Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Leonarda Dacewicz, Historia nazwisk na kresach północno-wschodnich Rzeczpospolitej (XVI–XVIII w.). – Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2014. – 463 s.

100%

Sajewicz M.

Rocznik Slawistyczny

|

2015

|

tom 64

198-207

2

Nazwiska i przezwiska występujące we wlepkach

86%

Lesińska U.

Prace Językoznawcze

|

2007

|

nr 9

81-102

EN

The article describes the meaning of surnames` functions in vlepsticks. The majority of surnames contain surnames of politicians but in addition we can find surnames of actors, people of sport and celebrities among them. Vlepkers often use surnames to ridicule famous people, for example: professor Andrew Lepper or to make nicknames which attack their good name, for example: Renata Beger – Bitch. Vlepkers trifle with surnames. They make them quasi-etymological. Vlepkers’ innovations in this subject are immense and it is impossible to classify them in any templates of creating ordinary nicknames.

3

Imię Cz(ś)cibor w polskiej antroponimii i toponimii

81%

Górny H.

Onomastica

|

2017

|

tom 61

|

nr 2

129-141

EN

The article demonstrates the chronological continuity of the two-component name Cz(ś)cibor and its variants in the Polish language, as well as their productivity in surname and geographical name creation. The frequency, geography, and structure of proper names (anthroponyms and name-derived toponyms), and in the case of oikonyms, renominations, were taken into account. The anthroponymic and toponymic material quoted in the article indirectly points at the geography of the name variant Cibor, which has to be considered a typically Mazovian form. The oldest medieval oikonyms created from the derivatives of the name Cz(ś)cibor mainly identify objects located in the northern part of the historical Mazovia and in Silesia. In Mazovia, ancestral names with the phonetic variant Cibor as their base are more numerous, while in the southern regions we note patronymic names based on the onym Ścibor.

4

Obraz kultury materialnej i duchowej Śląska Cieszyńskiego utrwalony w odapelatywnych nazwiskach XIX wieku

81%

Łuc I.

Onomastica

|

2017

|

tom 61

|

nr 1

153-169

EN

This paper discusses selected types of native, appellative-form surnames of the inhabitants of 19th-century Cieszyn Silesia and its surrounding areas. Such appellative-form surnames (without derivative indicators) reflect the regional culture and values characteristic to, and cultivated by, the inhabitants of the region. An overview of them confirms that Cieszyn Silesia, as an ethnic-cultural borderland, stands out with its sub-regional distinctness in onymic stock. The described surnames not only reflect the values acknowledged by the inhabitants of 19th-century Cieszyn Silesia, showing the immanence of this set in the regional context, but they also depict the material and spiritual culture of the inhabitants of this region. The researcher used the semantic field method to analyse the anthroponymic material, and the sociolinguistic aspect of naming was considered when describing the collected set of appellative-based surnames, with references made to statistical research.

5

A Classification of Ukrainian Surnames Derived from the Proper Names of Persons on the Basis of Appearance

81%

Chornous O.

Onomastica

|

2018

|

tom 62

203-224

EN

A Classification of Ukrainian Surnames Derived from the Proper Names of Persons on the Basis of AppearanceThis investigation focuses on the modern Ukrainian surnames derived from a person’s appearance. The author analyzed different approaches to the systematization of such surnames that were applied in onomastic research, finding some differences in these classifications. For example, there is some controversy as to the scope (content) of this group. For example, some investigators do not include surnames derived from proper names of persons on the basis of their strength, health, clothing and so on as a part of this group surnames. On the other hand, some other researchers believe that it is necessary. Doubts have also been expressed as to the appropriacy of including some surnames which are derived from the names that described the gait of the person or their gender.Developing our approach to the classification of surnames derived from the proper names of persons on the basis of appearance, the author used the achievements of gabitology that uses characteristics of human appearance for the identification of the person. Fixed surnames were distributed according to the semantics of lexemes in the following subgroups: general physical (they can characterize the appearance of the person in general), anatomical (they can characterize body type, organs of the human body) and functional (characteristics of human appearance that are seen in mo- tion). Surnames were also differentiated within each subgroup. For example, the author identified the surnames derived from the proper names whose meaning are connected with the features of human growth, body type (skinny build, slim build, chunky, fat), unusual shape, size, and color of organs of the human body. The important thing to note is that the namegivers focused on those characteristics of human appearance that were original, relatively constant, and helped to identify a person.

