Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Występowanie i rozkład jodu z zasolonych wód kopalnianych w biosferze rzeki Wisły. Cz. II

100%

Ślizowski K.

|

2001

|

tom T. 57, nr 12

43-48

PL

Przedstawiona w pierwszej części artykułu podwyższona zawartość jodu w rzece Wiśle w wyniku odprowadzania zasolonych wód kopalnianych z kopalń węgla kamiennego i przemysłu siarkowego, miała wpływ na biosferę w rejonie tej rzeki. Analiza wyników pomiarów jodu w rzece wykazała, że wraz z jej biegiem występował generalnie spadek stężenia jodu spowodowany głównie wzrostem przepływu w wyniku dopływów o znacznie mniejszej zawartości tego pierwiastka oraz wskutek migracji i emisji jodu oraz akumulacji w glebach, roślinach i ichtiofaunie.

EN

The increased iodine content in Vistula river caused by disposal of salty mine waters from hard coal mines and sulphur industry presented in the first part of the paper, influenced the biosphere in the Vistula river region. Analysis of the results of iodine measurements in the Vistula river proved that a drop of iodine content occurred generally downstream caused mainly by increase of flow because of tributaries with considerably lower content of this element as well as iodine migration, emission and accumulation in soil, plants and ichtiofauna.

2

Wpływ zatapiania wyrobisk na jakość wód kopalnianych na przykładzie rejonu częstochowskich kopalń rud żelaza

80%

Razowska L.

|

tom T. 55, nr 9

29-35

PL

W poniższej pracy przedstawiono charakterystykę procesów kształtujących chemizm wód podziemnych w zatopionych wyrobiskach kopalnianych w częstochowskim rejonie zlikwidowanych kopalń rud żelaza. W zatopionych wyrobiskach, na skutek wyłączenia systemów odwadniających kopalnie i tym samym ograniczenia wymiany wód podziemnych wytworzyła się strefa zanieczyszczonych wód kopalnianych. Przyczyną tego zjawiska było między innymi ograniczenie dopływu wód bogatych w rozpuszczony tlen i dwutlenek węgla. Mimo upływu czasu, stężenia jonów w wodach z warstw kościeliskich w rejonie kopalń są bardzo wysokie. Po 15 latach od zatopienia kopalń, maksymalnie stężenia żelaza są 500-krotnie wyższe od dopuszczalnych dla wód pitnych, w przypadku manganu 80-krotnie, niklu 50-krotnie a siarczanów 7-krotnie i nie wykazują tendencji spadkowej, co spowodowane jest spowolnieniem procesów samooczyszczania tych wód w wyniku zaprzestania pompowań. Przypuszcza się, że wymiana zanieczyszczonych wód kopalnianych przez wody infiltrujące z powierzchni terenu, bez ingerencji człowieka, może trwać setki lat.

EN

Characteristics of the process constituting chemism of underground waters in the flooded mine workings in the Częstochowa liquidated iron ore mines region is presented. Becouse of mone drainage system stoppage and thus limitation of exchange of the undergrounds waters in flooded workings a zone of pulled mine waters has been created. A cause of this phenomenon was, among others, limitation of inflow of the waters containing much dissolved oxygen and carbon dioxide. In spite of time passage the concentration of ions the waters from kościeliskie strata in the region of mines is very high. After 15 years from mines flooding the maximum concentrations of iron are 500 times higher than permitted for drinking water, in case of manganese 80 times, for nickiel 50 times and for sulfates 7 times and there is no downward trend, what is caused by sloving down of the self-purification processes of these waters because of pumping stoppage. It is presumed that replacement of the polluted waters mine by the waters infiltrating from the surface may take, without humaninterference, hundreds of years.

3

Zasoby energii geotermalnej w wodach odprowadzanych z kopalń

80%

Solik-Heliasz E.

|

2001

|

tom T. 57, nr 6

19-23

PL

Kopalnie węgla kamiennego wypompowują na powierzchnię około 600 tys. m3/d wód dołowych o podwyższonej temperaturze, wynoszącej 13-7-250 °C. Zasoby energii związane z nimi są ogromne, jednak dotąd nie były one wykorzystywane gospodarczo. Określono zasoby energii geotermalnej w 15 kopalniach węgla kamiennego i rud, głównie zlikwidowanych. W obliczeniach uwzględniono ciepło wód dołowych stwierdzone w istniejących systemach odwodnieniowych oraz planowane zmiany wynikające z przekierunkowania wód między zakładami, dokonywane w ramach restrukturyzacji górnictwa. Zasoby wydobywalne energii w niektórych kopalniach pozwalają na ich gospodarcze wykorzystanie.

