Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ku Niepodległej

100%

Siwiec-Cielebon M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

1998

|

nr 2

38-45

PL

Wydarzenia października i listopada 1918 r., w wyniku których Polska odzyskała niepodległość, nie zaskoczyły wadowiczan i Wadowic. W tej kulminacji dążeń wolnościowych synowie Ziemi Wadowickiej rozsiani po kraju i Europie wzięli czynny udział, a nierzadko odegrali rolę wiodącą.

2

Powstawanie garnizonu WP w Wadowicach październik-grudzień 1918 r.

100%

Siwiec-Cielebon M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2012

|

nr 15

56-74

EN

The events of the end of October and the beginning of November of 1918, when Poland regained its independence have yet to be thoroughly researched. The most vital political documents are known, as well as the actions of the most important figures and some of the activities of the larger communities, but much remains to be discovered about the course of local events. An article based on the available archival materials and accounts describe the takeover by Poles of military control of Wadowice and its environs, as well as the creation of the first units of the Polish Armed Forces and the structure of military administration in the area. Wadowice was one of the first cities of that era of Galicia that was freed from Austro-Hungarian Rule. The article recalls the great patriotic activity of the communities of Wadowice in that time, and also provides much new information about the people who took active part, as well as details of many events.

3

Wadowickimi śladami niepodległości

100%

Żmuda M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2017

|

nr 20

154-164

4

Plakat z Polską w tle. Prace Władysława Teodora Bendy w kontekście sztuki plakatu

88%

Jakóbczyk-Gola A.

Przegląd Humanistyczny

|

2014

|

nr 4(445)

109-120

EN

The text discusses the history of the poster on the Polish territory during World War I with a particular emphasis on posters presenting the independence theme. The paper is focused on the works of Władysław Theodor Benda – a graphic artist, illustrator, painter. His connections with the graphic design resulted in a series of patriotic posters using national symbols during the First and Second World War. The article analyses selected the recruitment posters for the Polish and American Armies in terms of communication systems as well as those posters which were created for the organizations engaged in assistance to Poland. A special place took here the committee of Marcella Sembrich-Kochańska – the American Polish Relief Committee and of Ignacy Jan Paderewski – the Polish Victims Relief Fund as well as and the International Red Cross.

5

Rok 1918 w "Dzienniku" Jana Dorozińskiego

75%

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

1998

|

nr 2

46-54

6

Edward Jurgens (1824-1863) a powstanie styczniowe

63%

Stogowska A. M.

|

2013

|

tom 5

s. 43-53

PL

Edward Jurgens (1824-1863) przywódca „Millenerów” i „białych” w powstaniu styczniowym. Pochodził z Płocka. Tu urodził się w ewangelickiej rodzinie rzemieślniczej. Ukończył Gimnazjum Gubernialne w Płocku oraz studia prawnicze w Dorpacie (dziś Tartu). Już jako uczeń związany był z tajnymi stowarzyszeniami młodzieży. Pracę tę kontynuował w Warszawie, po ukończeniu studiów. Stał się przywódcą ruchu niepodległościowego młodzieżowego. Organizował manifestacje patriotyczne. Jednak był przeciwnikiem powstania, które mogło przynieść Polsce niepodległość. Jako wyznawca pracy organicznej, uważał że niepodległość Polski uzyskać można drogą przemian społecznych. Współpracował z ziemianinem Andrzejem Zamoyskim i przemysłowcem Leopoldem Kronenbergem w obozie „białych”. Wybuch powstania wpłynął na zmianę jego decyzji i przystąpił do „czerwonych”. W powstaniu jednak nie brał udziału, gdyż został aresztowany 23 lutego i zmarł w więzieniu w nocy z 2 na 3 sierpnia 1863 roku. Historycy uznają, że jako przywódca młodzieży przygotował grunt do wybuchu wystąpienia zbrojnego i odegrał znaczącą rolę w walce o nieodległą ojczyznę Polskę.

EN

The author presents Edward Jurgens (1824-1863), who was one of the most important activists of the indenpendence movement before the January Uprising.

7

Wolność jako jedna z najcenniejszych wartości

63%

Guz T.

Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL

|

2006

|

tom 2

|

nr 2 Ekonomia

5-15

DE

Die Freiheitsproblematik gehört im menschlichen Leben zu den wichtigsten Fragen. Was ist also die menschliche Freiheit? Sie ist ontologisch gedacht im menschlichen Geist begründet, welcher das Vermögen eines freien Willens besitzt. Es gibt im Menschsein eine ursprüngliche „Freiheit zu” und eine „Freiheit von”. Im positiven Verständnis der Freiheit geht es darum, dass der Mensch zu Wahrheit, Gutem, Schönem, Gerechtem frei ist. Im Gegensatz dazu gibt es viele Denkansätze, die nur ein negatives Verständnis der Freiheit vertreten, wie z. B. die neomarxistische „Frankfurter Schule”, die nur von „Freiheit von” der „Arbeit, Ehe, Familie” oder von jeder menschlichen Bindung an den Anderen und an die unveränderlichen moralischen Werte spricht. Heute braucht man in Polen nach der ideologischen Katastrophe zunächst des Nationalsozialismus und dann des direkt danach erfolgten marxistisch-leninistischen Realsozialismus eine vertiefte Reflexion über die menschliche Freiheit, damit die Souveränität des Staates, des Volkes bzw. jeder menschlichen Person aufrechterhalten und mit großen Werten weiterhin aufgebaut und gestärkt wird.

