Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Актуалiзацыя спадчыны Уладзiслава Сыракомлi на сучасным этапе

100%

Варабей М.

Białorutenistyka Białostocka

|

2016

|

tom 8

PL

Dziedzictwo W. Syrokomli jest zróżnicowane gatunkowo i tematycznie, dlatego staje się bogatym źródłem badań. Biografia, eseje, niektóre teksty poetyckie zostały szeroko omówione w pracach naukowców białoruskich i obcych. Aktualizacja zagadnień dotyczących współczesnych badań nad twórczością W. Syrokomli pozwoli wypełnić lukę w studiach nad historią literatury białoruskiej XIX wieku i historią ówczesnego białorusko-polskiego pogranicza kulturowego. Szczególną uwagę należy zwrócić na poematy historyczne i gawędy W. Syrokomli.

EN

W. Syrokomla’s heritage is diverse in genres and subjects. Therefore, it becomes a rich source of research. His biography, essays, some poetic texts are widely discussed in the works of Belarusian and foreign researchers. Updating of the issues concerning the research on W. Syrokomla’s heritage eliminates the gaps in the study of the 19th century Belarusian literature and Belarusian-Polish cultural borderland. A particular attention should be paid to W. Syrokomla’s historical poems and drawn-out stories.

2

Адольф Черный и белорусская литература

100%

Черны М.

Białorutenistyka Białostocka

|

2014

|

tom 6

RU

Марцел Черны - Прага

PL

Adolf Czerny (1864–1952) jest pierwszym tłumaczem białoruskiego utworu literackiego – wiersza Jakuba Kołasa (1882–1956) „Kraju rodzinny sercu miły” – na język czeski. Głównym celem pracy tłumacza było przybliżenie czeskiemu odbiorcy współczesnej literatury białoruskiej, w tym utworów Jakuba Kołasa i Janka Kupały. W artykule omówiono metodę tłumaczeniową Czernego, jego zainteresowanie literaturą białoruską w szerszym kontekście slawistycznej działalności autora.

EN

The author analyses translations of Belarusian literature and texts on Belarusian issues prepared by the Czech journalist, poet, slavist and interpreter Adolf Černý (1864–1952). Although we can call him a pioneer in the Belarusian studies in Czech Republic, his name is associated rather with his work for the magazine “Slovanský přehled” (“Slavonic Review”, founded in 1898) and with his translation activities and the Sorabian studies. He knew Belarus from his own experience (he visited it in 1889 and 1897). He published articles about Belarus in the magazines “Svĕtozor”, “Čas” and “Slovanský přehled”. He was the first to translate into the Czech language a poetry of the Belarusian classics Jakub Kolas and particularly Janka Kupala. The study focuses on Černy’s translation method and directs its interest at the Belarusian studies in the broader aspect of the author’s activities related to the Slavonic studies.

3

Жанр трыялету ў паэзіі Гальяша Леўчыка і Алеся Петрашкевіча

80%

Флейта Г.

Białorutenistyka Białostocka

|

2014

|

tom 6

XX

Ганна Флейта - Гродна

PL

Trudno przecenić rolę gazety „Nasza Niwa” w procesie kształtowania się literatury białoruskiej czasów najnowszych. Oprócz przyszłych klasyków na stronach gazety swoje teksty publikowało wielu autorów, których twórczość zasługuje na szczególną uwagę. Galiasz Lewczik nie tylko sam pisał triolety lecz także tłumaczył je z innych języków. gatunek ten zajmował też istotne miejsce w twórczości Alesia Pietraszkiewicza. W artykule omówiono triolety w poezji Galiasza Lewczika i Alesia Pietraszkiewicza. Wskazano na dydaktyczny charakter utworów G. Lewczika i zbliżenie do narodowych źródeł trioletów A. Pietraszkiewicza.

EN

The role of “Nasha Niva” newspaper in the development of Belarusian literature in modern time cannot be underestimated. In the newspaper texts of past and future authors are published. Galyash Lyevchik wrote triolets and translated them from other languages. The genre of triolet occupied an important place in Ales Pyetrashkyevich’s poetry. The article discusses Galyash Lyevchik’s and Ales Pyetrashkyevich’s triolets. Didactic character of Lyevchik’s poetry and national values of Pyetrashkyevich’s triolets are emphasized.

