Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Człowiek z mitu. Uświęcone oblicza gniewu (Leszek Sobocki, Grzegorz Klaman – Lech Wałęsa w obrazach)

100%

Cembrzyńska P.

Przegląd Humanistyczny

|

2020

|

tom 64(3 (470))

19-38

PL

The article is devoted to the images of Lech Wałęsa. Portraits by Leszek Sobocki (The Worker ’81 I–III, 1982) and Grzegorz Klaman’s installations (The Transparent, 2010; Here Is the Head of a Traitor, 2015) become the starting point for reflection on the process of mythologizing the leader of Solidarity that started in August 1980 (the allegoric portraits of The Worker by Sobocki kept in the tradition of the Polish Baroque), and of destroying his myth in post-transformation Poland (Klaman). The iconological analysis of the works by Sobocki and Klaman has identified the role of political and religious functionalization of rage (Peter Sloterdijk) in shaping the image of Wałęsa in public life and visual art representations.

2

Forging the collective identity of Fighting Solidarity 1982-1989 (on the threshold of a deeper historical research)

100%

Kaliski B.

|

2024

|

tom 110

|

nr 1

7-37

EN

The Fighting Solidarity Organization (1982-1990) was a noticeable part of the Polish opposition (i.e. Solidarity) movement, which appeared during the martial law period (introduced on 13 December 1981). The goal of the article is to follow the process of forming the collective identity of Fighting Solidarity members and supporters. The author tries to present the ordinary members’ point of view. The source basis of this article is mainly the texts from the FS clandestine press written by the activists less exposed than the founders of the FS, like Kornel Morawiecki. The concept of collective identity used by the Italian sociologist Alberto Melucci and German sociologist Priska Daphi is an important factor of inspiration for this analysis. The author does not use in the article the research methods characteristic of sociology, recommended by Melucci for studying social movements, but the traditional method of historical analysis of written and recorded sources.

3

„W PRZEDSZKOLU NASZYM NIE JEST ŹLE…”. MOTYW DZIECIŃSTWA W UTWORACH JACKA KACZMARSKIEGO

86%

Karwala M.

|

nr 2(21): Literatura i Język

123-133

EN

The article is dedicated to the poetry of Jacek Kaczmarski, best known for his protest songs and often referred to as “the bard of Solidarity”. But he is a more versatile artist than he appears to be in the political songs for which he is chiefly recognized. Kaczmarski often featured children in his poetry for adult audience. The figure of the child in his poems can represent different meanings and belongs to different contexts: politics (the dominant one), family life (the source of strong emotions and noble lyricism), and philosophy (the antinomy between youth and old age as an ongoing interaction that connects spontaneity and wisdom).

4

Projekt ustawy o nadzwyczajnych środkach działania w interesie ochrony obywateli i państwa z 1981 r. Przyczynek do genezy stanu wojennego

86%

Stokowski M.

|

nr 2

373-396

EN

On 13th December 1981, in a televised speech, General Wojciech Jaruzelski announced the imposition of the martial law after having previously received permission for its imposition from the Council of State on 12th December 1981. The authorities of the People's Republic of Poland, headed by General Wojciech Jaruzelski, drastically curtailed the daily lives of millions of Poles over the next two years on the basis of the martial law decree, in an attempt to oppose the political opposition, of which Solidarity was the epitome. The adoption of such a drastic measure against the political opposition in the literature repeatedly raises the debate whether there were no other options to enforce political peace in Poland. Many authors point out the draft law on extraordinary measures of action in the interest of the protection of citizens and the state as an alternative to the martial law decree, as the draft law in its provisions was a much more liberal and extreme piece of legislation. The contemporary text is intended to present the draft of the Emergency Powers of Government Act (the alternative name of the bill). The work is largely based on the material obtained from an archival search of files from the Institute of National Remembrance and from the files from the Archives of the Chancellery of the Prime Minister, which were transferred to the Archives of New Records in Warsaw in the course of collecting material. The research material was also obtained from Solidarity and Tribune of the People press articles, from numerous scientific publications, from transcripts and Sejm prints which are in the digital resource of the Sejm Library.

