Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Contemporary Migration as a Repercussion of Economic Globalization and Democratic Processes, with Reference to Serbia and the Balkans

100%

Đelić A. T.

|

nr 3

235-261

EN

The central problem in the present globalization and democratic processes is the constant increase of socio-economic inequalities. This involves modern migrations with overall risks. As a social phenomenon, migration has been presented since ancient times. It occurs in all societies and due to historical, social and cultural differences, the reaction of individuals and communities to migration can be very different. In the contemporary society that emphasizes mobility and information flow, migrations have become an integral part of life and society. Moreover, their scope and patterns become more and more complex. Given the recent increase in irregular migration to Europe, there is growing interest in developing new ways to collect and analyse data on irregular migration. Migration is today more than ever at the centre of global attention. The main goal of internationational organizations in this field is to harness the development potential of migration for individual migrants and societies. The Balkans region has witnessed a sharp increase in the numbers of mixed migration flows arriving in or transiting through its territory, along the so-called Balkan route. My country, i.e. Serbia, is facing a series of political, economic, social and cultural challenges, which this paper examines, explaining why the state still has a high emigration and low immigration potential, as well as to what extent the return to Serbia today is a complex option. In addition to the high numbers, the mixed composition of these flows adds complexity to the task of addressing them effectively and in line with international commitments and standards. This study focuses on the relations between international organizations, migrations and national interests of countries. The author determines that migrations are, to some extent, a challenge for the Balkan region, not only in terms of an increased danger of extremism, but also because of the possible outbreak of regional conflicts.

2

Interesy narodowe Federacji Rosyjskiej w Syrii na tle rosyjskiej interwencji w 2015 roku

100%

Skuczyński M.

|

2016

|

nr 9

91-104

PL

On September 2015 Russian Federation began intervention in Syria acting on behalf of Bassâr al-’Assad against Islamic State and other rebels who are fighting against Syria Arab Republic. This decision had been influenced by Russia’s objective reasons as well by particular interests of its administration. The main aim o f this article is to analyze national interests regarding Russian Federation’s intervention in Syria which are defined by author as: survival o f the state, political autonomy, economic prosperity and sense o f self-esteem o f state-society complex. The author also discusses particular interests o f Russian administration which he considers as being in accordance with national interests. Threads mentioned in the article consists of: historic relations between states, economic interests, an impact o f the intervention on Russian internal and foreign policy, the seaport in Tartüs and Russian citizens in Syria.

3

The role of the Ukrainian diaspora in preserving the cultural identity and individuality of the Ukrainian nation during the 1960s and 1970s

84%

Kindrachuk N.

|

tom 1(37)

26-40

EN

The article found that the Ukrainian diaspora was an integral component of Ukrainian ethnic integrity. Numerous public, cultural and educational institutions created by emigrants in their places of residence stood guard over Ukrainian national interests and, despite all obstacles, conducted fruitful cooperation with Ukrainians in the Motherland. In order to preserve and develop the Ukrainian language, representatives of the diaspora paid great attention to the release of the Ukrainian printed word into the world. Due to total censorship in the Ukrainian SSR, Ukrainians abroad contributed to the publication abroad of many Ukrainian works that were banned in Ukraine. By means of international tourism, international student exchange, and world radio broadcasting, contacts between Ukrainian and foreign youth were gradually established, and the spheres of communication expanded. The main task of the Ukrainian diaspora was to preserve the ethnic and cultural identities of the Ukrainian nation, and consolidate the scattered emigration forces for the sole purpose of preparing a political and professional basis for the acquisition of an independent, cathedral Ukrainian state.