EN

Hard coal mines pump out to the surface about 600 thousand m3/day of mine waters with increased temperature amounting to 13 -r 25 °C. Energy resources connected with them are huge but so far hey have not been economicaly used. Geothermic energy resources have been estimated at 15 collieries and ore mines - mainly liquidsted ones. Heat of mine waters found out in the existing drainage systems as well as planned changes resulting from redirection of waters between plants, carried out within mining restructuring, have been taken into consideration in the calculation in the calculation. Recoverable energy resources at some mine allow their economic use.

4

Wykorzystanie odcieków ze składowisk odpadów górniczych do oczyszczania wód kopalnianych z baru i radu

80%

Pluta I. , Szczepańska J.

|

2002

|

tom T. 58, nr 5

24--28

PL

W solankach dopływających do kopalń południowej części GZW występują warunki redukcyjne generujące obecność jonów baru i promieniotwórczych izotopów radu. Przeważająca ilość tych szkodliwych i radiotoksycznych składników usuwana jest z wód kopalnianych bezpośrednio w miejscach ich wypływu z górotworu w wyrobiskach górniczych poprzez wytrącenie z jonami siarczanowymi uwalniającymi się z odpadów górniczych i energetycznych lokowanych w pustkach podziemnych. Ze względu na konieczność stałego usuwania baru i radu a jednocześnie nieciągłość procest lokowania, czy też okresowe zmiany w dostawach odpadów istnieje potrzeba dostarczenia w tym czasie siarczanów z innych źródeł. Zaproponowano wykorzystanie do tego celu wód odciekających ze składowisk odpadów górniczych. Wody te są bogate w jony siarczanowe, będące końcowymi produktami procesu utleniania związków siarki zawartych w odpadach górniczych. Wytrącenie siarczanów baru i radu z wód powoduje oczyszczanie solanek kopalnianych z tych szkodliwych pierwiastków, a także chroni grunty i wody powierzchniowe płynące w otoczeniu składowisk odpadów górniczych, przed zanieczyszczeniem jonami siarczanowy-

EN

Reduction conditions, occuring in the brines inflowing into the mines of the southern part of GZW (Uppersilesian Coal Basin) generate the presence of barium ions and radioactive ions of radium. The oveihel-ming quantity of those harmful and radiotoxic components is removal from mine waters directly at the places of their outflow from the rock mass in the mining workings by means of precipitation with sulfate ions setting free from mining and power plant refuse stored in underground goafs. Because of the necessity of permanent removal of barium and radium, and at the same time temporary occurence of breaks and changes in refuse disposal, it is necessary to supply sulfates from the other sources. Use of drain water from a mining refuse dump for this purpose has been proposed. These waters are rich in sulfate ions being an end product of the oxidation of the sulfur compounds contained in mining refuse. Precipitation of barium and radium sulfates from waters causes purification of mine brines from these harmful elements and also protects groud and surface waters flowing in the surrounding of mining refuse dumps against contamination by sulfate ions.

5

Oddziaływanie odpadów drobnoziarnistych na środowisko wodne kopalni

80%

Jacoń-Kocot M.

|

2002

|

tom T. 58, nr 6

22-25

PL

Jedną z najbardziej efektywnych metod zagospodarowania odpadów drobnoziarnistych jest ich wykorzystanie w podziemnych technologiach górniczych. Decydując się na lokowanie odpadów przemysłowych na dole kopalni musi się mieć całkowitą pewność, że zdeponowane pod ziemią odpady nie stworzą obecnie i nigdy w przyszłości zagrożenia ekologicznego. Odpady drobnoziarniste przeznaczone do ulokowania w podziemiach kopalń powinny być poddawane testom wymywalności zgodnie z obowiązującą normą PN-G-11011: 1998 "Górnictwo. Materiały do podsadzki zestalanej i doszczelniania zrobów. Wymagania i badania." Badania odpadów wykonane według tej normy umożliwią określenie potencjalnie najwyższych zawartości substancji szkodliwych, jakie mogą się wymyć do wód transportujących odpady w jej podziemia, a więc ocenę stanu środowiska wodnego kopalni.