4

Театральная версия романа Ольгерда Бахаревича Собаки Европы на сцене Белорусского свободного театра

80%

Lepishava A.

|

tom 16

177-194

EN

The article focuses on the performance of the Belarusian Free Theatre based on the novel The Dogs of Europe by Аlhierd Bacharevich, which premiered in Minsk on 7.03.2019, and the next stage version was presented during the tour of the collective in London in March 2022. The production, arranged in the conditions of a politically motivated relocation of the troupe in Kiev, is considered in the article in the context of the latest stage practices with high performative-receptive potential, bringing them closer to the techniques of mass media, political protest actions. This determined the methodological basis of the research, which turned to the aesthetic aspects of the theory of communication, the phenomenon of ,,theatricalization” (the focus on visual action presentation) of all spheres of life, as well as to the immanent properties of drama, revealed taking into account the performative turn in modern drama and theatre, which have become adequate artistic statements about the complex relationships within the dyad ,,man ― society”. In the course of the study, it was found that the reception of the novel by Аlhierd Bacharevich was carried out on the stage of the Belarusian Free Theatre in line with the ideological and aesthetic attitudes of the collective, which since its foundation in 2005 has been approving the concept of the ,,barricade theatre”, typologically close to a number of theatrical and dramaturgical projects dedicated to the ,,pain points” of modernity: the demarcation of the world continuum according to political and ideological principles, the threat of a global military conflict and their latest local refractions: the suppression of peaceful protests in Belarus in 2020, the invasion of Russian troops on the territory of Ukraine in 2022.

BE

У цэнтры ўвагі артыкула – спектакль Беларускага свабоднага тэатра паводле рамана Альгерда Бахарэвіча Сабакі Эўропы, прэм’ера якога адбылася ў Мінску 7 III 2019, а наступная сцэнічная версія была прадстаўлена падчас гастроляў калектыву ў Лондане ў сакавіку 2022 года. Пастаноўка, зладжаная ва ўмовах палітычна матываванай рэлакацыі трупы ў Кіеве, разглядаецца ў артыкуле ў кантэксце найноўшых сцэнічных практык, якія адзначаны высокім перформатыўна-рэцэптыўным патэнцыялам, што набліжае іх да прыёмамі масмедыя, акцый палітычнага пратэсту. Гэта абумовіла метадалагічны базіс нашага даследавання, звернутага да эстэтычных аспектаў тэорыі камунікацыі, феномену ,,тэатралізацыі” (то бок скіраванасці да візуальнай экшн-прэзентацыі) усіх сфер жыцця, а таксама да іманентных уласцівасцях драмы, раскрытых з улікам перфарматыўнага павароту ў сучаснай драматургіі і тэатры, якія сталі адэкватнымі мастацкімі выказваннямі аб складаных узаемаадносінах у межах дыяды ,,чалавек – соцыум”. Падчас даследавання высветлілася, што рэцэпцыя рамана А. Бахарэвіча ажыццяўлялася на сцэне Беларускага свабоднага тэатра ў рэчышчы ідэйна-эстэтычных установак калектыву, які сцвярджае з моманту свайго заснавання ў 2005 годзе канцэпцыю ,,тэатра-барыкады”, тыпалагічна блізкую шэрагу тэатральных і драматургічных праектаў, прысвечаных ,,болевым кропкам” сучаснасці: размежаванню сусветнага кантынууму па палітычных і светапоглядных прынцыпах, пагрозе ваеннага канфлікту сусветнага маштабу і іх найноўшым лакальным прыкладам: падаўленню мірных акцый пратэсту ў Беларусі ў 2020 годзе, уводу расійскіх войскаў на тэрыторыю Украіны у 2022 годзе.

PL

Tematem artykułu jest spektakl Białoruskiego Wolnego Teatru na podstawie powieści Аlhierda Bacharewicza Рsy Europy, którego premiera odbyła się w Mińsku 7 III 2019 r., a następna inscenizacja została zaprezentowana podczas występόw gościnnych w Londynie w marcu 2022 roku. Ten projekt , przygotowany w warunkach motywowanej politycznie relokacji trupy w Kijowie, zamierzamy badać w artykule w kontekście najnowszych praktyk scenicznych o wysokim potencjale performatywnym i receptywnym, co przybliża je do technik medialnych, protestów politycznych. To zaś motywuje wybór metodologii naszych badań. Wykorzystujemy metody teorii komunikacji, badamy zjawisko ,,teatralizacji” życia, a także właściwości dramatu, które można badać w kontekście zwrotu performatywno-receptywnego we współczesnej dramaturgii i teatrze. Naszym zdaniem, wersja teatralna powieści Аlhierda Bacharewicza Рsy Europy na scenie Białoruskiego Wolnego Teatru odpowiada zasadom estetycznym i postawie politycznej teatru. Od momentu powstania w 2005 r. teatr pozycjonował się jako ,,teatr barykady”. Białoruski Wolny Teatr często zwracał się ku bolesnym tematom współczesności, takim jak podziały polityczne i światopoglądowe w społeczeństwie, zagrożenia wojną światową, stłumienie wolności i demokracji na Białorusi w 2020 r., czy inwazja wojsk rosyjskich na terytorium Ukrainy w 2022 roku.

