Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Znaczenie pieśni religijnej w liturgii Kościoła katolickiego

100%

Stachyra M.

|

tom 17

227-236

EN

The purpose of the article – in which its author raises a subject of the meaning Catholic Church liturgy’s religious song – is to introduce the genesis and development of religious song concept in Catholic Church, with special consideration of ecclesial legislation that are currently in force in that field. The most important church documents and – as past as present – all popes teaching, which are analyzed in the article, express a concern for liturgy music, which aim is – by its beauty – to connect people to God and be an integral part of the liturgy. At the same time, it is noticeable that folk songs, that were enjoined to perform rather beyond Holy Mass in the past, are in continued development now. Nowadays, folk songs pose a common norm and immanent part of every Holy Mass. The article raises also the problems with terminology and performing the religious songs during the liturgical services, and finally, the manners of improvement of this current, far from ideal situation.

PL

Celem artykułu - w którym jego autor podejmuje temat znaczenia pieśni religijnej w liturgii Kościoła katolickiego - jest przedstawienie genezy i rozwoju koncepcji pieśni religijnej w Kościele katolickim, ze szczególnym uwzględnieniem obowiązującego w tym zakresie prawodawstwa kościelnego. Analizowane w artykule najważniejsze dokumenty kościelne oraz - tak dawne, jak i obecne - nauczanie wszystkich papieży wyrażają troskę o muzykę liturgiczną, której celem jest - poprzez swoje piękno - łączenie ludzi z Bogiem i bycie integralną częścią liturgii. Jednocześnie zauważa się, że pieśni ludowe, które w przeszłości były nakazane do wykonywania raczej poza Mszą Świętą, obecnie przeżywają ciągły rozwój. Obecnie pieśni ludowe stanowią powszechną normę i immanentną część każdej Mszy Świętej. Artykuł porusza również problemy związane z terminologią i wykonywaniem pieśni religijnych podczas nabożeństw liturgicznych, a także sposoby poprawy tej obecnej, dalekiej od ideału sytuacji.

2

Wskazania dla artystów w przesłaniu św. Jana Pawła II

100%

Marcinkowska B.

Tarnowskie Studia Teologiczne

|

2014

|

tom 33

|

nr 2

EN

Through music people can fully express their feelings and emotions, even the ones of religious nature. Therefore, music is an inseparable part of the liturgy in the Christian Church. The music used during religious ceremonies is aimed at praising God and blessing the faithful. This goal will be accomplished only when the rules referring to sacred music are followed. These rules are found in the documents formed by the Church legislation. The Letter to Artists by St. John Paul II plays the vital role among the regulations. It can be treated as a kind of invitation sent to all people of art, so music as well, to join in the dialogue with the Church. The following article presents the tasks given authors and performers of worship music by the Church, in the context of the message conveyed in the Letter to Artists. Pope writes about their responsibility. At the same time he expresses a wish as far as the beauty they create is concerned. Namely, he wants that beauty to evoke admiration among the next generations.

3

Muzyka w kontekście myśli teologicznej św. Tomasza z Akwinu

100%

Bramorski J.

|

2010

|

nr 27

91-110

PL

W szerokiej problematyce, którą podejmował w swych dziełach św. Tomasz z Akwinu odnaleźć można także odniesienia do muzyki, chociaż zagadnienie to nie zostało przez niego opracowane w sposób całościowy. Tomaszową koncepcję muzyki należy rozpatrywać w kontekście jego myśli teologicznej i estetycznej. Dlatego konieczne jest ukazanie najpierw koncepcji piękna, które Akwinata pojmuje jako drogę do spotkania z Bogiem. Na tle jego teorii estetyki, muzyka jawi się jako element cnoty religijności, który realizuje się w liturgii. Wyrazem tego są skomponowane przez św. Tomasza hymny ku czci Najświętszego Sakramentu, które do dnia dzisiejszego obecne są w praktyce liturgicznej Kościoła.

