Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Changes to the coastline in the neighbourhood of the Medieval harbour in Puck, in the light of the research made by the Polish Maritime Museum in Gdańsk

100%

Pomian I.

|

tom Vol. 11

31-36

EN

The site was discovered in 1977 by amateur scuba divers. During preliminary excavation in the Puck Lagoon, a massive system of timber structures, fascine, and stone as well as earthen embankments scattered over an area of over 12 hectares, were found. Looking at the chronological arrangement of the site, slowly reconstructed on the basis of dendrochronological analyses and supplemented with radiological research, it should be assumed that the northern strip of the construction is a continuation of the quay strengthening construction, the root of a harbour pier. It is probably the earliest stage of the Puck harbour development. Taking both the layout of the construction, working as defences of the swampy alluvial estuary of the Płutnica river, parallel to the present coastline, as well as chronological layout of the stand, which gets younger and younger the closer it gets to the present shore line, it may be assumed that the changes in the location of the port construction were influenced by quite quick deepening of the basin and movement to the south of the medieval shore line.

2

The Holocene sea level rise in the Southern Baltic as reflected in coastal peat sequences

100%

Lampe R. , Janke W.

|

tom Vol. 11

19-29

EN

Coastal peatlands depend in respect to their vertical growth totally on the sea level, are witnesses of its variations and, furthermore, preserve remnants of organisms which permit conclusions about the nutrient content and salinity of the flood water and thus of the surrounding sea. Black layers which occur frequently in the peat profiles point to evolution phases whereas the sea level fell or the mire became desiccated. Around thirty radiocarbon data, data from pollen and diatom analyses as well as from geochemical investigations provide the base to reconstruct the sea level history. The placement of particular transgression/regression stages could be determined with a higher accuracy than before and demonstrate a strong correlation to climate oscillations such as to the Late Bronze Age dry period or the Little Ice Age climate deterioration. Uncertainties still remain in regard to the regression magnitudes and to the length of the hiatuses in the peat sequences.

3

Společenské vývojové tendence středoevropského regionu jako předmět historické sociologie

88%

Holubec S.

Historická sociologie (Historical Sociology)

|

2012

|

tom 1-2

25-47

EN

The article deals with the idea of Central Europe and aims to identify common developmental tendencies of the region in the medieval period and early modern age. The author emphasizes the advantages of the comparative approach primarily in the case of the medieval and early modern Polish, Czech and Hungarian states. Alongside common developmental tendencies the author emphasizes also important differences which cast doubt on the very idea of Central Europe.

4

Mszana Dolna. Charakterystyka rozplanowania układu przestrzennego miasta lokacyjnego oparciu o wyniki badań nad wielkością i kształtem działki siedliskowej

75%

Malik R.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2016

|

tom Nr 45

33--42

PL

O średniowiecznym rodowodzie Mszany Dolnej świadczą nie tylko znane nam źródła pisane, ale co istotne, także niemal klasyczny dla miast tego okresu dobór miejsca jej lokalizacji. Ze względu na skąpy materiał historyczny, także ten materialny, miasto posiada bardzo skromny zasób opracowań charakteryzujących budowę jego planu w przeszłości. Artykuł ten jest próbą uzupełnienia tej luki z wykorzystaniem pomiarowej metody badania planów miast średniowiecznych w oparciu o zagadnienie działki.

EN

The medieval origins of Mszana Dolna is confirmed not only by the known written records but also, what is significant, by the choice of its location site almost classical for the towns from this period. Because of scarce historical evidence, also the material one, the town can boast limited studies characterizing its building plan in the past. The article is an attempt to fill in this gap by using the measurement method of analysing medieval town plans on the basis of the plot issue.

