Bezpieczeństwo funkcjonalne obiektów technicznych (według IEC 61508) to uwolnienie się od nieakceptowalnego ryzyka (niebezpieczeństwa) fizycznego zranienia człowieka lub pogorszenia zdrowia ludzkiego, albo bezpośrednio jak również pośrednio jako wyniku uszkodzenia obiektu lub środowiska. Jest ono tą częścią całkowitego bezpieczeństwa, która zależy od prawidłowej pracy systemu lub urządzenia w odpowiedzi na sygnały wejściowe. Bezpieczeństwo funkcjonalne jest uzyskiwane przez wbudowanie do systemu lub urządzenia specjalizowanego układu, który realizuje funkcje zabezpieczenia obiektu. Pewność i jakość realizacji funkcji zabezpieczenia determinuje poziom bezpieczeństwa funkcjonalnego oraz stwarza możliwość redukcji zagrożenia spowodowanego awarią. W artykule omówiono potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa podstawowych obiektów zakładów górniczych, jakimi są górnicze wyciągi szybowe. Jako materiał wyjściowy do przedstawienia retrospekcji kierunków rozwoju bezpieczeństwa wyciągów szybowych wykorzystano wyniki badań niebezpiecznych zdarzeń przeprowadzonych w latach 2010-2011 przez Urząd Górniczy do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych (obecnie: Specjalistyczny Urząd Górniczy).
EN
Operational safety of technical objects (acc. to IEC 61508) means elimination of unacceptable risk (hazard) of physical injury to man or damage to human health in the result of direct or indirect damage to object or environment. It is a part of total safety, which depends on proper operation of the system or machine in response to input signals. Operational safety can be achieved by installation in the system or in the machine the special system, which protects the object. Reliability and quality of realization of protection function determine the level of operational safety and reduce hazard caused by a failure. The need to ensure the safety of the basic objects, such as mining shaft hoists, in the mining plants is discussed in the paper. Results of analyses of hazardous events, which were made within 2010-2011 by the Mining Authority for Control Tests of Energomechanical Equipment (at present: Specialized Mining Office), were used as the basis to present directions of development of safety of shaft hoists.
Artykuł jest kontynuacją rozważań przedstawionych w 1996 r. w publikacji pt. "Dekapitalizacja techniczna elementów wyciągów szybowych zagrożeniem bezpieczeństwa pracy", w której scharakteryzowano i poddano analizie trzy grupy górniczych wyciągów szybowych. Sklasyfikowano je w zależności od przedziału czasowego ich budowy, prezentując następnie dla każdej grupy koncepcje kierunków modernizacji, szczególnie w zakresie maszyn wyciągowych. W artykule pozytywnie zweryfikowano ówczesne koncepcje zmian, wskazując równocześnie na aktualne trendy modernizacji elementów wyciągów szybowych. Oceniono wpływ przeprowadzonych modernizacji na poprawę poziomu bezpieczeństwa użytkowania wyciągów szybowych. Omówiono zagadnienia techniczne zmierzające do podniesienia poziomu bezpieczeństwa eksploatacji wyciągów szybowych.
EN
The paper is the continuation of considerations presented in 1996 in the paper entitled "Technical decapitalisation of the components of mine shafts as the hazard to work safety", in which three groups of mine shaft hoists were characterized and analysed. They were classified according to time of their manufacture and then the direction of modernization was given for each group, focusing especially on hoisting machines. The previous concepts of changes are positively verified and current trends in modernization of the components of shaft hoists are indicated. The impact of implemented modernizations on improvement of safety of use of shaft hoists is assessed. The technical issues aiming at increasing the safety of use of shaft hoists are discussed.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Maszyny wyciągowe górniczych wyciągów szybowych to urządzenia ciężkie o wysokich parametrach ruchowych tj. m.in. prędkości jazdy i wielkości transportowanego ładunku, przeznaczone do transportu urobku, maszyn, materiałów i ludzi pomiędzy powierzchnią kopalni, a jej podziemnymi wyrobiskami. Będące w ruchu urządzenie wyciągowe w niektórych specyficznych warunkach musi zostać zatrzymane hamulcem mechanicznym. W nowoczesnych maszynach wyciągowych są to hamulce tarczowe, które są zdolne zatrzymać będącą w ruchu maszynę o energii od 30 do nawet 150 MJ, wydzielając przy tym ciepło. Nadmierna temperatura może powodować deformacje elementów hamulca lub utratę własności ciernych w układzie tarcza-klocek hamulcowy. Może to być przyczyną awarii urządzenia, które stanowi jedyną drogę transportową pomiędzy podziemnymi wyrobiskami kopalni, a powierzchnią. W artykule opisano badane urządzenia oraz przedstawiono uzyskane wyniki pomiarów przeprowadzonych na obiektach rzeczywistych i w laboratorium. Identyfikacja ilościowa parametrów pracy występujących podczas hamowania pozwoli na zaprojektowanie nowych rozwiązań tarcz hamulców dla maszyn wyciągowych o większych parametrach ruchu, przy równoczesnym zachowaniu ich niezawodnego działania.
EN
The hoisting machines of mine shaft hoists are the heavy-duty machines of high operational parameters, i.e. among others speed and size of transported load, which are designed for transportation of run-of-mine, machines, materials and people between the mine surface and mine underground workings. In some special conditions the hoisting machine, which is in operation, must be stopped by a mechanical brake. In the state-of-the-art hoisting machines these are the disk brakes, which are able to stop the operating machine of energy from 30 even up to 150 MJ, with heat generation. Excessive temperature can cause deformation of brake components or loss of frictional properties in a disk - brake shoe system. It can be the reason of a failure of the machine, which is the only transportation way between mine underground workings and the surface. The tested machines are described in the paper and the results of measurements taken on real objects and in the laboratory are given. Quantitative identification of operational parameters that occur during braking will enable to design new solutions of brake disks for the hoisting machines of higher operational parameters, at the same time maintaining reliable operation of these machines.
