Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Русский национальныц стиль и эго реализация в текстах современных сми

100%

Клушина Н. И.

Stylistyka

|

2012

|

tom 21

19-34

EN

National style is the ideał style of a nation, contrasting greatly with the style ofmass culture. The ąuality press in modem Russian mass media features texts written in national style,while the yellow press is written in global supranational style. Research on the ąuality press demonstrates that national style has been becoming morę difficult, constituting a growing trend.

2

Styl narodowy jako kategoria stylistyczna

100%

Gajda S.

Stylistyka

|

2012

|

tom 21

7-18

EN

The term and the category of national style was introduced in the period of pre-romanticism in Germany (Winckelmann, Herder, Goethe) in response to radical social and cultural transformations. At that time in Europę, the modem understanding of the nation was being formed, with national societies being constituted and national identities dominating over other forms of collective identity. In the twentieth century, it was accepted that a nation is not a naturally formed community of people, but rather a cultural project - a construct based on ideology and realized in discourse (Gellner, Anderson, Hobsbawm). The notion of national style reąuires a retraction from the rhetorical (elocutionary)conceptualization of style based on the opposition between language and thought (cf. res vs. verba). It is theoretically grounded in the monistic tradition (cf. Ganzeit). As a result, the category of national style integrates various previous typologies of styles (e.g., formal/casual/colloąuial register, functional styles). According to the classical understanding of style, a given national style can be regarded as a repository of stylistic devices (marked or expressive linguistic elements or properties). In the new, holistic approach, where style is the highest organizing principle XXIof expression (in terms of both content and form), national style is said to pervade national discourse (i.e. the textual realizations of national identity and national ideology). It can be postulated that specific nations are characterized by their unique perception of social reality, organization of information and patteming of interaction, which is evidenced in what is accepted as socially appropriate textual (stylistic, generic) forms.Slavic national styles can be researched from the perspective of individual nations, as well as from the comparative perspective.

3

A Church for the Polish People: On the Contest for the Parochial Church in the Warsaw District of Praga

88%

Nowicki J.

Ikonotheka

|

2018

|

tom 28

41-65

EN

The present article discusses the architectural contest for the design of the Praga parish church in Warsaw, announced in 1886. The author aims to establish whether this event had any significant impact on the development of Polish architecture and its theoretical principles. He reviews the reasons for its importance and attempts to establish whether it constitutes suitable material for more thorough studies, the results of which would merit a prominent place in the historiography of 19th century architecture in Poland. The critical interpretation presented in this article is based primarily on texts published in Przegląd Techniczny, which discuss the successive stages of the contest, as well as selected press articles and essays written in direct connection to this enterprise. The author analyses texts by Karol Matuszewski, Franciszek Ksawery Martynowski, Władysław Łuszczkiewicz and Józef Pius Dziekoński, which are crucial for understanding the complex nature of the issue of the contest. The analysis leads to the conclusion that it was not the ultimate form of the church, but rather the combination of emotions, hopes, interests and controversies provoked by the announcement of the contest and the phrasing of its requirements that determined the crucial role of this event in the history of Polish architecture in the latter part of the 19th century.

4

Этическая рефлексия в формировании национального стиля

88%

СУРИКОВА Т. И.

Stylistyka

|

2012

|

tom 21

159-176

EN

The article examines phenomena influencing ethical imperatives, mainly nalve ethics, upon the national style at the level o f the world linguistic picture in conceptualization, and at the level of word formation and grammatical categories.

5

Chopin in the music culture of Russia in the second half of the nineteenth century. From Glinka to Scriabin

75%

Baranowski T.

Interdisciplinary Studies in Musicology

|

2010

|

nr 9

139-150

PL

This article deals with the reception of Chopin’s music in Russia during the second half of the nineteenth century, as broadly understood. The Chopin cult that developed in Russia was not only genuine, it was exceptional in Europe, giving rise to numerous artistic achievements in many complementary areas, above all composition, pianism and music publishing. The author discusses the issue from an historical perspective, presenting profiles of six outstanding Russian composers in whose life and work the influence of Chopin was at its greatest. The first is Mikhail Glinka, a pioneer of the national orientation in Russian music, who drew abundantly on Chopinian models. The next generation is represented by Anton Rubinstein, the most famous Russian pianist of his times, and two of the Mighty Handful, Mily Balakirev and Nikolay Rimsky-Korsakov. Among the last heirs to Chopin in Russia, pursuing their artistic careers around the turn of the twentieth century, are two composers who masterfully assimilated the stylistic idiom of the composer of the Polonaise-Fantasy, namely Anatoly Lyadov, known as the “Russian Chopin”, and Alexander Scriabin.