8

Budowa przemysłu zbrojeniowego II Rzeczypospolitej oglądana poprzez pryzmat biografii Jana Prota (1891-1957)

63%

Wierzbicki M.

|

tom 9(45)

|

nr 1

137-148

PL

Artykuł przedstawia proces tworzenia przemysłu zbrojeniowego w Polsce międzywojennej poprzez pryzmat biografii Jana Prota – polskiego działacza niepodległościowego, który należał do obozu piłsudczykowskiego. Był także jednym z najważniejszych działaczy gospodarczych obozu sanacyjnego, choć nie znajdował się w pierwszym szeregu jego liderów. Jako młody człowiek związał się z obozem niepodległościowym, na czele którego stał Józef Piłsudski. Po zakończeniu walk o granice niepodległej Polski odszedł z wojska i ukończył studia chemiczne, które ukoronował doktoratem z chemii nieorganicznej w 1924 r. Od 1927 r. pełnił funkcję dyrektora naczelnego Państwowej Wytwórni Prochu (PWP) w Zagożdżonie-Pionkach, gdzie rozbudował podlegający mu zakład oraz przyfabryczne osiedle, które z czasem przekształciło się w miasto Pionki. Kierowana przez J. Prota PWP stała się największym zakładem produkującym prochy i materiały wybuchowe w Polsce i jednym z największych fabryk tego typu w Europie. Uczestniczyła też bezpośrednio w budowie Centralnego Okręgu Przemysłowego – największej inwestycji gospodarczej Polski międzywojennej. We wrześniu 1939 r. Jan Prot wraz z kilkuset pracownikami opuścił Pionki, próbując ewakuować PWP na wschód. Tam zastała go agresja sowiecka na Polskę, która przekreśliła plany dalszego oporu przeciwko wojskom niemieckim. Wkrótce potem z rozkazu podziemnej organizacji Związek Walki Zbrojnej wyjechał na emigrację do Francji, a następnie do Wielkiej Brytanii, gdzie mieszkał aż do śmierci w 1957 r. Położył duże zasługi dla budowy podstaw polskiego przemysłu zbrojeniowego w okresie II Rzeczypospolitej, choć plany te przekreślił wybuch II wojny światowej.

EN

The article presents the process of building of war industry in Poland in the interwar period through the prism of Jan Prot's biography – a Polish independence activist who was a member of the Piłsudski political camp. He was also one of the most significant economic activists of the Sanacja camp even though did not belong to the milieu of its first-rank leaders. As an adolescent Prot entered the Polish independence camp led by Józef Piłsudski. As an officer of the Polish Legions and then the Polish Armed Forces he took part in the struggle for independence and frontiers of the Polish state. After the end of the war he left the army and continued university studies in the field of chemistry, which were finalized with a PhD dissertation in non-organic chemistry in 1924. From 1927 he worked as the Central Executive Manager of the State Gunpowder Factory (PWP) in Zagożdżon-Pionki where he expanded both the factory and a settlement built around it. With time the PWP plant became the largest gunpowder and explosives factory in Poland as well as one of the biggest factories of that kind in Europe. It successfully attended the creation of the Central Military District (COP) which was the greatest economic project of the interwar Poland. In September 1939, the outbreak of WWII made Prot and most of his subordinates evacuate PWP to the east in the hope to resume military production in a safe place. The Soviet aggression against Poland made those plans futile which led to Prot's involvement in clandestine fight against the German occupiers. Soon after, on the order of the underground organization called the Union of Armed Struggle he left for France and then Great Britain where he died as a political emigrant in 1957. He paid great merit in the process of building of the Polish war industry during the Polish IInd Republic despite the fact the outbreak of WWII interrupted it.

9

Transit Monumental – The way of Independence. Aesthetics in the identity projects of late modernity

63%

Szczepanek T.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2017

|

tom XIX (XXVIII)

131-140

EN

The paper presents the performative project by the K.A.U. collective and Małgorzata Wdowik, Transit Monumental – The Way of Independence, as an example of the late modern use of artistic fiction in order to examine existing social relationships and to expand the subject competences of the potential participants/recipients of the project. The author aims to build a philosophical context around this work and establish its connections with the tradition of the modernist avant-garde. In order to accomplish this task, he uses the conceptual tools provided by such thinkers as Anthony Giddens, Nicolas Bourriaud, Jacques Rancière and Paul Ricoeur.

