Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Pięć filarów myśli społeczno-architektonicznęj modernizmu. Refleksje o dziedzictwie idei modernizmu w architekturze mieszkaniowej

100%

Kwiatkowska A.

Architectus

|

2006

|

tom Nr 2(20)

61--67

PL

Współczesna architektura mieszkaniowa, zarówno w warstwie ideowej, jak i formalnej, odwołuje się do myśli teoretycznej i dorobku realizacyjnego architektów okresu modernizmu, zwłaszcza w zakresie kształtowania domu dostępnego i taniego dla warstw społecznie nieuprzywilejowanych. Architektura modernizmu była odpowiedzią na przemiany życia mieszkańców miast przełomu XIX i XX wieku, wynikające z rozwoju cywilizacyjnego i dynamiki procesów rewolucji przemysłowej. Do podstawowych wyzwań stojących przed architekturątego okresu należały: poszukiwanie nowoczesnych wzorców mieszkania i miasta, dostosowanych do stylu życia epoki industrialnej, modernizacja i uprzemysłowienie procesów wznoszenia budynków oraz ekspresja nowej estetyki w powiązaniu z narodzinami wzornictwa przemysłowego. Wyzwania te należy widzieć w szerszym kontekście epoki i procesów społecz-no-cywilizacyjnych, związanych z emancypacją dużych grup społecznych, w tym robotników i kobiet; grup, które stały się nowym adresatem architektury mieszkaniowej. Główne założenia programowo-ideowe architektury modernizmu, np. poszukiwanie nowatorskich koncepcji architektonicznych w celu poprawienia jakości życia, innowacyjność w posługiwaniu się awangardowym językiem form, korzystanie z nowych materiałów i technologii czy uwrażli-wienie architektów na potrzeby społeczne, zostały wpisane na trwałe do teorii architektury, ulegając tylko pewnym przewartościowaniom w ciągu ostatniego stulecia. Niektóre wątki z różnych manifestów architektury modernistycznej są do dziś kontynuowane, inne uległy ideowym lub formalnym transformacjom, a jeszcze inne zostały porzucone. Można zaryzykować tezę, że po negatywnych doświadczeniach z totalitarnymi ideologiami XX w., w dzisiejszych czasach nastąpiło pewne przesunięcie akcentów między tym, co uniwersalne a tym, co indywidualne, na korzyść tego, co w świadomości epoki znaczą pierwiastki indywidualne, zarówno w sferze społecznej - prymat potrzeb indywidualnego odbiorcy nad potrzebami grupy społecznej, jak i w sferze architektonicznej - wyzwolenie formy architektonicznej z dyktatu technologii i industrialnej prototypowości.

EN

Contemporary housing architecture, both on the ideological and formal levels, is based on the theoretical ideas and on the architectural heritage of modernism, especially, in the range of shaping accessible housing for low-income people. In the broad stream of socio-architectural ideas of modernism, it is possible to distinguish five fundamental trends, which define the directions of searching for modem patterns of house and dwelling, complying with the present and future needs of mass-consumers, such as: futurism, modernistic avant-garde, purism, structuralism and universalism. These trends are the starting point of description of their influence on the further development of housing architecture and the cause of reflections on the socio-architectural Utopia - from futurism to alterglobalism, on the egali-tarianism - from the avant-garde to art-guerillas, on the esthetical idealism - from utilitarianism to minimalism, on the structural order - from costructivism to deconstruction and on techno-esthetics - from high- to low-tech in the housing architecture.

2

Miasto ogród modernizmu

100%

Okołowicz M.

Przegląd Komunalny

|

2014

|

tom nr 11

64--66

PL

Koncepcja Miast Ogrodów Howarda, mimo iż nie przetrwała próby czasu, zapoczątkowała zupełnie nowe myślenie w kwestii planowania miast, gdzie tereny zieleni traktowane są na równi z budynkami i infrastrukturą. W Polsce jednym z miast tworzonych od podstaw, gdzie właśnie przyroda zadecydowała o jego lokalizacji i wpłynęła na układ urbanistyczny, są Tychy.

EN

This article looks at the concept and realization of (so often underestimated) Polish modernist city, created in the mid-century by a couple of architects Kazimierz and Anna Wejchert. Tychy, despite the world modernist ‘anti-nature’ trends, set the preservation and creation of green areas as priorities. Along many lessons that could be learnt from the process, this case study proves, that one can never go wrong with nature in the city.

