Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Nazewnictwo drugiej osoby Trójcy Świętej w XVII- i XVIII-wiecznych rękopisach karmelitańskich

100%

Haas A.

Studia Slavica

|

2014

|

tom 18

|

nr 2

137-150

EN

The following article is a linguistic analysis of the nominalization of the second person of the Holy Trinity. It shows the linguistic metamorphoses of addressing Christ by the means of description. In the Carmelites’ manuscripts there are multitude of descriptions, both singular and multicomponent, metaphorical. Therefore, to reveal their variety and multicipity at least partially, they have been divided into five categories: single-word nouns, two-word defined descriptions in three patterns: noun + pronoun, noun + noun, noun + adjective, and multicomponent metaphorical descriptions. The article shows the changeability of addressing Christ in individual texts from the 17th-century Carmelites’ manuscripts, with the emphasis on the subject-matter they deal with (from Christmas texts to Lent ones).

2

Ediční úprava českých rukopisných textů ze 17. a 18. století

100%

Smyčková K.

Listy filologické (Folia philologica)

|

2017

|

tom 140

|

nr 3-4

485-497

EN

Focusing on transcription of handwritten texts, the study provides an addendum to Josef Vintr’s Zásady transkripce českých textů z barokní doby [The Principles of transcription of Czech Baroque texts], published in Listy filologické 121, 1998, pp. 341–346. It does not offer a normative instruction but a general methodological reflection and a summary of aids to creating principles of transcribing particular texts. After discussing basic differences between scribal and printing practices, it deals with some problematic features typical of scribal orthography. The study primarily concentrates on the problem of long and short vowels and the most frequent differences between modern and Baroque vowel length. It is argued that the principles of transcription should be formulated according to the individual grammatical usage of the individual scribe, and distinctive features of the text should be preserved as much as possible.

3

Duchowość pasyjna w kręgu ksieni Magdaleny Doroty Daniłowiczówny (ok. 1607–1687)

75%

Gwioździk J.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia

|

2013

|

tom 11

93-102

EN

Religiousness related to the Passion was developing particularly in the monastic circles and included practicing various forms of godliness, amongst others, handwritten and printed reflections. The 1641 translation of the Meditation on the Holiest Wounds of our Saviour from Italian was dedicated to the Lviv abbess of the Benedictine Sisters, Magdalena Dorota Daniłowiczówna. The article, in the context of the Passion spirituality of the convent, analyzes the content of the text and possible circumstances of its creation as well as points to the references of the text to the character of abbess’ activity and her piety. It also points to the brotherly references of the unanalyzed manuscript, currently stored in Saint Petersburg.

4

Údajný satirický list krále Zikmunda Pražanům z podzimu 1419. Rukopisné dochování a edice

75%

Bar P.

Mediaevalia Historica Bohemica

|

2015

|

tom 18

|

nr 2

163-178

EN

The study provides the first critical edition of the satirical letter intended for the Prague town councillors and burghers from the autumn of 1419. The letter is not of chancellery origin. According to the Basel copy, the author was Caspar of Lewbitz, registrator (registrar) from the chancellery of Wenceslas IV. In the introduction to the edition, it refers to the manuscript preservation, textual variations and existing inconsistent interpretation of the letter.

5

Some Remarks on the Language of the Itinerarium Antonini Placentini

75%

Galdi G.

Listy filologické (Folia philologica)

|

2015

|

tom 138

|

nr 1-2

41-63

EN

The text of the Itinerarium Antonini Placentini, the anonymous account of a travel to the Holy Land dated to ca. 570 AD, is transmitted by two main families of manuscripts: the recensio prior (α), represented by the Sangallensis 133 (G), 8th–9th cent., and the Rhenaugiensis (R), 9th cent. and the recensio altera (β), preserved in several manuscripts. There is broad consensus among scholars that the Latin of (β) largely results from a later normalization in Carolingian times. It is disputed, instead, whether the original text is better preserved in G, which often ‘deviates’ from standard Latin, or in R, which is much closer to classical canons. In our paper, we will concentrate on noun morphology and on the treatment of final m. Through the presentation of statistical data and the discussion of selected examples, we shall show that, although G occasionally modifies the text of its archetype, several morphological errors occurring in it may be put down to the author himself. Conversely, R displays a clear tendency to correct the text. Additionally, we will claim that the frequent use, in G, of the endings a and as in the accusative singular and nominative plural, respectively, of feminine names are likely to reflect the gradual extension of a casus unicus, which is also found in Romance.