EN

Use of fine refuse for underground mining technology is one of the most effective method of its disposal. Taking decision on industrial refuse disposal in to the underground of a mine, one should be fully sure that deposited refuse will not create any ecological hazard now and in the future. The fine refuse designed to be deposited in the underground of a mine should be put to the wash-out test according to the standard PN-G-11011 "Mining. Materials for consolidating stowing and goaf tightening. Requirements and testing". Refuse testing executed according to this standard enables determination of the potential highest content of harmful substance which could be washed out into the waters transporting refuse to the underground and thus evaluation of the water environment state of a mine.

6

Zmiany chemizmu solanek wypływających i zlikwidowanej kopalni "Żory"

80%

Pluta I.

|

tom T. 56, nr 11

32-36

PL

Do zlikwidowanej kopalni "Żory" dopływają solanki zawierającej jony baru i praktycznie pozbawione siarczanów. Ich przepływ dj sąsiedniej kopalni "Borynia" oddziałuje ujemnie na jakość wód tej kopalni. Po zamknięciu kopalni "Żory" chemizm solanek ulegał zmianie. Przedostawały się nich okresowo siarczany. Pochodziły one z procesu utlenienia siarczków zawartych w skałach karbońskick (piryt, markasyt, siarkowodór) lub też z odpadów energetycznych, którymi wypełniano pustki podziemne i tamy izolacyjne. Uwolnienie siarczanów do wód spowodowało bardzo korzystny proces wytrącenia szkodliwych jonów baru w górotworze zlikwidowanej kopalni. Badania chemizmu wód odprowadzanych z kopalni "Żory" pozwoliły ocenić ich wpływ na jakość wód kopalni "Borynia", a także kontrolować zmiany w systemie wodnym na jej obszarze.

EN

Brines containing barium ions and practically no sulfates flow into the liquidated Żory Mine. The flow next into the neighbouring Borynia Mine where they influence negatively the quality of its waters. After liquidation of Żory Mine the brines chemism changed Sulfates have periodically found their way to them. They originated from the process of sulfides oxydation contained in the Carboniferous rocks (pyrite, marcasite, hydrogen sulfide) or from power industry Waste used for backfill of goafs and dams. Liberation of sulfates into the waters caused very favourable process of harmful barium ions precipitation from the rock mass of the liquidated mine. Research on the waters disposed from Żory Mine chemism allowed to determin their influence on the quality of Borynia Mine waters, and also to control changes in the water system on its area.

7

Monitoring procesu oczyszczania z baru wód kopalni "Krupiński"

70%

Pluta I. , Gruszka Z. , Musiolik A.

|

tom Vol. 61, nr 6

349-353

PL

Do oczyszczania wód kopalni "Krupiński" z baru wykorzystuje się siarczany pochodzące z różnych źródeł. Od czerwca 2008 roku w wodach kopalnianych rozpuszcza się siarczan sodu w dozowniku na powierzchni. W artykule przedstawiono wyniki monitoringu tego procesu w pierwszych miesiącach jego realizacji, w okresie od 24 czerwca do 15 grudnia 2008 roku. Oznaczano zmiany zawartości jonu barowego i siarczanowego w wodach pompowanych z kopalni i odprowadzanych do rurociągu kolektora "Olza". Określono także warunki, jakie należy spełnić, by w wodach odprowadzanych z kopalni zawartość jonu baru nie przekraczała 2 mg/dm3, czyli największej wartości dopuszczalnej.

EN

Sulfates from different sources are used for removal of barium from waters at "Krupinski" mine. Since June 2008 sodium sulfate from a surface feeder after is delivery to underground workings is dissolved in the mine waters. The article presents the results of monitoring of this process in the first months of its implementation in the period from 24 June to 15 December 2008. Changes in barium and sulphates ions content was determined in water pumped from the mine and discharged into the drain pipe of "Olza" collector. Also the set of conditions was determined that should be met in order that waters discharged from the mine do not exceed the limit of 2 mg/dm3 of barium ion, i.e. the highest permissible value.