W ostatnich latach rozwinęła się szeroka współpraca pomiędzy Instytutem Techniki Górniczej KOMAG, a firmą MWM Elektro Sp. z o. o. – czołowym, krajowym dostawcą maszyn wyciągowych dla górnictwa. Jej efektem są wdrożenia wielu nowych maszyn wyciągowych w górniczych wyciągach szybowych. Oferowana gama produktów obejmuje maszyny bębnowe: jedno i dwubębnowe, jak również maszyny wciągowe z kołem pędnym, jedno- i wielolinowe. W projektach nowych maszyn wyciągowych ITG KOMAG opracowuje dokumentację techniczną części mechanicznej. Pozostały zakres projektów tj. część elektryczną (zasilanie i sterowanie maszyny), instalacje hydrauliczne wraz z własnymi układami hydraulicznymi dedykowanymi do maszyn wyciągowych w zakresie zasilania i sterowania hamulców oraz smarowania łożysk wału głównego oraz dokumentacje technologiczne wykonuje firma MWM Elektro Sp. z o. o. Firma MWM Elektro Sp. z o. o. realizuje montaż i uruchomienie maszyn w całym zakresie inwestycji oraz prowadzi nadzór, przy współudziale specjalistów ITG KOMAG, gwarancyjny i pogwarancyjny.
EN
Collaboration between KOMAG Institute of Mining Technology and MWM Elektro Sp. z o. o. - leading Polish supplier of machinery for the mining industry - has developed in the last years. Implementation of many new hoisting machines in mine shaft hoists is the result of the collaboration. Offered products include single-drum machines and two-drum machines as well as single-rope and multi-rope hoisting machines with a drive wheel. KOMAG develops technical documentation of mechanical part of new hoisting machines. Electrical part (power supply and control of machine), hydraulic installations with own hydraulic systems designed for hoisting machines to supply and control of brakes and lubrication of bearings of the main shaft as well as technological documentations are developed by MWM Elektro Sp. z o. o., which is also responsible for assembly and start-up of machines as well as for warranty and post-warranty servicing of these machines with participation of KOMAG's specialists.
W artykule przedstawiono informację na temat zmian górniczego wyciągu szybowego w przedziale klatkowym szybu „Sobieski III” Tauron Wydobycie S.A. Z.G. Sobieski. W układzie wzbudzenia silnika napędowego oraz prądnic sterujących zainstalowano wyodrębniony zespół sterowniczy oparty na przekształtnikach tyrystorowych MENTOR, co pozwoliło zastąpić układy kłopotliwe w eksploatacji, m.in. wzmacniacz elektromaszynowy (amplidyna) oraz wzbudnicę maszynową silnika wyciągowego. Dodatkowo w celu zapewnienia stabilizacji prędkości (szczególnie podczas prac rewizyjnych w szybie), został zmodyfikowany układ zadawania poziomów prędkości maszyny wyciągowej. Regulacja prędkości jest zrealizowana przez nadążny układ regulacji prędkości zbudowany w oparciu o cyfrowo sterowany przekształtnik rewersyjny MENTOR.
EN
The article presents information on changes to the mine shaft hoist in the cage compartment of the “Sobieski III” shaft of Tauron Wydobycie S.A. A separate control unit based on MENTOR thyristor converters was installed in the excitation system of the drive motor and control generators, which allowed the replacement of systems that were difficult to operate, e.g. electromechanical amplifier (amplidyne) and the machine exciter of the hoist motor. Additionally, in order to stabilize the speed (especially during revision works in the shaft), the system of setting speed levels of the hoisting machine has been modified. Speed adjustment is realized by a follow-up speed control system built on the basis of a digitally controlled MENTOR reverse converter
Artykuł przedstawia informację na temat ilościowych i rzeczowych zmian w górniczych wyciągach szybowych, wprowadzonych w latach 2018-2020. Jako przykład opisano modernizację górniczego wyciągu szybowego w przedziale klatkowym szybu Sobieski III Tauron Wydobycie S.A., w którym w układzie wzbudzenia silnika napędowego oraz prądnic sterujących zainstalowano zespół sterowniczy oparty na przekształtnikach tyrystorowych Mentor, co pozwoliło zastąpić układy kłopotliwe w eksploatacji. Dodatkowo, w celu stabilizacji prędkości, zmodyfikowano układ wyznaczania wartości prędkości maszyny wyciągowej. Regulacja prędkości jest realizowana przez nadążny układ regulacji prędkości zbudowany w oparciu o cyfrowo sterowany przekształtnik rewersyjny Mentor.
EN
The article presents information on quantitative and material changes in mining hoists introduced in the years 2013 2020. An example is the modernisation of the mining shaft hoise in the cage compartment of the shaft "Sobieski III" TAURON Wydobycie S.A., in which a control unit based on MENTOR thyristor converters was installed in the drive motor excitation system and control generators, which allowed to replace the troublesome systems. In addition, in order to stabilize the speed, the system for determining the speed value of the hoisting system was modified. Speed control is performed by a follow-up speed control system based on a digitally con¬trolled ME-NTOR reversible converter.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.