6

Socjolingwistyczne aspekty zmiany nazwisk w okresie międzywojennym

81%

Woźniak E.

Onomastica

|

2016

|

tom 60

119-135

EN

This paper is devoted to the surname changes performed through administrative channels in the interwar period. The research is based on the announcements of the “Official Gazette of the Republic of Poland” in 1929. The author describes main reasons for the decisions of surname changes taking into account characteristics of avoided surnames and chosen demographic tendencies, especially those connected with the age and profession of applicants. People of Jewish origin, Poles and representatives of other nationalities showed different motives for surname changes. Jews most frequently changed their surnames due to legal reasons - they wanted to legalize the unlawful use of a surname of the so-called ritual father. The changes carried out under the motive of assimilation occurred definitely less often. Non-Jewish applicants changed mainly appellative names, especially those derived from words related to animals. After comparing tendencies occurring before and after World War II one concludes that besides legal and assimilation factors which are particular to the pre-war decades (connected with the ethnic, legal and religious situation of the time), the remaining reasons for the surname changes are universal and do not distinguish the pre-war period from that of the post-war.

7

Swoistość nazwisk mieszkańców południowego Śląska XIX wieku (rekonesans badawczy)

72%

Łuc I.

Prace Językoznawcze

|

2017

|

nr XIX/3

179-197

EN

Remarks and conclusions on the specificity of surnames of the inhabitants of Southern Silesia, grouped in the thematic blocks were the object of an introductory description, which demands a detailed classifying and analytical overviews in the future. This general outline deepening the knowledge about the consistency and variability of naming processes in 19th century is intended to explain at least a part of interesting issues, referring to the peculiarity of anthroponymy of the researched field in the context of all-Poland and regional research. While analysing the selected issues, references to the knowledge related to synchronic and diachronic description of surnames of particular districts and regions were made. While analysing the anthroponymic material the researcher used the semantic field method, and while describing the collected set of appellative motivated surnames, the sociolinguistic aspect of naming was considered and references to statistical research were made.

8

Nazwiska delegatów na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu w 1918 roku

72%

Graf M. , Nowak-Pasterska E.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2023

|

nr 18

79-92

EN

The subject of the article are names of delegates to the Polish District Parliament in Poznan in 1918. The authors undertook an anthroponomastic analysis which allowed to classify surnames on the basis of their motivation and etymology. The influence of German spelling on Polish names and manifestations of Polish spelling of surnames after Poland regained independence were also discussed. The analysis is preceded by comments on the history of Polish surnames. Particular attention was also paid to female names, because in 1918 women obtained full electoral rights and could become delegates to the Parliament.

9

Gwarowe formy nazwisk kobiet w komunikacji internetowej

72%

Kucharzyk R.

Onomastica

|

2021

|

tom 65

|

nr 2

165-177

EN

Names in official circulation appear in an officially approved form and may not be freely changed. In informal communication they sometimes undergo certain transformations, which affects their communicative value. The paper analyses one type of name transformations in Internet communication, namely the creation of unofficial forms of women’s surnames using selected dialect maritonymic suffixes. The analysis was limited to the names of women participating in political life. The names of women politicians formed according to dialect patterns of maritonymic formation in Internet communication function as expressivisms that can perform various functions, the most important of which are the evaluative, persuasive, ludic and identifying ones.

PL

Nazwiska w oficjalnym obiegu występują w urzędowo zatwierdzonej formie i nie mogą być dowolnie zmieniane. W komunikacji potocznej niekiedy podlegają pewnym przeobrażeniom, co ma wpływ na ich wartość komunikacyjną. W artykule zanalizowano jeden typ przekształceń nazwisk w komunikacji internetowej, a mianowicie tworzenie nieoficjalnych form nazwisk kobiet z wykorzystaniem wybranych gwarowych sufiksów marytonimicznych. Rozważania zostały ograniczone do grupy nazwisk kobiet uczestniczących w życiu politycznym. Nazwiska kobiet polityków ukształtowane według gwarowych schematów tworzenia formacji marytonimicznych w komunikacji internetowej funkcjonują jako ekspresywizmy, które mogą pełnić różne funkcje, z których najważniejsze to funkcja wartościująca, perswazyjna, ludyczna i identyfikująca.

