Podejmując temat rekultywacji terenów pogórniczych, najczęściej mamy na myśli przykłady dużych wyrobisk i zwałowisk, np. takich, z jakimi mamy do czynienia w górnictwie węgla brunatnego. Jawią nam się przykłady wielkich zwałowisk kopalń Bełchatów, Turów czy Konin, które w przeciągu kilku dekad w wyniku systematycznej i planowej rekultywacji na tyle wkomponowały się w naturalne otoczenie, że dzisiaj niewiele osób wie, że są to obiekty pogórnicze.
EN
The article concerns the issue of land reclamation after mineral deposits extraction on the basis of concessions issued by district heads. Due to the requirements of the regulations these concessions regard open pits that are small, mostly shallow and lie in quaternary layers. Although their reclamation does not pose any major problems, in practice they are rarely the subject of sound rehabilitation works. The problem is not irrelevant at all. These open pits are small but they are numerous and common. They lead to the bad publicity of the mining industry and what is even worse, they contribute to illegal landfills. In the article, apart from the problem description, some solutions have been proposed.
W artykule podjęto temat wodnej rekultywacji wyrobiska po eksploatacji piasku. Gotowy zbiornik niewypełniony wodą zarósł w wyniku sukcesji naturalnej. Obecny stan roślinności poddaje w wątpliwość zasadność realizacji przyjętego kierunku rekultywacji. Przedstawiono stan formalny i faktyczny obiektu, akcentując inwentaryzację przyrodniczą. Podkreślono wysokie walory krajobrazowe na tle otaczających terenów. Zaproponowano zmianę sposobu rekultywacji z wykorzystaniem istniejących wartości przyrodniczych.
EN
The article refers to the water reclamation of a former sand open pit. The prepared reservoir has not been flooded and has overgrown in the process of natural succession. The current state of vegetation questions the soundness of water flooding. The formal and actual state of the open pit has been presented, with the emphasis on the natural inventory. The high landscape values as compared to the surrounding areas have been highlighted. The authors propose the change of the reclamation method with the use of existing natural values of the pit.
The Radovesice dump is the most extensive dump of the Severoceske doly a.s. and one of the largest dumps in the Czech Republic. Overburden filling was completed in the year 2003. Technical and biological, mostly forestry, reclamation takes place in the area presently. The difficulty in reclamation of the Radovesice dump consists in the large area size of the dump and mostly severe properties of rocks of the dumps. The report summarizes the history, present, and perspective of the reclamation of the Radovesice dump. The main attention is devoted to the application of modern reclamation methodology, first of all to application of marls and to foundation of areas retained to a natural succession. Two experimental succession areas are the greatest succession areas in the Czech Republic presently and their research is very important. Some results of the research are presented in this article.
PL
Zwałowisko Radovesice jest największym zwałowiskiem spółki kopalń węgla brunatnego Severoceske doly a.s. oraz jednym z największych zwałowisk w Czechach. Deponowanie nakładu było na nim zakończone w 2003 roku. Aktualnie trwają prace rekultywacji technicznej i biologicznej, głównie w kierunku gospodarki leśnej. Rekultywacja obiektu tak dużej powierzchni z przeważnie nieprzyjaznymi charakterystykami nakładu przedstawia duży problem techniczny. Artykuł prezentuje historyczne, współczesne i perspektywiczne konsekwencje powstania zwałowiska Radovesice. Zwraca uwagę głównie na aplikacje nowoczesnych metod rekultywacyjnych, szczególnie na wykorzystanie iłów marglistych dla odnowy funkcji glebotwórczej i na wprowadzanie obszarów dla badań potencjału sukcesji roślinnej naturalnej. Dwa takie obszary eksperymentalne przedstawiają dziś największe powierzchnie sukcesji naturalnej w Czechach i przeprowadzone badania mają wielkie znaczenie dla nadania terenom pogórniczym nowych funkcji i wartości.
Na podstawie badań przeprowadzonych w 51 pielęgnowanych i niepielęgnowanych parkach wiejskich w stylu krajobrazowym zlokalizowanych w Kotlinie Sandomierskiej określono stopień przekształcenia szaty roślinnej parków. Wykorzystując historyczno-geograficzną klasyfikację gatunków stwierdzono, że gatunki rodzime mają większe pokrycie w poszczególnych warstwach szaty roślinnej (drzew, krzewów i ziół) w parkach niepielęgnowanych, tj, w obiektach z niekoszoną warstwą ziół. Roślinność w parkach niepielęgnowanych jest bardziej zbliżona składem florystycznym do zbiorowisk leśnych grądowych, co stanowi dowód na małe przekształcenie siedliska tych parków. Szata roślinna badanych parków wiejskich, zwłaszcza niepielęgnowanych o dużej powierzchni, odzwierciedla naturalne przemiany sukcesyjne.
EN
Research carried out in 51 tended and untended landscape-style country parks (18th and 19th century) situated in the Sandomierska Basin, Poland, provided a basis for determining the extent to which the vegetation of the parks has been transformed. Using the historical-geographical classification of plants it was found that autochthonous species have a larger percentage cover in the vegetation layers (trees, shrubs, herbs) of untended parks, i.e. objects with a non-mown herb layer. The species composition of the vegetation of untended parks bears greater similarity to natural oak-hornbeam forest communities, which indicates that the sites of such parks have been changed to a small degree. The vegetation of the country parks, especially the large-sized untended ones, reflects the natural succession transformations.
Artykuł w pierwszej części omawia podstawy analizy systemowej interakcji systemów ekologicznych z ekonomicznymi proponowanej przez H.T. Oduma. Na tej bazie stworzono własny program komputerowy SPMiE służący do przeprowadzania symulacji przepływów masy i energii, przede wszystkim w systemach ochrony środowiska. Aplikacja została napisana z zastosowaniem języka Object Pascal i wymaga komputera zgodnego z IBM /PC, pracującego pod kontrolą sytemu operacyjnego Windows 9x lub Windows NT. Program działa jako edytor graficzny, pozwalając budować system w sposób interakcyjny. Wyniki symulacji mogą być przedstawione w postaci wykresów lub też mogą być eksportowane do aplikacji typu Word, Excel w celu dalszej obróbki. W drugiej części pracy przedstawiono również przykład zastosowania programu do symulacji systemów ekologicznych takich jak sukcesja naturalna prowadząca do stanu klimaksu dla tropikalnego lasu deszczowego. W przykładzie jedynym zewnętrznym źródłem energii jest słońce, a w momencie rozpoczęcia symulacji obszar jest porośnięty niewielką ilością traw przy niewielkiej produkcji biomasy. Po przedstawieniu równań matematycznych oraz danych początkowych opisana jest symulacja z krokiem czasowym równym 10 dni dla 1000 kroków czasowych. Wyniki symulacji podano w postaci wykresów.
EN
The system analysis of the interaction between ecological systems and economic ones proposed by H.T. Odum has been presented in the first part of this paper. SPMiE made to simulate mass and energy flow, especially in environmental protection systems has been created on this basis. The application has been written in Object Pascal and requires an IBM/PC compatible computer working with the operating system Windows 9x or Windows NT. The software works as graphic editor allowing building the system in an interactive way. The simulation's results can be presented as graphs or be exported to other application such as Word or Excel for further processing. An example of use of the program to simulate ecological systems as natural succession leading to the climax of the tropical rain forests has been presented in the second part. The sun is the unique outside energy source in this example and at the beginning of the simulation the area is covered by grass with low biomass production. After the presentation of the mathematical equations and the initial data, the simulation has been described with a time step of 10 days for 1000 time steps. The results of simulation have been presented as graphs.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.