8

Bromide concentration in mine waters from the Wieliczka salt mine as an indicator of their origin and migration of flow paths in the salt deposit

70%

Winid B. , Witczak S.

|

tom Vol. 74, No 3

277--283

EN

The subject of this study is the chemistry of waters contained in the salt deposit of Wieliczka. The bromide content determined in relation to the chloride one, using the evaporation curve or the Cl/Br ratio, point to dissolution of chloride minerals as the main process in the origin of mine waters. Because of a number of processes involved in the circulation of waters within the deposit, the Br content in mine water depends on three factors: concentration of salts associated with leaching of the deposit, Br content in the salt, and dissolution - evaporation cycles on the water migration paths. The diagram Br vs. Cl or vs. density is used to explain these factors.

9

Effect of the type of ion-exchange resin on Mn2+ adsorption in the presence of competing cations

70%

Amengol B. P. C. , Pires R. C. , Leão V. A.

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2024

|

tom Vol. 60, iss. 2

art. no. 187844

EN

Present in soils, ground and surface waters, manganese is among the most common metals in Earth crust. It is also an essential trace element to the functioning of several enzymes in the human body. However, exposure to high manganese concentrations can also be harmful to humans with psychiatric and motor effects and therefore, manganese concentrations in drinking water and also industrial effluents are regulated. In the current work, the adsorption of Ca2+, Mg2+ and Mn2+ on three different ion-exchange resins: (i) aminophosphonic acid - chelating (Purolite S950), (ii) polyacrylic weak acid cation (Purolite C104E) and (iii) polystyrene strong acid cation (Purolite C100) was investigated. The results revealed that Purolite S950 had the highest Mn2+ uptake (37.9 mg/mL-resin or 0.69 mmol/mLresin) as compared to Ca2+ (3.2 mg/mL-resin or 0.08 mmol/mL-resin) and Mg2+ (~0 mg/mL-resin) and was selected for further kinetics and equilibrium studies. The results indicated Purolite S950 as particularly suited to be applied in the treatment of neutral mine waters with high Mg/Mn ratios. Additionally, Purolite S950 showed a small affinity for Ca2+ and therefore an efficient Mn2+ removal will depend on the Ca/Mn ratio of the mine water under treatment. According to the kinetic analysis, manganese sorption on Purolite S950 was described by the pseudo-second order model (r2 > 0.98) with an activation energy of 6.34 kJ/mol and thus pore-difussion was the rate controlling step of the process. In terms of equilibrium studies, manganese sorption on Purolite S950 followed the Langmuir model with maximum loadings of up to 41.5 mg/mL-resin. The thermodynamic modelling indicated an exothermic process (-85.0 kJ/mol, as standard enthalpy) with a standard entropy of -274 J/mol×K, which was ascribed to the release of two adsorbed H+ ions for each Mn2+ ion taken up from solution.

10

Monitoring wód kopalnianych odprowadzanych do rzek

70%

Lach R. , Łabaj P. , Bondaruk J. , Magdziarz A.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2006

|

tom nr 1

97-115

PL

Oddziaływanie górnictwa węgla kamiennego na jakość wód powierzchniowych jest postrzegane głównie jako wprowadzanie do środowiska zasolonych wód pochodzących z odwadniania kopalń, które wpływają na biocenozę rzek oraz ograniczają możliwości wykorzystania ich do celów gospodarczych. Istotne znaczenie w ocenie stanu środowiska wodnego w zlewni górnej Wisły i Odry ma monitoring zasolonych wód odprowadzanych z kopalń węgla kamiennego. Stosowane sposoby monitorowania zrzutu zasolonych wód, pochodzących z odwadniania kopalń węgla kamiennego, spełniają wymogi obecnie obowiązującego prawa. W artykule omówiono wady i zalety istniejących systemów monitoringu ilości i jakości wód dopływających do kopalń i odprowadzanych z kopalń do odbiorników powierzchniowych. Na przykładach konkretnych kopalń przeanalizowano najczęściej stosowane sposoby monitorowania zrzutu zasolonych wód do odbiorników powierzchniowych. Zaproponowano, możliwe do zastosowania, systemy monitoringu ilości i jakości zasolonych wód z odwadniania zakładów górniczych oraz sposób udostępniania wyników monitoringu. W konkluzji stwierdzono, że zasadniczą rolę w ograniczaniu zasalania Wisły i Odry oraz ich dopływów będą spełniały proponowane i realizowane systemy hydrotechniczne. Rozwiązania te wymagają opracowania systemów ciągłego monitorowania zarówno ilości, jak i jakości zrzucanych wód, a także monitoringu rzek przed i za zrzutem z kopalń. Prace nad takimi rozwiązaniami są prowadzone w kopalniach nadwiślańskich (system hydrotechniczny "Mała Wisła") i w Rybnicko-Jastrzębskim Okręgu Węglowym (Kolektor "Olza"). Uważa się, że opracowanie dla każdej kopalni z osobna i dla sektora węglowego jako całości, systemu ciągłego monitoringu jakościowo-ilościowego zrzutu zasolonych wód kopalnianych jest przedwczesne. Dotyczy to przede wszystkim ciągłego monitoringu jakościowego, w miejsce analiz fizykochemicznych, dotychczas wykonywanych w laboratoriach.

