Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Reinterpretacja poetyki węgierskiej powieści historycznej w utworach najnowszych

100%

Nagy L. K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2023

|

tom 23

297-310

EN

The main idea of the article is the description of selected works which belong to the latest Hungarian historical novels. They are surprising for readers and at the same time constitute a polemic with the genre classics. The best‑known historical novelists ate the turn of the 19th and 20th centuries in Hungary are: Géza Gárdonyi and Maurycy Jókai. One of the reasons for their popularity is the fact that in their works they mentioned well‑known and at the same time painful events from the history of Hungary. It was the era of Turkish rule and the period of the Hungarian Spring of Nations. Other events included the Trianon case, which wasn’t discussed between 1945–1989, the Second World War, and the Hungarian October. The mythic image of national struggle and the fighting Hungarian, which was shaped by Romantic writers, was preserved for a long time in the collective memory of Hungarians. It seemed to have become an indispensable element of national mythology. However, new authors appeared in contemporary Hungarian culture, who made an attempt at the demythification of events that were important for the Hungarian people. Such an attempt seems very interesting and controversial. It is a litmus test for the current state of the collective historical awareness of the nation. New literary works take a different approach to those events which are well‑known to several generations of Hungarians from classical literature. They ask questions about the borders concerning rooted axiological categories and the flexibility of historical thinking. They are also an attempt at a timeless reflection connecting different periods. In Béla Fehér’s book, which was written in the spirit of magical realism, the most popular leader of the Hungarian Spring of Nations – Lajos Kossuth (1802–1894) – quotes the words of Prime Minister Imre Nagy (1896–1958) from the days of the Hungarian October. As for the works which deal with the topic of the two World Wars, they pose questions about the moral value of struggles run on the wrong side in the interest of foreign powers.

2

Odtajnianie kanonu literatury węgierskiej. Rec.: Kinga Piotrowiak-Junkiert, Od idylli do ironii. Literatura węgierska wobec Zagłady w latach 1944–1948. Poznań 2020

84%

Juchniewicz A.

Pamiętnik Literacki

|

2022

|

tom 113

|

nr 4

256-264

PL

Recenzja podkreśla pionierskość napisanej przez Kingę Piotrowiak-Junkiert rozprawy, którą można uznać za najważniejszą spośród opublikowanych w ostatnich latach książkę poświęconą literaturze węgierskiej czasu wojny i Zagłady. Ocena ta wynika nie tylko z faktu, że autorka zgromadziła teksty dotąd nie poddane szczegółowej analizie, lecz również ze względu na próbę szczątkowego odtworzenia recepcji wybranych dzieł. Piotrowiak-Junkiert zrekonstruowała świadomość pisarzy dotyczącą Zagłady, którzy w późniejszym czasie albo współpracowali z reżimem komunistycznym, albo uzyskali zakaz druku. Każdy z nich jednak uformował własny język do opowiedzenia doświadczeń granicznych.

EN

The review highlights the pioneering character of Kinga Piotrowiak-Junkiert’s study “Od idylli do ironii. Literatura węgierska wobec Zagłady w latach 1944–1948” („From Idyll to Irony. Hungarian Literature on the Holocaust between 1944–1948”, 2020), which can be regarded as the most crucial recently published book on Hungarian literature on the war and the Holocaust. Such assessment results from the fact that the author not only managed to collect the texts which to this day have not been subject of scrutiny, but also made an attempt to rudimentarily reconstruct the reception of selected works. Piotrowiak-Junkiert recreated the awareness of those writers about the Holocaust who later either collaborated with the communist regime or were banned from printing. Regardless of that, each of them formed their own language to narrate about the borderline experiences.

3

Narracje o migracji w twórczości współczesnych pisarzy o węgierskich korzeniach kulturowych

84%

Roguska-Németh M.

|

nr 2

283-299

EN

Migration is one of the most momentous existential experiences of modern man. It is a change that has serious consequences for the individual, regardless of whether it is accompanied by coercive (political or economic) motivations or it is voluntary. In both of these cases, the process of adaptation in a new place may turn out to be a difficult and burdensome task for the individual. What is more, it can also affect the next generations. Children of migrants often struggle with the same problems that their parents or grandparents had to face. The fact that the functioning between two cultures, languages and traditions can turn out to be literally prolific is evidenced by the work of writers of Hungarian origin who live and work outside their country of origin. This article examines the work of three such authors: Terézia Mora and Ilma Rakusa, who write in German, and the Anglophone author Charlotte Mendelson. Each of them thematizes the issue of migration in a different way and uses different solutions at the level of the structure and the narrative of their works.

