Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zmienność zawartości pierwiastków śladowych i podrzędnych w linotypach węgla i ich popiołach z wybranych pokładów warstw porębskich

100%

Hanak B. , Kokowska-Pawłowska M. , Zajusz-Zubek E.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2005

|

tom z. 268

67-76

PL

Zbadano zróżnicowanie zawartości wybranych pierwiastków śladowych (B, Ba, Cu, Ni, Pb, Zn, Mn, Ga) i podrzędnych (Cl, Na, K, Mg, Ca) w próbkach litotypów i ich popiołach pochodzących z pokładów 610 i 620. Wykazano znaczną zmienność zawartości pierwiastków w badanych próbkach, zależną częściowo od rodzaju litotypu, jak i od ich położenia w profilu pokładu. Zauważono, ze im wyższa zawartość pierwiastków w próbkach litotypu węgla, tym zazwyczaj wyższa była także ich zawartość w popiele tego samego litotypu.

EN

Variability of the content of the selected trace elements (B, Ba, Cu, Ni, Pb, Zn, Mn, Ga, Cl, Na, K, Mg, Ca) from the coal lithotypes and their ashes from the 610 and 620 coal seams were investigated. The significant variability of the content of the trace elements from the examinated samples depends partly on the type of lithotype and its position in the coal seams profile. The higher is the trace elements content in the coal lithotype, the higher is it in the ash of this lithotype.

2

Litotyp węgla jako jeden z wyznaczników przydatności węgla brunatnego w czystych technologiach węglowych

84%

Bielowicz B.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

tom nr 94

79--90

PL

W pracy przedstawiono wstępną analizę wpływu budowy petrograficznej węgla brunatnego, rozumianej jako wykształcenie litotypowe (określane makroskopowo), na jego parametry fizyczne, chemiczne oraz technologiczne. Celem badań makroskopowych jest wyróżnienie litotypów i ich odmian w profilu pokładu, jego fragmencie lub próbce produkcyjnej o dokładności dostosowanej do stopnia rozpoznania węgla. Charakter petrograficzny węgla brunatnego w profilu pokładu wstępnie informuje o zmienności jego cech technologicznych. Badania prezentują analizę parametrów istotnych w czystych technologiach węglowych, a w szczególności zgazowaniu w gazogeneratorach naziemnych. Do parametrów tych należy zaliczyć parametry energetyczne węgla takie jak wartość opałowa, wilgoć, popielność i reaktywność. Wstępne wyniki sugerują, że skład litotypowy węgla brunatnego ma znaczny wpływ na jego jakość. W analizie petrograficznej określono, że głównymi litotypami budującymi wybrane polskie pokłady węgla są: węgiel detrytowy, ksylodetrytowy, detroksylitowy i ksylitowy. Udział poszczególnych litotypów jest różny w zależności od rejonu oraz grupy pokładów. W polskich złożach najczęściej występuje węgiel detrytowy. Węgiel bitumiczny w znacznej ilości występuje tylko w niewielu złożach np. Turów, Szczerców i Kaławsk. W określaniu przydatności węgla do zgazowania ważne jest zwrócenie uwagi na ilość i rodzaj ksylitów. Ksylity w badanych złożach stanowią średnio 5,4%, przy czym tylko nieliczne próby zawierały ponad 10% ksylitów. Ksylity włókniste są niepożądanym składnikiem węgla do zgazowania. Ich średnia zawartość w polskim węglu wynosi 0,7%. Ksylity włókniste w ilościach kilku procent występują w części złóż i są głównie związane z I środkowopolską grupą pokładów w rejonie Konina i Radomia.