3

Uwagi o modernizmie, konstruktywizmie i edukacji

100%

Łukawski M.

|

2019

|

nr 2: Re-konstruktywizm

136-141

EN

"Notes on Modernism, Constructivism and Education" is to recall the relations between the pioneers of Modernism and Constructivism and their extraordinary enthusiasm for the formation of a "new society" and the shape of modern artistic and design education. Artists such as Malewich, Kandinsky, Lissitzky, Strzemiński, Gropius, Moholy-Nagy, Albers, Max Bill created new curricula and schools such as Bauhaus and WCHUTEMAS. Later they were joined by: New Bauhaus, Black Moutaing Collage or HfG Ulm. These schools initiated new curriculum principles such as: functionality of design, introducing a close relation between design, art and industry, increasing the social role of art and design, standardization and modularity in design, team design. After ten decades, these ideas became the curriculum foundations in teaching design.

4

Dylematy polskiego modernizmu na Pomorzu Zachodnim w II połowie XX wieku

100%

Szymski A. M. , Nowak K.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

tom Nr 51

95--103

PL

Okres powojenny oznaczał dla architektury polskich ziem, a szczególnie dla terenu Pomorza Zachodniego „nowe otwarcie” pozbawione ‘naturalnej’ ciągłości tradycji i sentymentów. Przed pierwszymi, wykształconymi już w utworzonej w Szczecinie w 1947 roku Wyższej Szkole Inżynierskiej absolwentami skupionymi w oddziale szczecińskiego „Miastoprojektu” otwarły się praktycznie nieograniczone wprost możliwości. Wprowadzenie w życie wyniesionych z ukończonych trzyletnich studiów idei, głównie zdefiniowanych w abstrakcyjnym haśle „odbudowy przez przebudowę”, zaczęły powstawać z końcem lat 50. „nowe-stare miasta” w Szczecinie, Koszalinie, Stargardzie Szczecińskim, Słupsku, Kamieniu Pomorskim i w wielu innych mniejszych miejscowościach Pomorza Zachodniego, w powiązaniu z eksperymentami urbanistycznymi całkowicie zmieniając krajobraz Ziemi Pomorskiej.

EN

The post-war period had become for the architecture of Poland, in particular the West Pomerania, a “new opening” divested of a ‘natural’ continuity of tradition and sentiments. The first graduates, educated at the Higher School of Engineering established in Szczecin in 1947, grouped in the Szczecin-based branch of “Miastoprojekt”, encountered almost unlimited possibilities. By implementing the ideas and concepts learnt during the 3-year studies and defined in the abstract slogan “restoration through reconstruction”, by the end of the 1950s “new-old towns” began to emerge in Szczecin, Koszalin, Stargard Szczeciński, Słupsk, Kamień Pomorski and in many other townships across West Pomerania, followed by urbanistic experiments, thus altering the landscape of Pomerania entirely.

5

Wartości estetyczne architektury modernistycznej : reinterpretacje dorobku profesora Andrzeja Gałkowskiego w kontekście realizacji modernizmu międzywojennego

100%

Królak M.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2007

|

tom Z. 9

113-120

PL

Polska scena architektoniczna lat 1950-1970, wbrew nierzadko pojawiającej się w opinii społecznej, obfituje w dzieła odznaczające się wysoką jakością estetyczną. Często pozostają one jednak niezauważone wśród realizacji pośledniejszych, podlegają postępującej z czasem degradacji, powodującej dalszą deprecjację ich wartości. Powyższa sytuacja pozostaje w jaskrawej sprzeczności z rehabilitacją modernizmu międzywojennego, przejawiającą się między innymi w sumiennym odbudowywaniu po wojnie budynków Bauhausu czy bieżącej renowacji innych wpisujących się w ów nurt obiektów. Dlatego też konieczna wydaje się reinterpretacja architektury takiej jak prezentowana twórczość prof. arch. Andrzeja Gałkowskiego - dziś pracownika naukowego na Wydziale Architektury Politechniki Poznańskiej. Świadomość zasad rządzących jej wymową estetyczną może odegrać znaczącą rolę w rozumieniu najnowszej historii architektury.

