBQI+ communities in Spain and how these communities are articulated in the cultural production of LGTBQI+ Spanish artists; in particular, in the poetic production of the poets José Infante (Málaga, 1946) and Txus García (Tarragona, 1974).

20

Jak ‘powinien’ może wynikać z ‘jest’? Reewaluacja tezy Johna R. Searle’a

51%

Janikowski W.

|

nr 3

133-154

EN

In this article, I discuss the conception of normative sentences by John R. Searle. The conducted analysis is to prove its credibility. Also, its author in 2021, more than half a century after its first formulation, despite numerous discussions over that time, claims that he maintains the statement about the validity of this conception, and in particular also the famous thesis about the possibility of making an inferential transition from sentences about facts to sentences about duties (Searle 2021, 3–16). The creator of the commonly known theory of speech acts argues that some normative sentences result conceptually from factual (descriptive) sentences. I analyze his arguments in detail, trying to explain how to understand his thesis that talking about the so-called Naturalistic Fallacy may itself be a mistake. I focus here on the issue of implication (correct inferences) and the conditions of the truth of normative sentences. Considering the various possibilities of interpreting Searle’s thesis and arguments will also justify the claim that they are correct and retain their importance. A unique element of Searle’s conception that I argue with is his claim about the allegedly intrinsically motivating power of speech acts, such as making a promise.

PL

W niniejszym artykule omawiam koncepcję zdań normatywnych Johna R. Searle’a. Przeprowadzona analiza ma służyć wykazaniu jej wiarygodności. Również jej autor w 2021r., po ponad pół wieku od jej pierwszego sformułowania, mimo bardzo licznych dyskusji prowadzonych w przeciągu tego czasu, stwierdza, że podtrzymuje twierdzenie o ważności i trafności tej koncepcji, a w szczególności także słynną już tezę o możliwości dokonania inferencyjnego przejścia od zdań o faktach do zdań o powinnościach (Searle 2021, 3–16). Twórca powszechnie znanej teorii czynności mowy przekonuje, że niektóre zdania normatywne wynikają pojęciowo ze zdań faktualnych (opisowych). Analizuję szczegółowo jego argumentację, usiłując wyjaśnić, jak należy rozumieć jego tezę, że mówienie o tzw. błędzie naturalistycznym samo w sobie może być błędem. Skupiam się przy tym na istocie wynikania (poprawnych inferencji) oraz warunkach prawdziwości zdań normatywnych. Rozważenie różnych możliwości interpretacji tezy i argumentów Searle’a jest zarazem uzasadnieniem twierdzenia, że są one poprawne i zachowują swoją aktualność. Wyjątkowym elementem koncepcji Searle’a, z którym polemizuję, jest jego twierdzenie o rzekomo samoistnie motywującej mocy aktów mowy, np. dokonywania obietnicy.