PL

W niniejszym artykule autor stara się przedstawić projekt kolektywu K.A.U. i Małgorzaty Wdowik Transit Monumental – Droga niepodległości jako przykłady późnonowoczesnego wykorzystania fikcji artystycznej w celu zbadania istniejących stosunków społecznych, a także dokonania pewnych zmian zorientowanych na zwiększenie kompetencji podmiotowych uczestników-odbiorców projektu. Celem badania jest również nabudowanie kontekstu filozoficznego wokół dzieła oraz wykazanie jego powiązań z tradycjami modernistycznej awangardy. Wykorzystane przy tym zostaną koncepcje Anthony'ego Giddensa, Nicolasa Bourriauda, Jacquesa Rancière'a oraz Paula Ricoeura.

10

Ostatnie tygodnie życia generała Zygmunta Padlewskiego

63%

Stogowska A. M.

|

2013

|

tom 5

s. 54-63

PL

Generał Zygmunt Padlewski (1836-1863) był Naczelnikiem powstania styczniowego w województwie płockim. Urodził się w Czerniawce Małej na Ukrainie. Otrzymał staranne wykształcenie wojskowe w korpusie kadetów i Akademii Artyleryjskiej w Petersburgu. Służył w gwardii carskiej. Nawiązał kontakty z Kołem Oficerów Polaków, którzy przygotowywali powstanie w Królestwie Polskim. We Włoszech był wykładowcą w Polskiej Szkole Wojskowej. Po powrocie do Warszawy został naczelnikiem miasta, a po wybuchu powstania wojennym naczelnikiem województwa mazowieckiego. Stoczył wiele bitew na terenie guberni płockiej. Po bitwie pod Ciechanowem otrzymał patent generalski. Aresztowany przez wojska carskie na ziemi dobrzyńskiej między Borzyminem a Studzianką, został przewieziony do Płocka. Tu stanął przed sądem i otrzymał wyrok śmierci. Został rozstrzelany w Płocku na placu ćwiczeń wojska rosyjskiego za rogatkami płońskimi. W Płocku gen. Z. Padlewski stanowi symbol patrioty polskiego, który oddał swe młode życie za ojczyznę. Jego imieniem została nazwana ulica i szkoła. Corocznie na miejscu Jego stracenia odbywają się manifestacje patriotyczne.

EN

The subject of this article is the activity of general Zygmunt Padlewski (1836-1863), the head of the January Uprising in the province of Plock.

11

Wolność i niepodległość w systemie wartości mieszkańców wsi

63%

Pelcowa H.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2014

|

tom LX (60)

219-233

PL

Autorka przedstawia językowo-kulturowy obraz relacji aksjologicznych konceptualizowany na przykładzie dwóch pojęć: wolności i niepodległości, ściśle ze sobą zespolonych semantycznie i interpretacyjnie, z wyraźnie wyakcentowanym aspektem etycznym, politycznym i ideologicznym. Bazę materiałową stanowią wypowiedzi kilkudziesięciu osób – najstarszych mieszkańców wsi regionu lubelskiego. Jest to zatem obraz ludowego widzenia świata, z wyraźnie zaakcentowanym patriotyzmem i odpowiedzialnością za ojczyznę. Wolność i niepodległość, ujmowane jako sacrum, wpisują się w pojęcie służby, ofiary, obowiązku i historycznej powinności. Budowany od pokoleń obraz aksjologiczny obu pojęć opiera się na bagażu przeżyć osobistych jednostki i historycznych doświadczeń narodu.

EN

The author presents a linguistic and cultural picture of axiological messages conceptualised on the basis of the notions of freedom and independence. The two are closely connected at a semantic and interpretational level and have a clearly marked ethical, political and ideological dimension. The data have been gathered from the interviews with several people who are the oldest country dwellers from the Lublin region. As a result, the author obtains the folk perception of the world, where patriotism and responsibility for the country are much emphasised. Freedom and independence are treated as sacred and entail the notions of service, sacrifice, duty and historical responsibility. The axiological picture of freedom and independence is based upon one’s personal experience and national history.

12

Sen o Polsce. Nadzieje i rozczarowania polskiej inteligencji

51%

Nałęcz T.

Krakowskie Studia Międzynarodowe

|

2017

|

nr 3

11-19

PL

Artykuł omawia rolę odegraną przez inteligencję w dziejach Polski XX wieku. Czyni to na przykładzie historii rodziny Kapiszewskich, szczególnie Henryka (1899–1964) i Andrzeja (1948–2007). Przedstawia krzepnięcie inteligencji jako warstwy i przejmowanie przez nią narodowego przywództwa. Śledzi inteligencką misję, w tym działania zmierzające do odbudowania niepodległości Polski i umocnienia suwerenności w latach 1918–1939. Wskazuje na podobieństwo postaw przed 1918 r. i po 1945 r., w czym ważną rolę odegrały tradycje rodzinne.