6

The Community House (Dom Ludowy) in Nałęczów as an example of social architecture of the early 20th century

75%

Boguszewska K. L.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2020

|

tom T. 16, nr 2

57--67

EN

One of the most interesting facilities which were supposed to improve the quality of education of the poorest social strata were community houses. The popularity of this kind of institutions, dating back to the end of the 19th century and the first half of the 20th century, resulted in the construction of the Community House in Nałęczów, which, based on best practices, was to be a model of the realisation of a new, progressive society. The article presents the principles and "rules" for establishing such facilities by local communities in the context of activities undertaken in the difficult social and political situation of the areas under Russian rule. The history, operating principles, and architecture of the Community House in Nałęczów, which is an example of an out-of-the-box facility maintained in the national style, were herein analysed.

PL

Jednym z bardziej interesujących obiektów, które miały poprawić jakość kształcenia najbiedniejszych warstw społecznych były domy ludowe. Ich szczególna popularność datowana na koniec wieku XIX i pierwszą połowę XX wieku znalazła swoje odzwierciedlenie w realizacji Domu Ludowego w Nałęczowie, który oparty na najlepszych wzorcach, stanowić miał przykład realizacji nowego - postępowego społeczeństwa. Artykuł prezentuje założenia programowe oraz „zasady” zakładania tego typu obiektów przez lokalne społeczności na tle działań podejmowanych w trudnym kontekście społeczno – politycznym ziem zaboru rosyjskiego. Szczegółowej analizie poddane zostały losy, zasady funkcjonowania oraz architektura Domu Ludowego w Nałęczowie będącego przykładem obiektu nieszablonowego utrzymanego w stylu narodowym.

7

Jan Sas Zubrzycki i jego „Teorja łęków odpornych”

75%

Stefański K.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2015

|

tom T. 60, z. 4

53--70

PL

Jan Sas Zubrzycki (1860–1935) to jedna z ciekawszych postaci w dziejach polskiej sztuki przełomu XIX i XX wieku. Osobowość charakterystyczna dla tej epoki, poświęcająca całe swoje życie pasjom twórczym, naukowym, a także narodowym. Jego dorobek jest olbrzymi: kilkadziesiąt realizacji architektonicznych, w większości z zakresu architektury sakralnej, uzupełnionych o liczne plany, które nie doczekały się urzeczywistnienia, projekty wnętrz kościelnych, olbrzymi wysiłek badawczo-teoretyczny, który zaowocował kilkudziesięcioma publikacjami, setki rysunków i fotografii utrwalających elementy polskiego krajobrazu. Podstawową ideą, która przyświecała mu przez kilkadziesiąt lat pracy było badanie, wskrzeszanie i propagowanie form uważanych przez niego za narodowe.

EN

Jan Sas Zubrzycki (1860–1935) was one of the most interesting personalities in Polish art at the turn of the 19th and 20th centuries. Typically for his time, he devoted his whole life to the passion of creating art, to science, but also to advancing national awareness. His life’s work comprises vast numbers of architectural designs, most of them churches, both implemented and not; church interior designs; a massive body of theoretical studies crowned with several dozen publications; hundreds of drawings and photographs depicting Polish landscapes. The leitmotif of his entire career of several decades was studying, reviving and promoting forms he considered national.

8

AN EVIDENCE OF CREATIVE SPIRIT. ARCHITECTURE OF MUSEUM EDIFICES IN AN INDEPENDENT REPUBLIC OF POLAND

75%

Ciarkowski B.