10

Zmiana nazwiska 13-letniego przysposobionego pasierba. Kilka uwag de lege lata i de lege ferenda

72%

Gołowkin-Hudała M.

Wychowanie w Rodzinie

|

2020

|

tom XXIII

|

nr (2/2020)

141-156

EN

Introduction. Our name is a part of our identity, we are perceived through its prism in society, and it is used on an everyday basis. A change of name is only possible in cases specified by law and essentially related to the will of the person concerned. In the case of the surname of the stepson, who has reached the age of thirteen, adopted by the stepfather or stepmother, the child cannot refuse to change their current surname. In the event of an adoption, a person may receive a surname created by the addition of the surname of the stepfather or stepmother to their current surname or through taking the surname of the adopting person. Such a solution in the case of a thirteen-year-old who identifies with their name hitherto, may be difficult to accept. Aim. The aim of the study is to answer the question of whether the regulation denying a thirteen-year-old child the right to keep their surname after adoption infringes their interests and if it requires changes in the laws in force. The following paper analyses standards in the field of human rights protection, which provide for the child’s participation in deciding or co-deciding on matters pertaining them. The paper includes solutions from the Family and Guardianship Code, in which a child over the age of thirteen may decide to retain their previous surname despite the changes that have occurred in determining its origin. This is, for instance, in the case of the parents getting married after the birth, when the child is recognized, when paternity is established by court, or when the stepchild is offered the name of their stepfather or stepmother. Materials and methods. As the basic research methods, legal-dogmatic and legal-theoretical methods were used, based on the analysis of the current national and international legal acts and a review of the views of representatives of the legal doctrine. The divagations were supported by an analysis of the judicial decisions of the courts in this regard. A problem-focused examination of the legal problem which is the subject of the study was made. Conclusions. The study shows that the differentiation of the situation of minors over the age of thirteen in terms of the possibility of retaining their current surname is incorrect. Moreover, not allowing the child to remain with the surname under which the child is recognized, has achieved success with, and feels emotionally attached to, should be considered a significant defect of the applicable regulation. For this reason, the paper formulates a postulate regarding a change in the existing regulation in line with the other solutions contained in the Family and Guardianship Code.

PL

Wprowadzenie. Nazwisko jest częścią naszej tożsamości, jesteśmy postrzegani przez jego pryzmat w społeczeństwie i używamy go na co dzień. Zmiana nazwiska jest możliwa wyłącznie w przypadkach określonych prawem i zasadniczo wiąże się z wolą osoby, której dotyczy. Pasierb, który ukończył 13 lat, przysposobiony przez ojczyma lub macochę, nie może nie zgodzić się na zmianę swojego dotychczasowego nazwiska. W wyniku przysposobienia można do jego nazwiska dodać nazwisko ojczyma lub macochy, może on też przyjąć nazwisko osoby przysposabiającej. Takie rozwiązanie w przypadku 13-latka związanego ze swoim dotychczasowym nazwiskiem może być trudne do zaakceptowania przez niego. Cel. Celem pracy jest odpowiedź na pytanie, czy regulacja odmawiająca 13-letniemu dziecku prawa do zatrzymania swojego nazwiska po przysposobieniu narusza jego dobro i wymagałaby wprowadzenia zmian w obowiązującym prawie. W pracy przeprowadzono analizę standardów z zakresu ochrony praw człowieka, które przewidują udział dziecka w decydowaniu lub współdecydowaniu w sprawach istotnych dla niego. Ukazano rozwiązania zawarte w kodeksie rodzinnym, według których dziecko po 13. roku życia może zadecydować, że pozostaje przy swoim poprzednim nazwisku pomimo zmian zaistniałych w ustaleniu jego pochodzenia. Ma to miejsce np. w przypadku zawarcia małżeństwa przez jego rodziców po jego urodzeniu się, uznania go za dziecko, sądowego ustalenia ojcostwa, czy też propozycji otrzymania przez pasierba nazwiska ojczyma lub macochy. Materiały i metody. Jako podstawowe zastosowano dogmatyczno-prawne i teoretyczno-prawne metody badawcze oparte na analizie obecnych krajowych i międzynarodowych aktów prawnych. Dokonano też przeglądu poglądów przedstawicieli doktryny prawa. Rozważania poparto analizą orzecznictwa sądów w tym zakresie. Dokonano problemowego zbadania problemu prawnego będącego przedmiotem opracowania. Wnioski. W pracy wykazano, że różnicowanie sytuacji małoletnich po 13. roku życia w kwestii możliwości pozostania przy swoim dotychczasowym nazwisku jest nieprawidłowe. Ponadto odmawianie dziecku możliwości pozostawienia nazwiska, pod którym jest ono znane, ma sukcesy i czuje się z nim emocjonalnie związane, należy uznać za istotny mankament obowiązującej regulacji. Z tego powodu w pracy został sformułowany postulat dotyczący zmiany obecnych przepisów na wzór pozostałych rozwiązań zawartych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.

