Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Uprowadzenie lub zatrzymanie małoletniego albo osoby nieporadnej w świetle danych statystycznych Komendy Głównej Policji

100%

Dajnowicz D.

|

tom 1(121)

187-197

PL

Problemem szeroko dyskutowanym medialnie są w ostatnim czasie uprowadzenia i zatrzymania małoletnich, w szczególności takie, które popełniane są przez rodziców (tzw. porwania rodzicielskie). W wielu przypadkach zachowanie tego rodzaju wyczerpuje dyspozycję art. 211 kodeksu karnego, który określa odpowiedzialność karną za uprowadzenie bądź zatrzymanie osoby małoletniej poniżej 15. roku życia albo osoby nieporadnej ze względu na stan psychiczny lub fi zyczny. Częstotliwość podejmowania wskazanej tematyki w dyskursie medialnym oraz wymiar prawnokarny tego zagadnienia posłużyły autorce tekstu za naukową inspirację do omówienia go przez pryzmat statystyk policyjnych udostępnionych przez Komendę Główną Policji, które stanowią jedno z podstawowych źródeł wiadomości na temat przestępczości ujawnionej (obok statystyk sądowych i penitencjarnych). Informacje o zdarzeniu, które spełnia kryteria uprowadzenia lub zatrzymania małoletniego bądź osoby nieporadnej, w pierwszej kolejności zgłaszane są policji i dlatego wiadomości kompletowane przez tę formację stanowią wyjątkowo bogate źródło informacji o postępowaniach przygotowawczych, przestępstwach oraz podejrzanych o popełnienie czynu zabronionego. W niniejszym artykule skupiono się na statystykach policyjnych dotyczących porwań małoletnich albo osób nieporadnych oraz związanych z tym zdarzeniem wszczętych postępowań przygotowawczych, jak również stwierdzonych przestępstw. Co istotne, pojęcia „postępowania wszczęte” i „przestępstwa stwierdzone” stanowią tym samym jednostki obliczeniowe, którymi operuje się na gruncie statystyk policyjnych dotyczących występku uprowadzenia lub zatrzymania osoby małoletniej poniżej 15. roku życia albo osoby nieporadnej.

2

Małoletni a rachunek bankowy

86%

Chorzępa M.

|

nr 3

27-37

PL

Zagadnienie rachunku bankowego dla małoletniego należy rozważać w kontekście jego zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych, jak również przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe. W przypadku rachunku prowadzonego dla małoletniego powyżej 13. roku życia, a więc osoby mającej ograniczoną zdolność do czynności prawnej, prawo bankowe przewiduje szczególną regulację w art. 58 ustawy, zgodnie z którą małoletni posiadacz określonych rodzajów rachunków bankowych może po ukończeniu 13 lat swobodnie dysponować środkami pieniężnymi zgromadzonymi na tych rachunkach, o ile nie sprzeciwi się temu przedstawiciel ustawowy. W odniesieniu do tego przepisu zrodziła się w doktrynie dyskusja dotycząca rozszerzenia kompetencji do dokonania czynności prawnych przez małoletniego w stosunku do unormowań zawartych w Kodeksie cywilnym. Należy mieć na uwadze fakt, że obecnie istnieją ograniczenia w swobodnym dysponowaniu przez małoletniego środkami pieniężnymi znajdującymi na jego rachunku, do których należy zaliczyć m.in. posługiwanie się kartami płatniczymi o niskim limicie, brak możliwości zaciągnięcia kredytu w rachunku oszczędnościowym. Koniecznym jest podkreślenie możliwości sprzeciwu przedstawiciela ustawowego wobec dokonywanych przez małoletniego czynności, który ma przybierać postać pisemną. Odrębnie należy rozważyć kwestię prowadzenia rachunku dla małoletniego poniżej 13. roku życia, gdzie umowę rachunku bankowego zwierają jego przedstawiciele ustawowi i tylko oni mogą dysponować środkami pieniężnymi zgromadzonymi na tym rachunku. Istnieje możliwość prowadzenia Szkolnych Kas Oszczędności, które mają na celu edukację małoletnich w zakresie finansów i bankowości.