EN

The article investigates the role of the intelligentsia in the history of Poland in the 20th century, as exemplifi ed by the history of the Kapiszewski family, specifi cally Henryk (1899–1964) and Andrzej (1948–2007). Issues analyzed include the establishment of the intelligentsia as a social class and its infl uence on the nation. The evolution of the goals of the intelligentsia is scrutinized – fi rst to regain Poland’s independence before 1918, then to strengthen the state’s sovereignty between 1918 and 1939. Similarities between the stances represented by the intelligentsia before 1918 and after 1945 are noted, including the importance of those stances being shaped by family traditions.

13

Ruszyć masy, odzyskać Polskę… Figura żołnierza-obywatela w polskiej myśli politycznej przed 1945 r.

51%

Kuligowski P.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2015

|

nr 5

499-507

PL

Artykuł omawia rolę i znaczenie figury żołnierza-obywatela w polskiej myśli politycznej przed 1945 r. Poczynając od jej oświeceniowych i protosocjalistycznych początków, ukazuję jej przemiany w XIX w. (przede wszystkim w okresie międzypowstańczym 1831-1863) oraz reaktywacje po rewolucji 1905-1907 i podczas drugiej wojny światowej. Zasadniczą tezą tekstu jest przeświadczenie, iż żołnierz-obywatel na gruncie polskim cechował się demokratyzmem i miał charakter rewolucyjny. Innymi słowy, jego aktywność miała nie tylko przynieść odzyskanie niepodległości, ale także przekształcić strukturę społeczną w sposób zasadniczy. U podstaw tej koncepcji stała bowiem chęć umasowienia ruchu powstańczego poprzez uwłaszczenie chłopstwa i uczynienie z tej warstwy nowoczesnej wspólnoty politycznej – narodu.

EN

This article discusses the role and significance of the soldier-citizen in polish political thought before 1945. Starting with the Enlightenment and protosocialist origins, I show the changes during the 19th century (mainly during the period between the 1831 and 1863 uprising) and reactivation after the revolution 1905-1907 and during the Second World War. The main thesis of the text is an acknowledgment that thecharacter of soldier-citizen in Poland was both democratic and revolutionary. In other words, his activity was supposed to bring not only Polish independence, but also a fundamental change in the social structure. At the core of this concept was the widening the uprising movement by the enfranchisement of the peasantry and the convertion of this strata to the modern political community - the nation.

14

Polacy w Rosji wobec Aktu 5 listopada 1916 r.

51%

Korzeniowski M.

Historia Slavorum Occidentis

|

2017

|

nr 2 (13)

70-84

EN

In this article, the author makes an attempt at presenting articles selected by him from Polish newspapers published in Russia during World War I and the responses and interpretations of the Act of 5th November of the relevant journalists and politicians, especially those with democratic as well as national-democratic affiliations. The author made an informed choice of the texts published in the press as the fundamental source used to discuss the issue in question. The author is certain that to a large extent, these publications reflect the opinions of the Polish political circles as well as the press analyses of the international consequences of the Act issued by the two emperors to the Polish cause.

15

Stanisław Wojciechowski – patriota, mąż stanu, propagator idei kooperatyzmu

44%

Cwynar K. M.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2016

|

tom 16

407-431

RU

В тексте автор представляет личность, деятельность и взгляды Станислава Войцехов-ского (1869–1953). Войцеховский – теоретик общественного и национального движения, один из создателей Польской Социалистической Партии (PPS), активный борец за независимость, организатор кооперативов, выдающийся политик и государственный деятель, президент Польши. Его деятельность отличали принципы борьбы, а потом и сохранения независимости, принцип социальной справедливости и гражданской свободы, а также сохранение демо-кратического государства. Наблюдение за жизнью, его политическая и общественная деятель-ность убеждали его, что для достижения такого общества необходимы экономические и мо-ральные изменения общества. Возможность возрождения польского народа он видел в коопе-ратизме.

EN

In the article the author presents a person, activity and views of Stanisław Wojciechowski (1869–1953). Wojciechowski is a theorist of the social and national movement, one of the founders of the Polish Socialist Party (PPS), active fighter for independence, organizer of the cooperative movement, a prominent politician and a state activist, president of the Polish Republic. His work was determined by the principles of regain and preservation of independence, the principle of social justice and civil liberty and the preservation of the democratic system. Observation of life, as well as his political and social activity, confirmed him in the belief that to achieve the so-formed society, the economic and moral changes of society are necessary. The possibility of the rebirth of the Polish nation he found in cooperatism.