11

O nazwisku w jasnogórskim zabytku polskim z początku XVIII w

72%

Majkowska A.

Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego

|

2011

|

tom 3

49 - 58

PL

W archiwum na Jasnej Górze znajduje się mikrofilm zabytku "Krolowa polska na Iasnogorze. Nabożeństwo na wszystkie dnie roku na cześć Maryi Panny", który jest świadectwem tendencji w kształtowaniu się nazwiska na początku XVIII w. Pojawiają się tu następujące grupy form nazwiskowych: 1) pierwotne określenia o charakterze przezwiskowym i imiennym, np. "Jarzyna", "Pukiel"; 2) sekundalne formacje nazwiskowe (w tym formacje patronimiczne zakończone na - i/yc, - i/ych, - owicz, - ewicz, - ek, - ak, - uk, oraz posesywne, tzw. szlacheckie, - zakońzcone na -ski, -cki, - i/yński , - e/ański, - owski, ewski

EN

The Archives of Jasna Góra contain a microfil of relic "Polish Queen in Iasnogora. Service for every day in the year in veneration of Virgin Mary", which is evidence of the trends in the formation of surnames at the beginning of the 18th centuary. The following groups of surname appear in the relic "Polish Queen in Iasnogora...": 1) primeval attributes of nickname and nominal type constitute, e. g. "Jarzyna", "Pukiel"; 2) secondary surname formations are patronymic ( - - i/yc, - i/ych, - owicz, - ewicz, - ek, - ak, - uk),and possessive (- ski, - cki, - i/yński, - e/ański, - owski, - ewski, - fromations, called gentry type

12

Świadomość użytkowników forów genealogicznych w zakresie nominacji antroponimicznej

72%

Złotkowski P.

Prace Językoznawcze

|

2016

|

nr XVIII/3

PL

W niniejszym artykule omówiono problem recepcji procesu kształtowania się i ewolucji nazwisk z perspektywy użytkowników forów genealogicznych. Przedmiotem analizy są posty wyekscerpowane z dwóch forów genealogicznych: genealodzy.pl i forgen.pl, które zdaniem autora stanowią reprezentatywny głos środowiska polskich genealogów amatorów. Autor próbuje ustalić, jaki jest stan wiedzy genealogów amatorów w zakresie przeobrażeń antroponimów historycznych oraz odpowiedzieć na pytanie, czy są oni świadomi dynamiki tego procesu.

EN

In this article the author discusses the problem of formation of surnames and their evolution from the perspective of the Internet genealogy forums users. The subject of investigation was an analysis of the messages in two genealogy forums: genealodzy.pl and forgen.pl, which, according to the author, represent the collective voice of Polish amateur genealogists. The author attempts to explain whether the genealogists are conscious of the historical-anthroponomastic processes occurring in the past and if they can identify their causes. The object of the research is also the emotional reaction of genealogists to the evolution of their own surnames and the family names of their relatives.

13

Kilka uwag o nazwisku Firadza

72%

Marciniak-Firadza R.