4

Działania hybrydowe na Morzu Bałtyckim. Zarys problemu dla bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej

67%

Keplin J.

|

nr 2(8)

54-68

PL

W niniejszym artykule podjęto się próby przedstawienia możliwych scenariuszy na Morzu Bałtyckim jako efektu działań hybrydowych. Współcześnie prezentowane w literaturze przedmiotu przykłady działania Federacji Rosyjskiej, szczególnie w aspekcie aneksji Krymu utrwalają przekonanie o skuteczności takich działań. Najczęściej przedstawia się, że są to działania skryte, wieloznaczne, a przez to powodujące trudność interpretacji co do czynu agresora. Dlatego rządy państw stoją przed wyzwaniem zachowania dotychczasowego status quo i wspólnie starają się wypracować skuteczne narzędzia do przeciwdziałania takim zagrożeniom. Podkreślenia wymaga, iż determinacja państw w osiąganiu swoich celów narodowych powoduje, że wykorzystują one narzędzia z obszarów politycznych, ekonomicznych i informacyjnych jako tańszą alternatywę dla instrumentów militarnych. Ponadto należy podkreślić, że w aspekcie Morza Bałtyckiego nadmierna eksploatacja zasobów ożywionych i nieożywionych powoduje jego ciągłą degradację. Dlatego w celu utrzymania ładu międzynarodowego na tym akwenie państwa i organizacje międzynarodowe wydają różnego rodzaju przepisy prawa i regulacje, które mają zabezpieczyć ich interesy oraz zapobiegać dalszej degradacji środowiska naturalnego. Z uwagi na ich niedoskonałość podlegają one ciągłej weryfikacji i aktualizacji, a w skrajnym przypadku mogą stanowić przedmiot sporu międzynarodowego.

EN

The aim of this article is to present possible scenarios in the Baltic Sea as a result of hybrid activities. Present in the literature on the subject, hybrid threats of the Russian Federation, especially in terms of the annexation of Crimea, are considered to be effective tools to achieve strategic goals. Most of these threats are presented as ambiguous, thus causing difficulties in interpretation as to the act of violence and agresion. Therefore, in the present, for governments, the challenge is to maintain the status quo and to develop effective tools to counteract such threats. It needs to be emphasized that the determination of states in achieving their national goals causes them to use tools from the political, economic and information fields as a cheaper alternative to military instruments. In addition, it should be underlined that in the Baltic Sea, excessive exploitation of living and nonliving resources causes its continuous degradation. Therefore, to keep international order in the Baltic Sea, states and international organizations introduce different types of laws and regulations to protect their interests and prevent further degradation of the natural environment. Due to their imperfection, they are subject to constant verification and updating, and in specific situations can be cases of an international dispute.

5

Interesy narodowe w genezie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali

67%

Madeja A.

|

2018

|

tom 66

|

nr 2: Historia

161-184

EN

The creation of the European Coal and Steel Community (ECSC) was an unprecedented event. The recognition of the specific features of the new structure requires an analysis of the premises that led to its creation. Particularly noteworthy are the motives behind the decisions of the six original signatory states to the Treaty. The post-war condition of Europe was determined by three factors: a very difficult economic and demographic situation the political and military domination of the United States and threat posed by the Soviet Union. As a result, West European states could not disregard American expectations, which was one of the fundamental conditions for the policy of their governments. This article presents the perspectives of each of the six countries participating in the negotiations of the Treaty. For France, the Schuman Plan was a tool for the implementation of post-war priorities, especially for securing the country against another German aggression. By contrast, the Germans saw in the ECSC project an opportunity to return to the group of full-fledged members of the international community and regain independence in the field of economic policy. The same was true of Italy, which, however, expected support for its economy. The Benelux countries were afraid of the domination of the “big states”, but they were fully aware that there was no alternative to the participation in the Plan. It should be noted that there were very serious discrepancies in the economic interests of the six countries. This problem was solved through the introduction of numerous concessions to the Treaty, providing countries with a derogation from general rules. This made the Schuman Plan and the ECSC a primarily political venture, under which the governments saw the possibility of pursuing their national interests using a new measure – a supranational principle and an organization based on it, called the Community.