EN

An impact of coal mining on a quality of surface waters is mainly seen as draining of salt waters, coming from drainage of hard coal mines, which influences biocenosis of rivers and limits possibilities of their use for economic aims. A monitoring of salt waters drained from hard coal mines is of a significant importance for an assessment of the condition of aquatic environment in upper Vistula and Oder basins. Appropriate methods of drain monitoring of salt waters, coming from drainage of hard coal mines, fulfil demands of the law currently in force. In the paper weaknesses and advantages are discussed of existing systems for monitoring of quantity and quality of waters flowing up to mines and drained from mines to surface receivers. On examples of particular mines the most frequently used ways of monitoring of the salt waters drain to surface receivers were analysed. Possible to use systems of monitoring of salt waters quantity and quality from drainage of mining enterprises and ways of dissemination the results of monitoring were proposed. In conclusion, it was stated that essential role in reducing the salinification of Vistula and Oder rivers and their tributaries is to be fulfilled by proposed and realised hydrotechnical systems. These solutions need developing of continuous monitoring systems both in quantity and quality of drained waters, as well as monitoring rivers up and down from the point of mine waters drain. The works on such solutions are realised in mines of the Vistula basin (hydrotechnical system "Little Vistula") and in Rybnik-Jastrzębie Coal Mining Region ("Olza" Collector). It is considered that development, for every mine separately and for coal mining sector as a whole, of a system of continuous quantity-quality monitoring of mine salt waters drain is premature. First of all it concerns continuous quality monitoring in the place of laboratory physico-chemical analyses as realised hitherto.

11

Koncepcja odzysku pierwiastków ziem rzadkich z kwaśnych wód kopalnianych z zastosowaniem sekwencyjnego strącania

60%

Zdebik D. , Świnder H. , Białecka B. , Thomas M.

|

tom T. 97, nr 11

1916--1920

PL

Przedstawiono koncepcję dwuetapowego odzysku pierwiastków ziem rzadkich (REE) z kwaśnych wód kopalnianych. W pierwszym etapie zastosowano strącanie wodorotlenków oraz szczawianów REE. W drugim etapie w wyniku zastosowania termicznego rozkładu szczawianów, otrzymano produkt zawierający 95% REE (w przeliczeniu na tlenki). Analiza ekonomiczna procesu, wykazała ścisły związek pomiędzy opłacalnością procesu a stężeniem REE w wodzie kopalnianej.

EN

Rare earth elements (REE) were recoverd from acid mine water by pptn. of REE hydroxides and oxalates and their thermal decompn. to a product contg. 95% REE (calcd. as oxides). The economic anal. of the process showed a close relationship between the profitability of the process and the concn. of REE in mine water.

12

Dynamika i kierunki zmian jakości wód pod-ziemnych w obszarach zlikwidowanych kopalń

60%

Posyłek E.

|

tom T. 54, nr 3

19-25

PL

Przeprowadzono analizę zmian jakości wód pompowanych ze zrobów zlikwidowanych kopalń lub ich części w nawiązaniu do warunków geologiczno-górniczych i hydrogeologicznych. Chemizm wód w zrobach ksztatowany jest przez procesy chemiczne oraz reżim hydrodynamiczny związany z intensywnością zasilania warstw karbonu i przepływu wody przez zroby. Zmiany chemizmu przebiegają bardzo powoli i do tej pory wystąpiły jedynie sporadycz-nie.

EN

An analysis of waters pumped out from the cavities caused by extraction of liquidated mines or of their part has been carried out in reference to geological and hydrogeological conditions. Chemism of waters in the cavities caused by extraction is formed by chemical process and hydrodynamic regime connected with the intensity of carboniferous strata supply and flow of waters through the cavities caused by extraction. Changes of the chemism proceed very slowly and up to now they occured sporadically only.