Muzealnictwo

|

2018

|

tom 59

146-156

EN

May this Parthenon of arts (…) be a heart consoling evidence of greatness of an immortal, everlastingly creative spirit of Poland. Words written in the foundation act for construction of the National Museum in Warsaw leave no doubt – culture was perceived by the authorities of the Second Polish Republic (1918–1945) as extremely important factor in building the identity of a reborn state. Soon after regaining independence, constructions of edifices for theatres and museums were being planned and conducted; moreover, new institutions were in the process of being established. It is enough to mention that in the mid-1930s there were 135 public museums, half of which founded after 1918. A culture-forming role of public edifices’ construction was to reinforce an image of the Second Polish Republic as, firstly, an inheritor of Poland from the time before the Partitions period, and secondly – a modern state with ambitions of a regional leadership. First projects directly continued a style from the turn of the 19th and 20th centuries. Theatres’ buildings designed in 1924: national theatre in Warsaw and municipal one in Łódź (the latter never executed) by Czesław Przybylski featured simplified classical forms. Similarly, first projects of the National Museum in Warsaw (Marian Nikodemowicz, 1924) or the Museum of Pomerania in Toruń (Czesław Przybylski, 1926) followed the 19th-century tradition of the “museum-palace” and the “museum – temple of arts”. The late 1920s and the early1930s marked a significant turning point; projects of that time are an evidence of the search for a new style, which combined an individual reception of modernity with an expression of national identity. The architects of the Silesian Museum (Karol Schayer) and the National Museum in Warsaw (Tadeusz Tołwiński) tried to find their own creative way, so that both the modern and the “state-building” character of the edifices could be equally expressed.

9

Wybrane koncepcje architektoniczno-wystawiennicze pawilonów narodowych krajów Europy Wschodniej na targach World Expo 2000-2020 w kontekście kreacji wizerunku narodowego

75%

Krzysztof B.

Przegląd Wschodnioeuropejski

|

2023

|

tom 2

349-365

EN

This article examines the architectural and exhibition concepts of the national pavilions of Lithuania, Latvia, Estonia, Belarus and Ukraine, which were created for the purposes of the World Expo exhibitions in the years 2000-2020 in the context of the promoted national image. After 1991 and the collapse of the USSR, the countries of Eastern Europe began the process of creating their own national images, in which the World Expo exhibitions became one of the most important platforms for international presentations. The article discusses selected exhibition strategies presented by these countries at six exhibitions: World Expo 2000 in Hanover, World Expo 2005 in Aichi, World Expo 2010 in Shanghai, World Expo 2015 in Milan and World Expo in Dubai 2020. The analysis of solutions was carried out from the perspective of searching for unique forms that distinguish the concepts of individual pavilions. The result of the research was the specification of the tendencies that distinguish pavilions of Eastern European countries from other solutions.

10

Dwa kościoły, dwóch architektów, jedna sylweta – „styl narodowy” a zapożyczanie form w architekturze sakralnej II RP

63%

Tejszerska A.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2020

|

tom T. 16, nr 4

59--69

PL

Artykuł poświęcony jest zapożyczeniom form w architekturze sakralnej II RP. Dokonano w nim analizy porównawczej kościołów wzniesionych w odległych od siebie miejscowościach (diecezja pińska i łódzka), przypisywanych różnym autorom, a wykazujących znaczne podobieństwo formalne. Opracowanie stanowi jednocześnie próbę ustalenia faktycznego autorstwa budowli. Przedstawia także pokrótce powszechną w czasie budowy omawianych kościołów ideę poszukiwania „stylu narodowego”, w którym zostały one ukształtowane i ukazuje podobne przykłady powielania form. Wywód oparto na archiwalnym materiale ikonograficznym – fotografiach z lat budowy, projektach oraz aktach pomocnych w rekonstrukcji życiorysu zawodowego twórców. Celem publikacji jest także przybliżenie postaci brzeskiego architekta Bronisława Nielubowicza i wątków pracy twórczej, które w ramach jej przygotowania udało się autorce ustalić.

