The phenomenon of the metropolization belongs to the most important development processes in the contemporary world. It can be observed also in the Cracow Urban Functional Area. The cohesion policy of the European Union renders assistance to Polish cities in order to strengthen their capabilities to deal with that phenomenon. The relevant new development instrument is the Integrated Territorial Investment, implemented in the current programming period of the EU. The present paper is an example of the on-going participant observation, related to the author’s contribution in the preparation of the Cracow Development Strategy and also of the Strategy of Integrated Territorial Investment for the Cracow Urban Functional Area. The conclusions describe the current understanding of the development processes in big Polish cities in the context of the metropolization.
Dyskusje nad problemami metropolii są zdominowane przez gospodarcze aspekty tego problemu i z zasady fascynuje nas obraz kilku bogatych metropolii, zapominamy zaś o kilkudziesięciu wielkich miastach ubogiego "Południa", przy czym wyliczamy korzyści, jakie przynosi metropolia. Literatura fachowa poświęcona tym problemom jest obszerna, wystarczy zajrzeć do spisu źródeł w wyśmienicie udokumentowanej książce Jałowieckiego i Szczepańskiego (2002). Lansuje się pogląd, że metropolizacja to podstawowa droga do wygrywania konkurencji gospodarczej i geopolitycznej, że we współczesnym świecie dopiero miasto globalne daje swoim mieszkańcom pełne szanse sukcesu, dostęp do informacji, usług i dóbr kultury. że jeśli chcemy być nowocześni, to musimy być metropolitalni. Nie kwestionując znanych od dawna ekonomicznych zalet koncentracji usług, rynku zbytu i pracy, informacji i nauki - sądzę, że propaganda metropolii ma wiele słabych punktów. Uważam bowiem, że istnieje zasadnicza sprzeczność pomiędzy teoretycznymi zaletami metropolii a stanem większości wielkich miast świata i że hasło "przez metropolie do dobrobytu" nie jest w pełni prawdziwe.
EN
Debates on urbanization usually present benefits of big cities. We agree that only metropolis offers prospects for economic growth and prosperity. We tend to forget that big cities of the South remain the areas of poverty, joblessness, social alienations and ecological disasters. But already in 2015 population of sixteen cities will be larger than 10 million people and fourteen of them will belong to the poor urban regions. Therefore, the greatest challenge of our century is urbanization of the South, creating a real threat to global social, political and ecological stability. The idea of metropolitan cities is not the answer.
The paper deals with the concept of metropolitan regions and applies it to the least developed and possible future metropolitan areas of Poland. The purpose of the article is to determine how entrepreneurship is developing in such regions. The attention is paid to private agents and to own incomes of the communes under investigation. Some conclusions are drawn, including modifications in the definition of the metropolitan area in the Polish law.
Metropolizacja jest jednym z najbardziej dynamicznych procesów współczesnego świata, zmienia ona istniejące relacje w sieciach osadniczych i tworzy nowe powiązania między wielkimi miastami. Od kilkunastu lat zjawisko to dotyczy również krajów Europy Środkowej. Artykuł przedstawia miejsce miast tych krajów w europejskich sieciach, a na tym tle charakteryzuje procesy kształtowania się polskich metropolii i ich przemiany społeczno-przestrzenne.
EN
Metropolization is one of the most dynamic processes of contemporary world, changing the existing settlement patterns and creating new relations among large cities. Recently, metropolization concerns also Central and Eastern Europe. The article evaluates the position of CEE cities in the European metropolitan network and describes the process of creation of Polish metropolises and their social and spatial transformation.
