Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Słowo o Józefie Łobodowskim i konferencji naukowej w Lublinie z okazji 110 rocznicy urodzin pisarza

100%

Siryk L.

|

2019

|

tom 6

175-190

PL

The subject of reflection is, first, the work of Jozef Lobodovski (1909–1988), a Polish poet, prose writer, journalist, and translator and, second, an international conference that took place on March 21–22, 2019, at the Faculty of Humanities of Maria Curie-Skłodowska University in Lublin on the occasion of the 110th anniversary of his birth. From his infancy, the writer was associated with Lublin but spent most of his life abroad, in Spain. His attitude is characterised by universalism understood as tolerance towards nations in the cultural and religious context, as well as an uncompromising, stubborn struggle for the freedom of nations conquered by Soviet imperialism. A distinct feature of his interests is the East Slavonic problem, especially the Ukrainian one. During the meeting, 16 papers were delivered by scientists from Poland, Ukraine, and Spain. The programme of the conference included a violin concert (performed by the younger generation of the writer’s family) and recitations, performed by the UMCS students of Ukrainian philology, of works and poetic translations by Jozef Lobodovski, as well as of translations of his poetry into Ukrainian. The aim of the activities undertaken is not only to promote the artist with an exceptionally rich artistic and journalistic achievements but also to preserve the memory of him as a man of international dialogue, a humanist and a patriot, a noteworthy literary figure of Lublin during the interwar period, and a political emigrant who was banned in the Polish People’s Republic.

2

Marginal Unit vs. Marginal Unit — Some Additional Thoughts on the Differences between Menger, Jevons, and Walras

86%

Machaj M.

|

tom 21

|

nr 4

9-16

EN

Scholars usually trace the basics of the neoclassical theory back to the marginal revolution, in which three great thinkers amended the fundamentals of modern consumer and production theory. Scholars also recognize, however, important differences between those three thinkers’ works — in the nature of the neoclassical framework and its application to the real world, especially in the field of political economy. In this note, we argue that the main difference in these works, not identified in previous publications on the subject of “dehomogenization”, is their understanding of the marginal unit. We demonstrate the relevance of this important difference in the socialist-calculation debate.

3

W poszukiwaniu potencjału zmiany szkoły. O typie biograficznym zboczeńca

72%

Makowska A.

|

2014

|

tom 1

PL

W artykule stawiam tezę o potencjale zmiany normatywnego porządku rzeczywistości szkolnej, który tkwi w wybranych zachowaniach uczestników i uczestniczek życia szkolnego. Opisuję go przez pryzmat neoklasycznie odczytanego typu biograficznego zboczeńca, jednego z typów wyróżnionych przez Floriana Znanieckiego w pracy Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości. Perspektywą teoretyczną badań, na podstawie których stawiam tę tezę, jest kulturalizm. Strategią pozyskiwania i analizy danych: etnografia. W zakończeniu przywołuję koncepcję subwersji znaczeń Juditch Buttler, jako propozycję użycia języka do zmiany myślenia i konstruowania rzeczywistości.

EN

In the article I put the thesis about the potential for the change of the normative order of the school reality, which is present in the selected behaviour patterns of the school life’s participants. I describe it through the prism of the neoclassically understood type of the biographical pervert, one of the types distinguished by Florian Znaniecki in Contemporary People and the Civilization of the Future. The theoretical perspective of the research, I base my thesis on, is culturalism. The strategy for obtaining and analyzing data is ethnography. In conclusion I mention Judith Buttler’s concept of the subversion of meaning, as the proposal for using the language to change the way we think and construct reality.

4

“The Judgment of Hercules”. Shaftesbury at the Crossroads of Art Theory

72%

Jaźwierski J.

Rocznik Historii Sztuki

|

2020

|

nr XLV

5

Shaftesbury v. Richardson: a Counterfactual Exercise

72%

Mount H.