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

|

2020

|

tom 6

|

nr Numer Specjalny

61-76

UK

Статтю присвячено рідкісному прізвищу Фірадза, що звучить як іншомовне і не піддається однозначному поясненню. Мета статті – окреслити хронологічну та географічну стратиграфію прізвища, а також представити декілька різних підходів щодо його етимології. Аналізоване прізвище досі не було об’єктом ономастичних, зокрема антропонімічних, міркувань.

EN

The paper deals with a rare, foreign sounding name Firadza which is difficult to explain clearly. The aim of the article is to present a chronological and geographical stratigraphy of the name and different opinions on its etymology. The surnamediscussed has not yet been the topic of onomastic analyses, neither anthroponomical ones.

PL

Tematem artykułu jest rzadkie, obcobrzmiące, niedające się jednoznacznie objaśnić nazwisko Firadza. Celem artykułu jest przedstawienie stratygrafii chronologicznej i geograficznej nazwiska oraz zaprezentowanie kilku odmiennych stanowisk dotyczących jego etymologii. Omawiane nazwisko nie było dotychczas przedmiotem analiz onomastycznych, w tym antroponimicznych.

14

Nazwisko Wałkuski i inne nazwiska polskie z Wałk-

72%

Biolik M.

Prace Językoznawcze

|

2009

|

nr 11

21-30

EN

The surname Wałkuski is ambiguous. Its formal structure theoretically allows for the division Wałk-uski. Yet, this interpretation provokes some objections as the suffix -uski is a compound, the suffix –us / -uś / -usz is a linking and creates hipocoristic and diminutive forms, and the suffix -ski, creates (?) according to the model surnames pointing to places. The surname Wałkuski could have been created by the suffix -ski like surnames based on the names of places from a personal name Walkusz derived by the sufix -usz from Walek (Walenty) with a change of l to ł. Functions of the suffix –ski allow to link the etymology of the surname Wałkuski with Pomeranian territorial names such as Wołkusz, in the districts of Augustow and Sokolka, in Podlachia (Podlasie). The Pomeranian territorial names are etymologically linked to the personal name Walkusz, as hipocoristic from the name Walek – Walenty. The Pomeranian territorial names of the town Wołkusz may be etymologically lined to the personal name Wołkusz derived from the name Wołk as **vGkь, pol. wilk, east slov. wołk. Linking the name Wałkuski with the place names Walkusz or Wołkusz, assumes that the family of Wałkuscy (the Walkuski family) came to Mazovia (Mazowsze) and Łomża from Pomerania (Pomorze) or Podlachia (Podlasie).

15

Wpływ nietypowych nazwisk na kształtowanie się tożsamości i obrazu siebie w procesie socjalizacji

72%

Płaczek A.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2022

|

tom 18

|

nr 3

54-84

EN

According to researchers dealing with the concept of identity, first and last names are considered to be an element of self-identification. Six nondirective interviews were conducted with people whose surnames are unusual, originating from words which in the Polish language denote, among other things, days of the week, plants, animals, personality traits. The analysis made it possible to conclude that surnames had had an influence on the formation of the respondents’ identity and self-image. The impact resulted mainly from various reactions of the social environment and the main consequence of these reactions involved an emotion of shame felt by the respondents. It aroused in them the need to use some defense mechanisms, such as self-irony, avoiding social activities, resentment, and apathy. If none of these tactics worked, and the negative reactions from the environment increased, the respondents gave up the defense mechanisms and eventually showed indifference. The analysis of the empirical material also made it possible to distinguish the meaning of family as a group which generates feelings of pride and attachment, thus helping the respondents to cope with the negative impact of the social environment.