13

Stan techniczny rurociągu kolektora "Olza" i ocena możliwości jego dalszej eksploatacji

60%

Pustelnik J. , Pluta I. , Andrejewicz M.

|

tom T. 55, nr 1

21-24

PL

W rurociągu kolektora "Olza", który odprowadza słone wody z 11 kopalń południowo-zachodniej części GZW, wytrąca się osad związków baru. Osad ten spowodował zwężenie średnicy rurociągu, na niektórych odcinkach nawet o ponad 80%. Artykuł opisuje wyniki badań ciśnień i natężeń przepływu wód, z których wynika, że konieczna jest w najbliższym czasie wymiana 17 km rurociągu. Przebudowa jest konieczna, aby zmniejszyć opory przepływu wód i obniżyć energię potrzebną do ich pompowania. Stwierdzono, że w celu zabezpieczenia rurociągu przed dalszym jego zanieczyszczeniem niezbędne jest oczyszczenie wód z baru w wyrobiskach górniczych kopalń: "Borynia", "Jankowice", Krupiński", "1 Maja", "Marcel", "Morcinek", "Moszczenica", "Pniówek" i "Zofiówka".

EN

Deposit of barium compounds precipitates in the "Olza" collecting pipe which disposes saline waters from eleven mines of the south-west part of the Uppersilesian coal basin. This deposit caused reduction of the pipe diameter o nsome sections even by more than 80%. The paper presents results of testing of pressures and water flow rates from which the necessity of replacement of 17 km of pipeline results. the reconstruction is necessary to reudce water flow resistance and energy consumption for water pumping. To protect the pipeline against futher deposit forming it is necessary to purify the waters from barium in the following collieries: 'Borynia", "Jankowice", "Jastrzębie", "Krupiński", "1 Maja", "Marcel", "Morcinek", "Moszczenica", "Pniówek" i "Zofiówka".

14

Bar w wodach kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

60%

Pluta I. , Pałys J.

|

tom T. 55, nr 4

16-22

PL

Bar występuje w solankach karbonu wielu kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Jego obecność stwierdzono powszechnie na wszystkich poziomach wydobywczych w południowym, hydrogeologicznie zakrytym obszarze. Poza południową częścią Zagłębia bar spotyka się najczęściej na najniższym poziomie kopalni lub go brak. Badania zawartości baru w wodach kopalnianych wykazały, że jest jego mniej w wodach wypływających z serii piaskowcowych warstw orzeskich i rudzkich aniżeli w wodach z kompleksu warstw iłowcowo-mułowcowych. Stężenia baru w wodach GZW sięgają 2500 mg/dm(3). Anomalne natomiast jego wartości mogą mieć związek z ascenzyjnym dopływem wód do wyrobisk górniczych z większych głębokości.

EN

Barium occurs in carboniferous brines of Upper Silesian Coal Basin mines. Its presence has been commonly stated on all horizonte of the southern hydrogeological covered area. Outside the southern part of the Basin barium is found on one, most often the deepest mine horizon. Research on the barium content in mine waters has shown, that there is less of it in the run-off waters from the Orzesze and Ruda sandstone series than in the waters from the clay and mudsstone strata complex. Concentration of barium in the UppersilesianCoalBasin waters runs as high as 2500 mg/dm3. Its anomalia values can be connected with an inflow of waters into mining workings of locally with rocks mineralization with barite considered to be a hydrothermal phenomenon.

15

Development of Chemosorbent Based on Metallic Waste for Cleaning Mine Water from Molybdenum

60%

Isakov A. E. , Matveeva V. A. , Chukaeva M. A.

|

tom Vol. 19, nr 1

42--47

EN

The article presents the results of hydrochemical studies of water objects, located in the impact zone of one of the largest mining enterprises in the Russian Federation – JSC “Apatite”. According to the monitoring studies, the source of surface water pollution with molybdenum was determined, geochemical assessment of the molybdenum transformation in the system “ore-bearing rocks – mine water – surface water” was performed. In order to reduce the technogenic load on the surface water located in the considered area, the way of large-tonnage mine waters purification from molybdenum was proposed. The method involves using the chemical sorbent based on waste metals. The method of sewage purification will allow solving one of the key environmental problems of the considered enterprise and, in addition, to improve the environmental situation in the considered area as well as the quality of the local population life.