11

Inżynier Henryk Genello (1872‒1948), szkic do portretu zapomnianego architekta kolejowego

63%

Tucholski Z.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2018

|

tom 63

|

nr 1

65–87

EN

Henryk Genello was an architect who rendered great service for the Polish railway architecture during the 2nd Polish Republic. Together with engineer and architect Hipolit Hryncewicz, he designed around 50 railway stations in the Eastern borderlands, in the Vilnius Headquarters of the State Railways. In the 20s of the 20th century, he was designing in national style, while at the end of the 20s his designs already bore distinct modernist traits, and in the 30s they became totally functionalist. A valuable realisation of Genello and Hryncewicz was a representative “modernised” railway station on the border in Stołpce, essential for the evolution of Polish railway architecture of the 2nd Polish Republic. At the turn of the 20s and 30s of the 20th century, Genello designed railway stations on the Ustroń – Wisła line. They were realised in national style, partly wooden, inspired by the Polish mountain resort architecture of Zakopane. Another important Genello’s realisation of 1935 was a small building of a railway stop – Zułów, which in the 2nd Polish Republic had a memorative character of Marshall Piłsudski silhouette. It probably was the last “national” realisation in the Polish railway architecture. His works done in this style were characterised by simplicity, pure form, and drew on local types and motives of Polish architecture. Undoubtedly, Henryk Genello was better fulfilled when he designed in the earlier, historicising style, creating his own type inspired by local motives. His later functional realisations are characterised by simplicity, pared-down and austere form of elevations deprived of detail. It is certain that Genello belonged to the most important railway architects of the 2nd Polish Republic, working since 1932 as adviser in the Ministry of Transport, he shaped railway architecture of that time from its administrative and technical side. The same function Genello performed during the first years after the war.

12

Karola Szymanowskiego wizja nowej muzyki polskiej

63%

Kominek M.

Polski Rocznik Muzykologiczny

|

2021

|

tom 19

104-117

EN

In 19th-century Poland - under Russian, Prussian and Austrian rule at the time – the main goal of music was to promote revival and to stimulate patriotic feelings. Patriotic Polishness drawing on the country’s glorious past was to be the essence of music; modernity of the composer’s language was of secondary importance. Karol Szymanowski unceremoniously criticised this patriotic music as turned towards the provincial Polish tradition. According to Szymanowski, the criterion of Polish and at the same time “civilised musical art” was met only by Chopin. With the regaining of independence Polish art should free itself from patriotic didacticism and pay attention to aesthetic qualities, which was to eliminate the discrepancy between Polishness and Europeanness, between what was national and what was international, universal and European. The figure of Karol Szymanowski links our musical present, symbolised by the Warsaw Autumn International Festival of Contemporary Music, with the first years of independent Poland, for Warsaw Autumn realized Karol Szymanowski’s vision of modern Polish music. In this vision Polish music was a rightful element of European culture.

PL

W Polsce XIX wieku, znajdującej się pod zaborami Rosji, Prus i Austrii, zasadniczym celem muzyki było propagowanie odrodzenia oraz pobudzanie uczuć patriotycznych. Istotą muzyki miała być patriotyczna polskość, czerpiąca ze świetnej przeszłości, nowoczesność języka kompozytorskiego była zaś drugorzędna. Karol Szymanowski tę patriotyczną muzykę bezceremonialnie krytykował jako zwróconą ku prowincjonalnej polskiej tradycji. Kryterium polskiej, a równocześnie „cywilizowanej sztuki muzycznej” spełniał wedle Szymanowskiego wyłącznie Chopin. Wraz z odzyskaniem państwowości sztuka polska powinna uwolnić się od patriotycznej dydaktyki i zwrócić uwagę na jakości estetyczne, co miało skutkować znoszeniem podziałów między polskością a europejskością, między tym, co narodowe a tym, co międzynarodowe, uniwersalne, europejskie. Postać Karola Szymanowskiego wiąże naszą muzyczną współczesność, której symbolem jest Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, z pierwszymi latami niepodległej Polski. Bo „Warszawska Jesień” zrealizowała Karola Szymanowskiego wizję nowoczesnej muzyki polskiej. W tej wizji muzyka polska była pełnowartościowym elementem kultury europejskiej.

13

Национспъный стиль как проявление национагьного языка сербов, хорватов, бошняков и черногорцев

63%

ТОШОВИЧ Б.