EN

Polish architecture staming from the 1950s and 1960s is often regarded as schematic or political subordinate. However, there are numerous examles of remarkable buildings, whose aesthetic value is hard to appreciate due to suggestive predominance of lowerquality-architecture. Not only gain they no attention, but also stay neglected instead of being systematically renovated. On the contrary, rising acceptance of architecture of the 1920s can be widely observed. Renovation and restoration of these objects have become phenomena that reveal abundant similarities between both designing processes. Therefore it seems hardly pointless to compare works of the first modernistic architects with buildings designed around the middle of the 20th century by a polish architect Andrzej Edmund Galkowski (actually a lecturer at the Poznań University of Technology). Understanding main design rules of modernist architecture seems to imply a chance to maintain values of the past as well as to discover the value of modern architecture.

6

Projekt Wydziału Architektury w campusie Politechniki Poznańskiej zespołu arch. arch. W. Milewskiego, Z. Skupniewicza, L. Sternala

100%

Suchecki J.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2007

|

tom Z. 9

121-130

PL

W artykule 2 przedstawiono przemyślenia dotyczące planów zagospodarowania campusu Politechniki Poznańskiej zespołu autorskiego arch. arch. W. Milewskiego, Z. Skupniewi-cza, L. Sternala. Powstałe w latach siedemdziesiątych pomysły na rozwiązanie miasteczka akademickiego Politechniki Poznańskiej nie doczekały się pełnej realizacji, co pociągnęło za sobą wiele konsekwencji przestrzennych niekorzystnie wpływających na funkcjonowanie tej struktury. Koncepcja zintegrowanego z miastem, rzeką i ludźmi modernistycznego campusu upadła, a liczne nierozwiązane problemy pozostały.

EN

Architects who created despcribed development and many other university buildings in Poznań were honoured in 2004 with SARP Annual Reward. Relation between proposed spatial solution of Poznań's University of Technology Campus and current situation indicates the correctness of theirs' ideas, which were set up in times said to be extremal mistake in common belief.. The importance of consistent execution of architects' plans, which was omited lead aesthetic as well as functional aspect astray. Futhermore great deal of spatial and social problems which appeared in 70's still waiting to cope with.

7

Pierwsze stulecie modernizmu

100%

Owczarek A.

|

2019

|

nr 2: Re-konstruktywizm

170-177

EN

Modernism continues and its canon is still being developed in modern architecture. The Catalan authors of the Szczecin Philharmonic, laureates of the Mies van der Rohe Award, may not have known the works by Katarzyna Kobro and Władysław Strzemiński, but their understanding of shaping space is close to the research and work of the representatives of the interwar avant-garde connected with Łódź. The celebration of the 100th anniversary of the Polish avant-garde in 2017 and the celebration of the 100th anniversary of the creation of Bauhaus this year make us aware how much this movement still defines fine arts, architecture and design. Łódź, the city of the couple of artists who created the foundations of the modern movement, the city of the model housing estate in Polesie Konstantynowskie and the unique complex of downtown tenement houses, should perhaps finally appreciate the potential of its Modernist identity. Perhaps it is worthwhile to recognize and make others be aware of the Modernist Łódź.

8

Bunt kwiatu przeciw korzeniom. Polska architektura sakralna lat 1980-2005 wobec modernizmu.

100%

Wąs C.

Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego

|

2006

|

nr 1(1)

74-87

9

Ewolucja i metafora biologiczna w rosyjskiej sztuce nowoczesnej

100%

Douglas C. , Mojsak Ł.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2019

|

tom 73

|

nr 4 (327)

122-135

EN

A particular feature which distinguished modern Russian art from the parallel western developments was its attachment to organic aesthetic. The organic interests of artists such as Kandinsky and Tatlin became obvious in the 1920s, but these were only the later surfacings of a structure that deeply informed very early modernist theory and that was as applicable to poetry as it was to visual arts. In its organic, evolutionary vision of the world the Russian avant-garde drew on a great variety of sources: Goethe’s morphological theories, Romantic philosophy of nature, bergsonian vitalism, Lamarck’s transformationism, and the dissemination of Darwin’s theory of evolution. As the author argues, the vision of a world in continuous evolution was responsible for the rejection of conventional representation and for a shift in the focus in art from the end result – a completed picture of a static object – to the object in flux and the very process of making the work of art.

