Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

(A)heroizm życia codziennego (na przykładzie wybranych utworów współczesnej literatury rosyjskiej)

100%

Duda K.

|

tom XIV

285-304

EN

The following article is divided into two parts. The first, theoretical part, is connected literature”. The second part shows how these expressions are reflected in short stories and novels written by Russian authors after the collapse of communism. The authors try to prove that bravery can exist not only during wars, in concentrations camps, in special Soviet psychiatric prisons where dissidents were sent, but also in our common life. Not only are people described in the novels as cowards, informers and enemies but they are real heroes as well. They struggle with fatal diseases, poverty, death, the stupidity of other people. They look after their ill children, old parents meanwhile overcoming different obstacles and barriers. It turned out that the struggle for everyday existence is not easier than the war with invaders. As far as the everyday life is concerned, moral values and difficult choices are the most important.

PL

Prezentowany tekst został podzielony na dwie części: teoretyczną, w której dokonano próby zdefiniowania pojęć takich jak „heroizm”, „(a)heroizm”, codzienność, współczesna literatura rosyjska oraz praktyczno-opisową, gdzie uwidacznia się odniesienie podanych wyżej pojęć do sfery powszedniości, tę ostatnią umieszczając w beletrystycznych przekazach dzieł rosyjskich powstałych głównie w XXI wieku. Autorzy powieści i opowiadań ukazują, iż bohaterstwo bądź też jego przeciwieństwa – tchórzostwo, ucieczka od wolności – mogą przejawiać się nie tylko w warunkach ludobójstwa (komunizm, łagry, tortury, aresztowania), ale również w powszedniości, kiedy człowiek musi podejmować walkę z cierpieniem, chorobą, niespełnioną miłością… Trudności życia codziennego, co podkreślają pisarze rosyjscy, także ujawniają różnorodne postawy: od życia skupionego zaledwie na własnych potrzebach aż do zupełnego poświęcenia się innym, przy czym walka o codzienną egzystencję nie jest wcale łatwiejsza niż wojna z okupantem. To, co najważniejsze w codzienności, to oparcie się na wartościach, trudny wybór między dobrem a złem.

2

Архивный вектор в современной русской литературе

67%

Shafranskaya E.

Przegląd Rusycystyczny

|

2022

|

nr 4

25-38

PL

Autor prezentuje nurt „archiwalny” współczesnej literatury rosyjskiej. Otwarcie zbiorów archiwów państwowych w latach 90. było szokującym etapem dla obywateli w zrozumieniu najnowszej historii ZSRR. Znajomość tych materiałów zapoczątkowała w literaturze nowy wektor – „archiwalny”. Artykuł dotyczy dwóch tekstów współczesnej literatury rosyjskiej: powieści Saszy Filipienko Czerwony Krzyż i powieści Suhbata Aflatuniego Raj na ziemi. Wszystkie wydarzenia i zwroty akcji w tych utworach nie są fikcją literacką, ale opierają się na materiałach ze śledztw oskarżonych w latach 1937-1938: protokoły przesłuchań, akty oskarżenia, zeznania krewnych, różnego rodzaju świadectwa. Autor tekstu literackiego wypełnia luki w sprawach: buduje powiązania między protokołami przesłuchań, przywraca kontekst psychologiczny między oskarżonym a śledczymi. Dzięki tym zabiegom obraz przeszłości staje się pełny i przekonujący.

RU

Автором намечено исследование «архивного» вектора современной русской литературы. Открытие фондов государственных архивов в 1990-е годы стало для граждан шокирующим этапом в постижении недавней истории СССР. Знакомство с этими материалами инициировало новый вектор в литературе – «архивный». В статье рассмотрены два текста актуальной русской словесности: роман Саши Филипенко Красный крест и роман Сухбата Афлатуни Рай земной. Все ходы и повороты сюжетов в этих текстах – не авторский вымысел, а парадигма следственных дел обвиняемых в 1937–1938 годах: протоколы допросов, обвинительные заключения, заявления родственников, разного рода справки. Автор литературного текста восполняет те пробелы, которые отсутствуют в делах: выстраивает связки между протоколами допросов, восстанавливает психологический контекст между обвиняемыми и следователями, и картина прошлого становится полной и убедительной.

