This work ana-lyses the relationship between axiological setups of postcolonial critique and virtue criteria set up by modern literature. The essential thesis is that postcolonial studies criticize the virtue crite-ria of modern literature as politically repressive, while at the same time they themselves estab-lish the criterion of political activism as a relevant criterion for valuing the worth of literary work. In conclusion of this work, the analysis is focused on the repercussions of this feature of postcolonial studies and their effect on modern Serbian literature and critique practice. Three conclusions are derived: 1. Serbian literature in order to be accepted within the domain of the postcolonial concept of literature has to become a hybrid literature, thus it has to denounce its national prefix 2. The postcolonial concept is going to initiate a thematic shift within Serbian literature to direction of thematic hybrid situation – affirmation of Megalopolis by newcomers from the countryside 3. The concept of postcolonial literature is going to lead to ideology of literal critics via the phenomenon of critique inquisition: critique that derives from a priori moral inferiority of literal text.
PL
W pracy analizowana jest zależność między założeniami aksjologicznymi krytyki postkolonialneja kryteriami wartościującymi, przyjętymi w opisie literatury. Główna teza tekstu głosi, żebadania postkolonialne, uznające obecne w literaturze współczesnej kryteria wartościujące jakorepresywne w sensie politycznym, jednocześnie same przyjmują kryteria zaangażowania politycznego, jako relewantne narzędzie służące ocenie wartości tekstu literackiego. W części końcowej pracy przedstawiono rozważania poświęcone wpływowi specyfiki badań postkolonialnychna stan literatury i krytyki literackiej. Przedstawiono tu trzy wnioski: 1) literatura serbskamusi się stać literaturą hybrydyczną, aby mogła się przyjąć na gruncie postkolonialnej koncepcjiliteratury, co oznacza, że powinna się wyzbyć swojego narodowego przedznaku; 2) postkolonialnakoncepcja literatury zainicjuje w literaturze serbskiej przesunięcia tematyczne na korzyśćsytuacji hybrydycznych – czyli afirmacji Megalopolis ze strony przybyszów z prowincji; 3) koncepcja literatury postkolonialnej doprowadzi do zideologizowania krytyki literackiej za pośrednictwem fenomenu krytyki inkwizycyjnej, czyli takiej, której punkt wyjścia stanowi aprioryczna niższość moralna tekstu literackiego.
Przekład artystyczny jest najbardziej reprezentatywnym rodzajem kontaktów (dialog, polilog) między literaturami narodowymi. W artykule omówiono zagadnienie elementu narodowego w tłumaczeniach utworów literackich na język obcy. Wykorzystano przekłady Maksima Bagdanovicha, Rygora Baradulina, Alesya Razanava i Vladimira Karatkevicha. Zwrócono uwagę na funkcję komunikatywną przekładu artystycznego.
EN
Artistic translation is one of the most productive types of relation (dialogue, polilogue) of national literatures. In the article the author analyzes the question of national element in the translation of literature into foreign languages. The translations of Maksim Bagdanovich, Rygor Baradulin, Ales Razanav i Vladimir Karatkevich have been taken into consideration. Special attention is devoted to communicative function of artistic translation.
The article discusses the Gérard de Nerval’s voice in the debate on the sources and origins of French national literature. The main subjects of analysis are two of his articles from 1830, the prefaces to choice of poems of Ronsard, Du Bellay, Baïf, Belleau, Du Bartas, Chassignet, Desportes, and Régnier, as well as to selection from German poetry. In the light of the dispute in the second half of the eighteenth and the beginning of the nineteenth century over the greater importance of trouvères or troubadours as the fathers of national literature, Nerval’s position is less rigid and lacking pathos. He recalls the medieval noble and folk literature, one which is the product of chivalric culture unifying many groups and the other, “Gallic” which does not include a large part of the nation but which goes deeper into it and is more emotional in its expression. In the second type he mentions less popular occasional genres, for instance farces, fabliaux, facetiae and puts them as the examples of literature “from the heart of France”, “capable to inspire” and “to supply great ideas”. This type encompasses the sacred and profane, the multilingual, the seriousness of spiritual themes along with pure comedy. All these qualities according to Nerval reflect the French spirit and may be the sources of revival for true French romantic poetry.
PL
Artykuł przedstawia głos Gérarda de Nervala w dyskusji o źródłach i początkach francuskiej literatury narodowej. Przedmiotem analizy są dwa artykuły z 1830 r., wstępy do Choix des poésies de Ronsard, Du Bellay, Baïf, Belleau, Du Bartas, Chassignet, Desportes, Régnier oraz Poésies allemandes. W kontekście sporu o wyższość truwerów lub trubadurów jako „ojców współczesnej literatury” i „wychowawców narodu”, który toczył się ostatnich dziesięcioleciach XVIII i na początku XIX wieku, stanowisko Nervala jawi się jako budujące mosty między zwaśnionymi stronami, oryginalne i wyzbyte niepotrzebnego patosu. Nerval przypomina, że w średniowiecznej literaturze francuskiej można dostrzec dwa prądy: „rycerski”, na który składają się m.in. powieści, poematy alegoryczne, ballady, oraz „galijski”, który przejawia się np. w misteriach, moralitetach, farsach i facecjach. Taka literatura, łącząca sacrum i profanum, różne języki, śmiech z nauką, oddaje zdaniem Nervala ducha narodu i w niej tkwią źródła odrodzenia francuskiej poezji.