6

Lidové rukopisné modlitební knihy raného novověku

75%

Fidlerová A. A.

Český lid: etnologický časopis (Český lid: Ethnological journal)

|

2013

|

tom 100

|

nr 4

385-408

EN

The article analyses popular prayer books preserved in regional museums of Bohemia and described in the Inventory of the 17th and 18th century manuscripts from the Museum collections in Bohemia I-II (they comprise in total 3298 manuscripts from 94 museums). After a short introduction dealing with the principal characteristics of these manuscripts (viewed partly as an instance of entrepreneurial manuscript publication), their potential scribes and the way these books were read and used as magical objects, it classifies them according to the date of origin, the language used and the gender and social status of their scribes and owners.

7

Chamaiły – tatarskie silvae rerum

63%

Radziszewska I.

Nurt SVD

|

2017

|

nr 2

92-110

PL

Chamaił jest jednym z rodzajów piśmiennictwa religijnego muzułmanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Nazywa się go modlitewnikiem, co odnosi się do podstawowej treści oraz funkcji, jaką pełni. Zawartość księgi bywa jednak różnorodna i wykracza poza standardowe modlitwy codzienne oraz okolicznościowe. Artykuł koncentruje się na treści dodatkowej, okołomodlitewnej zawartej w omawianym typie księgi, czyli m.in. na mowach okolicznościowych, fragmentach utworów literackich, notatkach osobistych oraz zaklęciach i wróżbach obecnych na kartach tatarskich manuskryptów. Treść ta analizowana jest w odniesieniu do szerszej tradycji piśmienniczej, mianowicie do zaliczanych do form paraliterackich sylw szlacheckich (silvae rerum).

EN

Chamail is the name for religious, literary Muslim manuscripts, popular among the Muslims in the Grand Duchy of Lithuania. Its basic task and function is to serve as a prayer book, though it may contain all kinds of other texts besides the religious ones, or written for specific purposes. The present article is concerned with this additional, quasi prayer functions of chamails, such as speeches and addresses, fragments of literature, personal notes, spells and prophecies. It examines it in reference to the wider quasi literary tradition, the so-called silvae rerum (nobility’s home chronicles).

8

The Kórnik Library 1826–2020. Its history, collection and significance

63%

Bątkiewicz-Szymanowska E. , Biniaś-Szkopek M. , Bątkiewicz-Szymanowska E. , Biniaś-Szkopek M.

|

nr 2

9

Wizualizacja w opracowaniu książki dawnej

63%

Gwioździk J.

Toruńskie Studia Bibliologiczne

|

2017

|

tom 10

|

nr 2(19)

81-108

PL

W opracowaniu książki dawnej ukazanie różnorodnych aspektów funkcjonowania piśmienności ułatwia ich wizualizacja, która może odnosić się zarówno do prezentacji w formie graficznej danych wymagających własnej interpretacji, jak i wyników przeprowadzanych analiz. Wykorzystanie różnych możliwości i technik graficznych jest uzależnione od zakładanego celu prezentacji danych, zwłaszcza dydaktycznego, naukowego lub jako środka artystycznej kreacji. W celach dydaktycznych stosuje się ilustracje, wizualizację przestrzenną oraz interaktywną. W badaniach naukowych wizualizacja informacji ma szczególne znaczenie w przypadku graficznej reprezentacji dużych zbiorów książki dawnej. W artykule omówiono projekty Bibliothèque virtuelle du Mont Saint-Michel oraz 15cBOOKTRADE i The Atlas of Early Printing. Wizualizacja dotyczy również infografik, w których w artystyczny sposób opracowuje się ilustracje z rękopisów i starych druków.

EN

In the field of description of the old book, the visualization is used to facilitate the revelation of various aspects of the literacy performance. The visual methods and techniques may relate both to the graphical presentation of the data requiring interpretation and to the results of the analyzes. The selection of appropriate graphic solutions heavily depends on the intended purpose of the presentation of data, particularly educational, scientific or artistic ones. For educational purposes, the illustrations as well as the spatial and interactive visualizations are the most commonly used. Within the scientific research the visualization of information is of particular importance in the case of the graphic representation of the large collections of old books. The projects of the Bibliothèque virtuelle du Mont Saint-Michel, the 15cBOOKTRADE and The Atlas of Early Printing are discussed in the paper. The visualization also refers to the infographics on which the illustrations from manuscripts and old prints are presented and explained in an artistic way.