EN

The paper presents a preliminary analysis of the impact of the petrographic composition of coal, understood as lithotype composition (defined macroscopically), on its physical, chemical and technological parameters. The macroscopic studies are aimed at identifying lithotypes and their variations within the coal seam, its portion or production sample, with accuracy adapted to the level of exploration of a given coal deposit). Petrographic cha racteristics of the selected lignite seam provide preliminary information about the variability of its technological parameters. Special attention has been paid to the analysis of parameters crucial for clean coal technologies, with particular emphasis placed on the surface gasification of coal. The aforementioned parameters include such coal energy parameters as: net calorific value, moisture, ash content and the reactivity. The preliminary results suggest that the lithotype composition of lignite has a significant impact on its quality. The occurrence of bituminiferous (sapropelic) coal, xylites and mineral matter in deposits is of particular importance. Therefore, measuring stratigraphic sections containing coal seams and a lithological characterization are especially important during the exploration activities. The petrographic analysis allowed for a determination that the main lithotypes of the selected Polish coal seams are: detritic coal, xylo-detritic coal, detro-xylitic coal, and xylite. The share of individual lithotypes varies depending on the area and group of seams. Polish coal deposits are usually dominated by detritic coal. Significant amounts of sapropelic coal can be found in several deposits, including Turów, Szczerców and Kaławsk. When determining the suitability of coal for the gasification process, it is crucial to pay attention to the amount and type of xylites. In the studied deposits, the average share of xylites amounts to 5.4%. Meanwhile, only a few samples contained more than 10% of xylites. Fibrous xylites are unfavorable for the gasification process. However, their average content in Polish coal is 0.7%. Fibrous xylites (not exceeding a few percent share) occur only in a part of the deposits and are mainly associated with the 1st Mid-Polish seam in the area of Konin and Radom.

3

Zależność pomiędzy zawartością pierwiastków szkodliwych w litotypach węgla i ich popiołach (pokład 405, GZW)

67%

Kokowska-Pawłowska M.

|

2014

|

tom T. 30, z. 2

51--66

PL

Zbadano zróżnicowanie zawartości wybranych pierwiastków szkodliwych (Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn, Mn, Be, Li, V, As, Ga) w próbkach litotypów i ich popiołach pochodzących z pokładu 405 (warstwy załęskie). Wykazano znaczną zmienność zawartości pierwiastków w badanych próbkach, zależną od rodzaju litotypu, a przede wszystkim od zawartości popiołu. We wszystkich litotypach najwyższe zawartości wykazały pierwiastki Ba i Mn. Pozostałe oznaczone pierwiastki ze względu na średni udział w litotypach można uszeregować w następującejkolejności: Zn < Pb < V < Cu < Ni < Cr < Ga < Co < Be < Li < As < Cd. Podobną tendencję udziału pierwiastków obserwowano w popiołach litotypów. Wyliczono współczynnik wzbogacenia (W) w popiołach litotypów, jako stosunek zawartości pierwiastka w popiele do zawartości w litotypie. Założono, że wartości współczynnika W są tym wyższe im wyższa jest zawartość pierwiastka związana z substancją organiczną węgla. Na zawartość pierwiastków śladowych w litotypach duży wpływ ma ich powinowactwo geochemiczne do substancji organicznej bądź mineralnej węgla, które określono na podstawie wielkości współczynnika wzbogacenia popiołów litotypów w te pierwiastki. Najwyższymi wartościami tych współczynników (od 5 do 7) charakteryzują się pierwiastki, takie jak Cr, Be, Cd i Cu, natomiast pozostałe pierwiastki wykazują niższe wartości (od ok. 2 do ok. 3). Najniższe wartości współczynnika wzbogacenia najczęściej obserwowano w przypadku: Co, Li i Mn. Na podstawie wyliczonych wartości współczynników wzbogacenia w popiele stwierdzono, że pierwiastki, takie jak Ba, Mn, Li, As, Co, Ga, Ni, Pb i Zn charakteryzowały się dużym powinowactwem do substancji mineralnej (niski współczynnik wzbogacenia w popiele). Maksymalna ich koncentracja przypadała na litotypy silnie mineralizowane – węgiel matowy bądź półbłyszczący. Natomiast nieliczne pierwiastki, jak: Cr, Be, Cd i Cu wykazały duże powinowactwo do substancji organicznej węgla (wysoki współczynnik wzbogacenia w popiele) i tendencję do maksymalnej koncentracji w litotypie błyszczącym. Na podstawie wykazanych istotnych korelacji pierwiastków śladowych w litotypach z zawartością popiołu można uznać, że pierwiastki te są głównie obecne w substancji mineralnej węgla.

