Miejskie rolnictwo pojawiło się w Europie jako odpowiedź na potrzebę bliższego kontaktu z naturą wśród mieszkańców miast nie tylko w sposób bierny, poprzez wykorzystywanie już istniejących zasobów, lecz również w sposób czynny – jako sposób na kreowanie najbliższego środowiska między innymi dzięki własnoręcznej produkcji żywności. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie procesu przekształceń wizji i kierunków rozwoju farm miejskich i proponowanego wyrazu miejskiego rolnictwa w utopijnych propozycjach, których początki sięgają XIX wieku i idei howardowskiego miasta-ogrodu poprzedzonego wizją Nowej Atlantydy Francisa Bacona, jako wizji miasta ściśle zespolonego ze strukturami agrarnymi. Przykład holenderskiego Almere i jego nowej dzielnicy – Agromere ukazuje, w jaki sposób możliwe jest urzeczywistnienie utopijnej wizji samożywiącego się miasta. Farmy miejskie stanowią w tym przypadku element łączący miasto z jego „produktywną” alternatywą. Farma miejska jako wizja totalna rozwoju miast cywilizacji zachodniej stanowi również rodzaj odpowiedzi na potrzebę stworzenia nowych, zrównoważonych form zamieszkania w mieście. Taka forma zagospodarowania stawia sobie za cel przekształcanie struktur urbanistycznych w różnej skali. Stanowi również propozycję rewitalizacji miast poprzez tworzenie w nich stref użytkowanych rolniczo. W pracy przyjęto metodę analizy porównawczej w celu prześledzenia zmian i ogólnych tendencji warunkujących przekształcenia projektów utopijnych, wizji projektowych, które w wyniku zmian historycznych zyskują znamiona realności. Dla potwierdzenia wstępnych założeń wizje te, przedstawione w porządku chronologicznym, zestawiono z przykładami realizacji farm miejskich, które powielają w okrojonej formie teoretyczne założenia przedstawione w wizjach utopijnych. W rezultacie podjętej analizy opisano zespół tendencji, które decydowały o kształcie teoretycznych wizji miejskiego rolnictwa przez ostatnie 150 lat. Przyjęta analiza ukazała relację pomiędzy szeregiem zagrożeń związanych z dehumanizacją produkcji poprzez jej pozorną humanizację pod szyldem dbania o jakość upraw i hodowli. Przykłady projektów teoretycznych, takich jak Farmadelphia, Pig City, 3-C CITY czy założenie typu poly-species park, ukazują ogromny potencjał tego typu projektów dla rozwoju miast w duchu rozwoju zrównoważonego, jednak jednocześnie uwypuklają możliwe niebezpieczeństwa w przestrzeni – gettoizację, chaos przestrzenny czy zbytnie rozluźnienie tkanki urbanistycznej. Jakkolwiek kontrowersyjne, tego typu rozwiązania stwarzają szerokie pole do rozwoju nowych form urbanistycznych, łączących w sobie przestrzenie mieszkaniowe i rekreacyjne miast jako miejsca integracji międzygatunkowej.
EN
Urban agriculture came to Europe as an answer to the need of closer contact with the natural environment of people living in modern cites and it urban areas, not only in the passive form, but also active - as a way of creating their own housing environment through producing their own food. The purpose of the article is to show the process of transformation of vision and directions of urban farm development and the proposed expression of urban agriculture in utopian visions, whose origins date back to the nineteenth century and the idea of Howard’s garden-city preceded by the vision of Francis Bacon’s New Atlantis, as a vision of the city closely combined with its agrarian structures. An example of Almere and its new district – Agromere shows the possibility of realization of an utopian vision of self-feeding city. In this case urban farms represent connection between city and its “productive” alternative. City farm as a vision of total urban development of Western civilization is also a kind of response to the need of creation of new, sustainable forms of living in the city. It aims to transform urban structures at different scales. It is also a proposal of urban renewal by creating areas used for agricultural purposes. The method of comparative analysis was used to track changes and overall trends determining transformation utopian projects, as a result of historical changes are gaining signs of reality. To confirm the initial assumptions of visions, which are presented in chronological order, compared with realizations of urban farms that duplicate in a minimalised form, the theoretical assumptions presented in utopian visions. The main result of given analysis is a description of trends that determined the shape of a theoretical vision of urban agriculture for the past 150 years. The analysis showed the association between a risk of dehumanization of production by its apparent humanizing under the banner of caring about the quality of crops and livestock. Examples of theoretical projects, such as Farmadelphia, Pig City, 3-C CITY or poly - species park show the great potential of such ideas for urban development in the spirit of sustainable development, but also highlight the possible dangers in space – ghettoization, spatial chaos, or excessive relaxation of urban tissue. Although controversial, these solutions enable a wide scope of development of new forms of urban planning, combining residential and recreational areas of cities as places of interspecific integration.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
During the 1920-30s of the XX century in the Second Polish Republic (II Rzeczpo spolita) the significant town-planning actions were carried out, connected to building regulation of the largest cities and drawing up of new general plans. The compilations concerns town planning development for two cities of Volyn: Lutsk – an administrative centre of Volyn Voivodeship and Rivne – the important shopping center and the greatest city of region. For cities of Volyn this process was especially important in communication because of a more than the fifty years' period of city spatial development of region without precisely certain prospect and strategic directions of increase.
PL
W latach 20-tych i 30-tych XX wieku w II Rzeczypospolitej miały miejsce znaczące programy planistyczne, powiązane z regulacją zabudowy największych miast i tworzeniem dla nich nowych planów urbanistycznych. Opracowanie dotyczy rozwoju planowania miast na przykładzie dwóch miast Wołynia: Łucka – centrum administracyjnego dla Województwa Wołyńskiego i Równego – ważnego miasta handlowego i największego z miast regionu. Dla miast Ziemi Wołyńskiej ten proces był szczególnie ważny wobec ponad pięćdziesięcioletniego okresu rozwoju przestrzennego regionu, bez sprecyzowanych planów i strategii wzrostu.
Znaczny przyrost, w latach 1989-2011, liczby małych miast w Polsce, stanowiących ogniwo sieci osadniczej, jest wyrazem aspiracji i oczekiwań lokalnych społeczności. Efekty starań władz lokalnych o przynależność do społeczności miejskiej skłaniają do spojrzenia z perspektywy pewnego czasu na cechy przestrzeni urbanistycznej i społecznej nowych miejskich jednostek osadniczych oraz próbę odpowiedzi na pytanie, czy proces umiastowienia przyczynia się do zrównoważonego rozwoju przestrzennego, społecznego i gospodarczego jednostki oraz otaczającego ją obszaru. Wśród miast (wybranych do badań szczegółowych), które uzyskały prawa miejskie w latach 1989-2011, jest Halinów w województwie mazowieckim, który ma szansę stać się miastem–ogrodem.
EN
A considerable increase of small towns in Poland in 1989-2011, which constitute links within the settlement network, is an expression of the aspirations and expectations on the part of local communities. The results of the local governments’ activities intended to join urban communities make us look at the urban and social spaces of urban settlement units from a time perspective and attempt at answering the question whether the urbanization process contributes to spatial, social, and economic sustainable development of 67 the units and their surrounding areas. One of the towns (selected for detailed studies) that obtained the urban status in 1989-2011, is Halinów, Mazowieckie Region. It has a potential to become a garden town.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.