PL

13 grudnia 1981 r. w przemówieniu telewizyjnym gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie stanu wojennego po uprzednio otrzymanej w dniu 12 grudnia 1981 r. zgodzie na jego wprowadzenie od Rady Państwa. Władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na czele z gen. Wojciechem Jaruzelskim w ciągu kolejnych 2 lat na podstawie dekretu o stanie wojennym drastycznie ograniczyły życie codzienne milionów Polaków, próbując przeciwstawić się opozycji politycznej, której uosobieniem była „Solidarność”. Podjęcie tak drastycznego środka przeciwko opozycji politycznej w literaturze przedmiotu budzi wielokrotnie dyskusję, czy nie było innych możliwości w celu wyegzekwowania spokoju politycznego w Polsce. Wielu autorów wskazuje jako alternatywę dla dekretu o stanie wojennym projekt ustawy o nadzwyczajnych środkach działania w interesie ochrony obywateli i państwa, który w swoich przepisach był znacznie bardziej liberalnym i mnie skrajnym aktem prawnym. Niniejszy tekst ma za zadanie przedstawić projekt ustawy o nadzwyczajnych pełnomocnictwach dla rządu (alternatywna nazwa projektu ustawy). Praca została w dużej mierze oparta na materiałach uzyskanych w toku kwerendy archiwalnej akt z Instytutu Pamięci Narodowej oraz akt z Archiwum Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, które w toku gromadzenia materiału zostały przekazane do Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Materiał badawczy został również pozyskany z artykułów prasowych „Solidarności” oraz z „Trybuny Ludu”, licznych publikacji naukowych, stenogramów i druków sejmowych będących w cyfrowym zasobie Biblioteki Sejmowej.

5

„Wszystkie twoje, nasze, wasze dzienne sprawy […] to są sprawy polityczne”. O zaangażowaniu we współczesnej poezji kobiet na przykładzie wierszy pogrudniowych

75%

Grądziel-Wójcik J.

Poznańskie Studia Slawistyczne

|

2019

|

nr 17

59-73

EN

An important, though underestimated theme in Polish poetry written by women is the thread of poetry engaged in social and political matters, thematizing the connection between literature and civic life. Poetesses are often accused of not rooting their works in history and of unwillingness to bring up current topics. Yet the problem is not the lack of interest in history and its political and social dimension, but the distinct way of its conceptualization, the relationship between the individual – though not always revealing its sex – subjective “I” in relation to history and challenges of its times. That is manifested, among others, in poems by Wisława Szymborska, Krystyna Miłobędzka, Bogusława Latawiec and Urszula Kozioł, which, to a different degree, exhibit the strategies of personalization, autobiographication, somatization and trivialization, characteristic of women’s poetry regarding the martial law period in Poland.

6

Ks. Jerzy Popiełuszko – ofiara politycznej represji czy męczennik za wiarę?

72%

Kindziuk M.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2017

|

tom 38

|

nr 4

117-128

PL

Wciąż toczy się dyskusja dotycząca charakteru działalności ks. Jerzego Popiełuszki w latach 1980-1984, a także istotnych motywów jego uprowadzenia 19 października 1984 roku przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa oraz zamordowania. Artykuł dowodzi, że traktowanie tej działalności i śmierci w kategoriach wyłącznie politycznych jest rażącym niezrozumieniem postawy księdza bądź też świadomym zabiegiem propagandowym. Analiza działań księdza, motywów jego zaangażowania duszpasterskiego, przebiegu Mszy za Ojczyznę oraz treści jego kazań dowodzi, że kierował się on racjami religijnymi, duszpasterskimi i duchowymi, a jego śmierć miała charakter męczeństwa za wiarę.