10

Architektura modernistyczna Krakowa lat 1989-2007 w kontekście modernistycznej tradycji Krakowa. Zarys problematyki

100%

Motak M.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2008

|

tom Z. 15

59-70

PL

W artykule przedstawiono pokrótce elementy modernistycznego dziedzictwa Krakowa różnych dekad XX wieku (głównie lat 30. oraz 60.). Następnie podjęto próbę przedstawienia określonego zjawiska - architektury modernistycznej Krakowa przełomu XX i XXI wieku - na 10 wybranych przykładach realizacji obiektów o różnych funkcjach: użyteczności publicznej, komercyjnych, mieszkaniowych. W konkluzji podkreślono znaczenie modernistycznego dziedzictwa Krakowa i poszukiwania relacji z nim przez twórców współczesnych jako istotnego elementu wyróżniającego współczesny modernizm Krakowa, jednego z wielu europejskich ośrodków architektury modernistycznej.

EN

The Cracow Modernist heritage of the 20th century, especially that of the 1930's and 1960's, has been briefly discussed in the article. Then an attempt to present the Cracow Modernist architecture at the turn of 20th century has been taken, exemplified by 10 selected examples of public, residential and commercial built projects. In the conclusion the importance of Cracow Modernist heritage has been emphasized for the relation with that Modernism is often searched by contemporary architects and it helps to distinguish the contemporary Modernism in Cracow, one of numerous Modernist centres in Europe.

11

Prześcignąć czas - modernizm kosmicznych fascynacji

100%

Kłopotowska A. , Kłopotowski M.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2008

|

tom Z. 15

169-182

PL

Na tle powtarzalnej, systemowej architektury wielkopłytowych osiedli z lat siedemdziesiątych doby polskiego modernizmu istniał inny modernizm - modernizm niezwykłych, zaskakujących realizacji wyprzedzających teraźniejszość, zarówno w indywidualnej kreacji architektonicznej, jak również technice i technologii powstania. Impulsem tworzenia architektonicznych unikatów modernizmu stawały się często decyzje polityczne. Tak również stało się w Białymstoku, gdzie na potrzeby Centralnych Dożynek roku 1973 powołano do życia szereg unikatowych obiektów kreujących nowy wizerunek miasta. Inspiracją lekkich, stalowo-szklanych konstrukcji stały się marzenia o ujarzmieniu kosmosu. Oceniając dziś zapomniane, białostockie pawilony stwierdzić należy, iż ta spójna stylistycznie grupa stanowi istotny wkład w dorobek polskiego modernizmu początku lat siedemdziesiątych XX wieku.

EN

On a background of systemic architecture of reinforced concrete housing estates from the 1970s, the time of polish modernism existed the other modernism - modernism of unusual, suprising realizations, overtaking the present time by individual architectural creation and technique and technology as well. The impulse to create architectural uniques of modernism often became political decisions. Similar fact took place also in Białystok where, for the reason of Central Cremony of Dożynki 1973, the number of unique objects creating the new face of the city were built. The inspiration of those light - weight steel and glass contractions became the dreams of harnessing the cosmic space. The Białystok pavilions -coherent stylistic group, are the important contribution to output of polish modernism of 1970s of 20 Century.

12

Powracające kręgi modernizmu a syndrom spóźnienia i prowincjonalizm zachowań

100%

Kiciński A.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2008

|

tom Z. 15

7-15

PL

Modernizm nie był jednolity w przekroju terytorialnym a zwłaszcza czasowym. Należy zwrócić uwagę na oryginalny nurt ekspresji fakturalnej (również w czasie wojny), na okres powojenny i „odrodzenia popaździernikowego". Osiągnięcia te, jak i dzieła z lat 70., pogardzane są dziś przez inwestorów, media, władze. Dziś - niemal jak w modzie - współczesne trendy i poszukiwania formalne stają się styczne do zainteresowań i form sprzed 40-50 lat. Minimalizm, po okresie heroicznym zbliża się do stylu międzynarodowego. Supermodernizm każe spojrzeć na Dworzec Centralny w Warszawie - skazany prawie na rozbiórkę. Zachowania te, reprezentując prowincjonalne skłonności do niedocenienia własnych potencjalnych ikon i naśladownictwa uznanych już nowości, grożą utratą elementów ciągłości rozwoju, świadectw tożsamości i oryginalności architektonicznej.