Rocznik Historii Sztuki

|

2020

|

nr XLV

6

Проблема ідентифікації творчості Лесі Українки

58%

Siryk L.

|

nr 7: Słowianoznawstwo

155-168

PL

W artykule podjęto istniejący w literaturoznawstwie problem identyfikacji twórczości Łesi Ukrainki (1871-1913). W literaturoznawstwie ukraińskim pod wpływem teorii narodników historycznie została ukształtowana tradycja zaliczająca pisarkę do neoromantyzmu. Wbrew temu poglądowi w proponowanym badaniu wysunięto tezę o przynależności pisarki dо klasycystycznego typu twórczości, mianowicie do neoklasycyzmu jako jednego z kierunków modernizmu europejskiego. Swoje twierdzenia autor argumentuje na podstawie poglądów pisarki dotyczących samoidentyfikacji, а także materiałów historyczno-literackich і prac krytycznoliterackich neoklasyków ukraińskich pierwszej fali, którzy rozwinęli swoją działalność w latach 20. XX wieku. Wyniki badań świadczą o zdecydowanym zaprzeczeniu przez Łesię Ukrainkę opinii o niej, którą sformułował czołowy przedstawiciel narodnickiej koncepcji S. Jefremow. Pisarka uważała ją za tendencyjną i nieadekwatną. Pokazano, że w latach 1914-1930 neoklasycy kijowscy: М. Draj-Chmara, М. Zerow, P. Fyłypowycz, М. Rylski i Jurij Kłen argumentowali europeizm pisarki i realizację przez nią artystyczno-światopoglądowych zasad neoklasycyzmu, mianowicie: zwrócenie się do antyku, wykorzystanie і reinterpretacja „wiecznych obrazów” і istniejących fabuł tradycji śródziemnomorskiej, synteza wartości uniwersalnych i narodowych, indywidualny wybór і twórczy mimesis, synkretyzm kulturowy i stylowy, antropocentryzm, dystans do szarej codzienności, moralizatorstwo, aktywność obywatelska. Artykuł stanowi próbę zaakcentowania konieczności weryfikacji istniejących opinii oraz identyfikacji twórczości według kryterium estetycznego.

EN

The article raised the issue of identification of Lesya Ukrainka’s literary heritage (1871-1913). Ukrainian literary science being under the influence of Narodnik (populist) tradition historically treated her as a representative of neo-romanticism. Contrary to this point of view this study puts forward the thesis that the writer belongs to the classicism, namely to the neoclassicism as a form of European modernism. This statement is based on the expressed by the playwright point of view as to the self-identification, as well as historical and literary materials, and literary criticism works of Ukrainian neoclassics of the so called first wave, which have developed their activity in the 20-th years of the 20-th century. Results of the study indicate a emphatic denial by the poet of her characteristics as had been formulated by the leading representative of the Narodnik S. Yefremov. The writer considered it biased and inadequate. It was found out that the kiev neoclassic in the years 1914-1930 M. Dray-Khmara, M. Zerov, P. Fylypovych, M. Rylsky and Yurii Klen backed up the statement that Lesya Ukrainka belonged to Europian literary tradition which is supported by her implementation of artistic and philosophical neoclassicism devices such as appeal to antiquity, the use and reinterpretation of „eternal images” and „traveling stories”, mediterranean tradition, individual choice and creative mimesis, cultural and stylistic syncretism, synthesis of universal with national, anthropocentrism, distancing from the trivial, moralizing, social activity. The article is an attempt to emphasize the need to review existing opinions and of identification creativity according to the aesthetic criterion.