EN

There is an ongoing debate on the character of Fr. Jerzy Popiełuszko’s activity between 1980 and 1984, as well as the major motives for his abduction and murder on October 19, 1984 perpetrated by officers of the Security Service of the Ministry of Internal Affairs (Pol. SB). The present paper argues that treating this activity and death in a purely political way constitutes a fundamental misunderstanding of the priest’s attitude or a conscious propaganda. An analysis of the priest’s activities, motives behind his pastoral commitment, the course of the Holy Masses for the Fatherland as well as the content of his sermons, shows that he was guided by religious, pastoral and spiritual reasons, and his death was martyrdom for the faith.

7

Stan wojenny w Polsce na łamach dziennika „The Times” (analiza jakościowa i statystyczna)

72%

Kamińska K.

Studia Medioznawcze

|

2015

|

nr 2 (61)

89-102

PL

Artykuł zawiera interpretację wyników analizy ilościowej i jakościowej przeprowadzonej na podstawie materiałów prasowych poświęconych problematyce stanu wojennego w Polsce, które były publikowane na łamach dziennika „The Times” między 14 a 24 grudnia 1981 r. Obiektywne odczytanie uzyskanych danych dostarczyło odpowiedzi na zasadnicze pytania związane z tym historycznym momentem.

EN

This article is to present the results of quantitative and qualitative analysis of the press materials about martial law in Poland published by “The Times” between 14 and 24 December 1981. The study aims at answering the following questions: Which events and issues related to the martial law were reported? What was the stance of “The Times” on the imposition of the martial law?

8

Działalność Biskupich Komitetów Pomocy w województwie katowickim w stanie wojennym (1981–1983)

72%

Wilczok K. M.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2021

|

tom 41

|

nr 2

235-257

EN

After the introduction of martial law in Poland on 13 December 1981, 1,911 people were interned in the Katowice Province. Bishops at the head of individual dioceses began to appoint the so-called Bishop’s Relief Committees. The aim of the article is to describe the church aid provided to the residents of the Katowice Province subjected to prosecution and to answer the question whether it covered all those in need.Foreign gifts sent to Katowice were shared among the Bishop’s Committees in Katowice and Częstochowa, and then they went to Chorzów, Tarnowskie Góry, Rybnik and Bielsko-Biała,as well as to aid stations in Jastrzębie-Zdrój, Sosnowiec and Zabrze. From 23 February 1982 to 21 December 1983, the Bishop’s Relief Committee in Katowice issued 44 shipments of gifts to aid stations. Help for those subjected to prosecution also included legal and medical support. Most likely, several dozen people did not receive any aid.

PL

Po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce, w województwie katowickim internowano 1911 osób. Ordynariusze poszczególnych diecezji zaczęli powoływać tzw. Biskupie Komitety Pomocy. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, jak wyglądała kościelna pomoc udzielana represjonowanym mieszkańcom województwa katowickiego oraz czy wszyscy potrzebujący zostali nią objęci. Przysyłane dla Katowic zagraniczne dary były dzielone pomiędzy Biskupie Komitety w Katowicach i Częstochowie, a następnie trafiałydo Chorzowa, Tarnowskich Gór, Rybnika i Bielska-Białej oraz do punktów pomocy w Jastrzębiu-Zdroju, Sosnowcu i Zabrzu. Od 23 lutego 1982 r. do 21 grudnia 1983 r. Biskupi Komitet Pomocy w Katowicach wydał punktom pomocy 44 transporty darów. Pomoc obejmowała również wsparcie prawne i medyczne. Najprawdopodobniej kilkadziesiąt osób represjonowanych nie otrzymało żadnego świadczenia.

9

Postawa Kościoła wobec wydarzeń społeczno-politycznych w Polsce na początku lat osiemdziesiątych XX wieku

44%

Gogola Z.