PL

Według badaczy zajmujących się pojęciem tożsamości imiona i nazwiska są uważane za element samoidentyfikacji. Przeprowadzono sześć wywiadów swobodnych z osobami o nietypowych nazwiskach, utworzonych od słów oznaczających w języku polskim m.in. dni tygodnia, rośliny, zwierzęta, cechy charakteru. Analiza pozwoliła na stwierdzenie, że nazwiska te miały wpływ na kształtowanie się u badanych tożsamości i obrazu siebie. Wpływ ten wynikał głównie z oddziaływania otoczenia społecznego, a konsekwencją różnorakich reakcji środowiska było odczuwanie przez rozmówców wstydu. Wywoływał on u badanych potrzebę stosowania taktyk: autoironii, unikania pewnych aktywności życia społecznego lub wzburzenia. W przypadku gdy żadna z wymienionych taktyk nie przynosiła oczekiwanych rezultatów, a negatywne reakcje otoczenia narastały, rozmówcy rezygnowali z mechanizmów obronnych i ostatecznie okazywali zobojętnienie. Analiza otrzymanego materiału empirycznego pozwoliła również na wyodrębnienie znaczenia rodziny jako grupy, która – poprzez generowanie uczuć dumy i przywiązania – pomagała rozmówcom w radzeniu sobie z negatywnym oddziaływaniem otoczenia społecznego.

16

O stosunkowo rzadkim i zagadkowym nazwisku Kurdyła. Motywacja, pochodzenie, geografia, budowa

72%

Kurdyła T.

Onomastica

|

2022

|

tom 66

85-108

EN

The surname Kurdyła has been noted in the great dictionaries of Polish anthroponyms, but the origin and structure ascribed to it have aroused some doubts. The reason for this is that the geography of the surname and its peasant origin were not taken into account. Therefore, the article discusses in detail the occurrence of this and similar anthroponyms within and outside Poland, as well as a detailed overview of all possible derivative databases and interpretations regarding its structure. These analyses lead to the conclusion that the surname Kurdyła is of Lemko origin, it was probably created from the appellative курділь ‘an ulcer on a horse’s tongue; tongue disease in cattle’. Apart from this interpretation, it is also possible to derive the surname from the lexeme with the root kurt- ‘short; truncated; lame’, probably from Hungarian.

PL

Nazwisko Kurdyła jest notowane przez wielkie słowniki antroponimów polskich, jednakże przypisywane mu pochodzenie i budowa budzą wątpliwości. Przyczyną tego stanu rzeczy jest nieuwzględnienie geografii nazwiska oraz jego chłopskiego pochodzenia. W artykule omówiono więc dokładnie występowanie tego i podobnych antroponimów w granicach Polski oraz poza nimi, przedstawiono szczegółowy ogląd wszystkich możliwych baz derywacyjnych oraz interpretacje dotyczące jego budowy. Analizy te prowadzą do wniosku, że miano Kurdyła jest pochodzenia łemkowskiego, utworzono je najpewniej od apelatywu курділь ‘wrzód na języku konia; choroba języka u bydła’. Prócz tej interpretacji możliwe jest jeszcze wywodzenie nazwiska od leksemu z rdzeniem kurt- ‘krótki; ucięty; chromy’, pochodzącego zapewne z języka węgierskiego.

17

Rola czynników ideologicznych i językowo-kulturowych w procesie zmian nazwisk

72%

Zarębski R.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2014

|

tom LX (60)

313-326

PL

W artykule omówiono czynniki, które wpływają na proces zmian nazwisk. Z jednej strony wskazano tu na działanie uwarunkowań polityczno-ideologicznych, które prowadziły do polonizacji nazwisk obcych w okresie powojennym, np. Hoffman → Liwiński, a które także mogą działać współcześnie, np. na terenach pogranicznych, np. Gawryluk → Błahuszewski. Z drugiej strony omówiono rolę ekspresji językowej i negatywnego nacechowania stylistycznego podstaw pewnych nazwisk, jako najczęstszych powodów ich zmian, np. Żaba → Żabski. Podkreślono, że w kontekście odchodzenia od nazwisk ośmieszających pojawia się problem znaczenia nazw własnych, które z założenia w opozycji do słownictwa apelatywnego charakteryzują się brakiem znaczenia leksykalnego. W pewnych okolicznościach niektóre nazwy (tu nazwiska) nabierają różnego rodzaju znaczeń: metaforycznych, asocjacyjnych czy kulturowych. Tematyka podjęta w artykule może stanowić obszar zainteresowania różnych metodologii językoznawczych: nie tylko onomastyki, ale także stylistyki, aksjologii językoznawczej i kognitywizmu.