Trójmiasto wraz z obszarem otaczającym, podobnie jak inne duże polskie aglomeracje o aspiracjach metropolitalnych ma duże szanse stać się obszarem metropolitalnym o znaczeniu europejskim. W pewnych koncepcjach jest ono zaliczane do grona metropolii europejskich jako ogniwo strefy dynamicznego rozwoju Regionu Morza Bałtyckiego. Istotnym problemem sprawnego funkcjonowania kształtującej się metropolii południowego Bałtyku jest rozwijająca się współpraca oraz konkurencja pomiędzy współtworzącymi ją miastami i gminami. Brak wspólnego działania stanowi niebezpieczeństwo marnotrawienia wysiłków i efektów w dziedzinie planowania przestrzennego, programowania rozwoju regionalnego i funkcjonowania tak złożonego układu osadniczego, jakim jest metropolia. Wyzwaniem dla Gdańska, Gdyni i Sopotu jest dążenie do integracji, przede wszystkim przez tworzenie zintegrowanej gospodarczo przestrzeni metropolitalnej o największej zdolności konkurowania w globalnej gospodarce.
EN
Tri-City, with the suburban area, like other Polish urban centres with metropolitan aspirations, has real chances for becoming metropolitan area of European importance. According to some European concepts, Tri-City is recognized as a member of the group of European metropolises and regarded as a link in the zone of high dynamic development in the Baltic Sea Region. The main problem for the functional efficiency of Tri-City agglomeration is cooperation and competition between cities and municipalities. The lack of common activities can be the reason of efforts and effects to squander in the field of spatial planning, programming of regional development and functioning of the whole settlement system of the metropolitan area. Pursuing the integration of Gdansk, Gdynia and Sopot and thus creating an integrated metropolitan space of the highest ability to compete in the global economy, is a real challenge for the Tri-City.
The article deals with the role of innovation places in the revitalization process. The innovation place is the author’s concept that combines a classic and dynamic approach to a place with the process of metropolization, fostering the innovation generation process necessary to address contemporary urban challenges. In turn, revitalization in the article is understood broadly as an element of urban policy implemented through specific plans and development programs but also as a set of informal local activities contributing to the city’s revival. Especially the second understanding is related to the concept of an innovation place as effective revitalization often goes along with new or alternative solutions that may emerge from the innovation places. Six cases of innovation places are presented in the article, namely: Fabryka Pełna Życia, Centrum Zimbardo, Fabryka Porcelany (all in GZM), Mixeur and Rues du Développement Durable (Saint-Etienne), and Autre Soie – CCO (Lyon), to point out the relation between innovation places and revitalization. They were examined during the research conducted from November 2020 to May 2021 in three metropolitan areas: the GZM Metropolis (Poland), Lyon, and Saint-Etienne (both in France). The classical sociological techniques of in-depth interview and observation were implemented while carrying out the empirical study. The author’s research led to the conclusion that successful revitalization can be strengthened by the presence of a bottom-up innovation place engaging with the local community. The dynamic emerging from innovation places may contribute to the empowerment of local communities, providing them with more substantial potential and new social and cultural resources strengthening their operational abilities. Such regularity was observed in five out of six innovation places analysed in the article. The cooperation based on trust between municipal institutions implementing regeneration projects and local actors operating in innovation places in a given area presents one of the conditions for a positive change.
PL
Artykuł podejmuje tematykę roli, jaką w procesie rewitalizacji odgrywają miejsca innowacyjne. Określenie to w autorskiej koncepcji łączy klasyczne i dynamiczne ujęcie miejsca z procesem metropolizacji, co daje szansę na kreowanie innowacji, szczególnie istotnych w kontekście radzenia sobie ze współczesnymi wyzwaniami rozwojowymi miast. Analiza funkcjonowania miejsc innowacyjnych pozwoliła na postawienie tezy, że istnienie miejsca tego typu stanowi zasób pozytywnie wpływający na powodzenie procesu rewitalizacji. Szczególnie wyraźnie sytuacja taka jest widoczna w miejscach, które powstają oddolnie i potrafią włączyć społeczność lokalną w realizację procesu rewitalizacji. Prawidłowość taką zaobserwowano w pięciu z sześciu miejsc innowacyjnych analizowanych w artykule, w którym wykorzystano wyniki badań jakościowych prowadzonych w latach 2020–2021 w metropoliach Lyonu, Saint-Etienne oraz w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
It is generally assumed that metropolises are a product of globalization and the bases of globaliza- tion were created by network economy. Networks connect metropolis one with another, as well as with remote areas, create the basis for their cooperation and competition. The benefits drawn from networks cause the weakening of connections linking a metropolis with the regional base. The article is focused on analyzing the causes of weakening cooperation between the metropolis and the regional surroundings, their manifestations, consequences in the sphere of regional development and preventing these unfavor- able tendencies. Going over to the cooperation in a network is a necessary condition in contemporary economy. However, it cannot constitute a threat of disintegration of the region where the metropolis is situated. The regional base should still draw benefits from the neighborhood of a big city, which now functions as a metropolis on the principles adjusted to new conditions of economic development.