EN

Modernism wasn't monolith - both in the sense of geography and time. Factural expression movement in Poland (in 1930-ties, after war and after 1956) created very original architecture. Now this architecture (like from 1970-ies) is badly seen by investors, media, authorities. Contemporain trends are frequently close to interests and forms from 1960-ties. Minimal architecture (after heroic period) is close to "international style", as well as su-permodrnism - to the great consoles of 1970-ies. Tendencies to under value own original achievements are provincial - with serious treats to lose elements of identity.

13

Dylematy rewaloryzacji architektury modernistycznej

100%

Omilanowska M.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2008

|

tom Z. 15

235-243

PL

W przypadku architektury powojennego modernizmu największym zagrożeniem dla budowli jest brak świadomości ich wartości estetycznych czy historycznych. Remonty zachowawcze są właściwie niepodejmowane, budynki zużyte technicznie albo się rozbiera, albo przebudowuje i modernizuje, z reguły pozbawiając je cech stylowych. Trend świadomego ratowania budowli z tego okresu poprzez ich adaptację do nowych funkcji dopiero się zaczyna i stanowi jak na razie jedynie marginalne zjawisko w nurcie fascynacji postindu-strialnej, brak natomiast świadomych decyzji konserwatorskich.

EN

Modernist architecture of the 1920s and 1930s brought about many functional and constructional innovations, but thanks to its forms and spatial solutions it can be readily adapted to new functions. Housing architecture, specially of luxurious town tenements and elegant villas can still satisfy the requirements of even the most fussy users; buildings once raised to serve as offices can easily continue to be used. In Poland many buildings have been 'reclassified', e.g. the Social Insurance Institution (ZUS) complex in Warsaw has been transformed into a hospital, and performance halls of the former Catholic organizations have been used by real theatres. Unfortunately, certain types of buildings have completely disappeared in Poland, for instance the pre-World War II petrol stations. Therefore, it is necessary to apply preservation privileges not only to the Modernism of the 1920s and 1930s, but also to its post-World War II examples, if only to a modest but carefully selected range of buildings, before it is too late, before we realise that all of them have ceased to exist.

14

Koncepcje kształtowania przestrzeni Międzynarodowych Targów Poznańskich od 1945 do konkursu SARP z 1963 roku

100%

Gyurkovich M.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2008

|

tom Z. 15

71-79

PL

Tereny Międzynarodowych Targów Poznańskich po II wojnie światowej były zniszczone w 70%. Lata 1945-1963 to okres intensywnego kształtowania nowej przestrzeni targowej, od etapu odbudowy, poprzez prace planistyczne nad zagospodarowaniem nowo włączonych terenów, po koncepcje dalszej rozbudowy. Artykuł przedstawia rys historyczny tych zjawisk do konkursu SARP z 1963 roku. Zamyka on pewien okres rozwoju targów i stanowi reprezentatywny przegląd koncepcji kształtowania przestrzeni wystawienniczych w tym okresie.

EN

The grounds of The Poznan International Fair were destroyed in 70% after the World War II. The years 1945 - 1963 is the time of intensive formation of the new Fair area, reconstruction, planning of the development of newly included grounds and ideas for further expansion. The following article offers a historical outline of these events until the SARP (Polish Architects' Association) competition in 1963. The article describes a period of evolution of the Poznan International Fair and offers a representative survey of concepts for the development of exhibition areas at that time

15

Modernistyczna architektura mieszkaniowa śródmieścia Katowic

100%

Kossak-Jagodzińska A. , Serdyńska J.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2008

|

tom Z. 15

143-157

PL

Pierwsze budynki noszące cechy modernizmu zaczęły powstawać w centrum Katowic tuż po 1900 r. Najpełniejszą realizacją tego wczesnego okresu były jednak położone poza śródmieściem osiedla robotnicze: Giszowiec i Nikiszowiec. W okresie międzywojennym powstał jeden z najciekawszych przykładów polskiego modernizmu: zabudowa południowej części Katowic. Po II wojnie światowej, nastąpiła dalsza ewolucja architektury modernistycznej. Praca koncentruje się na zabudowie mieszkaniowej śródmieścia Katowic. Jej zadaniem jest prześledzenie ewolucji form tej zabudowy od roku 1900 do czasów współczesnych. Wybrany przedział czasowy pozwala na całościowe prześledzenie zjawiska: od okresu wczesnego, gdy pojawiają się pierwsze sygnały nadchodzących zmian, przez rozkwit czasu międzywojennego, etap dojrzałości lat powojennych i postmodernistyczny schyłek. Wnioski zawierają propozycję podziału okresu modernizmu na cztery fazy, uwzględniające, występujące w ich ramach, zróżnicowanie architektury mieszkaniowej.