Folia Historica Cracoviensia

|

2014

|

tom 20

259-290

PL

W polskiej historiografii stan wojenny stanowi ciągle zagadnienie budzące wiele kontrowersji. Wydaje się też, iż nawet powiększający się dystans czasowy oraz psychologiczny nie ułatwia wypracowania jednoznacznej i obiektywnej oceny dramatycznych wydarzeń z lat 1981–1983. Na ową dyferencjację prezentowanych opinii duży wpływ mają bieżące trendy poprawności politycznej oraz niedostępność stale jeszcze utajnionych dokumentów z archiwów polskich i rosyjskich. Próba dokonania rzetelnej i wieloaspektowej oceny stanu wojennego nie może obyć się bez analizy napiętej sytuacji społeczno-politycznej oraz trudnego położenia gospodarczo-ekonomicznego Polski na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Konieczne jest również uwzględnienie ważnego czynnika, jaki stanowiła założona w 1980 roku „Solidarność” – pierwszy powojenny masowy ruchu opozycyjny, zakorzeniony silnie na podłożu przesłanek chrześcijańskich. Z tego zaś punktu wychodząc, nie da się pominąć roli, jaką odegrał w okresie stanu wojennego polski Kościół katolicki, bowiem to właśnie w ramach struktur kościelnych – wobec zawieszenia działalności niemal wszystkich organizacji społecznych – udzielane było materialne, prawne i duchowe wsparcie dla ofiar represji oraz ich rodzin. Zaś postawa hierarchów oraz licznych przedstawicieli duchowieństwa (np. prymasa Glempa, abpa Dąbrowskiego, ks. Popiełuszki czy ks. Jancarza) dobitnie świadczyła o zdecydowanym potępieniu mających wówczas miejsce licznych przypadków łamania prawa, a w szczególności – aresztowań oraz internowania działaczy „Solidarności”. Rozważania powyższe – jakkolwiek ciągle niedoskonałe i zapewne przedwczesne – pozwalają wysnuć przypuszczenie, iż wydarzenia lat 1981–1983 wywołane były raczej brakiem autorytetu władz oraz podstawowych wolności społecznych aniżeli niedostatecznym zaopatrzeniem w artykuły żywnościowe, kryzysem ekonomicznym czy groźbą zbrojnej interwencji ze Wschodu. Kościół katolicki stanął w tej sytuacji w obronie praw człowieka i godności ludzkiej, czerpiąc siłę między innymi z nauczania i postawy Jana Pawła II.

EN

In Polish historiography the martial law period is still an issue that causes a lot of controversy. It also seems that even growing period of time and psychological distance do not automatically facilitate developing clear and objective assessment of the dramatic events of the years 1981–1983. The difference between presented opinions is strongly influenced by current trends of political correctness as well as inaccessibility of classified documents still kept in the Polish and Russian archives. An attempt to conduct a thorough and multifaceted evaluation of the martial law period seems impossible without analysing tense sociopolitical situation as well as difficult economic situation of Poland at the end of 1970s and the beginning of 1980s. It is also necessary to take into account an important factor – the Solidarity movement that was founded in 1980. It was the first post-war mass opposition movement, rooted firmly on the ground of Christian ideas. Thus, it seems impossible to ignore the role of the Polish Catholic Church during the period of the martial law. It was within the framework of the Church structures – due to suspension of almost every social organization – that the victims of repression and their families were granted physical, legal, and spiritual support. The attitude presented by the hierarchy and numerous representatives of the clergy (e.g. Primate J. Glemp, Archbishop B. Dąbrowski, Fr. J. Popiełuszko or Fr. K. Jancarz) clearly proved that numerous cases of violating the law, in particular arresting and detaining the members of the Solidarity movement, were strongly condemned. The ideas and conclusions presented in the article, although still imperfect and probably premature, enable the reader to assume that the events of 1981–1983 were caused by the lack of both authority of the government as well as fundamental social freedom rather than insufficient supply of food, economic crisis or a threat of a military intervention from the East. In those times and during those conditions the Catholic Church stood in the defence of human rights and human dignity, inter alia, drawing strength from the teachings and the attitude of John Paul II.