Nasilający się od połowy lat 90. XX w. proces suburbanizacji i metropolizacji dużych miast Polski charakteryzuje się swoistymi przemianami społeczno-demograficznymi, wśród których jedną z najbardziej widocznych jest odwrócenie strumienia migracyjnego. Dominujący do początku lat 90. XX w. kierunek napływu z otaczających terenów wiejskich do miasta centralnego uległ odwróceniu i współcześnie dominuje odpływ z niego do stref zewnętrznych obszaru metropolitalnego. Migrują nie tylko mieszkańcy Krakowa, lecz także coraz częściej zakłady przemysłowe i usługowe, co prowadzi do rozwoju i różnicowania się powiązań funkcjonalno-przestrzennych w obrębie Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego. Celem pracy jest zbadanie zmian skali i kierunków tych powiązań w obrębie KOM przy wykorzystaniu danych dotyczących dojazdów do pracy zebranych przez GUS dla 2006 i 2011 r. Badania zostały sfinansowane ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2012/05/B/HS4/04200 w ramach projektu pt. Przekształcenia wybranych struktur społeczno-demograficznych Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego.
EN
The processes of suburbanization and metropolization of major Polish cities which have intensified since mid-1990s are characterized by specific socio-demographic changes, among which one of the most visible is the reversal of the direction of migration. Until the early 1990s migration from the countryside to the city center prevailed, however at present the outflow to external zone of the metropolitan area dominates. Not only the people of Kraków migrate but also increasingly the shift of industrial and service sectors to suburban zone is observed, which leads to the development and differentiation of functional and spatial relationships within the KMA. The aim of the study is to examine changes in the scale and direction of these relationships within the Kraków Metropolitan Area using data on commuting collected by the Central Statistical Office for the years 2006 and 2011
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
In the era of suburbanization, urban development is carried out in functional urban areas. Regardless of the intentions of planners, an increased role of flow in the modern economy determines the growing importance of the spatial processes of metropolization, which concern both the relationships between large cities and the relations within the cities’ functional areas. Consequently, the analyses, recommendations and instruments to support urban development should address the spatial scale of functional areas (metropolitan), and not merely the core cities. In view of the observed processes of civilization, the contemporary challenges for urban policy are associated with increasing density and compactness of urban development and with the reduction of relative distances within metropolitan areas. In view of the observed processes of civilization, the contemporary challenges for urban policy are associated with increasing density and compactness of urban development and with the reduction of relative distances within metropolitan areas. The competitive position of cities depends, to an increasing extent, on the social potential (human and social capital) and economic development of the entire functional urban area. This is the most important and most difficult challenge for both planners and the governing bodies of the cities of the future.
PL
Rozwój miast w dobie suburbanizacji realizuje się w obszarach funkcjonalnych miast. Niezależnie od intencji urbanistów, wzrost roli przepływów we współczesnej gospodarce przestrzennej determinuje rosnące znaczenie procesów metropolizacji dotyczących relacji pomiędzy dużymi miastami i wewnątrz ich obszarów funkcjonalnych. W konsekwencji zarówno analizy, rekomendacje, jak i instrumenty wspierania rozwoju miast winny dotyczyć skali przestrzennej obszarów funkcjonalnych (metropolitalnych), a nie tylko miast rdzeniowych. Wobec obserwowanych procesów cywilizacyjnych współczesne wyzwania dla polityki miejskiej wiążą się ze zwiększaniem gęstości i zwartości zagospodarowania miast oraz ze zmniejszaniem względnych odległości wewnątrz obszarów metropolitalnych. Pozycja konkurencyjna miast zależy w coraz większym stopniu od potencjału społecznego (kapitału ludzkiego i społecznego) i gospodarczego całego miejskiego obszaru funkcjonalnego. Stanowi to najważniejsze i najtrudniejsze wyzwanie dla planistów i organów zarządzających miastami przyszłości.