EN

The first modern buildings in the center of Katowice were erected just after 1900. The best examples of this early stage are however two workers settlements (outside the city center): Giszowiec and Nikiszowiec. During the inter wars period, one of the most interesting examples of polish modernism was created: the south district of Katowice. After the Second World War further evolution of modern architecture forms was going on. The paper focuses on housing of the city center. The aim is to trace the evolution of apartmental building forms, from 1900 up till now. The chosen time period allowes to examine the phenomenon in the whole: form the early stage, bringing first signals of following changes, through the development of the inter wars period, the mature time of the post war years and it's postmodern end. Conclusions include the proposal of dividing the modern era into four phases, considering diversified forms of housing architecture.

16

Detal w architekturze najnowszej jako przejaw modernistycznej koncepcji tworzenia

100%

Bonenberg A.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2008

|

tom Z. 15

227-234

PL

Celem pracy jest udokumentowanie wpływu modernizmu na sposób rozumienia budowy i funkcji detalu architektonicznego. W pracy przedstawiono typologię modernistycznych elementów wykończenia wnętrza i zewnętrza obiektu architektonicznego. Szczególna uwaga poświęcona jest inspiracjom z architektury włoskiej lat trzydziestych i czasów współczesnych.

EN

The aim of work is the impact of modernistic movement in architecture on the relation between construction, function and form within architectural detail. In this work a general typology of modernistic architectural elements has been presented and confronted with contemporary examples. Special attention has been focused on inspirations from the Italian architecture of the thirties an contemporary forms.

17

Papierowa utopia architektury modernistycznej

100%

Świt-Jankowska B.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2008

|

tom Z. 15

91-101

PL

Artykuł podejmuje próbę zdefiniowania szczególnej roli, jaką dla architektów i urbanistów awangardy początku XX wieku miał rysunek. Wiodące wówczas tendencje projektowe zmierzały do stworzenia jedynego, właściwego wzoru tworzenia nowej i przetwarzania starej przestrzeni miejskiej. Te zakrojone często na ogromną skalę zamierzenia budowlane (obejmujące śródmieścia wielkich miast) ze względu na zrozumiałe trudności z ich wykonaniem zachowane zostały w większości jedynie w postaci projektu, na papierze. Jednak wiara ich twórców w słuszność koncepcji zapisanej w postaci obrazu była ogromna, podobnie jak zakres ich oddziaływania. Być może właśnie ten fakt sprawił, że te najczęściej proste i niewyrafinowane odwzorowania graficzne odcisnęły tak ogromne piętno na architekturze powojennej, a pośrednio także na współczesnej sztuce kształtowania przestrzeni oraz na architekturze wirtualnej.

EN

The paper tries to define especial means, which had image for the XX centuries forefronts architects and town-planners. At this time the main designing tendency tended towards making the best patterns of creation a new and transformation an old town space. This building intentions, which was planed on a wide scale (they covered whole area of big cities), in consideration of comprehensible difficulty with realization remained only on paper. However creator's belief in this paper ideas efficiency was very powerful. Perhaps this fact caused that this simple, not subtle images left so impress on posterior architecture and indirectly on contemporary city space creations and designing in virtual reality too.

18

Oblicze nurtu międzynarodowego w architekturze Łodzi okresu modernizmu międzywojennego

100%

Olenderek J.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2008

|

tom Z. 15

18-42

PL

Łódź jest miastem stosunkowo młodym. Swą wielkomiejskość zawdzięcza erze maszyny parowej, a następnie okresowi międzywojennemu, kiedy to ośrodek nominowano do rangi miasta wojewódzkiego II RP. Jej przestrzeń kształtowali ludzie wywodzący się z różnych kultur i narodowości. Aspekt wielonarodowego pochodzenia dotyczył zarówno inwestorów, jak i architektów czy budowniczych. Nie dziwi zatem fakt wszechobecności elementów międzynarodowej myśli twórczej w sztuce czy architekturze kreowanej w czasach burzliwego rozwoju miasta. Znaczących odniesień do areny europejskiej można poszukiwać w obszarze realizacji pochodzących z epoki historyzmu, secesji, czy szeroko pojmowanego modernizmu. Na szczególną uwagę, w przypadku Łodzi, zasługuje okres modernizmu międzywojennego. Nowatorstwo twórczości działających w tym czasie artystów, w osobach Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego, jest powszechnie uznane i doceniane. Czy kształtowana równolegle architektura może uchodzić za równie wartościową, czy i na ile można jej przypisać cechy nurtu międzynarodowego, czy nosi znamiona kreacji awangardowych?