Stylistyka

|

2012

|

tom 21

61-82

RU

This paper addresses the following ąuestions: 1) what is the national language, 2) what is the relation between national language and standard language, and 3) how and to what extent is the national style associated with the national language and standard language. According to the author, there are two basie types of national styles - literary (standard) and non-literary (nonstandard). Each national style characterizes two national markings - the expressive and functional stylistic. In the main part o f the analysis the basie expressive functional stylistic differences between the national styles of Śtokavian peoples (Serbs, Croats, Bosniaks and Montenegrins) are demonstrated.

14

Inspiracje kulturami lokalnymi w awangardowej architekturze początków XXI w.

63%

Bizio K.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2020

|

tom nr 31

4--17

PL

Tematem artykułu jest próba stworzenia systematyki dotyczącej sposobów wykorzystania motywów regionalnych w awangardowej architekturze pierwszych dwóch dziesięcioleci XXI w. Wykorzystanie lokalnych wzorców związane było z tworzeniem architektury od jej początków. Architektura ponowoczesna zakwestionował idee uniwersalizmu, a pośród różnych jej nurtów ważną rolę odgrywała architektura regionalna. W początkach XXI w. w architekturze awangardowej doszło do kolejnego przewartościowania sposobów wykorzystania lokalnych inspiracji. W artykule podjęto próbę dokonania systematyki współczesnych rozwiązań, wyróżniając trzy podstawowe kategorie: a) inspiracje formą architektoniczną, b) inspiracje materiałem budowlanym i rzemiosłem, c) inspiracje „ideą wspólnotową”. Omówiono wybrane, reprezentatywne przykłady współczesnych rozwiązań, podkreślając ich specyfikę na tle wcześniejszych realizacji.

EN

This paper attempts to systematise the manner in which avant-garde architecture employed regional motifs during the first two decades of the twenty-first century. Architecture has used local patterns since its beginnings. However, as soon as the models of architectural orders had become widespread in the modern era, folk architecture and inspirations drawn from regional traditions were marginalised. Post-modern architecture questioned the ideas of universal practices, giving prominence to regional architecture. At the beginning of the twenty-first century, avant-garde architecture once more redefined the employment of local traditions as inspirations. The paper seeks to systematise the modern references to local traditions, distinguishing three basic categories: a) inspirations by architectural form, b) inspirations by construction materials and craft, c) inspirations by the 'idea of community'. The selected examples are representative of these modern architectural solutions, and are discussed in connection to earlier projects.

15

Inżynier Henryk Genello (1872-1948), szkic do portretu zapomnianego architekta kolejowego

63%

Tucholski Z.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2018

|

tom R. 63, nr 1

65--87

EN

Henryk Genello was an architect who rendered great service for the Polish railway architecture during the 2nd Polish Republic. Together with engineer and architect Hipolit Hryncewicz, he designed around 50 railway stations in the Eastern borderlands, in the Vilnius Headquarters of the State Railways. In the 20s of the 20th century, he was designing in national style, while at the end of the 20s his designs already bore distinct modernist traits, and in the 30s they became totally functionalist. A valuable realisation of Genello and Hryncewicz was a representative “modernised” railway station on the border in Stołpce, essential for the evolution of Polish railway architecture of the 2nd Polish Republic. At the turn of the 20s and 30s of the 20th century, Genello designed railway stations on the Ustroń - Wisła line. They were realised in national style, partly wooden, inspired by the Polish mountain resort architecture of Zakopane. Another important Genello’s realisation of 1935 was a small building of a railway stop - Zułów, which in the 2nd Polish Republic had a memorative character of Marshall Piłsudski silhouette. It probably was the last “national” realisation in the Polish railway architecture. His works done in this style were characterised by simplicity, pure form, and drew on local types and motives of Polish architecture. Undoubtedly, Henryk Genello was better fulfilled when he designed in the earlier, historicising style, creating his own type inspired by local motives. His later functional realisations are characterised by simplicity, pared-down and austere form of elevations deprived of detail. It is certain that Genello belonged to the most important railway architects of the 2nd Polish Republic, working since 1932 as adviser in the Ministry of Transport, he shaped railway architecture of that time from its administrative and technical side. The same function Genello performed during the first years after the war.

16

W poszukiwaniu własnej tożsamości. Forma narodowa na tle zjawisk w architekturze czeskiej i słowackiej (czechosłowackiej) w pierwszej połowie XX wieku

51%

Pszczółkowski M.