EN

The issue of a bank account for a minor should be considered in the context of minors’ legal capacity and capacity to act, as well as the provisions of the Act of August 29, 1997 - Banking Law. In the case of a bank account held for a minor aged 13 and older, therefore a person with a limited capacity for legal acts, the Banking Law provides for a specific regulation in art. 58 of the Act, under which a minor holder of certain types of bank accounts, who has attained 13 years of age, shall be free to dispose of the funds held in those accounts provided that no objection to this is made by the minor’s statutory representative. The discussion regarding this provision arose in the legal doctrine which concerned the extension of the minor’s capacity to perform legal acts as compared to the regulations contained in the Civil Code. It should be noted that currently there are restrictions on free disposition of the funds in the bank account by a minor, which include, among others, the use of payment cards with a low limit or the inability to take a loan from a savings account. It is necessary to emphasize the possibility of filing an objection by the statutory representative against the actions taken by the minor, which shall be in writing. There is also the issue of the bank account for a minor under 13 years, where the bank account agreement is concluded by its statutory representatives and only they can dispose of the funds amassed in this account. Apart from the above there is also a possibility to establish school-based bank savings programs that are designed to educate minors in finance and banking.

3

SYTUACJA PRAWNA DZIECI W KONTEKŚCIE CHRZTU ŚWIĘTEGO I WYCHOWANIA RELIGIJNEGO

86%

Kroczek P.

|

tom 13

161-174

EN

Rights of the children, due to their importance, are protected in the international law, Polish law and in law of the Churches and other religious organizations. The paper presents an analysis of the regulations of the Evangelical-Augsburg Church in Poland, the Roman Catholic Church and Polish law in context of the sacrament of baptism and religious education and upbringing of the minors. Although the legal status of the minors is of special character in comparison with other groups or communities, there are many differences between the ways in which the three legislators apprehend the rights of the children.

4

Ochrona małoletniego pokrzywdzonego przed wielokrotnym przesłuchaniem – rozważania w świetle wyników badania jakościowego

86%

Makaruk K. , Masłowska P.

|

nr 1: Wymiar sprawiedliwości wobec dzieci

64-87

PL

Celem artykułu jest analiza praktyki stosowania zasady jednokrotnego przesłuchania wyrażonej w art. 185a Kodeksu postępowania karnego, która gwarantuje małoletniemu pokrzywdzonemu ochronę przed negatywnymi skutkami udziału w czynności. Badanie przeprowadzono w marcu i kwietniu 2020 r. metodą indywidualnego wywiadu telefonicznego wśród 19 sędziów z wydziałów karnych sądów rejonowych i okręgowych oraz 12 biegłych psychologów. Do powtórnych przesłuchań dochodzi, gdy zawnioskuje o to oskarżony, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania, lub gdy wyjdą na jaw nowe istotne okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania. Według respondentów do takiej sytuacji często dochodzi w wyniku przesłuchania małoletniego w fazie in rem postępowania przygotowawczego. Badani są przeciwni powtórnemu przesłuchiwaniu małoletnich świadków przestępstw. Aby uniknąć konieczności powtarzania czynności, sędziowie stosują różne strategie, chociaż nie zawsze są przekonani, czy są one efektywne i zapewnią małoletnim pokrzywdzonym ochronę również na kolejnych etapach postępowania karnego.

EN

The aim of the article is to analyse the practice of applying the principle of single interview, expressed in The Article 185 of the Code of Criminal Procedure, which guarantees protection of a child witness of a crime against the negative effects of participation in the proceeding. The study was conducted using the method of individual telephone interview in March and April 2020 among 19 judges from the criminal departments of district and regional courts and 12 expert witnesses. Repeated interviewing takes place when the accused, who did not have a defense attorney during the first interview, requests it or when new, previously unknown circumstances come to light. According to the respondents, such a situation often takes place as a result of the minor being interviewed at the preparatory stage of the proceedings. The respondents are against repeated interviewing of child witnesses. To avoid repetition, judges use different strategies, although they are not always convinced that the strategies are effective and will ensure protection for child witness also at subsequent stages of criminal proceedings.