5

Без вiны пакараныя: “Споведзь” Ларысы Генiюш

80%

Саковiч А.

Białorutenistyka Białostocka

|

2015

|

tom 7

PL

Wartykule przeprowadzono analizę autobiograficznej powieści „Spowiedź” Łarysy Hieniusz. Autorka ukazuje w niej w znacznym stopniu w sposób emocjonalny „świat łagru”, bezpodstawne przetrzymywanie większości więźniów łagrów, bez winy ukaranych, których jedynym “przewinieniem” była bezgraniczna miłość do swojej ojczyzny. Szczególną uwagę zwrócono na kobiecy dyskurs w przekazie przeżyć, odczuć, wrażeń oraz innych gorzkich doświadczeń osoby, która trafiła w tryby sprawnie funkcjonującego „sowieckiego” aparatu śledczego i łagrów.

EN

The article contains an analysis of the autobiographical novel of Łarysa Hieniusz “The Confession”. The author shows ’the world of a labour camp’ in a highly emotional way, unfounded detention of most prisoners, punished without guilt whose only offence was an unbounded love of their homeland. A particular attention was paid to women’s discourse to convey feelings, emotions, and bitter experiences of a person who got into a well-functioning Soviet investigative organisation and labour camps.

6

WIESZCZ – BŁAZEN – LEGENDA: TRAJEKTORIA AUTORSKA ANATOLA SYSA

70%

Kowalow S.

|

nr 2

107-126

EN

The article is dedicated to a complicated trajectory of the outstanding Belarusian poet Anatol Sys (1959-2005), whose unusual fate intrigues readers no less than his poetry, and makes researchers search for new explanations of metamorphoses in his life and creative work. From the memoirs of contemporaries, academic articles and works of art an extremely controversial image of the writer arises: a leader of the generation, a fighter with Communist ideology, a prophet of the national revival, a Genius; a disgusting poet, a jester, an alcoholic, a freak, a boor. There have been various assessments of Sys’s personality and the place of his work in the history of the Belarusian literature which “in the opinion of the author, originate for the following three reasons: 1) the extraordinary and contradictory nature of the poet; 2) the nature of the interval the time in which Sys lived and which falls into three epochs: stagnant Soviet (before 1984), transition-renaissance (1985-1992), and Lukashenko’s (since 1994); 3) a complex trajectory of the poet’s life and creative path which can be divided into three stages: initial, revival and Bohemian (“infernal”). Even during his life, the personality of Anatol Sys began to acquire myths and legends, and after his death, his best works entered the canon of the national literature of the 20th century.

PL

Аrtykuł jest poświęcony złożonej trajektorii autorskiej Anatola Sysa (1959-2005), którego niezwyczajny los intryguje czytelnika nie mniej niż jego utwory poetyckie i wymusza na badaczach poszukiwanie wciąż nowych sposobów interpretacji jego artystycznych i życiowych metamorfoz. Ze wspomnień przyjaciół, artykułów naukowych i utworów artystycznych wyłania się sprzeczny wizerunek pisarza: głos pokolenia, przeciwnik ideologii komunistycznej, prorok odrodzenia narodowego, Geniusz, poeta obrzydliwy, błazen, alkoholik, wyrodek, cham. Owa różnorodność i odmienność interpretacji w ocenie osobowości Anatola Sysa oraz miejsca, które jego twórczość zajmuje w historii literatury białoruskiej, uzasadniona jest zdaniem autora artykułu trzema przyczynami: 1) niezwykłą i sprzeczną naturą poety; 2) specyfiką krótkiego okresu, w którym żył Anatol Sys, obejmującego trzy epoki: radziecką (do 1984 roku), epokę reform i odrodzenia narodowego (1985-1992) і epokę Alaksandra Łukaszenki (od 1994 roku); 3) złożoną trajektorią życiowej i twórczej drogi poety, w której można wyróżnić trzy okresy: wczesny, patriotyczny i przeklęty (okres przynależności do cyganerii artystycznej). Jeszcze za życia Anatola Sysa jego osoba zaczęła obrastać w mity i legendy, a po śmierci poety jego najlepsze utwory weszły do kanonu literatury narodowej XX wieku.