PL

Powołanie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWS) było wydarzeniem bez precedensu. Dostrzeżenie szczególnych cech nowej struktury wymaga analizy przesłanek, jakie doprowadziły do jej powstania. Na uwagę zasługują tu zwłaszcza motywy kryjące się za decyzjami sześciu pierwotnych sygnatariuszy Traktatu. Powojenną sytuację Europy określiły trzy czynniki: bardzo trudna sytuacja ekonomiczna i demograficzna, polityczno-militarna dominacja Stanów Zjednoczonych oraz zagrożenie ze strony Związku Radzieckiego. W efekcie państwa zachodnioeuropejskie nie mogły nie uwzględniać oczekiwań amerykańskich, co stanowiło jedno z zasadniczych uwarunkowań dla polityki ich rządów. W pracy przedstawione zostały punkty widzenia każdego z sześciu państw uczestniczących w negocjacjach nad Traktatem. Dla Francji Plan Schumana był narzędziem realizacji powojennych priorytetów, szczególnie zaś zabezpieczenia się przed kolejną niemiecką agresją. Niemcy z kolei upatrywały w projekcie EWWS szansy na powrót do grona pełnoprawnych członków wspólnoty międzynarodowej oraz odzyskanie samodzielności w zakresie polityki ekonomicznej. Podobnie rzecz się miała z Włochami, które oczekiwały jednak wsparcia dla swojej gospodarki. Państwa Beneluksu obawiały się dominacji „wielkich”, lecz miały pełną świadomość, iż dla udziału w Planie nie ma alternatywy. Stwierdzić należy istnienie bardzo poważnych rozbieżności w płaszczyźnie interesów ekonomicznych sześciu państw. Problem ten rozwiązany został poprzez wprowadzenie do Traktatu rozlicznych koncesji zapewniających państwom odstępstwo od ogólnych reguł. Czyniło to z Planu Schumana i EWWS przedsięwzięcie przede wszystkim polityczne, w ramach którego rządy dostrzegły możliwość realizacji interesów swych państw przy zastosowaniu nowego środka, jakim była zasada ponadnarodowa i oparta na niej organizacja, zwana Wspólnotą.

6

Bezpieczeństwo ekologiczne – ważny czy żywotny interes narodowy? (perspektywa całościowa)

67%

Ciszek M.

|

nr 2

13-26

EN

Today, ecological safety is considered as one of the most important elements of non-military type of security. In the aspect of national security, human environment protection is also taken into consideration in the context of national interests. This approach certainly adds importance to the issue of environmental protection. The analysis of basic literature and strategic documents in the scope of national security conducted within the frameworks of this publication showed that environmental protection is treated there as an important interest, surpassing even other important aspects of security, still, it is not a vital national interest which is of the highest importance. On one hand, one can state that the need of environmental protection has been positively appreciated; on the other hand, accepting this hierarchy of national interests may not be satisfactory to some of the authors. It is in contradiction with the settlements of science, and, especially, natural sciences which confirmed a long time ago that the survival of all organisms, including humans, is dependent on a (good) state of the natural environment. Therefore, the question concerning ecological security and the connected environmental protection postulate arises: is it an important or vital national interest? The attempt of answering this (title) question constitutes the research problem of the publication. Its subject is ecological safety from the perspective of sciences of (national) security, humanities and, to some extent, natural sciences – more precisely, biology and, especially, its integral part – ecology. The objective of the publication is showing the issues of ecological security in the aspect of national interests – from the broader and comprehensive perspective. The author of this publication supposes that realization of vital interests is connected with a positive state of the natural environment which determines ecological security and all life processes of the planet. Therefore, referring to the foundations of biology and ecology seems to be unavoidable as all the environmental issues are inseparably connected to these sciences. On this basis, one may assume that ecological security is of greater significance than important interests, inferior to the vital ones. Thus the possibility of recognizing ecological security (natural environment protection) as vital national interest.

