The main problems of qualimetrical measurements for quality assessment as a new metrology trend are considered in this paper. The conceptual notion of the qualimetrical measurement is proposed and developed. The main problems of realization procedure are considered and its solution variants are analyzed. The methodology of results uncertainty assessment of qualimetrical measurements is developed. The correlations between individual single studied product quality values are taken into account. It helps to assess objectively the quality of qualimetrical measurements.
PL
W pracy przedstawiono główne problemy dotyczące metodologii pomiarów kwalimetrycznych, które można określić jako nowy trend w dyscyplinie metrologia. Zaproponowano i opracowano pojęcie mierzenia kwalimetrycznego jako pośredniego pomiaru danej wielkości, której wartość określa się poprzez opracowanie wyników pomiarów według metodologii skalowania wielowymiarowego. Przeprowadzono analizę metodologii oceny pomiarów kwalimetrycznych, przy wykorzystaniu teorii niepewności. Przedstawiono podstawowe problemy realizacji procedur pomiarów kwalimetrycznych i przeanalizowano sposoby ich rozwiązania. Zgodnie z teorią pomiaru, rozwiązano zagadnienie syntezy miary jakości produktu, jako jednego z kluczowych elementów realizacji pomiarów kwalimetrycznych. Wprowadzono pojęcie wirtualnej miary jakości produktu, która jest odpowiednikiem teoretycznym realnej, fizycznej miary jakości. Przedstawiono problem wykorzystania metodologii skalowania wielowymiarowego w pomiarach kwalimetrycznych, w tym analizę i uzasadnienie zastosowania modelu trójmodalnego skalowania wielowymiarowego. Otworzyło to możliwość oceny poziomu jakości badanego produktu. Zaproponowano metody szacowania niepewności wyników pomiarów kwalimetrycznych, biorąc pod uwagę różne stopnie skorelowania pomiędzy poszczególnymi wskaźnikami jakości produktów badanych. Stworzyło to możliwość oceny jakości tych pomiarów. Ponadto, dzięki nowej metodologii pomiarów kwalimetrycznych jest możliwość osiągnięcia jednoznaczności pomiarów.
In commercial metering systems of thermal energy it is important to obtain not only the measured value of the amount of thermal energy, but also the characteristic of the uncertainty of this value. The paper presents the developed technique for evaluating the uncertainty of the measurement result of the amount of thermal energy for metering systems with differential pressure flowmeters used for metering the heat carrier flowrate. The technique uses the dependencies developed by the authors for calculating the relative standard uncertainty of the amount of thermal energy, enthalpy and flowrate of heat carrier. The equation for calculating the uncertainty of heat carrier enthalpy was developed by applying the dependencies of the technique IAPWS IF 97. The approaches proposed by the authors make it possible to develop dependencies for evaluating the uncertainty of the measurement result of the amount of thermal energy for systems of different configurations and systems with different types of flowmeters.
PL
Dla systemów komercyjnego rozliczania energii cieplnej ważne jest uzyskanie nie tylko zmierzonej ilości energii cieplnej, ale również charakterystyki niepewności tej ilości. W artykule opracowano technikę oceny niepewności wyniku pomiaru energii cieplnej dla systemów pomiarowych, w których do pomiaru przepływu nośnika ciepła stosowane są przepływomierze zwężkowe. Opracowana technika polega na wykorzystaniu opracowanych przez autorów zależności do obliczenia względnej standardowej niepewności ilości energii cieplnej, entalpii i przepływu nośnika ciepła. Zależność do obliczania niepewności entalpii nośnika ciepła opracowano przy użyciu zależności metody IAPWS IF 97. Podejścia zaproponowane przez autorów umożliwiają opracowanie zależności do szacowania niepewności zmierzonej wartości ilości energii cieplnej dla układów o różnej konfiguracji, a także układów wykorzystujących przepływomierze różnych typów.