EN

The article discusses the factors which influence the process of change surnames in Poland. Firstly, the author discusses the activity of political and ideological considerations. They caused polonization foreign surnames in the postwar period, e.g. Hoffman → Liwiński. These factors may also act today in frontier areas, e.g. Gawryluk → Błahuszewski. Secondly, the author described the role of linguistic expression and negative stylistic value of bases of some surnames as the most frequent reasons of these changes, e.g. Żaba → Żabski. The author emphasized that the issue of changes of ridiculing surnames was connected with a problem of meaning of proper names which versus for common words don’t have lexical meaning. In certain circumstances some names (this is surnames) receive meanings of different kind: metaphorical, associative or cultural. The issues discussed in the article may be an area of interest of different linguistic methodologies: not only onomastics, but also of stylistic, linguistic axiology and cognitivism.

18

PRZECIĘTNY KOWALSKI. UWAGI O KONOTACJACH I MEDIALNYCH WYSTĄPIENIACH JEDNOSTKI ONIMICZNEJ

72%

Rutkowski M.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2015

|

tom 58

|

nr 3

3-11

EN

The surname Kowalski is stable fixed both in Polish language and culture as a stereotypical Polish surname. Consequently, it is a carrier of the linguistic connotations. In this paper, the examples of its usage in the medial texts, as well as profiles, that may be disclosed in these texts. Within the most general connotation ‘ordinary Pole; common, average man’ some more detailed profiles are distinguished. All citations are taken from the National Corpus of Polish Language.

PL

Nazwisko Kowalski jest utrwalone w języku i kulturze jako stereotypowe nazwisko polskie i jest w związku z tym nośnikiem określonych konotacji. W artykule pokazane są przykłady użycia tego nazwiska w tekstach medialnych oraz wyodrębnione profile konotacyjne, które ujawniają się w tych użyciach. W obrębie wartości konotacyjnej ‘przeciętny zwykły Polak; szary, zwykły człowiek’ wyróżniono szereg bardziej szczegółowych profili, które obrazują zróżnicowanie znaczeniowe tej jednostki nazewniczej. Wszystkie cytaty zostały zaczerpnięte z Narodowego Korpusu Języka Polskiego.

19

Jak liczyć nazwiska?

71%

Wolnicz-Pawłowska E.

Onomastica

|

2015

|

tom 59

389-399

EN

The article contains reflections on several methodological and terminological issues. It is inspired by the recently published book by Feliks Czyżewski “Antroponimia pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego w świetle inskrypcji nagrobnych”, cz. 1 “Słownik nazwisk” (Anthroponymy of the Polish-East Slavic Borderland in the Light of Funerary Incriptions, Part I: Dictionary of Last Names). The article points out some insufficiencies of information in the dictionary articles, discusses the method of working out female last names, and raises questions about the status of variants of the same name in different languages.

20

Ulichnye Familii among Doukhobors of the Caucasus and Canada

61%

Kalmakoff J.

Onomastica

|

2019

|

tom 63

67-114

EN

Ulichnye Familii among Doukhobors of the Caucasus and Canada A longstanding folk tradition among rural Russian peasants, ulichnye familii (‘street surnames’) were used by Doukhobors colloquially ‘on the street’ of a village to distinguish among families sharing the same official surname. Similar to Quebecois dit names and Scottish sept names, ulichnye familii arose because of the low surname stock within Doukhobor society. Passed down to succeeding generations and transferred between settlements, these names became a recognized form of address among Doukhobors, helping structure kinship networks and organize social interactions among villagers. When a large contingent of Doukhobors emigrated from the Caucasus to the Canadian prairies in 1899, they continued this naming practice in their settlements well into the early 20th century. A ubiquitous part of their culture for generations, today ulichnye familii have all but disappeared among Doukhobors, as a result of their assimilation, dispersal and modernization. This article offers an analysis of the Doukhobor anthroponymic custom of ulichnye familii: the social factors leading to their adoption; the etymological processes through which these names were formed; the manner in which they were used and transmitted; and the elements contributing to their eventual decline and disuse. It also includes an inventory of extant ulichnye familii among the Doukhobors of the Caucasus and Canada, obtained through extensive field interviews and archival research.