16

Ocena możliwości kolmatacji złoża ze względu na biochemiczne właściwości kontaktujących się środowisk wodnych

60%

Lewkiewicz-Małysa A. , Konopka E.

|

tom R. 20/1

139-148

PL

Unieszkodliwianie wód kopalnianych ze względu na powszechność i skalę zjawiska stanowi poważny problem w przemyśle wydobywczym. W artykule poddano ocenie możliwość odprowadzania odpadowych wód kopalnianych do poeksploatacyjnych wyrobisk. Jak wykazały nasze wcześniejsze rozważania teoretyczne w każdym środowisku wodnym - w tym również i w wodach o znacznym stopniu zasolenia - istnieje życie biologiczne, uwarunkowane składem chemicznym naturalnego podłoża, a przede wszystkim obecnością składników o charakterze biogennym. W wyniku przemian biochemicznych zachodzących przy współudziale mikroorganizmów mogą tworzyć się produkty sprzyjające kolmatacji złoża. W celu oceny możliwości i skali wystąpienia tego niekorzystnego zjawiska przeprowadzono kompleksowe badania rozpoznawcze z udziałem dwóch różnych solanek, a następnie przedyskutowano efekt ich zmieszania ze względu na możliwe konsekwencje.

EN

The treatment of mine's discharge waters is a serious extraction problem, as the scale and common character of this phenomenon are considerable. A method for discharging mine's waters to the abandoned workings was assessed. It follows from earlier theoretical considerations that biological life exists in all water environments, saline waters including. It is conditioned by the chemical composition of natural soil and presence of biogenic components. The results of biochemical processes taking place in the presence of microorganisms, products favourable to the colmatation of the deposit. To evaluate the possibility and scale of this unfavourable phenomenon, complex experiments were made with the use of two brines. The consequences of their mixing were discussed in the paper.

17

Występowanie i rozkład jodu z zasolonych wód kopalnianych w biosferze rzeki Wisły. Cz. I

60%

Ślizowski K.

|

2001

|

tom T. 57, nr 11

43-50

PL

Program badawczy obejmujący pierwsze pilotażowe pomiary zawartości jodu w biosferze rzeki Wisły, wykazał, że znacznie podniesiona jego zawartość w górnym biegu rzeki pochodzi z zasolonych wód odprowadzanych przez kopalnie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, a w środkowym biegu rzeki przez kopalnie przemysłu siarkowego. Pilotażowe badania zawartości jodu wzdłuż koryta rzeki Wisły pozwoliły na wskaźnikowe wyznaczenie stref migracji jodu. Określenie przestrzennej zmienności, a tym samym wyznaczenie stref wzmożonej akumulacji jodu przyjęto opierając się na pomiarach koncentracji jodu w osadach dennych, glebie i w wybranych roślinach (korzenie, część nadziemna), a także w dostępnych gatunkach ryb. Praca pozwoliła na wstępne określenia obrazu tła geochemicznego w biosferze Wisły.

EN

The research program including the first pilot measurement of the iodine content in the Vistula river biosphere showed that its considerably increased content in the upper course of the river originates from the salty waters disposed by the mines of Upper-silesian Coal Basin and in the middle course of the river by the mines of sulphur industry. The pilot research of iodine content along the Vistula rive-bed allowed for rough determination of the iodine migration zones. Determination of the spatial variation, and thus determination of the increased accumulation zones, is accept basing on the measurements of iodine concentration in the sediments, soil and selected plants (roots, green tops) and also in the available fish species. The work enabled preliminary determination of the picture of the geo-chemical background in the Vistula biosphere.

18

Wody kopalniane w świetle dawnej i aktualnej terminologii oraz ich klasyfikacji obowiązującej w górnictwie

60%

Pluta I. , Dulewski J.

|

tom Vol. 57, nr 1

37-41

PL

W związku z przystąpieniem do Unii Europejskiej, Polska do końca 2003 roku zobowiązała się dostosować prawo do unijnego, zgodnego z Ramową Dyrektywą Parlamentu Europy i Rady Unii Europejskiej z dnia 23 października 2000 roku, a dotyczącego polityki wodnej (RDW/2000/60/EC). Dlatego znowe-lizowano Prawo wodne, Dz.U. z 2001 r., nr 115, poz. 1229. W artykule przedsta-wiono definicję wód kopalnianych oraz ich klasyfikację. Zwrócono uwagę na zróżnicowaną terminologię w opisie hydrogeologicznym wód i klasyfikacji wód kopalnianych wymagającą ujednolicenia.

