Artykuł skupia się na perspektywach, oferowanych przez podejście postkolonialne w zakresie ukraińskich badań literackich. Zbadanie spuścizny kulturowej przeszłości kolonialnej skierowane na reinterpretację dyskursu imperialnego i kolonialnego, ich wzajemnych relacji i oddziaływań, odpowiada na kluczowe wyzwania, które stoją przed dzisiejszym społeczeństwem ukraińskim. Analiza dyskursu imperialnego i kolonialnego służy podstawą do identyfikacji postawy autora, pozwala na zachowanie pierwiastka narodowego, ponowneprzemyślenie relacji pomiędzy imperialnym centrum a peryferią, przezwyciężenie infantylnych przekonań o marginalności skolonizowanej kultury, jak również wzmocnienie decentralizacji.
This article examines the problem of interpretation of literature classified as postcolonial by Polish and European literary criticism along with the issue of giving voice to authors from the former colonies. The public image and the work of one of the most eminent authors of this kind of literature, the Martinique poet and politician Aimé Césaire, serves as an example. As a well-known representative of the negritude movement in the humanities, he became a victim of the concept that he himself created – an ideological, simplified understanding, popularized by other great figures of this movement, introduced a pattern that became obligatory when reading Césaire’s works. By proposing a rereading of the epic Notebook of a Return to the Native Land, the article attempts to overcome earlier analyses and the limitations of existing translations in order to accurately represent the voice that is inscribed into the text.
PL
Artykuł rozpatruje problem interpretacji literatury klasyfikowanej jako postkolonialna przez polską i europejską krytykę literacką wraz z kwestią oddawania głosu autorom pochodzącym z byłych kolonii. Przykładem jest tu wizerunek i pisarstwo jednego z najbardziej eminentnych twórców tej literatury, martynikańskiego poety i polityka Aimé Césaire’a. Jako powszechnie znany w naukach humanistycznych przedstawiciel ruchu negritude stał się ofiarą pojęcia, które sam stworzył: ideologiczne, uproszczone rozumienie, popularyzowane przez inne wielkie postaci tego ruchu, narzuciło schemat, jakim należy posługiwać się przy lekturze dzieł Césaire’a. Proponując ponowne odczytanie poematu Powrót do rodzinnego kraju, staram się w artykule przekroczyć jego zastane analizy i ograniczenia dotychczasowych tłumaczeń w celu rzeczywistego oddania głosu, który wpisano w tekst.
A special focus on the consequences of colonialism, what the author calls postcolonial awareness, is required because of the importance and timeliness of this legacy in the contemporary world. Postcolonial literature is tasked in this context with recording the traces of cultures either disappearing or already lost due to the actions of colonizing powers. The author discusses examples of literary texts that fulfill this function through various forms of narration and imaging. In the novel Tracks by Louise Erdrich we find an approximation of the way of life of the Chippewas, before they were confined in reserves, in the narrative of Nanapush which is addressed to his granddaughter. In the text of the Cameroonian writer Leonora Miano, La saison de lombre, we can “listen” to voices that record the experience of being abducted and taken into slavery. Richard Flanagan, in turn, recalls the traumatic experience of the loss of life, land, and culture during the colonial genocide in Tasmania, and one of the last testimonies relating to these experiences is that of an Aboriginal girl, one of the heroines of the novel Wanting.
PL
Szczególne skupienie na konsekwencjach kolonializmu, czyli to, co autorka nazywa uważnością postkolonialną, jest potrzebne ze względu na znaczenie i aktualność tej spuścizny w otaczającej nas rzeczywistości. Literatura postkolonialna ma w tym kontekście za zadanie zapisywać ślady kultur ginących lub już utraconych na skutek działań kolonizatorów. Autorka omawia przykłady tekstów literackich spełniających tę funkcję poprzez różne formy narracji i obrazowania. Przybliżenie sposobu życia Indian Chippewa, zanim zamknięto ich w rezerwatach, znajdujemy w narracji Nanapusha skierowanej do jego wnuczki, która znalazła się w powieści Tracks Louise Erdrich. W tekście kameruńskiej pisarki Leonory Miano La saison de l’ombre możemy „odsłuchać” głosy rejestrujące doświadczenie porwania w niewolnictwo oraz przewiezienia na inny kontynent. Richard Flanagan przywołuje traumatyczne doświadczenie utraty życia, ziemi, kultury w czasie kolonialnego ludobójstwa na Tasmanii, a jedną z ostatnich relacjonujących te doświadczenia jest dziewczynka aborygeńska, bohaterka powieści Pragnienie.
In this article, Paulina Wójcikowska-Wantuch analyzes the presence of postcolonial discourse in A Volga Tale, a novel by Guzel Yakhina, a Russian author of Tatar origin, whose fiction is concerned with themes of history and identity. Yakhina focuses on the tragic events of the Soviet period shown from the perspective of a single person and her fictions represent the post-memory trend in literature. She stresses the cultural and linguistic distinctness of the German minority, which ultimately fell victim to Stalin’s imperialistic policy. Yakhina exposes the destructive mechanisms of the imperial power, but refrains from unambiguous assessments of historical reality. She focuses on the problem of responsibility for one’s neighbors, emphasizing the importance of the characters’ individual choices. In the light of the ethical issues raised in the novel, the problem of national identity is of secondary importance. In connection with the above, A Volga Tale and also other novels by Yakhina elude any unambiguous assignment to postcolonial literature.
RU
В статье предпринята попытка анализа постколониального дискурса в романе Гузель Яхиной Дети мои. В своих произведениях русская писательница татарского происхождения обращается к темам истории и идентиности, представляя трагические события советских времен с точки зрения индивидуальной личности. В романе Дети мои подчеркивается культурно-языковая самобытность немецкого меньшинства, ставшего в конечном итоге жертвой сталинской, империальной политики. Автор разоблачает деструктивные механизмы власти, но воздерживается от однозначной оценки исторической действительности. Яхина акцентирует внимание на проблеме ответственности за ближнего, подчеркивая важность индивидуального выбора героев. В свете поднятых в романе этических проблем тема национальной идентичности приобретает второстепенное значение. В связи с вышеизложенным, как роман Дети мои, так и другие романы Гузель Яхиной, нельзя однозначно отнести к постколониальной литературе.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.