PL

Bezpieczeństwo ekologiczne uznawane jest współcześnie za jeden z najważniejszych elementów niemilitarnej odmiany bezpieczeństwa. W aspekcie bezpieczeństwa narodowego ochrona środowiska przyrodniczego człowieka ujmowana jest również w kontekście interesów narodowych. Ujęcie takie z pewnością dowartościowuje problematykę ochrony środowiska. Analiza podstawowej literatury oraz dokumentów strategicznych z zakresu bezpieczeństwa narodowego dokonana w niniejszej publikacji uświadamia, że ochrona środowiska ujmowana jest w nich jako interes ważny, przewyższający nawet inne istotne aspekty bezpieczeństwa, ale jednak nie żywotny interes narodowy, który ma rangę najwyższą. Z jednej strony można stwierdzić, że potrzeba ochrony środowiska została pozytywnie dowartościowana, ale z drugiej strony przyjęcie takiej hierarchii interesów narodowych może też niektórych autorów nie zadowolić. Przeczy ona bowiem ustaleniom nauki, zwłaszcza nauk przyrodniczych, które już dawno temu potwierdziły, że przetrwanie wszelkich organizmów, w tym i ludzkich, uzależnione jest (od dobrego stanu) środowiska przyrodniczego. Zatem pojawia się tutaj pytanie o bezpieczeństwo ekologiczne i związany z nim postulat ochrony środowiska, czy stanowi on (ono) w istocie ważny czy może żywotny interes narodowy? Próba odpowiedzi na to (tytułowe) pytanie, stanowić będzie problematykę badawczą rozpatrywaną w niniejszej publikacji. Jej przedmiotem zaś będzie bezpieczeństwo ekologiczne ujmowane w aspekcie nauk o bezpieczeństwie (narodowym), nauk humanistycznych oraz do pewnego stopnia nauk przyrodniczych, a dokładniej biologii, zwłaszcza zaś stanowiącej jej integralną część – ekologii. Celem publikacji jest ukazanie problematyki bezpieczeństwa ekologicznego w aspekcie interesów narodowych – z perspektywy szerszej i całościowej. Autor niniejszego tekstu przypuszcza, że realizacja interesów żywotnych powiązana jest z pozytywnym stanem środowiska przyrodniczego, które warunkuje bezpieczeństwo ekologiczne, jak i wszelkie procesy życiowe przebiegające na naszej planecie. Nawiązanie zatem do podstaw biologii i ekologii wydaje się być nieuniknione, ponieważ wszelka problematyka środowiskowa jest z naukami tymi nierozerwalnie związana. Na tej podstawie można przyjąć założenie, że bezpieczeństwo ekologiczne przekracza wagę interesów ważnych, ustępujących tym żywotnym. Istnieje zatem możliwość uznania bezpieczeństwa ekologicznego (ochrony środowiska przyrodniczego) za żywotny interes narodowy.

7

Implikacje stosunków polsko-amerykańskich dla polityki zagranicznej Polski

59%

Zięba R.

|

nr 2

7-20

EN

Close Polish-American relations have an impact on shaping the objectives of Poland’s foreign policy, as well as the choice of methods and measures used in this policy. Polish relations with the United States boil down mainly to security issues. The 1990s witnessed the visible primacy of political and diplomatic measures, and Poland gradually applied a bandwagoning strategy in relations with the United States. Over time, this strategy has led to the identification of our national interests with the interests of the United States. This prompted Poland to unconditionally support the US military intervention in Iraq,and to participate in the war in Afghanistan. More and more clearly, Poland began to present – based on a realistic paradigm – an understanding of security and a preference for military resources and instruments, whether its own, the coalition’s (NATO) or the US’s. Polish-American relations have a major impact also on the position and international roles of Poland, with the role as a US satellite standing out.

PL

Bliskie stosunki polsko-amerykańskie mają wpływ na określanie celów polskiej polityki zagranicznej, a także na dobór środków i metod tej polityki. Stosunki Polski z USA sprowadzają się głównie do kwestii bezpieczeństwa. W latach 90. widoczny był prymat środków polityczno-dyplomatycznych a Polska stopniowo stosowała strategię bandwagoning w stosunkach z USA. Z biegiem czasu ta strategia prowadziła do utożsamiania naszych interesów narodowych z interesami Stanów Zjednoczonych. To skłoniło Polskę do bezwarunkowego wsparcia interwencji wojskowej USA w Iraku oraz do udziału w wojnie w Afganistanie. Coraz wyraźniej, Polska zaczęła reprezentować oparte na realistycznym paradygmacie rozumienie bezpieczeństwa i preferowanie zasobów i instrumentów wojskowych, własnych, koalicyjnych (natowskich) i amerykańskich. Stosunki polsko-amerykańskie mają zasadniczy wpływ także na pozycję i role międzynarodowe Polski, wśród których wyróżnia się rola satelity USA.