7

Neoklasycyzm i neoklasycyzmy w architekturze Polski i Łotwy. Część II. Z badań nad problematyką neoklasycyzmu w architekturze pałacowo-dworkowej na przykładzie rezydencji w Mezotne, Durbes, Zentenes, Kazdangas, Rembates, Dzerbenes, Konstantynowie oraz Czerwonogrodzie

58%

Tołłoczko Z.

|

tom Nr 39

9--29

PL

Niniejszy esej jest próbą zwięzłego ujęcia cech charakterystycznych dla łotewskiego i polskiego neoklasycyzmu. W tej części studium autorka skupiła swą uwagę na architekturze prowincjonalnej (krajowej), wyróżniając podobieństwa i różnice w architekturze obydwu krajów. Jednocześnie niniejszy tekst uzupełniony został uwagami na temat historyczno-eklektycznych przykładów łączenia neoklasycyzmu z neogotykiem, zawiera również porównanie z innymi obszarami dawnego Królestwa Polskiego.

EN

This essay is an attempt at a brief description of features characteristic for the Latvian and Polish neo-classicism. In this part of the study the author focuses her attention on provincial architecture (national) highlighting similarities and differences in the architecture of both countries. At the same time, this text was complemented with remarks concerning the historic-eclectic examples of combining neoclassicism and neo-Gothic, and additionally comparing it with other areas of the former Kingdom of Poland.

8

Wieżowiec siedziby Łotewskiej Akademii Nauk w Rydze – przykład architektury socrealizmu czy też eklektyczno-neohistoryzującego radzieckiego retrospektywizmu

58%

Tołłoczko Z.

|

tom Nr 46

7--15

PL

Niniejszy esej poświęcony jest gmachowi ŁAN, który wprawdzie powstał w czasach sowieckiej opresji, jednakże tradycje powstawania budynków akademii nauk na Łotwie liczą się od czasów założenia, istniejącej między rokiem 1773 a 1775 Academia Petrina, erygowanej przez księcia Piotra Birona. Ale wraz z odzyskaniem niepodległości przez Republikę Łotewską życie naukowe w tym kraju ożyło, nabrało energii i nowego wigoru, którego centrum stał się gmach odnowionej Akademii Nauk.

EN

This essay is dedicated to the LAS edifice which was created in the times of the Soviet oppression, though one has to remember that traditions of erecting the academy of science buildings in Latvia date back to the foundation of Academia Petrina, erected by Duke Peter von Biron, and existing between the year 1773 and 1775. When the Republic of Latvia regained its independence, the scientific life of the country was revived, acquired new energy and new vigour, the centre of which became the renovated edifice of the Academy of Science.

9

Dialogue in Sonata for Two Violins Op. 10 by Henryk Mikołaj Górecki from a Performer’s Perspective

58%

Dzialak-Savytska A.

|

nr 15

137-163

EN

The article aims at defining the specificity of dialogue in Sonata for two violins Op. 10 by Hen- ryk Mikołaj Górecki from the point of view of the performer. This piece, though created in the early period of the composer’s career, belongs to important examples of this genre in 20th century Euro- pean music. With regard to the declared aim, various versions of the dialogue in this sonata were examined. The issue of dialogue in the discussed piece is presented in the context of the individual composer’s style. In order to address the core matter, the analysis of all three movements of the sonata cycle was carried out in terms of different forms of dialogue between the two violins. Górecki’s Sonata represents very interesting types of dialogic communication, conveying various emotional contents: from rivalry to harmony, from expression – sometimes utterly harsh – to joint reflection, from grotesque to contemplation. This piece features a rich sound coloring, which the Master achieves through sonoristic effects and extensive use of dissonant consonances and dynamic contrasts. The piece shows also an excellent sense of the sound space in which the soloists perform. Spatial changes effects are achieved by means of, among other things, rapid shifts from the lowest registers to the highest ones. The „instrumental drama” is accompanied by colorful „dec- orations”, with a wide range of feelings typical of Górecki. The parts of two violins carry out a polyphonic narration. The voices of each „protagonist” receive a different reaction in their vis-à-vis, and in the last part they unite in an expressive, unrestrained dance movement. It is precisely this variety of musical material and the dialogues of the soloists in different categories of perspectives that provide this piece with an intensity of empathic experiences, evoked both in listeners and in performers.

