This article attempts to decompose the changes in the value-added tax (VAT) gap in Poland into the cyclical and the structural component. To this end, a methodology for quantifying changes in the VAT gap alternative to the ones commonly used in the literature is proposed. The methodology combines three traditions of tax revenues modelling: the discrepancy method, the tax elasticity estimation, and the so-called indicator methods. The proposed approach makes it possible to quantify changes in the VAT gap while controlling for the business cycle, and thereby to extract their structural component that is most relevant for the long-term sustainability of public finances. The obtained results indicate that the trajectory of the VAT gap in Poland is determined by both cyclical and structural factors. However, their relative importance has changed over time. Since the global financial crisis, structural factors have started to play a greater role, both in the increase of the VAT gap in the years 2008–2012 and its decrease in 2015–2018. Nevertheless, even in the case of 2012–2015, when the gap reached its highest level in the sample period, over 40% of its increase compared to prior to the financial crisis can be explained by unfavourable economic conditions.
PL
W niniejszym artykule podjęto próbę dekompozycji zmian luki VAT w Polsce na części wynikające z działania czynników o charakterze koniunkturalnym i strukturalnym. W tym celu zaproponowano alternatywną względem stosowanych w literaturze metodę jej kwantyfikacji. Łączy ona trzy tradycje modelowania dochodów podatkowych: metodę rozbieżności, metodę szacowania elastyczności dochodów podatkowych oraz tzw. metody wskaźnikowe. Z racji ekonometrycznego charakteru metoda pozwala na oszacowanie zmian luki przy kontroli stanu koniunktury i tym samym oczyszczenie ich z wpływu czynników cyklicznych. Otrzymane wyniki wskazują, że trajektoria luki VAT w Polsce jest efektem działania zarówno czynników koniunkturalnych, jak i strukturalnych. Ich relatywne znaczenie zmieniało się jednak w czasie. Począwszy od światowego kryzysu finansowego większą rolę w determinowaniu zmian luki VAT zaczęły odgrywać czynniki strukturalne, zarówno w przypadku jej wzrostu w latach 2008–2012, jak i spadku w latach 2015–2018. Tym niemniej, nawet w latach 2012–2015, kiedy to luka osiągnęła najwyższy poziom w analizowanym okresie, ponad 40% jej wzrostu w stosunku do okresu sprzed kryzysu finansowego można wytłumaczyć pogorszeniem koniunktury. Z kolei zmniejszenie luki odnotowane w latach 2016–2018 wynikało – zgodnie z otrzymanymi szacunkami – w około 20% z działania czynników o charakterze koniunkturalnym. Bez procyklicznego spadku luka ukształtowałaby się pod koniec próby na poziomie ok. 12–14% zamiast 10%.
W artykule został przedstawiony istotny problem społeczeństwa informacyjnego, jakim jest nieefektywny obieg informacji pomiędzy instytucjami państwa oraz ich relacji z obywatelami, skutkiem czego są m.in. straty w egzekwowaniu zobowiązań podatkowych. Problem ten można rozwiązać przez wdrożenie w obszarze finansów publicznych zaawansowanych usług świadczonych w państwowej Fiskalnej Chmurze Obliczeniowej wraz z systemem e-VAT, który radykalnie uprości rozliczenie przedsiębiorców z fiskusem, a zarazem uszczelni system podatkowy. Implementacja elektronicznego systemu ewidencji i rozliczania podatku VAT umożliwi realizację jednolitego, spójnego i transparentnego modelu rozliczania podatku, dzięki któremu zostaną zablokowane, a przynajmniej zredukowane do minimum, możliwości jego wyłudzania. Idea usług księgowo-podatkowych w chmurze państwowej wraz z systemem e-VAT została zaprezentowana w kontekście Programu Zintegrowanej Informatyzacji Państwa (PZIP) (Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, 2013; 2013a) obejmującego koncepcję Państwowej Chmury Obliczeniowej (Ministerstwo Cyfryzacji, 2016). Te wizjonerskie zamierzenia można – zdaniem autora – zrealizować drogą wytypowania i wdrożenia autorskiego projektu pilotażowego, wokół którego powinny być integrowane poszczególne systemy teleinformatyczne administracji centralnej.
EN
This paper outlines the concept advanced social society services in a form of Fiscal Cloud Computing (FisCO) that could provide tax and accounting services for both individual and corporate taxpayers, as well as facilitating tax execution and the processing of statistical data by government agencies. FisCO, as a part of Government Cloud Computing, should be backed by a legislative act that clearly defines the relation between each entity, namely the individual taxpayer, businessman or company using the system. The aim of the article is not to define fiscal procedures to be performed within FisCO, but to describe the technical aspect of the system. Bearing this in mind, only one fiscal application (e-VAT), which concerns VAT accounting, will be set out to serve as an example of the ways in which cloud infrastructure and services can be used. The e-VAT application enables the implementation of a new simple scheme of VAT accounting that makes the tax system more transparent and impervious to frauds, as well as more simple for tax payers.
This article proposes an alternative methodology for estimating changes in the VAT gap that allows for their timely (quarterly) monitoring. It combines two traditions of tax modelling: calculating a discrepancy between theoretical tax liabilities and the amount of tax actually collected, as well as estimating the elasticities of tax revenues. In this approach, the VAT gap trajectory is associated with a changing elasticity of actual tax revenues with respect to theoretical revenues (or, equivalently, the elasticity of actual revenues corrected for changes in the tax system with respect to the tax base). The method was used to estimate changes in the VAT gap in Poland from 2016 to 2018.
PL
W niniejszym artykule zaproponowano alternatywną względem stosowanych w literaturze metodykę szacowania zmian luki VAT, pozwalającą na jej bieżący (kwartalny) monitoring. Łączy ona dwie tradycje modelowania dochodów podatkowych: metodę rozbieżności oraz metodę szacowania elastyczności dochodów podatkowych względem bazy podatkowej. Kształtowanie się luki VAT utożsamiane jest ze zmianami reaktywności rzeczywistych dochodów podatkowych względem teoretycznych (czyli – ekwiwalentnie – rzeczywistych dochodów względem bazy podatkowej przy kontroli zmian stawek podatkowych). Metoda została wykorzystana do oszacowania zmian luki VAT w Polsce w latach 2016–2018.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.