10

Rękopisy liturgiczne źródłem do badań historycznych

63%

Wolnik F.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

|

2016

|

tom 22

|

nr 47

69-86

PL

Z okresu średniowiecza zachowały się liturgiczne rękopisy z wielu ośrodków kościelnych Polski i Śląska. Po dziewiętnastowiecznych sekularyzacjach dóbr kościelnych, zgromadzono je w różnych archiwach i bibliotekach. Liczne rękopisy z terenu Śląska zostały już opisane inne czekają jeszcze na analizę. W średniowiecznej liturgii korzystano z wielu ksiąg: graduałów, lekcjonarzy, ewangeliarzy, homiliarzy, psałterzy, hymnarzy, antyfonarzy, sermologów, pasjonałów, legendarzy, sakramentarzy, pontyfikałów, rytuałów, agend, martyrologium a pod koniec średniowiecza pierwszych mszałów i brewiarzy. Szczególnie cenne są kodeksy należące do grupy Liber Ordinarius. Zachowane rękopisy stanowią one bardzo bogaty zbiór źródeł do szerokich badań nad średniowieczem, nie tylko nad dziejami średniowiecznej liturgii ale również do badań interdyscyplinarnych. Poszczególne kodeksy, zawarte w nich kalendarze liturgiczne są cennym źródłem do badań historycznych nad liturgią średniowiecza, ewolucją liturgii roku liturgicznego i sakramentów świętych, dziejami kultu świętych, badań porównawczych liturgii poszczególnych ośrodków kościelnych, diecezji i zakonów. Kodeksy te mogą być wykorzystane przez historyków sztuki, do badań paleograficznych, również do badań nad kulturą muzyczną średniowiecza.

EN

From the Middle Ages some manuscripts are preserved from different ecclesiastical centres both in Poland and in Silesia. After the secularizations of the ecclesiastical goods in 19th century they were stored in different archives and libraries. Many of the Silesian manuscripts have been already described but others and are still waiting for further analysis. In the medieval liturgy they were in use many books: Graduals, Lectionaries, Gospel Books, the collections of homilies, Sacramentaries, Pontificals, Rituals, Martyrologies, Passionals, etc., and at the and of this period also the Missals and Breviaries. The most precious are the codes included among the sets of Liber Ordinaries. The manuscripts preserved make a rich collection of the sources for a wider research on the Middle Ages. The individual codes with the calendars can be used as a basis of the research on the medieval liturgy, on the evolution of the liturgical year and of the sacraments. They can shed a new light on the history of the veneration of the saint and form a starting point of the comparative analysis between different centres of the ecclesiastical life. Those codes include also very interesting material for the historians of art, of paleography and of music.

11

Stan zachowania rękopisów podarowanych Bibliotece Jagiellońskiej przez książąt Sanguszków

63%

Baumann E.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2016

|

tom 66

23-30

PL

Zbiory rodziny Sanguszków stanowią narodowe dobro kultury. Polski magnacki ród książąt Lubartowiczów-Sanguszków jest jednym z najbardziej znanych i zasłużonych dla polskiej kultury rodów. Losy biblioteki i archiwum książąt Sanguszków były bardzo burzliwe. Po II wojnie światowej zbiory uległy rozproszeniu – część z nich trafiła do Biblioteki Jagiellońskiej. Dopiero na mocy umowy z 2002 roku pomiędzy Biblioteką Jagiellońską a rodziną Sanguszków część zbiorów (w tym rękopisy, inkunabuły i inne druki) stała się własnością Biblioteki. Biblioteka Jagiellońska przyjęła w darze 19 jednostek inwentarzowych rękopisów, których stan zachowania został zbadany metodą opisową. W artykule przedstawiono dane bibliograficzne rękopisów, typ oprawy (gdy istnieje), papieru, rodzaj i stopień uszkodzeń opraw, papieru i bloku rękopisu, a także cechy atramentu. Według stanu zachowania rękopisy zostały podzielone na 5 kategorii. Z ogólnej oceny stanu zachowania wynika, że 7 rękopisów jest w stanie umożliwiającym ich udostępnianie i użytkowanie, natomiast 4 rękopisy wymagają planowych działań konserwatorskich.