EN

This study analyzed the variability in the content of selected hazardous trace elements (Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn, Mn, Be, Li, V, As, Ga) from the 405 (Załęże beds) coal seams’ coal lithotypes and their ashes. The significant variability in the content of the trace elements from the examined samples depends partly on the type of lithotype, and mainly on the ash content. Within all distinguished lithotypes, the highest concentrations were of the elements Ba and Mn. Other evaluated elements could be categorized by average content in the lithotypes in following order: Zn < Pb < V < Cu < Ni < Cr < Ga < Co < Be < Li < As < Cd. A similar trend in elemental content has been observed in the ashes from the lithotypes. The enrichment coefficient (W) values have been calculated for the ashes of the lithotypes as a ratio of an element’s content in the ash to its content in the lithotype. The assumption was that coefficient W values increase with increasing content of an element related to the organic matter of the coal. The highest values of these coefficients (from 5 to 7) were shown by Cr, Be, Cd, and Cu. The other elements exhibited lower values (from about 2 to about 3), and the lowest values of the enrichment coefficient were most frequently observed in the case of Co, Li, and Mn. On the basis of the calculated enrichment coefficient values in the ashes, it has been found that elements such as Ba, Mn, Li, As, Co, Ga, Ni, Pb, and Zn demonstrated high correlation with to the mineral substance (low enrichment coefficient in the ash). Their maximum concentrations decreased for the strongly mineralised lithotypes – dull coal or semi-vitreous coal. However, a small number of elements such as Cr, Be, Cd, and Cu demonstrated high correlation with the organic matter of coal (high enrichment coefficient in the ash) and tended to be most heavily concentrated in vitreous lithotype. The trace elements’ content in the lithotypes is connected with their affinity toward organic matter or mineral matter. This was determined based on the value of the coefficient of enrichment in the ashes of these elements. On the basis of the volume of the coefficient of correlation, a significant correlation was established between trace elements in lithotypes and content of ash and mineral matter in coal.

4

Model złoża oparty na parametrach jakościowych węgli kamiennych – pierwszy komunikat

67%

Poniewiera M. , Jelonek I. , Gąsior B.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2015

|

tom z. 62, nr 4

379--393

PL

Po przeanalizowaniu dostępnych publikacji oraz prowadzonych przedsięwzięć związanych z branżą geodezyjną i geologiczną w Polsce, napotkano na numeryczne modele złóż, które zostały skutecznie wdrożone na kopalniach węgla kamiennego, m.in. w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. Jeśli do utworzonych modeli dodać jakość węgli, otrzymamy wówczas Numeryczno-Jakościowy Model Złoża (NJMZ). Uzasadnioną przesłanką, stanowiącą podstawę do podjęcia działań w kierunku wdrożenia wyników badań podstawowych w praktyce gospodarczej, jest innowacyjność rozwiązania jakie proponują autorzy niniejszego artykułu. Oparte jest ono na wykorzystaniu badań petrograficznych i fizykochemicznych, które stanowią podstawę do określenia jakości i przydatności węgla. Ponadto informacje jakie będzie zawierał Numeryczno-Jakościowy Model Złoża (NJMZ) wypełnią lukę, jaka ciągle istnieje w sektorze węglowym pomimo tak wielu opracowań, które w większości dotyczą danych na temat właściwości fizykochemicznych i złożowych węgli.

EN

Based on the available publications and ongoing projects in the geodetic and geological industry, it has been found that the so-called numerical models of deposits are effectively implemented at hard coal mines e.g. in JSW S.A. If the coal quality is taken into account, the Numerical and Qualitative Model of the Deposit (NQMD) is obtained. The innovativeness of the proposed solution forms the basis to take actions aimed at implementing the results of basic research in business practice. The aforementioned innovativeness is based on the use of petrographic and physico-chemical studies that form the basis for determining the quality and suitability of coal. What is more, the data included in the Numerical and Qualitative Model of the Deposit will fill the gap that still exists in the coal sector despite numerous studies, usually focusing on both the physicochemical and reservoir properties of coal.