Przestrzeń i Forma

|

2015

|

tom nr 24/1

237--250

PL

Tematem artykułu są specyficzne cechy architektury czeskiej i słowackiej w pierwszych dekadach XX wieku (czeski kubizm, słowacki styl narodowy) oraz architektury czechosłowackiej po pierwszej wojnie światowej – tzw. rondokubizm, popularny zwłaszcza w pierwszej połowie lat 20. Czechizacja Słowacji po zjednoczeniu obu krajów spowodowała, że czeska forma rondokubizmu była bojkotowana przez architektów słowackich, a do wypracowania wspólnego stylu czechosłowackiego nigdy nie doszło.

EN

The main issue of this paper is characteristics of the unique features of Czech and Slovak architecture in the first decades of the 20th century (Cubism style, Slovak national style) and Czechoslovak architecture after the First World War, so-called Rondo-Cubism. The process of so called Czechization of Slovakia after those two countries were joined together made Slovak architects boycott Rondocubism. A unified Czechoslovak style has never come into existence.

17

Wieś i miasteczko polskie w Niepodległej i po 100 latach

51%

Kadłuczka A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2018

|

tom Nr 56

88--97

PL

Artykuł podejmuje problem „swojskości” w architekturze w kontekście wysiłków polskiej inteligencji: polityków, artystów, naukowców, działaczy gospodarczych, którzy w dobie rozbiorów podejmowali wysiłki w kierunku utrzymania tożsamości narodowej i ratowania szeroko pojętej kultury polskiej i jej dziedzictwa. Najbardziej spektakularny przejaw ludzkiej kreatywności – architektura miała odegrać podstawową rolę w realizacji tego pozytywistycznego i jak go nazwał Norman Davies: „polskiego projektu oświatowego”, poszukując cech charakterystycznych dla tego, co w polskiej przestrzeni pozostawiły minione pokolenia. Styl zakopiański, styl dworkowy czy gotyk nadwiślański były próbami poszukiwania „stylu narodowego”, który po odzyskaniu niepodległości miał nadać naszym wsiom, miasteczkom i miastom nowego wyrazu, opartego na kontynuacji regionalnych i lokalnych tradycji budowlanych. Była to także międzyśrodowiskowa dyskusja wyprzedzająca wielkie projekty społeczno-gospodarcze i polityczne planowane dla Odrodzonej Rzeczpospolitej. Wieś, miasteczko i miasto. W jakiej kondycji znajduje się polska przestrzeń kulturowa dziś? Co pozostało z idei sprzed stu lat i więcej i czy dziś możemy mówić o skutecznej ochronie tej przestrzeni oraz tworzącego ją dziedzictwa architektonicznego i urbanistycznego.

EN

The article addresses the issue of “homeliness” in architecture in the context of efforts made by the Polish intelligentsia: politicians, artists, scientists and economic activists, who during the partitions attempted to maintain the national identity and to save the broadly understood Polish culture and its heritage. The most spectacular manifestation of human creativity – architecture – was to play the fundamental role in realising that positivist and, in the words of Norman Davies: “Polish educational project”, by seeking characteristic features of the legacy left in Polish space by previous generations. The Zakopane style, the manorial style or the Vistula gothic were attempts at finding a “national style” which, after regaining independence, was to give our villages, towns and cities a new expression based on continuing the regional and local construction traditions. It was also an inter-disciplinary discussion preceding great social-economic and political projects planned for Reborn Poland. Villages, towns and cities – what is the condition of Polish cultural space today? What has remained of the ideas from one hundred years ago and more, and can we talk today about the effective protection of that space and the architectonic and urban heritage that exists in it?

18

Dzieje pałacu w Bieganowie (powiat Września) i sposób jego użytkowania na tle przemian historycznych w setną rocznicę budowy

51%

Białkiewicz J. J.

Przestrzeń i Forma

|

2013

|

tom nr 20

423--440

PL

W Polsce jest wiele cennych obiektów zabytkowych, które w dobrym stanie przetrwały I i II wojnę światową oraz transformację ustrojową. Czy współcześnie miałyby one ulec degradacji mimo sprawowanej ochrony konserwatorskiej? Takim przykładem jest zapewne obiekt wpisany do rejestru zabytków, reprezentatywny dla czasów, w których powstał i o wysokiej klasie artystycznej - Pałac w Bieganowie (gmina Kołaczkowo, powiat wrzesiński, województwo wielkopolskie).