5

Porzucenie jako forma zaniedbania – wybrane zagadnienia karnomaterialne i karnoprocesowe

72%

Osiak-Krynicka K.

|

nr 1

131-152

PL

Zaniedbanie jest współcześnie występującą formą przemocy wobec dziecka. Przybiera różne postaci i może dochodzić do niego już w okresie prenatalnym. Jedną z najskrajniejszych form zaniedbania jest porzucenie dziecka, co stanowi przestępstwo według polskiego prawa. Polega ono na zostawieniu dziecka w miejscu, w którym istnieje niewielkie prawdopodobieństwo, że zostanie znalezione i otrzyma odpowiednią pomoc. Skutkiem porzucenia może być śmierć dziecka. Sprawcami tego czynu są osoby, na których ciąży obowiązek zapewnienia opieki małoletniemu. Dziecko powinno być otoczone miłością i bezpieczeństwem już od momentu poczęcia, dlatego bardzo ciężko zrozumieć motywację sprawców, którzy niejednokrotnie porzucają swoje dzieci na pewną śmierć. Porzucenie jest czynem okrutnym i zasługuje na potępienie społeczne, a sprawca na odpowiednio wysoką karę.

EN

Neglect is a contemporary form of violence against a child. It takes various forms and can reach it already in the prenatal period. One of the most extreme forms of neglect is the abandonment of a child, which is a crime according to Polish law. It consists in abandoning the child in a place where there is little probability that the child will be found and given appropriate help. The result of abandonment may be the death of a child. The perpetrator of this act are people who are under the obligation to provide care to a minor. The child should be surrounded by love and safety from the moment of conception, so it is very difficult to understand the motivation of abandoners who often abandon their children to certain death. Abandonment is a cruel act and deserves social condemnation, and the offender is punished accordingly.

6

Permission for Dissemination of a Minor’s Image

72%

Bagieńska-Masiota A.

|

nr 1

EN

In the article the author analyses the legal character of permission for dissemination of images of minors with limited legal capacity and those that are characterized by complete legal incapacity based on the following acts: The Act on Copyright and Related Rights, Civil Code and the Family and Guardianship Code. Based on the Civil Code regulations, the author classifies the permission to one-sided and authorizing legal acts and indicates differences related to the permission for dissemination of an image resulting from the different age of minors. Minors under 13 years of age may not grant permission to disseminate their image by themselves and the permission granted should be classified as significant, which should be decided on by both parents. Minors with limited legal capacity may allow the dissemination of image by themselves, although they should get their parents’ unbinding opinion.

PL

W artykule autorka analizuje charakter prawny zezwolenia na rozpowszechnianie wizerunku małoletnich o ograniczonej zdolności do czynności prawnych i tych, których cechuje całkowity brak zdolności do czynności prawnych, w oparciu o uregulowania: ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego autorka kwalifikuje zezwolenie do czynności prawnych jednostronnych i upoważniających oraz wskazuje na odrębności odnoszące się do zezwolenia na rozpowszechnianie wizerunku wynikające z różnego wieku małoletnich. Małoletni, którzy nie ukończyli 13. roku życia, nie mogą samodzielnie udzielać zezwolenia na rozpowszechnianie wizerunku, a udzielenie zezwolenia powinno być kwalifikowane do tzw. istotnych spraw dziecka, o których powinni decydować rodzice. Małoletni o ograniczonej zdolności do czynności prawnych mogą samodzielnie zezwalać na rozpowszechnianie wizerunku, lecz powinni w tej mierze zasięgnąć niewiążącej opinii rodziców.

7

Zarząd nieruchomością małoletniego sprawowany przez jego rodziców

72%

Górecki J. , Wybrańczyk D.

|

nr 7 (375)

11-28

EN

More and more often, minors who cannot manage their property on their own are becoming owners of real estate. Their parents are usually not aware of the limitations related to the disposal of real estate owned by their children, which in practice requires them to be taken into account by legal protection authorities, including notaries. The article presents selected issues concerning the management of real estate owned by a minor. Particular attention was paid to the activities of the minor's property management involving the participation of a notary. At the same time, the basic issues related to granting permission for parents to perform activities exceeding the scope of day-to-day management of real estate and restrictions on the management of a child's real estate by their parents were discussed.