8

The dream that never dies: the ideals and realities of cosmopolitanism in science, 1870–1940

59%

Fox R.

|

tom 16

29–47

EN

In the half-century before the Great War, collaborative international ventures in science became increasingly common. The trend, manifested in scientific congresses and attempts to establish agreement on physical units and systems of nomenclature, had important consequences. One was the fear of information overload. How were scientists to keep abreast of the growing volume of books, journals, and reports? How were they to do so in an era without a common language? Responses to these challenges helped to foster new departures in cataloguing, bibliography, and an interest in Esperanto and other constructed languages. By 1914, the responses had also become involved in wider movements that promoted communication as a force for peace. The Great War dealt a severe blow to these cosmopolitan ideals, and the post-war reordering of international science did little to resurrect them. A “national turn” during the 1920s assumed a darker form in the 1930s, as totalitarian regimes in the Soviet Union, Italy, Germany, and Spain associated science ever more closely with national interests. Although the Second World War further undermined the ideal of internationalism in science, the vision of science as part of a world culture open to all soon resurfaced, notably in UNESCO. As an aspiration, it remains with us today, in ventures for universal access to information made possible by digitization and the World Wide Web). The challenge in the twenty-first century is how best to turn aspiration into reality.

PL

Pół wieku przed pierwszą wojną światową coraz powszechniej zaczęły się pojawiać wspólne przedsięwzięcia naukowe. Ta tendencja, przejawiająca się w organizowaniu kongresów naukowych oraz próbach osiągnięcia porozumienia w sprawie jednostek fizycznych i systemów nomenklatury naukowej, miała istotne konsekwencje. Jedną z nich był lęk przed przeładowaniem informacji. Jak naukowcy mieli być na bieżąco z coraz większą liczbą książek, czasopism i raportów? Jak mieli temu podołać nie korzystając ze wspólnego języka? Odpowiedzi na te wyzwania pomogły pobudzić nowe kierunki w katalogowaniu, tworzeniu bibliografii oraz zainteresowaniu Esperanto i innymi językami konstruowanymi. Do roku 1914, odpowiedzi te wiązały się także z szerszymi ruchami społecznymi, które promowały komunikację międzynarodową jako narzędzie do utrwalania pokoju. Pierwsza wojna światowa zadała poważny cios tym kosmopolitycznym ideałom, a powojenne przekształcenie porządku międzynarodowej nauki niewiele zrobiło, by je odtworzyć. Zwrot w stronę nacjonalizmu w latach 20. XX wieku przybrał bardziej mroczną formę w latach 30. XX wieku, ponieważ totalitarne reżimy w Związku Radzieckim, Włoszech, Niemczech i Hiszpanii wiązały się coraz ściślej z narodowymi interesami. Choć druga wojna światowa jeszcze bardziej podważyła ideał internacjonalizmu w nauce, wkrótce wskrzeszono, szczególnie w UNESCO, wizję nauki jako elementu światowej kultury otwartej dla wszystkich. Do tego ideału aspirujemy również i dziś, dążąc do powszechnego dostępu do informacji za pomocą digitalizacji i siec WWW. Wyzwaniem w XXI wieku jest jak najlepiej przekształcić tę aspirację w rzeczywistość.

9

Marzenie, które nigdy nie umiera: ideały i realia kosmopolityzmu w nauce w latach 1870–1940

59%

Fox R.

|

tom 16

49–68

PL

Pół wieku przed pierwszą wojną światową coraz powszechniej zaczęły się pojawiać wspólne przedsięwzięcia naukowe. Ta tendencja, przejawiająca się w organizowaniu kongresów naukowych oraz próbach osiągnięcia porozumienia w sprawie jednostek fizycznych i systemów nomenklatury naukowej, miała istotne konsekwencje. Jedną z nich był lęk przed przeładowaniem informacji. Jak naukowcy mieli być na bieżąco z coraz większą liczbą książek, czasopism i raportów? Jak mieli temu podołać nie korzystając ze wspólnego języka? Odpowiedzi na te wyzwania pomogły pobudzić nowe kierunki w katalogowaniu, tworzeniu bibliografii oraz zainteresowaniu Esperanto i innymi językami konstruowanymi. Do roku 1914, odpowiedzi te wiązały się także z szerszymi ruchami społecznymi, które promowały komunikację międzynarodową jako narzędzie do utrwalania pokoju. Pierwsza wojna światowa zadała poważny cios tym kosmopolitycznym ideałom, a powojenne przekształcenie porządku międzynarodowej nauki niewiele zrobiło, by je odtworzyć. Zwrot w stronę nacjonalizmu w latach 20. XX wieku przybrał bardziej mroczną formę w latach 30. XX wieku, ponieważ totalitarne reżimy w Związku Radzieckim, Włoszech, Niemczech i Hiszpanii wiązały się coraz ściślej z narodowymi interesami. Choć druga wojna światowa jeszcze bardziej podważyła ideał internacjonalizmu w nauce, wkrótce wskrzeszono, szczególnie w UNESCO, wizję nauki jako elementu światowej kultury otwartej dla wszystkich. Do tego ideału aspirujemy również i dziś, dążąc do powszechnego dostępu do informacji za pomocą digitalizacji i sieci WWW. Wyzwaniem w XXI wieku jest jak najlepiej przekształcić tę aspirację w rzeczywistość.