PL

Migracja jest jednym z bardziej doniosłych doświadczeń egzystencjalnych współczesnego człowieka. Jest to zmiana, która pociąga za sobą poważne konsekwencje dla jednostki, niezależnie od tego, czy towarzyszą jej motywacje o charakterze przymusu (politycznego bądź ekonomicznego), czy też mamy do czynienia z migracją dobrowolną. W obu tych przypadkach proces adaptacji w nowym miejscu może okazać się zadaniem niełatwym i obciążającym dla jednostki. Co więcej, może on rzutować również na kolejne pokolenia. Dzieci migrantów niejednokrotnie zmagają się bowiem z tymi samymi problemami, którym czoła musieli stawić ich rodzice bądź dziadkowie. O tym, że funkcjonowanie między dwoma kulturami, językami, tradycjami może okazać się literacko płodne, świadczy twórczość pisarzy o korzeniach węgierskich, którzy mieszkają i tworzą poza krajem swojego pochodzenia. Niniejszy artykuł analizuje twórczość trzech takich autorek: Terézii Mory i Ilmy Rakusy, które piszą po niemiecku, oraz anglofońskiej autorki Charlotte Mendelson. Każda z nich tematyzuje zagadnienie migracji w inny sposób i posługuje się innymi rozwiązaniami na poziomie struktury i narracji utworów.

4

Toni sentimentali nelle poesie di Gábor Dayka

84%

Papp J.

Kwartalnik Neofilologiczny

|

2021

|

nr 1

57-70

PL

Artykuł analizuje wpływ sentymentalizmu na twórczość węgierskiego poety Gábora Dayki (1769– 1796), autora sentymentalnych wierszy przepojonych ideałami oświecenia. Sentymentalne tony jego wierszy wynikają przede wszystkim z niezrozumienia ze strony środowiska literackiego oraz z niemożności ujawnienia nieprzejrzystego smutku tajemniczej melancholii, która go dręczyła. Dayka, zmuszony do wybrania kariery kościelnej, a następnie porzucenia jej dla swoich liberalnych idei, stopniowo zmienia się w sentymentalnego i pesymistycznego poetę, który uważa miłość za bolesne doświadczenie i przenosi swój ból na naturę. W artykule podjęto próbę analizy sentymentalnych środków wyrazu Dayki od poezji Rettenetes éjszaka (Straszna noc) po Titkos bú (Tajemnicza melancholia).

EN

In this paper, I intend to explore the influence of sentimentalism in the works of Gábor Dayka (1769– 1796), a Hungarian poet, an author of sentimental poems imbued with the ideals of the Enlightenment. The sentimental tones of his verses derive first of all from being misunderstood and oppressed and from the impossibility of unveiling the opaque sadness of the mysterious melancholy. Dayka, forced to choose the ecclesiastical career and then abandon it because of his liberal ideas, gradually becomes a sentimental and pessimistic poet who thinks love is painful and projects his pain into nature. I will focus on the sentimental means of expression of Dayka from the poem titled Rettenetes éjszaka (Terrible Night) to Titkos bú (Mysterious Melancholy).

5

Konstruowanie siebie w opowieści – o historii i tożsamości w "Domu kata" Andrei Tompy

67%

Horabik K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2023

|

tom 23

335-348

EN

The main purpose of the article is to present the literary output of Andrea Tompa, using her debut collection entitled Dom kata as an example. In her work, the Hungarian writer uses her creative potential connected with the experiences of growing up in a discriminated national minority in Romania in the 1980s. In the paper, I demonstrate how the history of the area and biography intertwine in the literary transformation of experience in a quasi‑autobiographical story about entering adulthood. In Andrea Tompa’s work, one can see how the geo‑cultural experience has an impact on both the way the story is constructed and the narrative strategies applied, as well as its influence on the reception of the work among readers. The trauma of the regime and exclusion associated with Romania in the second half of the 20th century is conveyed by means of a hybrid form and fragmented narratives. This unique combination that makes up the book of the Hungarian writer provides an inspiring material for literary research, both from the perspective of memory studies and the poetics of experience. As for the way of constructing the story, which is hard to categorize according to strict genre classifications, it only enlivens the reception.

6

The Networks of Consecration: The Journey of Magda Szabó and László Krasznahorkai’s International Reputation One

67%

Varga Z.

Porównania

|

2020

|

tom 27

|

nr 2

219-233

PL

Artykuł porusza temat międzynarodowej popularności dwojga węgierskich powieściopisarzy końca XX i początku XXI w., recepcji powieści Magdy Szabó i László Kraszahorkaiego w niemieckim, francuskim i angielskim kręgu literackim. Pomimo że są to autorzy różniący się podejściem do samego gatunku i estetyki powieści, należą oni do niewielkiej grupy pisarzy, których twórczość wzbudziła zainteresowanie za granicami ich ojczyzny. Artykuł dowodzi, że zaistnienie tych autorów na polu międzynarodowym, recepcja i popularność są wyraźnie związane z intensywną działalnością tłumaczy i innych pośredników kulturowych, działających na międzynarodowym rynku literatury.