EN

In connection with the accession to the European Union Poland made itself obliged by the end of 2003 to adjust the law to acquis communautaire in conformity with Framework Directive of European Parliament and the Council of the Eurapean Union, of 23 October 2000 and regarding water policy (RDW/ 2000/60/EC). Therefore the Water Law was updated, OJ. of 2001 no 115, item 1229. The article presents a definition of mine waters and their classification. Attention was brought to a differentiated terminology in hydro geological description of waters and mine waters classification which needs unification.

19

Ocena jakości i zmienności zasolenia gleb w otoczeniu zbiornika wód kopalnianych "Bojszowy"

60%

Pluta I. , Hulisz P.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2006

|

tom nr 1

41-46

PL

Do zbiornika wód kopalnianych "Bojszowy" odprowadzano solanki z kopalń "Piast" i "Czeczott". Pomimo jego wyłączenia z eksploatacji w dalszym ciągu obserwuje się zasolenie gleb w jego otoczeniu. Zasięg oddziaływania zbiornika ogranicza się przede wszystkim do terenów przyległych po stronie południowej. W glebach stwierdzono wyższe zawartości niektórych składników śladowych: As, Ba, Co, Cr, Pb od dopuszczalnych, określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 wrzenia 2002 roku. Badania wykazały, że źródłem szkodliwych metali w glebach nie mogły być solanki kopalniane.

EN

The brine from "Piast" and "Czeczott" mines had been drained to the mine water reservoir "Bojszowy". Despite of its exclusion from exploitation, the soil salinity is still observing in its surroundings. The range of impact of this reservoir is limited mostly to the nearby grounds on its south side. In the soils greater levels of some traceable components than permissible, defined in Ministry of the Environment Decree of 9th September 2002, were detected: As, Ba, Co, Cr, Pb. Test showed that the source of the harmful metals in soils could not be mine brine.

20

Pochodzenie siarczanów w wodach Górnośląskiego i Zagłębia Węglowego w świetle badań izotopowych

60%

Pluta I.

|

2002

|

tom T. 58, nr 3

36-43

PL

Siarczany w wodach kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego' pochodzą z ewaporatów i minerałów siarczanowych różnych epok geologicznych oraz z minerałów siarczkowych, siarki siarczanowej, siarki organicznej zawartych w utworach karbońskich, a także i z siarkowodoru. W południowej części GZW, w zasięgu oddziaływania zapadliska przedkarpackiego, występują w wodach stropowych utworów karbonu siarczany z minerałów siarczanowych ery mezo-zoicznej (od triasu do trzeciorzędu-karpatu, natomiast na obszarze pokrytym trzeciorzędem siarczany z ewaporatów i minerałów siarczanowych utworów morskich tego okresu. W rejonach okien hydrogeologicznych oraz przy granicy trzeciorzędu stwierdzono siarczany pochodzące z minerałów węglanowo-siarczanowych wykrystalizowanych w utworach karbonu. Niektóre z nich, zwłaszcza ' na obszarze występowania osadów chemicznych trzeciorzędu, zo- f stały zredukowane bakteryjnie. Siarczany geogeniczne pochodzące z różnych źródeł charakteryzują generalnie odmienne składy izo-1 topowe. Oznaczenia 5MS i 818O umożliwiają więc ich szczegółowe rozpoznanie i identyfikację.

EN

Sulfates in the waters of Uppersilesian Coal Basin origin from evaporates and sulfate minerals of various epochs as well as sulfide minerals, sulfate sulfur, organic sulfur contained in the Carboniferous formations and also from hydrogen sulfide. In the southern part of Uppersilesian Coal Basin, within the range of the Carpathian Foredeep influence, in the Carboniferous formations roof waters occur sulfates from sulfate minerals of the Mesozoic Era {from the Trias up to the Tertiary - the Carpathian (the Upperhelvetian)} however on the area covered by the Tertiary the sulfates from evaporates and minerals of sea sulfate formations of that period. In the regions of hydrological windows as well as at the Tertiary border the sulfates originating from carbonate-sulfate deposits cristalized from the Carboniferous formations have been found. Some of them, especially on the area of the Tertiary chemical deposits occurence, have been reduced by bacteries. Geo-genetic sulfates originating from various sources are generally characterised by a distinct isotopic composition. So determination of 834S and 818O makes possible their detailed recognition and identification.