5

Skała. Uwagi na temat budowy miasta średniowiecznego w świetle najnowszych badań nad wielkością i kształtem działki lokacyjnej

75%

Malik R.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2013

|

tom Nr 36

46--53

PL

Współczesna Skala to niewielki ośrodek handlowo-usługowy położony około 21 km na północ od Krakowa w ramach tzw. Płaskowyżu Ojcowskiego. Założono go staraniem klasztoru klarysek z Zawichostu w roku 1267. Jego plan oparty został na prostej, ortogonalnej konstrukcji składającej się z 39 działek o wymiarach 36 × 72 łokcie zgrupowanych wokół prostokątnego rynku wielkości 210 × 354 stopy. 27 działek przypadało w sumie na wszystkie bloki przyrynkowe, zaś 12 na 3 bloki przekątniowe, czwarty zajmowała działka kościelna. Tak zagospodarowany teren obejmował około 3 hektarów powierzchni z 8, jakimi dysponowało miasto w chwili opasania go linią umocnień obronnych. O tym, że takowe Skala posiadać mogła, przekonuje nas schemat układu komunikacyjnego miasta, który niewątpliwie pochodzi z okresu jego lokacji, a który w prawie niezmienionej formie zachował się po dzień dzisiejszy.

EN

Modern-day Skala is a small commercial and service centre located approximately 21 km north of Krakow, on the so called Ojcow Plateau. It was founded thanks to the efforts of the Poor Clares convent from Zawichost in 1267. Its plan was based on the simple, orthogonal construction consisting of 39 plots measuring 36 × 72 ells grouped round a rectangular market place measuring 210 × 354 feet. Altogether 27 plots made up all the market blocks, while 12 plots made up 3 diagonal blocks, the fourth being occupied by the church plot. The so developed area covered around 3 hectares out of 8 the town had at its disposal when it was surrounded with a line of defensive fortifications. The fact that Skala might have possessed the latter is confirmed by the scheme of the communications layout of the town, which undoubtedly comes from the time of its foundation and which has been preserved in almost unaltered form until today.

6

Gold mining in the Eastern Desert of Egypt, from the New Kingom to medieval times: new insight from the Samut district

75%

Redon B. , Marchand J. , Faucher T.

Polish Archaeology in the Mediterranean

|

2020

|

tom 29(1)

EN

Gold was plentiful in Egypt and had been used by the Pharaohs from earliest times as a means of asserting their power. But the history and archaeology of the mining and production of the Egyptian gold is a lot less known than the splendour of the country’s kings. Between 2013 and 2016, the French Eastern desert mission aimed to fill in these gaps in our knowledge through the excavation of the gold mining district of Samut, located between Edfu and Marsa Alam. It hosts one of the largest Ptolemaic mineral processing site of the region, Samut north. The excellent preservation of the remains made possible, for the first time, a comparison between archaeological remains and the well-known treatise of Agatharchides of Cnidus exposing the awful conditions of living in the gold mines of the Ptolemies. Besides, three other sites were explored: the impressive village of Samut el-Beda, dated to the New Kingdom, and two small villages of medieval times. In all the sites structures and artifacts related to the gold processing were unearthed, that held crucial data on the technological and organizational evolution of the gold exploitation over more than two millennia in the Eastern desert.

7

Metoda socjotopografi czna i jej wykorzystanie w badaniach nad układem przestrzennym miasta na przykładzie Chrzanowa

63%

Żurek D.

|

tom Nr 53

76--86

PL

W artykule zaprezentowane zostały wybrane wyniki badań nad przestrzenią średniowiecznego i wczesnonowożytnego Chrzanowa. Analizy zostały przeprowadzone w oparciu o metodę socjotopograficzną. Jej zastosowanie pozwoliło na weryfikację wybranych funkcjonujących w literaturze tez dotyczących etapów formowania się miasta lokacyjnego oraz wysunięcie nowych spostrzeżeń w odniesieniu do przebiegu i zagospodarowywania przestrzeni miejskiej. Udało się określić prawdopodobne, pierwotne wymiary działki pełnokuryjnej oraz ich liczbę w poszczególnych pierzejach przyrynkowych u schyłku średniowiecza. Uściślono także przebieg linii obrony na odcinku południowym i południowo-wschodnim. Artykuł ma na celu zwrócić uwagę na potrzebę wykorzystania źródeł różnej proweniencji do badań nad przestrzenią miast doby przedrozbiorowej.

EN

The article presents selected results of the research on the space of medieval and early-modern Chrzanow. The analyses were conducted on the basis of the socio-topographic method. Its application allowed for verifying selected theses, functioning in literature, concerning formation stages of the chartered town, and making new observations relating to the process and development of urban space. It was possible to determine the probable, original dimensions of a fullcurial plot, as well as their number in particular market frontages towards the end of the Middle Ages. The defensive outline in the south and south-east section was also made more specific. The article is meant to draw attention to the need for using sources of various provenances in the research on urban space during the pre-partition period.