XX

St. Thomas Aquinas integrated into Christian thought the rigours of Aristotle’s philosophy. His aesthetics, although connected with his theology and ethics, has not always received sufficient attention. Certain passages of his Summa Theologiae are devoted to beauty. Aquinas defines beauty in Aristotelian terms as that which pleases solely in the contemplation of it and recognizes three prerequisites of beauty: perfection, appropriate proportion and clarity. His basic ideas, drawn from the classical world, are modified in the light of Christian theology and developments in metaphysics and optics during 13th century. Music is touched upon in his writings. He looks at the concrete applications of the conception of transcendental beauty in his theory of music. Author considers Thomas’s idea of music in the following ways: beauty as a way of meeting God; church music as a religious virtue; liturgical music; St. Thomas as a “cantor of the Eucharistic Christ”. Thomas considers objective value and goodness of music, addressing its physical nature and metaphysical properties, such as in the hymns of the office of Corpus Christi attributed to Thomas’s faith and theological wisdom.

4

Dzieło Jehana Titelouze’a i jego znaczenie w krystalizacji stylu organowego

80%

Pawlisz K. , Karcz B. , Tyrała R. , Zając A. , Delimat W. , Janicki J. J. , Malik J. , Sterczewska L. , UPJPII i. , Pasek W. , Karcz B. , Malik J. , Sterczewska L. , UPJPII i. , Pasek W.

|

tom 11

EN

The organ work of Jehan Titelouze has considerable meaning in developement of organ music in France. His two books: Hymnes de l’Eglise pour toucher sur l’orgue, avec les fugues et recherches sur leur plain-chant (1623) and Le Magnificat, ou cantique de la Vierge pour toucher sur l’orgue, suivant les huit tons de l’Eglise (1626) are a great testimony of french organ music at the beginnig of XVIIth century. Titelouze is considered both a traditionalist and an innovator. His organ style is firmly rooted in the structures and the compositional techniques of the renaissance polyphony. The significant inspiration for Titelouze was a new invented type of organ. Composer in a conscious way used its technical and sound possibilities for create new stuctures with diligent counterpoint, organ ornamentation and the linear stucture.

PL

The organ work of Jehan Titelouze has considerable meaning in developement of organ music in France. His two books: Hymnes de l’Eglise pour toucher sur l’orgue, avec les fugues et recherches sur leur plain-chant (1623) and Le Magnificat, ou cantique de la Vierge pour toucher sur l’orgue, suivant les huit tons de l’Eglise (1626) are a great testimony of french organ music at the beginnig of XVIIth century. Titelouze is considered both a traditionalist and an innovator. His organ style is firmly rooted in the structures and the compositional techniques of the renaissance polyphony. The significant inspiration for Titelouze was a new invented type of organ. Composer in a conscious way used its technical and sound possibilities for create new stuctures with diligent counterpoint, organ ornamentation and the linear stucture.

5

Great musical forms dedicated to Saint Martin of Tours. Outline of the issues

80%

Towarek P.

|

nr 1

189-217

PL

Prezentowany artykuł stanowi przegląd wielkich form muzycznych poświęconych św. Marcinowi z Tours. Są to przede wszystkim kompozycje liturgiczne związane z czcią wobec świętego, jaka ukształtowała się w Kościele na przestrzeni wieków. Do tej grupy należą jednogłosowe części proprium Missae (wersety Alleluja, sekwencje), wielogłosowe motety liturgiczne okresu średniowiecza (Brassart, Roullet, Fresneau), a także utwory pozaliturgiczne (de Grudencz, de Machaut). Kompozycje te ukazują dokonujący się w tym czasie niezmiernie ważny na gruncie kultu liturgicznego i pobożności ludowej proces przemiany wizerunku św. Marcina od wyznawcy, biskupa i mnicha do szlachetnego rycerza i żołnierza Chrystusa (miles Christi). Dowody liturgicznej czci wobec św. Marcina można znaleźć w dwóch mszach (ordinarium Missae) z okresu średniowiecza (d’Amaerval, Obrecht), motetach renesansu i baroku (di Lasso, Palestrina, de Monte, Handl, Marenzio, Anerio, Mielczewski), mszach romantyzmu (Stahl, Kircher, Bottazzo) oraz XX i XXI wieku (Miškinis, Pitzl, Nowak, Halter), a także utworach oratoryjno-kantatowych (Kocsár, Schlenker) i hymnach (Augustinas, Monks, Łukaszewski). Przedstawiona w niniejszym artykule refleksja teologiczna mieści się w obszarze hagiologii aspektowej, czyli takiej, która skupia specjalistów z różnych dyscyplin nad wspólnym tematem badawczym, tj. „święci, świętość”, dążąc do innowacyjności.