8

A Few Remarks on the Genesis of the Act of 13 July 1939 on Faciliating Adoption of Minors

72%

Fiedorczyk P.

|

nr 3

EN

The text presents the genesis of the Act of 13 July 1939 on Faciliating Adoption of Minors. The Act was passed by Polish Parliament just before World War II broke and had significant importance in the process of adopting orphans during the war. The bill was proposed by the MP Eugeniusz Jurkowski. The bill contained very radical solutions. It referred only to minor children. The act of adoption should have been validated trough court’s proceedings, and the results of adoption were constructed as adoptio plena. During the legislation process the bill was seriously changed and some of the progressive solutions were eliminated. Nevertheless, the Act seems to be a big achievement of Polish legislators. The regulations proposed in the Act were introduced into Polish Family and Guardianship Code of 1964, which is still in power.

PL

Artykuł przedstawia genezę ustawy z dnia 13 lipca 1939 r. o ułatwieniu przysposobienia małoletnich. Ustawa została uchwalona przez Sejm RP tuż przed wybuchem II wojny światowej i miała duże znaczenie w procesie adopcji sierot w czasie wojny. Projekt ustawy został zaproponowany przez posła Eugeniusza Jurkowskiego. Zawierał wiele radykalnych rozwiązań. W trakcie procesu legislacyjnego ustawa została poważnie zmieniona, a niektóre z postępowych rozwiązań zostały wyeliminowane. Niemniej ustawa wydaje się być wielkim osiągnięciem polskich ustawodawców. Regulacje zaproponowane w niej zostały częściowo wprowadzone do polskiego Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 1964 r., który nadal jest w mocy.

9

Środek karny z art. 41 § 1a k.k. Uwagi na marginesie wyroku SN z dnia 1 października 2014 roku, II KK 129/14

72%

Budyn-Kulik M.

|

nr 1

EN

The article deals with the penalty measure of art. 41 § 1a of Polish Criminal Code. Remarks are based on the ground of the Highest Court verdict (1st October 2014, II KK 129/14). The measure from an art. 41 § 1a of Polish Criminal Code can be meted out only of a perpetrator violates sexual freedom of a victim. There are many doubts about this measure. The regulation had been added to the original text of Polish Criminal Code and it does not suit the whole system of penalty measures well. Controversial are its: duration (in general), optional or obligatory character, possibility to mete it out with conditional suspension of execution of imprisonment or penalty of imprisonment other than 1 month to 15 years, formal or material basis of the measure.

PL

Artykuł dotyczy środka karnego z art. 41 § 1a k.k. Pretekstem do rozważań jest wyrok SN z dnia 1 października 2014 roku, II KK 129/14. Omawiany środek może zostać orzeczony wyłącznie wtedy, gdy sprawca popełnia czyn przeciwko wolności seksualnej pokrzywdzonego. Konstrukcja tego środka budzi wiele wątpliwości. Przepis art. 41 § 1a został dodany do pierwotnej wersji Kodeksu karnego i nie został prawidłowo wkomponowany w istniejący system środków karnych. W szczególności wątpliwości związane są z czasem trwania tego środka, jego obligatoryjnym lub fakultatywnym charakterem, możliwością orzeczenia w przypadku warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności oraz – obok kary pozbawienia wolności – innej niż terminowa, formalnymi lub materialnymi przesłankami jego orzekania.