PL

Celem artykułu jest określenie specyfiki dialogu w Sonacie na dwoje skrzypiec op. 10 Henryka Mikołaja Góreckiego z punktu widzenia wykonawcy. Dzieło to, choć powstało we wczesnym okresie twórczości kompozytora, należy do znaczących przykładów tego gatunku w muzyce europej- skiej XX wieku. W związku z deklarowanym celem zbadano różnorodne wersje dialogu występu- jące w niniejszej sonacie. Problem dialogu w omawianym utworze ujęty jest w kontekście stylu indywidualnego kompozytora. W celu rozwiązania głównej problematyki przeprowadzono analizę wszystkich trzech części cyklu sonatowego pod kątem różnych form dialogu pomiędzy dwojgiem skrzypiec. Sonata Góreckiego reprezentuje bardzo interesujące typy dialogicznej komunikacji, przekazując różne treści emocjonalne: od rywalizacji do harmonii, od ekspresji – niekiedy krańcowo ostro wy- powiedzianej – do wspólnej refleksji, od groteski do kontemplacji. Utwór ten cechuje bogata kolorystyka brzmieniowa, którą Mistrz osiąga poprzez efekty sonorystyczne oraz intensywne wykorzystanie współbrzmień dysonansowych i kontrastów dynamicznych. Dzieło to odznacza się także doskonałym wyczuciem przestrzeni dźwiękowej, w której poruszają się soliści. Efekty zmian przestrzennych dają m.in. raptowne przerzucenia z najniższych rejestrów do najwyższych. „Instrumentalnemu dramatowi” towarzyszą barwne „dekoracje”, z typową dla Góreckiego szeroko rozpiętą skalą uczuć. Partie dwóch skrzypiec prowadzą narrację polifoniczną. Wypowiedzi każdego „bohatera” otrzymują różną reakcję u swego vis-à-vis, w ostatniej zaś części łączą się w pełnym ekspresji niepohamowanym ruchu tanecznym. Właśnie taka różnorodność materiału muzycznego, dialogi solistów w różnych kategoriach ujęć, zapewniają temu dziełu intensywność empatycznych przeżyć, wywoływanych zarówno u słuchaczy, jak i u wykonawców.

10

Aleksander Tansman o muzyce nowoczesnej w czasopiśmie awangardy artystycznej „Blok”

51%

Guzy-Pasiak J.

|

nr 3

137-150

EN

Aleksander Tansman (1897–1986), a Polish composer and pianist classified as belonging to the neoclassicism in music, was resident in France from 1919 and wrote many texts on music for the Parisian monthly “La Revue musicale”. These texts have been exhaustively discussed in specialist literature; his journalistic legacy in Polish (apart from two articles in “Muzyka”), however, containing valuable reflections on the aesthetics and problems of compositional technique during a period of intense discussion and stylistic change in music in the 1920s, is not widely known. Materials published between 1923 and 1924 in art periodicals are the subject of consideration in this article. It is worth noting that in addition to several texts, the composer published in “Blok” the scores of two Nocturnes from 1922, hitherto considered lost.

PL

Aleksander Tansman (1897–1986), polski kompozytor i pianista mieszkający od 1919 r. we Francji, zaliczany do kierunku neoklasycznego, napisał wiele tekstów o muzyce do paryskiego miesięcznika „La Revue musicale”, które zostały wyczerpująco omówione w literaturze. Nieznana jest szerzej jego spuścizna publicystyczna w języku polskim (poza dwoma artykułami w „Muzyce”), zawierająca cenne przemyślenia na temat estetyki i problemów techniki kompozytorskiej w okresie intensywnych dyskusji i przemian stylistycznych w muzyce lat 20. XX w. Materiały zamieszczone w latach 1923–1924 w periodykach artystycznych stały się przedmiotem rozważań w niniejszym artykule. Warto dodać, że oprócz kilku tekstów kompozytor opublikował w „Bloku” nuty dwóch Nokturnów z 1922 r. uważanych dotąd za zaginione.