EN

This article gives an overview of the great musical forms dedicated to St Martin of Tours. These are primarily liturgical compositions, connected with the reverence for the person of the saint which has been formed in the Church over the centuries. This group includes single-voice parts of the proprium Missae (Alleluia verses, sequences), multi-voice liturgical motets of the medieval period (Brassart, Roullet, Fresneau), as well as extra-liturgical works (de Grudencz, de Machaut). These compositions show the process of transformation of the image of St Martin, which was taking place at the time and was extremely important in terms of liturgical worship and popular piety: from a follower, bishop and monk, to a noble knight and soldier of Christ (miles Christi). Evidence of liturgical reverence towards St Martin can be found in the two masses (ordinarium Missae) of the medieval period (d’Amaerval, Obrecht), the motets of the Renaissance and Baroque (di Lasso, Palestrina, de Monte, Handl, Marenzio, Anerio, Mielczewski), the masses of the Romanticism (Stahl, Kircher, Bottazzo) and the 20th and 21st centuries (Miškinis, Pitzl, Nowak, Halter), as well as oratorio and cantata works (Kocsár, Schlenker) and hymns (Augustinas, Monks, Łukaszewski). The theological reflection presented in this article falls within in the field of aspectual hagiology, i.e. one that brings together specialists from various disciplines on a common research subject, i.e. ‘saints, holiness’, aiming at innovation.

6

"Communiones" mszalne dawniej i dziś

80%

Towarek P.

|

2020

|

tom 21

131-153

EN

This article presents an outline of the history of shaping communio chants (one of the Proprium Missae chants for Communion): from Christian antiquity (Cyril of Jerusalem, John Chrysostom, Apostolic Constitutions), through the Middle Ages (Ordo Romanus Primus), the post-Tridentine period (Communiones totius anni by Mikołaj Zieleński), to the reform of the Second Vatican Council, to which we owe the collection of antiphonae ad communionem (Graduale romanum, Graduale Simplex, Missale romanum, Ordo Cantus Missae) in liturgical books, and indirectly also contemporary chants and songs intended for the communionprocession.

PL

Artykuł niniejszy ukazuje zarys dziejów kształtowania się śpiewu communio (jeden ze śpiewów Proprium Missae przeznaczony na Komunię): od starożytności chrześcijańskiej (Cyryl Jerozolimski, Jan Chryzostom, Konstytucje Apostolskie), poprzez epokę średniowiecza (Ordo Romanus Primus), okres potrydencki (Communiones totius anni Mikołaja Zieleńskiego), aż po reformę Soboru Watykańskiego II, której zawdzięczamy kolekcję znajdujących się w księgach liturgicznych antiphonae ad communionem (Graduale romanum, Graduale Simplex, Missale romanum, Ordo Cantus Missae), a pośrednio również współczesnych śpiewów i pieśni, przeznaczonych na procesję komunijną.

7

Graduał Jana Olbrachta z Archiwum Katedry Wawelskiej. Opis zewnętrzy

80%

POPOWSKA M.

|

nr 13

157–181

PL

Badania chorału gregoriańskiego w Polsce są potrzebne dla ustalenia genezy, specyfiki i odrębności polskiej kultury muzycznej, która wyrosła na fundamencie twórczości europejskiej. Śledzenie rozwoju chorału w Polsce jest również interesujące ze względu na jego wpływ na inne formy muzyki religijnej, które rozwijają się u nas już od XIV wieku. Poza tym badania te mają jeszcze inny ważny aspekt, mianowicie chodzi o uzupełnienie ogólnego piśmiennictwa muzykologicznego informacjami zawartymi w polskich źródłach średniowiecznych. Zachodnioeuropejskie publikacje przedstawiają bowiem naszą kulturę mediewistyczną czasem jednostronnie, nie uwzględniając rezultatów dociekań polskich muzykologów w tym zakresie. Analizy źródłoznawcze polskich śre- dniowiecznych rękopisów liturgicznych szczególne znaczenie posiadają dziś, ponieważ zachował się w Polsce jedynie mały procent dawnego ich zasobu. Świadczą o tym niezaprzeczalnie informacje zawarte w dawnych inwentarzach bibliotecznych i aktach wizytacji biskupich. Przedmiotem niniejszego artykułu jest opis zewnętrzny trzytomowego Graduału Jana Olbrachta. W rozwiązaniu niniejszej problematyki wykorzystałam heurystykę, typową metodę stosowaną w pierwszym etapie badań źródłoznawczych. W artykule obejmuje ona najpierw omówienie literatury przedmiotu. Dalej przedstawiam opis zewnętrzy kodeksu, na który składają się okoliczności i czas powstania graduału, format biblioteczny, opis opraw wszystkich trzech tomów, materiał pisarski, struktura we- wnętrzna bloków poszczególnych ksiąg oraz ich ubytki, foliacja, dopisy i palimpsest, a także stan zachowania. Ostatnią część artykułu stanowi analiza paleograficzna, w której poruszam następujące kwestie: obraz graficzny karty, pismo literackie i muzyczne oraz zdobnictwo.