EN

The book collection of the House of Sanguszko – which is one of the most famous Polish noble families, having a distinguished record of service to the Polish State – is one of Poland’s national cultural treasures. Their private library and archive have had a very turbulent history. After World War II the collection was dispersed and some of it found its way to the Jagiellonian Library. It was not until 2002, however, that part of the collection (including manuscripts, incunabula and other old prints) formally became the property of the Library following the signing of an agreement between the Library and the Sanguszko family. The Jagiellonian Library has accepted the donation of nineteen inventory units of manuscripts, whose state of preservation has been analysed using the descriptive method. This article presents bibliographical information concerning each of these manuscripts, i.e. the kind of binding (if any) and paper, the kind and degree of damage to the binding, paper and the body of the manuscript, as well as the characteristics of the ink. All the manuscripts have been divided into five categories, according to their state of preservation. A general evaluation of their condition has shown that seven of the manuscripts can be made available to readers, while four require restoration and conservation.

12

Perykopy liturgiczne okresu po święcie Pięćdziesiątnicy w dwu serbskich apostołach-ewangeliarzach krótkich (Sv-17 i KM-512)

51%

Ostapczuk J.

Rocznik Teologiczny

|

2012

|

tom 54

|

nr 1-2

31-68

EN

The article is devoted to two Serbian Apostol-Gospel abbreviated lectionaries, from collections: the Russian State Library in Moscow, P.I. Sevastianov collection (f. 270), no. 17 (Sv-17) and Bulgarian National Library (St.St. Cyril and Methodius) in Sofia, no. 512 (KM-512). The collation of liturgical readings from the Gospel of Matthew (from second period of Synaxarion (after Pentecost)), based on 70 manuscripts, has shown that these two Cyrillic manuscripts have unusual textual readings (translation, additions, omissions, harmonizations, etc.) that are characteristic only for these two lectionaries. On this basis Sv-17 and KM-512 can be classified as textologically homogeneous manuscripts with common archetype.

13

Rzecz o ukrytym wymiarze romantycznego dziedzictwa

51%

Halkiewicz-Sojak G.

|

2017

|

tom 35

249-257

PL

Tematem artykułu są interpretacje i tezy zawarte w dwóch książkach Ewy Szczeglackiej-Pawłowskiej. Pierwsza z rozpraw, zatytułowana ‘Homo legens’ Zygmunt Krasiński jako czytelnik polskich poetów, została poświęcona romantycznej sztuce czytania pokazanej na przykładzie Zygmunta Krasińskiego i jego lektur udokumentowanych w korespondencji. Druga – Romantyzm „brulionowy” – nurtowi poezji romantycznej ukrytemu w rozproszonych rękopisach, brulionach, sztambuchach. W obu książkach Norwid jest tylko jednym z bohaterów: w pierwszej pracy został pokazany jako jeden z poetów czytanych przez Krasińskiego, w drugiej – jako autor, który chciał tytułowy „brulionowy” wymiar poezji wprowadzić do oficjalnego kanonu literackiego. Autorka dowodzi tej ostatniej hipotezy, odwołując się do interpretacji Czarnych kwiatów i Vade-mecum. Wyciąga też wniosek, że była to jedna z przyczyn odrzucenia twórczości poety przez współczesnych czytelników. Jakkolwiek tezy Autorki obydwu rozpraw są poparte źródłowymi badaniami, to w przypadku wątku norwidowskiego wymagałyby szerszej egzemplifikacji.

EN

This article examines interpretations and theses contained in two books by Ewa Szczeglacka-Pawłowska. The first of the books entitled ‘Homo legens’ Zygmunt Krasiński jako czytelnik polskich poetów [‘Homo legens’ Zygmunt Krasiński as a reader of Polish poets] was devoted to the art of Romantic reading demonstrated on the example of Zygmunt Krasiński and his readings documented in his correspondence. The second book – Romantyzm „brulionowy” [“Draft paper” Romanticism] is dedicated to the stream of Romantic poetry hidden in scattered manuscripts, draft papers, albums. In both books Norwid is just one of the heroes: in the first work, he was portrayed as one of the poets read by Krasiński, and in the second – as an author who wanted to introduce the title “draft paper” dimension of poetry to the official literary canon. The author proves the latter hypothesis, referring to the interpretation of Czarne kwiaty [Black flowers] and Vade-mecum. She also concludes that this was one of the reasons for rejecting the poet’s work by contemporary readers. Although the theses postulated by the author of both books are supported by desk research, Norwid’s thread would require broader exemplification.