EN

Łódź is a relatively young city. It has grown in the age of the steam engine, and in time of interwar period, when the city was elevated to the rank of the capital of the province of the Und RP, when it has become a large urban structure. The city space was shaped by the people of various nationalities and cultures. Multinational origins of the city inhabitants concerned the investors, architects and builder alike. Therefore it is naturel that the elements of the modern international creative ideas are widely present in both the art and the architecture of this turbulent time of the city development. Significant references to European arena can be found in the achievements and accomplishments originating in the age of historism, secession or the widely understood modernism. The period of the interwar modernism, in the case of Łódź, is of special importance. The innovation of the works of the interwar artists, such as Katarzyna Kobro and Władysław Strzemiński is widely recognized and appreciated. Can the architecture of that time be considered equally important, does it have the signs of the avantgarde creations?

19

Modernistyczna architektura Filharmonii i Zespołu Szkół Muzycznych w Białymstoku

100%

Tokajuk A.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2008

|

tom Z. 15

217-226

PL

W poniższym opracowaniu autor pragnie przedstawić architekturę Filharmonii i Zespołu Szkół Muzycznych w Białymstoku oraz postawić tezę, że ten obiekt z lat 70. XX wieku można uznać za przykład modernistycznego nurtu (najbardziej widocznego w Polsce w okresie międzywojennym oraz w końcu lat 50. i początku 60. XX wieku). Argumentem pozwalającym na takie stwierdzenie są cechy architektoniczno-urbanistyczne kompleksu. Prezentacja tego obiektu szerszemu środowisku zawodowemu wydaje się potrzebna, tym bardziej że obecnie przygotowywane są plany jego rozbudowy, w wyniku której może na zawsze zatracić swój architektonicznie interesujący, choć surowy, modernistyczny charakter.

EN

Modern architecture in Poland is clearly defined in the 20-ties and 30-ties of XX century. After the Second World War these ideas were continued. We can see that for instance during 40-ties in the social estates realized by WSM in Warsaw. Ideas of modern architecture were stopped in the period of socrealism, but they came back in the 60-ties. In that text the author put the statement, that after the period of prefabrication we can see that ideas also in the 70-ties in the architecture of schools and public buildings. The author is proving that on the example of the complex of Philharmonic Hall and Music School in Białystok. The architectural and urban features of the complex are very interesting, and they are allowed us to classify the complex as modern architecture.

20

Modernizm zapomniany… Miejska zabudowa wielorodzinna 1918-1939 na przykładzie Gliwic

100%

Bednarski A.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2008

|

tom Z. 15

209-216

PL

W niniejszym artykule autor chciałby przybliżyć obraz miejskiej wielorodzinnej zabudowy socjalnej z lat 1918-1939. Zabudowy, która nie tylko w Gliwicach, ale i niemal w każdym większym mieście dawnego obszaru Republiki Weimarskiej i III Rzeszy stanowi znaczący procent tkanki architektonicznej miasta. Zabudowy typowej, masowej, funkcjonalnej, a jednak niedostrzeganej i niedocenianej zarówno przez użytkowników, jak i przypadkowych przechodniów. Szczególną uwagę poświęcono małej architekturze oraz - zdawałoby się nieobecnemu -detalowi towarzyszącemu modernistycznej zabudowie wielorodzinnej. Autor podejmuje próbę wyodrębnienia i zestawienia wspólnych cech stylistycznych portali, stolarki okiennej i drzwiowej oraz innych elementów detalu architektonicznego.

EN

In this article author would like to present examples of apartment building built in 1918--1939 in Gliwice. These buildings are taken as a main part of architectonical structure of many cities including Gliwice. These buildings typical, functional but unnoticed by its users. Author would also like to present detail of modernism architecture. Characteristic elements of portals, windows, etc. have been selected and compared.