Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Nuklidy promieniotwórcze w wodach pochodzących z podziemnych zakładów górniczych

100%

Chmielewska I. , Czerwiński S. , Chmiela A.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2024

|

tom Vol. 13, iss. 2

145--153

PL

Górny Śląsk jest specyficznym regionem na mapie Polski, gdzie od bardzo dawna prowadzona jest intensywna działalność górnicza. Nierozerwalnie z wydobyciem węgla, związana jest konieczność odwadniania zakładów górniczych bez względu na to czy jest to kopalnia podziemna czy odkrywkowa. Wody pochodzące z odwadniania kopalń to w dużej mierze solanki o znacznym stopniu mineralizacji, charakteryzujące się bardzo zróżnicowanym składem chemicznym. Dominujące jony to chlorki, siarczany, sód, potas oraz bar, a dodatkowo solanki pochodzące z głębszych wyrobisk mogą zawierać podwyższone stężenia naturalnych nuklidów promieniotwórczych. Zazwyczaj wody kopalniane odprowadzane są na powierzchnię i zrzucane do lokalnych potoków, rzek czy cieków wodnych, tym samym mogą powodować skażenia chemiczne i promieniotwórcze środowiska naturalnego. Śląskie Centrum Radiometrii Środowiskowej GIG-PIB od kilkudziesięciu lat prowadzi regularny monitoring wód kopalnianych pod kątem zawartości izotopów radu 226Ra i 228Ra. W pracy zostaną omówione metody stosowane do celów badawczych oraz przedstawione wyniki otrzymane w trakcie prowadzonego monitoringu.

EN

Upper Silesia is a unique region on the map of Poland, where very intensiva mining activity has been carried out for a very long time. Coal mining is inextricably connected with the need to dewater mining plant, regardless of weather it is an underground or open-pit mine. Mine effluents are largely brines, heavily mineralised , characterised by diverse chemical composition. The most freaquently found ions are: chlorides, sulphates, sodium, potassium and barium. Additionally, brines from deep workinings may contain enhanced concentration of natural radionuclides. Usually mining waters are discharged to surface ones like local streams, creeks or rivers, thus causing chemical or radioactive contamination of the natural environment. Silesian Centre for Environmental Radioactivity has been performing regular monitoring of mining water for the content of radium isotopes 226Ra and 228Ra for several decades. In the frame of paper applied research methods and the results obtained during monitoring will be presented.

2

Odpady górnicze o podwyższonej promieniotwórczości naturalnej - problemy prawne

100%

Skowronek J. , Dulewski J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2003

|

tom T. 19, z. sp.

15--29

PL

W artykule omówiono przepisy prawne dotyczące ochrony przed naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego w Polsce wprowadzone ostatnio wskutek nowelizacji ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz wejścia w życie ustawy Prawo atomowe i przepisów wykonawczych do tych ustaw. Omówiono też wymagania unijne w tym zakresie. Zwrócono uwagę na brak regulacji prawnych postępowania z materiałami, w tym przede wszystkim odpadami przemysłowymi zawierającymi podwyższone stężenia naturalnych radionuklidów, niepodlegających kwalifikacji do odpadów promieniotwórczych.

EN

Authors discuss the legislative problems at the field of the radioprotection from naturally occurring radioactive materials (NORMs) in the Polish law due to the actualization of Polish Geological and Mining Law and Atomic Law. The UE recommendations are discussed, too. The main conclusion is a lack of recommendations in Polish law in the case of industrial wastes with enhanced natural radioactivity which are not classified as the radioactive wastes.

3

Susze hydrologiczne w zlewni przekształconej antropogenicznie na przykładzie Szotkówki w profilu Gołkowice

80%

Krasowski W.

Gospodarka Wodna

|

2023

|

tom Nr 4

17--25

PL

Obecność człowieka w środowisku geograficznym wiąże się nierozłącznie z jego wpływem na przebieg zjawisk przyrodniczych. W odniesieniu do zlewni antropopresja sprowadza się zwykle do różnych form korzystania z wód, zarówno powierzchniowych, jak i podziemnych. Presja na ich ilość oraz jakość zmienia się w przestrzeni i czasie. W artykule scharakteryzowano susze hydrologiczne w zlewni przekształconej antropogenicznie na przykładzie Szotkówki w Gołkowicach w latach 1963-2021. W rejonie zlewni znajdują się kopalnie węgla kamiennego Rybnickiego Okręgu Węglowego. Wody dołowe odprowadzane są do wód powierzchniowych. Jako przepływ graniczny niżówki hydrologicznej, będącej wskaźnikiem suszy hydrologicznej, przyjęto przepływ Q70, z krzywej sum czasów trwania przepływów wraz z wyższymi, obliczony dla lat 2009-2021, tj. dla okresu o potencjalnie najmniejszym antropogenicznym obciążeniu wód powierzchniowych. Do wydzielania zdarzeń niezależnych wybrano algorytm SPA (ang. Sequent Peak Algorithm). Przeanalizowano zmiany wybranych parametrów niżówek, w tym: czasu trwania, początku i końca niżówek, czasu wystąpienia i wielkości przepływu minimalnego oraz średniego niżówek, a także głębokości niedoboru niżówkowego. Porównano przebieg dwóch wskaźników: suszy meteorologicznej reprezentowanej przez standaryzowany wskaźnik opadów (SPI) oraz hydrologicznej reprezentowanej przez standaryzowany wskaźnik odpływu (SRI). SPI wyznaczono dla miesięcznych wartości sum opadów atmosferycznych na stacji Jablunkov, zlokalizowanej po czeskiej stronie zlewni Olzy, oraz stacji Warszowice, zlokalizowanej w sąsiedztwie zlewni Szotkówki. SRI obliczono na podstawie miesięcznych wartości odpływów ze stacji hydrologicznych Cieszyn na Olzie i Gołkowice na Szotkówce.

EN

Presence of humans in the geographical environment is intrinsically related to their impact on the course of natural phenomena. With regard to the catchment basin, the anthropopressure usually consists in different forms of use of both underground and surface waters. The pressure on their quantity and quality varies in time and space. The article contains a characteristic of hydrological droughts in the anthropologically transformed catchment area, using the example of the Szotkówka River in Gołkowice in the years 1963-2021. The catchment basin includes hard coal mines of the Rybnik Mining District. Underground water from the shafts is discharged to surface waters. As a limit low-water flow being an indicator of hydrological drought the authors adopted the Q70, flow from the flow duration sum curve with higher, calculated for the years 2009-2021, i.e. the period of the potentially lowest anthropogenic pressure on surface waters. The SPA (Sequent Peak Algorithm) was selected to separate independent events. Changes in selected low-water period parameters were analysed, including: duration, beginning and end of the low-water period, time of occurrence and the minimum and medium flow volume in the low-water period as well as the depth of low-water shortage. The course of two indicators was compared: meteorological drought represented by the standardized precipitation index (SPI) and hydrological drought represented by the standardized runoff index (SRI); SPI was determined for the monthly value of precipitation sums in the Jablunkov station, located on the Czech side of the Olza River catchment area and the Warszowice station located near the Szotkówka River basin. SRI was calculated based on the monthly values of runoffs from the hydrological stations Cieszyn on the Olza River and Gołkowice on the Szotkówka River.