10

Przegląd uchwał Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego materialnego za 2019 rok

61%

Stefański R. A.

|

nr 1

67-84

EN

The article carries out an analysis of resolutions and rulings of the supreme Court Criminal Chamber passed as a result of appellate courts’ requests for fundamental interpretation of a statute within the scope of substantive criminal law. the analysis covers: the method of extraordinary mitigation of a penalty for felonies carrying cumulative deprivation of liberty and a fine (article 60 § 2 CC); a conditionally suspended cumulative penalty of deprivation of liberty and a penalty of limitation of liberty (article 87 § 1 CC), and admissibility of cumulating the penalty of deprivation of liberty and the penalty of limitation of liberty that substitutes for a conditionally suspended penalty of deprivation of liberty (article 75a § 1 CC); liability for an offence of failing to pay alimony (article 209 § 1 CC) connected with the modification of its statutory features laid down in act of 23 March 2017; the issue of parents’ liability for the offence of kidnapping or detaining a minor under the age of 15 or a physically or mentally disabled person against the will of a person granted the rights of their caretaker or guardian (article 211 CC).

PL

W artykule została przeprowadzona analiza uchwał i postanowień izby karnej sądu Najwyższego podjętych w wyniku przedstawienia przez sądy odwoławcze zagadnień prawnych wymagających zasadniczej wykładni ustawy w zakresie prawa karnego materialnego. Przedmiotem rozważań są: sposób nadzwyczajnego złagodzenia kary za zbrodnie zagrożone kumulatywnie karą pozbawienia wolności i grzywną (art. 60 § 2 k.k.); kara łączna obejmująca karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania i karę ograniczenia wolności (art. 87 § 1 k.k.), a także dopuszczalność połączenia kary pozbawienia wolności z karą ograniczenia wolności, na którą została zamieniona kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania (art. 75a § 1 k.k.); odpowiedzialność za przestępstwo niealimentacji (art. 209 § 1 k.k.), związana z modyfikacją jego ustawowych znamion ustawą z dnia 23 marca 2017 r.; kwestia odpowiedzialności rodziców za przestępstwo uprowadzenia lub zatrzymania – wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru – małoletniego poniżej lat 15 albo osoby nieporadnej ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny (art. 211 k.k.).

11

Problematyka wypłaty osobom małoletnim świadczenia z umowy ubezpieczenia na życie

58%

Mrozowska-Bartkiewicz B. , Serwach M.

|

tom 3(84)

17-31

PL

Umowy ubezpieczenia na życie są zawierane dla zapewnienia stabilności finansowej osobom bliskim, a przede wszystkim małoletnim dzieciom. W polskim prawie brakuje całościowego rozwiązania kwestii wykonywania zarządu nad majątkiem małoletniego dziecka, uwzględniającego realia i oczekiwania społeczne, np. poprzez możliwość ustanowienia w testamencie zasad zarządu majątkiem dziecka. Ten stan prawny rzutuje na wypłatę świadczeń małoletnim uposażonym z tytułu umów ubezpieczenia na życie ze względu na ograniczony wpływ ubezpieczonego rodzica na sposób wydatkowania tej kwoty przez opiekuna dziecka, a przede wszystkim zabezpieczenie interesów majątkowych dziecka. Zakłady ubezpieczeń wdrożyły procedury mające na celu ochronę, w istniejących granicach prawa, interesów majątkowych uposażonych małoletnich. Zdaniem autorek, celowe jest stworzenie dobrych praktyk rynkowych, aby ujednolicić stosowane procedury, w szczególności ze względu na nacisk ustawodawcy oraz nadzoru ubezpieczeniowego na sprawny sposób realizacji wypłaty świadczeń ubezpieczeniowych.

EN

Life insurance contracts are mostly concluded to protect the financial stability of the relatives, and especially minor children. Polish law lacks a comprehensive solution to the issues of exercise of asset management of the minor child, which will take into account social reality and expectations, for example, through the possible establishment of the principles of the child's property administration by means of last will and testament. This legal status influences the payment of benefits to minor beneficiaries under life insurance contracts because of the insured parent's limited impact on the way of spending this amount by the child's guardian, and particularly the protection of the child's financial interests. Insurance companies have implemented procedures to safeguard the economic interests of beneficiaries, including minors within the existing legislative limits, by indicating the amount for which it is necessary to present the family and guardianship court's decision for the payment of benefits. According to the authors, it is appropriate to create a good market practice to standardize applied procedures, principally due to the pressure of legislators and insurance supervision on the efficient payment of insurance benefits.