8

Wiślica – Pomnik Historii

63%

Kuśnierz-Krupa D. , Krupa M.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2017

|

tom T. 45

457--468

PL

Niniejszy artykuł poświęcono zagadnieniu uznania Wiślicy za Pomnik Historii. Ta forma ochrony zabytków jest jedną z pięciu wymienionych w Ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Na listę Pomników Historii można wpisać zabytek, który posiada szczególne wartości kulturowe i ma wyjątkowe znaczenie dla polskiej kultury. Zdaniem autorów Wiślica posiada wymienione wyżej cechy, a co za tym idzie może pretendować do tego, aby jako zespół urbanistyczno-architektoniczny zostać uznana za Pomnik Historii Polskiej Kultury Narodowej. Ten zabytkowy ośrodek, będący w przeszłości miastem, a obecnie siedzibą gminy położony jest na terenie województwa świętokrzyskiego, w powiecie buskim. Na terenie Wiślicy do dzisiaj zachowały się wątki osadnicze z okresu wczesnego średniowiecza oraz relikty urbanistyczne i architektoniczne z przełomu XIII i XIV wieku, co czyni Wiślicę rzadkim przykładem złożonego zespołu osadniczego, w którym występują zasadniczo wszystkie formy rozwojowe urbanistyki wczesnego i dojrzałego średniowiecza.

EN

This article addresses the issue of acknowledging Wiślica as a Monument of History. That form of monument protection is one of the five listed in the Monument Protection Act. A monument that can be entered into the list of Monuments of History must possess a special cultural value and unique significance for Polish culture. According to the authors, Wiślica possesses the above mentioned features, and consequently can aspire, as an urban-planning-architectonic complex, to become acknowledged as a Monument of History of Polish National Culture. That historic centre, once a city and nowadays a municipality, is located in the Świętokrzyskie Voivodeship, in Busko County. In Wiślica settlement remains from the early medieval period and urban and architectonic relics from the turn of the 13th and 14th century have been preserved until today, which makes Wiślica a rare example of an elaborate settlement complex in which basically occur all forms of urban development from the early and high Middle Ages.

9

Zespół średniowiecznych mieczy z kolekcji Muzeum Zamkowego w Malborku i Muzeum Narodowego w Szczecinie

51%

Chodyński A. R. , Żabiński G.

Materiały Zachodniopomorskie

|

2021

|

tom 17

479-539

EN

The article examines selected swords from high medieval and late medieval period (the 11th–13th century and 14th–15th century respectively) from the territory of the former State of the Teutonic Order in Prussia which are currently stored in the Malbork Castle Museum as well as in other collections, and a group of seven medieval swords from the National Museum in Szczecin. Apart from typological and chronological issues, also signs, inscriptions on swords and their decoration were examined. In many cases, they allow for linking the discussed objects with the devotional and religious sphere, which is particularly important in the context of crusades led by the knights of the Teutonic Order and their West-European companions against the pagan Balts. The paper also presents analogies of “crusade swords” from other parts of Europe. Based on the analysis of the signs on the sword blades possible production centres have been specified.

PL

Artykuł prezentuje wybrane znaleziska mieczy z okresu pełnego (XI–XIII wiek) i późnego (XIV–XV wiek) średniowiecza z terenów dawnego Państwa Zakonnego w Prusach, które przechowywane są obecnie w kolekcji Muzeum Zamkowego w Malborku i w innych zbiorach, a także zespół siedmiu mieczy średniowiecznych ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie. Obok zagadnień typologicznych i chronologicznych szczególną uwagę zwrócono na kwestie znaków, inskrypcji i zdobień na mieczach. W wielu przypadkach pozwalają one na powiązanie omawianych egzemplarzy ze sferą dewocyjno-religijną, co jest szczególnie istotne w kontekście wypraw krzyżowych prowadzonych przez rycerzy zakonu niemieckiego i ich zachodnioeuropejskich gości przeciwko pogańskim Bałtom. W pracy zostały także wskazane analogie mieczy „krucjatowych” z innych części Europy. Analiza znaków na głowniach mieczowych dała podstawę do wysunięcia przypuszczeń na temat możliwych ośrodków produkcji.