The subject of this paper is the issue of urban sprawling in the Kraków Metropolitan Area (Poland). Particular attention is paid on the changing role of industry as one of the key elements of development and metropolization of cities in post-socialist, emerging economies. The role of the industry in terms of activation of labor resources has been diminishing, which is connected to the automation of manufacturing processes and relocations of labor-intensive activities to regions with lower production costs. However, the industry, particularly hightech manufacturing, plays a significant role in stimulating research and development sector and generate innovations as a key component of the knowledge-based economy. The innovative industrial companies are one of the most important elements of the structure of metropolitan cities. The analysis of this process is based on data on employment and the operation of selected industrial companies, with particular emphasis on their shift from the city to the suburbs. The process of decentralization of high-order producer services, cultural services as well as advanced informational services is one of the most important features of modern urban areas and has been identified by many researchers.
Francuska reforma terytorialna z grudnia 2010 r. miała – wedle zapowiedzi – gwałtownie zmienić strukturę francuskiego lokalnego systemu polityczno-administracyjnego poprzez przyjęcie rozwiązań instytucjonalnych pozwalających na silne upodmiotowienie największych aglomeracji oraz uwzględnienie postępujących procesów metropolizacji. Zapowiadane zmiany miały dostosować model organizacji terytorialnej do wymogów współczesnej gospodarki, dynamizując wzrost gospodarczy kraju ogarniętego stagnacją. Ustanowienie usankcjonowanych ustawowo metropolii, jako nowych jednostek samorządu terytorialnego przejmujących najważniejsze kompetencje gmin i departamentów, miało być „terytorialną rewolucją”, która ostatecznie zakończyła się jednak niepowodzeniem. Tymczasem „dopisane” do projektu ustawy w ostatnim momencie regulacje przewidujące możliwość tworzenia stosunkowo luźnych form współpracy międzyterytorialnej w postaci „biegunów metropolitalnych” odegrały rolę, której ustawodawca zapewne się nie spodziewał. Sytuacja ta pokazuje rosnące znaczenie elastycznych pod względem kompetencyjnym oraz terytorialnym rozwiązań, wykorzystujących wielopłaszczyznowe współrządzenie (multi-level governance), jako efektywnego narzędzia zarządzania międzyterytorialnego w sytuacji inercji klasycznej struktury terytorialnej i blokady jej reform.
EN
The aim of the French territorial reform from December 2010 was to change the structure of the French local political and administrative system thanks to institutional solutions that would strengthen the biggest agglomerations and lead to their progressive metropolization. The announced changes were meant to adjust the model of territorial organization to the requirements of contemporary economy and to enhance national economic growth of the country in stagnation. The introduction in the law of metropolises as new local-government territorial units that took over the most important competences of municipalities and departments was meant as a “territorial revolution”. Unfortunately, it failed. Meanwhile, the regulations that would make it possible to create a rather loose form of interterritorial cooperation, a so-called Metropolitan Pole, that were inserted into the project at the last moment, gave results unexpected by the legislator. This situation shows the growing importance of flexible solutions regarding competences and territory, solutions that use multilevel governance as an effective tool for inter-territorial management in the situation of inertia of the classical territorial structure and obstacles to its reform.