EN

The author’s intention is to study the “archival” vector of modern Russian literature. When the state archives were opened in the 1990s, it became a shock for those citizens who tried to comprehend the recent history of the USSR. Insight into these materials initiated a new vector in literature – “archival”. The article examines two contemporary Russian texts: Sasha Filipenko's novel The Red Cross and Sukhbat Aflatuni's novel The Earthly Paradise. All the plot twists in these texts are not the author's invention, but the paradigm of the political investigatory records of 1937–1938: interrogation protocols, indictments, relatives’ statements, various kinds of certificates. The narrator fills in the gaps that are missing in documents: builds links between the interrogation protocols, restores the psychological context, the relationship between the accused and the investigator, – and the picture of the past becomes complete and convincing.

3

О двух постсоветских генералах: романы Георгия Владимова Генерал и его армия и Тимура Кибирова Генерал и его семья

67%

Moleyunayte I. V.

Przegląd Rusycystyczny

|

2022

|

nr 4

55-67

RU

Статья посвящена сравнению романов о генералах, написанных в разные периоды постсоветской истории: Генерал и его армия (1994) Георгия Владимова и Генерал и его семья (2020) Тимура Кибирова. Сатирическая тенденция изображения генерала в русской литературе, традиции «лейтенантской прозы», популярность жанра семейного романа в современной литературе составляют фон сравнения романов. Автор рассматривает жанровые, композиционные и повествовательские приемы, с помощью которых писатели осмысляют советское прошлое; выделяет мотив встречи генерала с филологом. Сравнение позволяет выявить изменения в отношении к советскому, произошедшие в обществе за 30 постсоветских лет, и обнаруживает, что разоблачение советской идеологии развивается от акцентирования трагического в истории к ее дегероизиции. Использование приемов психологизма показывает, как писатели разделяют в своих героях универсально человеческое, личное и историческое. Таким образом писатели не только осмысляют прошлое, но и реагируют на современное им отношение к нему.

PL

Artykuł poświęcony jest porównaniu powieści o generałach pisanych w różnych okresach postsowieckiej historii: Generał i jego armia (1994) Gieorgija Władimowa oraz Generał i jego rodzina (2020) Timura Kibirowa. Tłem dla porównania powieści jest satyryczna tendencja w przedstawieniu obrazu generała w literaturze rosyjskiej, tradycje prozy „prawdy okopów”, popularność gatunku sagi rodzinnej we współczesnej literaturze. Autorka analizuje techniki kompozycyjne i narracyjne, którymi posługują się pisarze dla objaśnienia sowieckiej przeszłości; zwraca szczególną uwagę na motyw spotkania generała z filologiem. Porównanie ujawnia zmiany w postawach wobec państwa sowieckiego, jakie zaszły w społeczeństwie w ciągu 30 lat po rozpadzie ZSRR, i pokazuje, że ujawnienie sowieckiej ideologii ulega zmianom od podkreślania tragizmu historii po jej deheroizację. Pogłębiony psychologizm sprawia, że w postaciach można oddzielić to co uniwersalnie, ogólnoludzkie, od elementów osobistych i zależnych od historii. W ten sposób twórcy nie tylko wyjaśniają przeszłość, ale też reagują na współczesny im stosunek do niej.

EN

The article is devoted to the comparison of novels about generals written in different periods of post-Soviet history: The General and his Army by Georgii Vladimov and The General and his Family by Timur Kibirov. The satirical tendency of depicting the general in Russian literature, the traditions of "lieutenant prose", the popularity of the family novel genre in modern literature form the background for comparing novels. The author examines the genre, compositional and narrative techniques that writers use to comprehend the Soviet past; highlights the motive of the meeting of the general with the philologist. The comparison reveals the changes in attitudes towards the Soviet that have taken place in society over the 30 post-Soviet years, and reveals that the exposure of Soviet ideology develops from emphasizing the tragic in history to its deheroization. The use of psychologism techniques shows how writers share in their heroes the universally human, personal and historical. Thus, writers not only comprehend the past, but also react to their contemporary attitude towards it.