EN

This chapter focuses on the international reputation of the work of two Hungarian novelists the late twentieth and early twenty-first centuries: the reception of the novels of Magda Szabó and László Kraszahorkai in German, French and English literary cultures. Though different in novelistic approach, genre and aesthetics, they belong to a small group of Hungarian writers whose work found resonance with the international readership. The chapter argues that their international circulation, reception and popularity are much entwined with very tangible processes of mediation through networks of translators and other cultural agents active in the international economy of letters.

7

Poetyka ciał heterogenicznych we współczesnej literaturze węgierskiej

67%

Nemeth Z.

Porównania

|

2022

|

tom 31

|

nr 1

181-192

EN

In contemporary Hungarian literature, an increasingly important role is played by post-humanist-anthropocene forms of literary expression, the starting point of which is biological operations performed on the body. The bodily transformations that change the anthropological and evolutionary picture of man are accompanied by new biological constructs and power relations, as a result of which animal life forms acquire hybrid identities. Three Hungarian novels are discussed in the work: My Hero’s Square (2000) by Lajos Parti Nagy, A patkány éve [Year of the Rat] (2013) by Imre Bartók, Irha és bőr [Hide and Skin] (2019) by Anita Moskát. Their analysis is set in the context of posthumanism, ecocriticism and postmodernism.

PL

We współczesnej literaturze węgierskiej coraz większą rolę odgrywają posthumanistyczno-antropoceńskie formy wypowiedzi literackiej, dla których punkt wyjścia stanowią biologiczne operacje wykonywane na ciele. Cielesnym transformacjom, które pociągają za sobą zmianę antropologicznego i ewolucyjnego obrazu człowieka, towarzyszą nowe biologiczne konstrukty i relacje władzy, w wyniku których zwierzęce formy życia zyskują hybrydowe tożsamości. W pracy omawiane są trzy węgierskie powieści: Plac mojego bohatera (2000) Lajosa Parti Nagya, A patkány éve (Rok szczura) (2013) Imre Bartóka, Irha és bőr (Ircha i skóra) (2019) Anity Moskát. Ich analiza jest osadzona w kontekście posthumanizmu, ekokrytyki i postmodernizmu.

8

„Unser wichtigstes Palladium ist die Sprache“ – Zur Frage von Nation, Identität und Sprache in einem multilingualen Umfeld am Beispiel des Grafen Johann Mailáth

59%

Tamássy-Lénárt O.

Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

|

2021

23-39

PL

Artykuł zajmuje się skomplikowaną relacją pomiędzy językiem, narodem i tożsamością w węgierskiej epoce reform (1825-1848). Tematem jest krajobraz literacki w Peszcie-Budzie w pierwszej połowie XIX w.: popularna w tym czasie w królestwie węgierskim koncepcja o ‚Natio Hungarica’ a także losy autorów, którzy mieli tożsamość zwaną ‚Hungarus’, ale jako pisarze nie chcieli lub nie potrafili pisać po węgiersku. Jako przykład służy hrabia Johann Mailáth (1786-1855), pośrednik między narodami, między Pesztem-Budą i Wiedniem, zwolennik idei patriotyzmu państwowego, jak rozumiał go Hormayr.

EN

The article examines the gradual development of a complex relationship between language, nation and identity in the Hungarian Reform Era. It presents the literary landscape of Pest-Buda in the first half of the 19th century; the concept of ‘Natio Hungarica‘ circulating in the Kingdom of Hungary at the time; and the fate of those authors who professed to be Hungarians, but did not wish to, or could not, use Hungarian as literary language. The work of Count Johann Mailáth (1786-1855) – a transnational mediator between Pest-Buda and Vienna, supporter of state patriotism as Hormayr understood it – serves as an example.

DE

Der vorliegende Beitrag widmet sich der Frage, wie sich das komplizierte Verhältnis von Sprache, Nation und Identität im ungarischen Reformzeitalter entwickelte. Dargestellt werden die Pest-Budaer Literaturlandschaft in der ersten Hälfte des 19. Jahrhunderts, die zu dieser Zeit im Königreich Ungarn kursierenden Auffassungen über die ‚Natio Hungarica‘ sowie das Schicksal jener Autor*innen, die sich trotz ihrer deutschen Muttersprache als Hungarus bekannten, aber die sich als Schriftsteller*innen nicht des Ungarischen bedienen wollten oder konnten. Als Beispiel dient Graf Johann Mailáth (1786-1855), eine transnationale Vermittlerfigur zwischen Pest-Buda und Wien und Anhänger der Idee des Staatspatriotismus im Sinne Hormayrs.