EN

In the half-century before the Great War, collaborative international ventures in science became increasingly common. The trend, manifested in scientific congresses and attempts to establish agreement on physical units and systems of nomenclature, had important consequences. One was the fear of information overload. How were scientists to keep abreast of the growing volume of books, journals, and reports? How were they to do so in an era without a common language? Responses to these challenges helped to foster new departures in cataloguing, bibliography, and an interest in Esperanto and other constructed languages. By 1914, the responses had also become involved in wider movements that promoted communication as a force for peace. The Great War dealt a severe blow to these cosmopolitan ideals, and the post-war reordering of international science did little to resurrect them. A “national turn” during the 1920s assumed a darker form in the 1930s, as totalitarian regimes in the Soviet Union, Italy, Germany, and Spain associated science ever more closely with national interests. Although the Second World War further undermined the ideal of internationalism in science, the vision of science as part of a world culture open to all soon resurfaced, notably in UNESCO. As an aspiration, it remains with us today, in ventures for universal access to information made possible by digitization and the World Wide Web). The challenge in the twenty-first century is how best to turn aspiration into reality.

10

Polska w sieci Echelon

59%

Nowak Z.

|

tom Vol. 4 (2)

115--137

PL

Aktualne dążenia społeczności światowych, państw, koncernów do uzyskiwania jak najszerszej gamy informacji nie byłyby niczym dziwnym, gdyby działania te nie pozostawały poza obowiązującymi regulacjami prawnymi. Informacja to siła. Przyjmuje się tu każdą wygodną dla odbiorców argumentację. Może to być wszechobecne zagrożenie terrorystyczne, mogą to być przestępstwa korupcyjne, ale najczęściej cel ekonomiczny, szpiegostwo przemysłowe. Działania takie godzą w przepisy prawa międzynarodowego czy krajowego, a mimo to organy państwowe udają, że nie wiedzą i nie uczestniczą w procesie inwigilacji własnych społeczeństw. Czy zwykły obywatel, który nie ma nic wspólnego z terroryzmem czy kontraktami na dostawy sprzętu wojskowego, może mieć dziś zagwarantowane jakiekolwiek prawa, prawo do prywatności, jakiejkolwiek tajemnicy korespondencji? Do kogo ma się zwrócić, jeżeli będzie podejrzewał, że zostały naruszone jego swobody konstytucyjne? Przedmiotem artykułu jest działalność budzącej kontrowersje globalnej sieci inwigilacji komunikacji Echelon, widziana z punktu widzenia polskich regulacji prawnych.

EN

The overarching aim of this article is to present the legal framework for the potential use of the Echelon system in the Republic of Poland. Echelon, known as worldwide surveillance program, was created by the American and British specialist in the late 1960s to observe and monitor military and diplomatic communications of the former Soviet Union and the Eastern Block. Nowadays, the role of Echelon seems to be completely different, as recently revealed by e.g. European Parliament. It’s the tool evolved into „a global system for the interception of private and commercial communications” (mass surveillance and industrial espionage). Numerous press reports as well as 2013 Snowden accusations suggest Poland plays quite an effective role as the part of the European Echelon Network. The question this article answers is whether our national presence and involvement in gaining information is based on the legal, constitutional grounds or whether, like some other nations, Polish authorities become indifferent to any kind of legal obstacles when need an information for their purposes.