One of the most advanced forms of historical thinking is metahistorical dialogue. Especially when it is the result of a meeting of two eminent minds and practising historians at the same time, in this case, Tony Judt and Timothy Snyder, and the subject of the exchange of ideas becomes the twentieth century or, more precisely, attempts at its cognitive conceptualisation in the milieu of European intellectuals. Above all, conceptualisation through interpretation, that is, making sense of it, also of one’s own involvement/entanglement in history. The article is a story about the entanglement of history, the dilemmas of intellectuals, and the social responsibility of the historian, developed based on commentaries on Judt’s and Snyder’s Thinking the Twentieth Century.
PL
Jedną z najbardziej zaawansowanych form myślenia historycznego stanowi dialog metahistoryczny. Zwłaszcza wtedy, gdy jest on owocem spotkania dwóch wybitnych umysłów i historyków praktyków zarazem, w tym wypadku Tony’ego Judta i Timothy’ego Snydera, a przedmiotem wymiany myśli staje się wiek XX, a ściślej próby jego poznawczej konceptualizacji w środowisku europejskich intelektualistów. Konceptualizacji poprzez interpretację przede wszystkim, czyli nadawanie sensu. Także własnemu zaangażowaniu/uwikłaniu w historię. Artykuł jest opowieścią o splątanej historii, dylematach intelektualistów i społecznej odpowiedzialności historyka, rozwijaną na kanwie komentarzy do Rozważań o wieku XX Judta i Snydera.
In this paper I present the book of Jan Pomorski Homometahistoricus. Studium sześciu kultur poznających (Lublin 2019). My main goal concerns the reconstruction of basic ideas and presuppositions of the Author and the relations between the concepts which he proposes. I also indicate the questions that are inspired by the thought analyzed, as well as the importance of the fields of problems which them open.
PL
W niniejszym tekście przedstawiam książkę Jana Pomorskiego Homo metahistoricus. Studium sześciu kultur poznających (Lublin 2019). Głównym zamierzeniem jest rekonstrukcja podstawowych idei i założeń autora oraz relacji pomiędzy proponowanymi przez niego pojęciami. Wskazuję również na pytania, do których postawienia inspiruje analizowane myślenie oraz na wagę pól problemowych, które one otwierają.