12

Małoletni więźniowie obozów specjalnych NKWD (1939–1940)

58%

Kowalska E.

|

nr 2

PL

Pomimo bogatej literatury, opracowań naukowych i publikacji źródłowych zbrodnia katyńska to wciąż zagadnienie, które kryje w sobie wiele niepodjętych przez badaczy aspektów. Jednym z nich jest los małoletnich więźniów trzech obozów specjalnych NKWD: w Starobielsku, Kozielsku i Ostaszkowie. W artykule spróbowano znaleźć odpowiedzi na podstawowe w tej kwestii pytania: kim byli chłopcy przebywający w tych obozach, dlaczego się w nich znaleźli, jak liczna to była grupa, jaki los ich spotkał. Despite the rich literature, scientific studies and source publications, the Katyn Massacre is still an issue that hides many aspects not taken up by researchers. One of them is the fate of juvenile prisoners of three NKVD special camps: at Starobilsk, Kozelsk and Ostashkov. The article tries to answer to the basic questions in this matter: who were the boys staying in these camps, why were they in, how large was the group, and what happened to them?

13

Zachowania seksualne młodzieży w kontekście wyzwań współczesności

51%

Dziewanowska M.

|

nr 6

DE

Der Artikel schildert Fragestellungen in Bezug auf Sexualverbrechen, die an oder von Minderjährigen begangen werden. Es werden das Recht und die außerrechtlichen Faktoren der Analyse unterzogen: die Zugänglichkeit und die Qualität der sexuellen Aufklärung in der Schule und in der Familie, soziale Entwicklung der Minderjährigen. Besondere Beachtung wird dem Einfluss der IT-Technologien (Internet, Mobiltelefone, Tablet-PCs) auf kriminelle Sexualverhaltensweisen der Jugendlichen (Sexting, Stalking, Cyberbullying, Pornografie) geschenkt. Eine grundsätzliche Frage ist dabei, ob es möglich ist, Sexualverhalten der Jugendlichen gesetzlich so zu regeln, damit sie zugleich vor dem Missbrauch geschützt werden. Es ist auch interessant, welche Faktoren die Schlüssigkeit des Strafrechts (und im Falle der Minderjährigen auch Gesetze über Vorgehensweisen in der Jugendkriminalität) und der Wirklichkeit beeinflussen. In diesem Zusammenhang verweise ich auf die Einflüsse der Kultur und der sozialen Werte.

EN

The aim of this article is to present issues related to sexual offences committed by or against minors. In addition to that, non-legal factors will be analyzed, such as access to and quality of sexual education at home and at school or social development of minors. Special attention is paid to the impact of information technologies (the Internet, mobile phones, tablets) on the intensity of juvenile delinquency, e.g. pornography, sexting, stalking, cyberbullying. The main question is whether it is possible to legally regulate and codify the behaviour of teenagers in terms of their sexual activity in a way which protects them sufficiently from harm. It is also of interest what factors determine the consistency of criminal law – and, in the case of minors, the law of juvenile justice – and observable reality. The paper concludes that the joint impact of culture and social norms constitutes the crux of the matter.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie zagadnień związanych z przestępstwami seksualnymi popełnianymi przez lub wobec osób małoletnich. Analizowane jest prawo, a także czynniki pozaprawne: dostępność i jakość edukacji seksualnej w szkole i w domu, rozwój społeczny osób małoletnich. Szczególną uwagę zwracam na wpływ technologii teleinformacyjnych (Internet, telefony komórkowe, (tablety) na przestępcze zachowania seksualne osób młodych (sexting, stalking, cyberbullying, pornografia). Podstawowym pytaniem jest to, czy możliwe jest prawne regulowanie zachowań seksualnych młodzieży w taki sposób, by jednocześnie chroniły ich one przed okrzywdzeniem. Interesujące jest również, jakie czynniki wpływają na spójność prawa karnego (a w przypadku osób nieletnich również ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich) i rzeczywistości. W tym aspekcie wskazuję na wpływy kultury i wartości społecznych.