EN

Research on Gregorian chant in Poland is necessary to establish the origin, specifity and the uniqueness of the Polish musical culture which grew on the foundation of the European artistic creation. Tracing the development of the Gregorian chant in Poland is also of great interest on account of its impact on other forms of sacred music which develop in our country already since the 14th century. Furthermore, this research has another significance as well, namely complementing the general musicological literature with information contained in Polish medieval sources. The reason for this is that Western European publications sometimes present our medievalistic culture in an one-sided manner without taking into account the results of research of Polish musicologists in this field. Source analyses of Polish medieval liturgical manuscripts are of a particular importance these days as only a tiny percentage of their former corpus has survived in Poland. That is undeniably evidenced by the information provided in early library inventories and the records from bishops’ visitsations. The subject matter of this paper is focused on the collation of the three-volume Jan Olbracht Gradual. In dealing with this issue, I used heuristcs, the method commonly used in the irst stage of source analyses. The paper begins with presenting the subject literature. Afterward, it contains the physical decsription of the codex, comprising the circumstances and the time of production of the gradual, book format, bindings’ description of all three vulumes, writing material, internal structure of the books’ blocks and their losses, foliation, additions and palimpset, and also the state of preservation. The last section of the paper is dedicated to the paleographic analysis focused on the issues such as: the visual aspect of the leave, textual and musical script, and decoration.

8

Znaczenie Słowa w liturgii

70%

Jurczak D.

|

tom 17

EN

There is no wordless liturgy, a celebration employing solely gestures or thoughts. Even if a liturgy of that sort could materialize, it would necessarily prove demeaning to man’s very humanity by eliminating the proper human “tools” which elevate him above all other creatures. In addition to this, a wordless liturgy would also clearly contradict the nature of the Creator himself who, especially in the liturgy, uses the Word to perform and to bring to completion the work of creation and redemption. In this article I would like to move closer towards the mystery of a word, or rather, towards the mystery of the Word and words, in the liturgy, so that eventually the full significance of words in Christian celebrations may be brought out. To achieve this goal I suggest a wide perspective, both historical and theological, which hopefully will allow for a better understanding of liturgy.

PL

Nie istnieje liturgia, która byłaby bezsłowna, to znaczy taka, w której celebracji posiłkowano by się wyłącznie gestami czy myślami. Gdyby przyjąć, że taką liturgię dałoby się zrealizować, to w konsekwencji musiałaby ona być swoistego rodzaju zdeprecjonowaniem człowieka, ograbiałaby go z typowo ludzkich „narzędzi”, z tego, co znacząco wynosi go ponad wszystkie inne stworzenia. Z drugiej strony bezsłowna liturgia stanęłaby w głębokiej sprzeczności z naturą samego Stwórcy, który Słowem – par excellence w liturgii – dokonuje oraz dopełnia dzieła stworzenia i odkupienia. Niniejszy tekst jest próbą przybliżenia się do tajemnicy słowa – czy raczej Słowa i słów – w liturgii, by koniec końców wydobyć pełne znaczenie słów dla celebracji chrześcijańskiej. Zaproponowana refleksja chce spojrzeć na problematykę w sposób możliwe szeroki, historyczny i teologiczny zarazem, poszukując syntezy, dzięki której lepiej będzie można zrozumieć samą liturgię.