Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Бытие и небытие смерти в смысловой картине реально- сти и художественного текста (на материале романов Леонида Леонова Дорога на Океан и Максима Горького Жизнь Клима Самгина)

100%

Gerasymchuk V.

Slavica Wratislaviensia

|

2018

|

tom 167

375-383

EN

Existence and nonexistence of death in the semantic picture of reality and artistic text (on the material of romans Leonid Leonov Road to the Ocean and Maxim Gorkogo The Life of Klim Samgin) In this article the problem of death is unfolding in the semantic space of its ontological and existential conception in reality and a literary text. On the one hand, death as the concept of being is presented as its continuation, spiritual content, confirmation. On the other hand, death as a concept of non-being is considered as nothingness, rejection of being and its spiritual content. In reality the concept of death becomes an issue of the questionary and transcendental philosophy, that takes place in the physical time and metaphysical space of thought and expression. When the matter concerns the death of human being, his death acquires an ontological status of being, a status of spiritual significance. In the contrary case, it is possible to consider death (and even life) in terms of the concepts of being and nothingness. In literary texts the concept of death is also considered to be being or non-being, but taking into account constitutive characteristics of the text, its figurative and notional polysemant, the concept of death acquires not only aesthetic but also conceptual focus. In the article the main points of the topic of death, its being and non-being, are illustrated on the examples of specific literary texts.

UK

Буття і небуття смерті в смисловій картині реальності і художньому тексті Проблема смерті у статті розгортається в смисловому просторі онтологічного і екзистенціалістського її розуміння в реальності і в художньому тексті. З одного боку, смерть — поняття буття — постає як його продовження, його духовна наповненість, його стверждення. З другого — смерть — поняття небуття — розглядається як ніщо, як заперечення буття і його духовної наповненості. У реальності поняття смерті стає проблемою запитальної, трансцендентальної філософії, що розгортається у фізичному часі і метафізичному просторі думки і слова. І якщо йдеться про смерть буттюючої особистості, то і її смерть набуває онтологічного статусу, статусу духовної значущості, інакше можна говорити про смерть (і навіть життя) у поняттях небуття і ніщо. У художніх текстах поняття смерті також розглядається як буття і небуття, проте з урахуванням конститутивних особливостей тексту, його образної і смислової багатозначності, образ смерті набуває, крім онтологічної, ще й естетичну спрямованість.

2

Krótki przegląd najważniejszych kontekstów, w jakich stosuje się kategorię pustki i nieistnienia w klasycznej filozofii konfucjańskiej i daoistycznej

80%

Wójcik A. I.

|

nr 2

293-308

PL

W tekście prezentowana jest propozycja usystematyzowania najważniejszych kontekstów, w jakich rozważa się kategorie niebytu, pustki w dwu najbardziej wpływowych szkołach filozoficznych w starożytnych Chinach, czyli w konfucjanizmie i daoizmie

3

Rola negacji w opisie świata według arystotelesowskiej Metafizyki

60%

Bigaj J.

|

nr 2

265-291

PL

Pojęcia „byt” i „niebyt” weszły do języka filozoficznego, dając podstawę ontologii i meontologii, jako odpowiedniki greckich wyrażeń to on i to me on (urzeczownikowionych form, pozytywnej i negatywnej, imiesłowu czasownika einai. Wyrażenia te w oryginale nie oznaczały jednak pierwotnie nic przedmiotowego, lecz pełniły funkcję nazw metajęzykowych, reprezentujących spójkę zdaniową ‚einai’ we wszystkich jej formach, a najogólniej – jej formę twierdzącą i przeczącą. Sama zaś spójka ta, w której późniejsza filozofia dopatrzyła się znaczenia egzystencjalnego „istnieć”, pełniła tylko funkcję pustego znaczeniowo łącznika predykatów. Z czasem imiesłów o]n zaczął być stosowany jako uniwersalna nazwa wszelkich predykatów. Wymienione wyrażenia stały się centralnymi w greckiej terminologii filozoficznej dzięki zainicjowanym przez Parmenidesa sporom na temat roli negacji w opisie świata. Sam Parmenides zaproponował zupełne wykluczenie zdań negatywnych jako opisujących przez eliminację, i stworzył system pozytywno monistyczny, zarzucający wielość, podzielność i zmienność. Późniejsi filozofowie wystąpili w obronie negacji, zwalczając związane z nią paradoksy, jakie wysuwali eleaci, a potem sofiści. Platon zauważył, że nie da się bez zastosowania negacji opisać wielości rzeczy, wyróżnił też negację względną, która nie każe niczego eliminować, a pozwala tylko na konfrontację jednych rzeczy z innymi. Według atomistów podzielność rzeczy fizycznych zmusza do przyjęcia ich złożoności z elementu pozytywnego w postaci nieprzenikliwego ciała oraz czynnika, któremu trzeba odmówić wszelkich cech, tj. pustki. Wreszcie Arystoteles, analizując proces zmiany, uzasadniał niesprzeczność twierdzenia, że coś powstaje z „nie będącego” i „będącego”, przy założeniu, że pierwsze rozumie się jako bycie aktualne, drugie – potencjalne. We wszystkich tych koncepcjach nie ma teorii czegoś nieistniejącego, są tylko propozycje wskazania takich aspektów rzeczywistości, w których wyjaśnianiu uzasadnione jest stosowanie negacji. Forma twierdząca i przecząca powyższych wyrażeń prowokowała także refleksję nad zagadnieniem prawdy i fałszu. Zauważono, że służą one w języku potocznym nie tylko do stwierdzania zgodności lub niezgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, ale także jako formuły asercji i odrzucania.