EN

In Poland there are a lot of valuable historical buildings, which are in good condition and have survived World War I, World War II and forms of government transformation. Are they contemporarily subject to degradation despite the conservation protection they are under? One such example is probably the palace of Bieganowo (municipality of Kołaczkowo, district of Września, Greater Poland Province), an object entered in the register of monuments, representative of the times in which it was created and is of high artistic class.

19

Problemy praktycznego sprawowania ochrony zabytków na przykładzie działań wojewódzkiego konserwatora zabytków w odniesieniu do pałacu w Bieganowie

51%

Białkiewicz J. J.

Przestrzeń i Forma

|

2014

|

tom nr 21

125--148

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza sposobu sprawowania faktycznej opieki przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków nad pałacem w Bieganowie, wpisanym do rejestru zabytków. Na podstawie dostępnej dokumentacji autorka opisuje obecny bardzo zły stan zachowania zabytku i przedstawia w porządku chronologicznym działania podjęte przez WWKZ, kładąc nacisk na brak efektywnych rozwiązań mających na celu zatrzymanie procesu degradacji substancji zabytkowej pałacu.

EN

The article analyses, on the basis of available documentation, the way of exercising care over the Palace in Bieganowo, registered in the historical monuments record, by the Voivodeship Monument Conservator. The author describes the current, very bad state of preservation of the monument and presents, in chronological order, the actions taken by the Conservator, emphasizing the lack of effective solutions to halt the degradation of the historic Palace.

20

Ludowość utracona? Strategie instytucjonalizacji sztuki ludowej w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem

51%

Muszkowska M.

Artifex Novus

|

2021

|

nr 5

88-103

EN

To what extent does the present image of Polish “highland culture” reflect the traditional art and craftsmanship of Podhale from before its institutionalization? This study offers an analysis of methods of creation of regional and national style, conducted at the School of Wood Industry in Zakopane from 1879 to 1939. Art and craft of students and professors and the educational methods demonstrate various attempts of institutionalization and instrumentalization of folklore. Literature on the subject lacks a thorough analysis of those processes. The object of this study was to trace the (ab)uses of folklore that happened on account of the School. Analyzed were the teaching programmes carried out by headmasters: Franciszek Neužil, Edgar Kováts, Stanisław Barabasz, Karol Stryjeński, and Adam Dobrodzicki. Those methods of education reveal an ambivalence: while officially teaching local folklore and craft, they were in fact a form of artistic interference with the regional culture of Podhale, by “strangers” and for “strangers”. The text was based on postcolonial studies and socio-political history.

PL

W jakim stopniu funkcjonujące dzisiaj wyobrażenie „góralszczyzny” odpowiada tradycyjnej twórczości Podhala sprzed prób jej instytucjonalizacji? Tekst stanowi analizę metod konstruowania stylów regionalnego i narodowego, jakie realizowano w programach zakopiańskiej Szkoły Przemysłu Drzewnego z lat 1879–1939. Ówczesna twórczość rzeźbiarska wykładowców i wychowanków placówki oraz prowadzona w jej zakresie edukacja ukazują różnorodność prób instytucjonalizacji oraz instrumentalizacji ludowości. W literaturze przedmiotu brakuje jednak wyczerpującej analizy tych procesów. Celem tekstu jest prześledzenie (nad)użyć folkloru, do jakich dochodziło w obrębie uczelni. Analizie zostały poddane programy edukacji realizowane przez dyrektorów: Franciszka Neužila, Edgara Kovátsa, Stanisława Barabasza, Karola Stryjeńskiego oraz Adama Dobrodzickiego. Genealogia przywołanych koncepcji kształcenia ujawnia pewną ambiwalencję: nauczające wytwórczości ludowej programy były w rzeczywistości formami artystycznej ingerencji w regionalną kulturę Podhala, tworzonymi w większości przez „obcych” i dla „obcych”. Całość rozważań została zrealizowana z perspektywy studiów postkolonialnych oraz historii społeczno-politycznej.