Celem pracy – jest charakterystyka przestrzeni publicznej w ośrodkach Azji Południowo -Wschodniej1 na tle współczesnych problemów rozwoju wielkich miast. Poprzez węzły miejskie autor dokonuje analizy centrum w strategicznych ośrodkach tego regionu. W dzisiejszych czasach tworzenie nowych trendów miastotwórczych uległo ograniczeniu na kontynencie europejskim (tu wiodącym pozostaje – proces rewitalizacji) przenosząc się do Azji i Afryki, gdzie na naszych oczach kreowane są ogromne nowe kwartały i miasta (często w sposób gwałtowny i niezmiernie szybki). Poruszane problemy w artykule odnoszą się do sposobu kształtowania struktury przestrzeni publicznych wielkich miast, obejmującej nowe zjawiska urbanistyczne, które funkcjonują na tle znanych i zdiagnozowanych zjawisk jak metropolizacja czy globalizacja. Strategiczne elementy struktury metropolitarnej wielkich miast azjatyckich są niejednokrotnie przyczynkiem do tworzenia nowych niezależnych dzielnic – regionów wpływających na podziały i fragmentaryzację samej przestrzeni publicznej, a w konsekwencji na wyodrębnienie niezależnych ośrodków.
EN
This article addresses the problem of shaping public spaces within fastemerging neighborhoods and new buildings in major South-East Asian cities. Nowadays, the creation of new urban trends has been reduced in Europe (where the revitalization process is still leading), moving to Asia where huge new neighborhoods and cities are being created in our eyes (often violently and rapidly). The problems discussed in the article relate both to the way of shaping the structure of public spaces of big cities, including new urban phenomena emerging from the background of known and diagnosed phenomena such as metropolization or globalization. Strategic elements of the metropolitan structure of large Asian cities are often contributing to the creation of new independent districts – regions that affect the division and fragmentation of the public space itself, and consequently the isolation of independent centers.
The subject of this paper is the issue of urban sprawling in the Kraków Metropolitan Area (Poland). Particular attention is paid on the changing role of industry as one of the key elements of development and metropolization of cities in post-socialist, emerging economies. The role of the industry in terms of activation of labor resources has been diminishing, which is connected to the automation of manufacturing processes and relocations of labor-intensive activities to regions with lower production costs. However, the industry, particularly hightech manufacturing, plays a significant role in stimulating research and development sector and generate innovations as a key component of the knowledge-based economy. The innovative industrial companies are one of the most important elements of the structure of metropolitan cities. The analysis of this process is based on data on employment and the operation of selected industrial companies, with particular emphasis on their shift from the city to the suburbs. The process of decentralization of high-order producer services, cultural services as well as advanced informational services is one of the most important features of modern urban areas and has been identified by many researchers.
Economics of Upper Silesian conurbation and Łódź region were deeply changed by Poland’s economic reform. Employment in industry decrease at the expense of services sector. Traditional sectors of industry were limited or completely reduced. Mining and steelworks sectors were touched by this process In Upper Silesian region while in Łódź it was textile sector. Contemporary metropolization is causing further changes, also in landscape. In cities of Upper Silesian conurbation old mining areas has been changed into modern cultural, services and recreation areas. Old textile factories in Łódź are getting new functions during revitalization. Industrial traditions as a part of local heritage became crucial for growth of postindustrial tourism.
PL
W konurbacji górnośląskiej oraz w Łodzi w wyniku transformacji gospodarczej zaszły diametralne zmiany gospodarcze. Uwidaczniają się one w strukturze zatrudnienia oraz w strukturze produkcji. Wzrosło zatrudnienie w usługach, a zmalało w przemyśle. Tradycyjne działy przemysłu uległy znaczącemu ograniczeniu lub zanikły. W miastach konurbacji górnośląskiej dotyczy to przede wszystkim górnictwa węgla kamiennego i hutnictwa, a w Łodzi – włókiennictwa. Dalsze zmiany, również krajobrazowe zachodzą w efekcie metropolizacji i rozwoju funkcji metropolitalnych. W miastach Metropolii Śląsko-Zagłębiowskiej, na terenach pokopalnianych powstały nowoczesne kompleksy usługowe, kulturalne oraz rekreacyjne. W Łodzi część dawnych fabryk włókienniczych również dostosowano do nowych funkcji. Dawne tradycje przemysłowe stały się elementem dziedzictwa kulturowego i przyczyniły się do rozwoju turystyki postindustrialnej.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.