Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Realism in Context: The Examples of Lifeworld and Quantum Physics

100%

Schiemann G.

Human Affairs

|

2009

|

tom 19

|

nr 2

211-222

EN

Lifeworld realism and quantum-physical realism are taken as experience-dependent conceptions of the world that become objects of explicit reflection when confronted with context-external discourses. After a brief sketch of the two contexts of experience-lifeworld and quantum physics-and their realist interpretations, I will discuss the quantum world from the perspective of lifeworld realism. From this perspective, the quantum world-roughly speaking-has to be either unreal or else constitute a different reality. Then, I invert the perspective and examine the lifeworld from the standpoint of quantumphysical realism. This conception of the lifeworld has gained momentum from new research results in recent decades. Despite its experiential basis, quantum-physical realism bears an ambiguity akin to that of lifeworld realism. While the perspectival inversion serves to highlight the problem, it also contributes to an improved understanding of lifeworld-realism.

2

Crisis and the Limits of Phenomenological Reason

88%

Knies K.

Dialogue and Universalism

|

2015

|

nr 3

39-50

EN

I consider two criticisms of Husserlian phenomenology that claim to find support in Husserl’s own Crisis. The first holds that the crisis-problematic entails a concession to the power of historical tradition that Husserl evades. The second holds that the crisis of science is a permanent feature of reason, though Husserl naively promotes its resolution. Against the first, I argue that the systematic question addressed by the historical method of Crisis is not “What can we know?” but “What are we entitled to hope?” The debate about historicism thus obscures that Husserl’s historical reconstructions represent a practical extension of phenomenological reason. Against the second, I argue for a dis-tinction between two concepts: “Krisis der Wissenschaften” and “Unwissenschaftlich-keit der Wissenschaften.” While the latter includes elements of Sinnentleerung inherent to science, the former refers to a wavering faith in science’s Lebensbedeutsamkeit that phenomenology can reasonably claim to stabilize.

3

Blumenberg’s Thinking as a Phenomenological Heresy and the Lifeworld as an Impossible Metaphor

88%

Menditto G.

Dialogue and Universalism

|

2015

|

nr 3

75-85

EN

Hans Blumenberg’s reflection is grounded on the phenomenology of history that can be considered as one of the most heretical Husserl’s developments. Blumenberg sees these developments as a way of thinking, a “source” of inspiration, a “legacy” and a sort of “legitimacy.” The purpose of this paper is to stress two different but connected ques-tions on this heresy: on the one hand, the path of Blumenberg’s phenomenology not as continuum of historical substances, but as “reoccupation” of problems that a thinker bequeaths to another; on the other hand, the metaphor, as Blumenberg’s “semantic anomaly” and Husserl’s Lebenswelt images (e.g. “ground,” “horizon,” “leap”) as “infi-nite” heresy of their premises.

4

Pytanie o aktualność Humboldtowskiej idei uniwersytetu z perspektywy współczesnych zadań humanistyki

63%

Hanuszkiewicz W.

Kwartalnik Pedagogiczny

|

2016

|

nr 3(241)

63-76

EN

The article takes up an issue of the Humboldt’s idea of university in two perspectives. In the first part of the analysis, in reference to the Max Weber’s lecture Wissenschaft als Beruf, we present the reasons for the failure of the Humboldt’s program due to the changes in the structure and function of the science, which occurred in the 19th century. In the second part, however, we depict the transformation of Humboldt’s program that was carried out by Wilhelm Dilthey. His justifying of humanities (Geisteswissenschaften) has retained, from today’s perspective, its topicality. It can be demonstrated with the aid of investigations of Jürgen Habermas, Eva Illouz and Hans Joas. Dilthey’s solutions, which continue the Humboldtian tradition, can be used to define the role and tasks of the humanities in the contemporary education model based on the idea of lifelong learning.

5

Ocalić fenomenologię z Claude’em Romanem

63%

Zgórecki P.

Logos i Ethos

|

2022

|

tom 60

|

nr 2

203-220

EN

The project of renewing phenomenology proposed by Claude Romano is at the same time an attempt to save it. His works have had an enormous impact on phenomenology in France and beyond. They have also been recognised by the French Academy, which awarded Romano the Grand Prix Moron in 2010 for the totality of his phenomenological works, and in 2020. Grand Prix de Philosophie for his entire body of work. His research is developing in two directions. The first is the synthesis of the phenomenological method. The second is his own idea of phenomenology, which involves interpreting experience as an event. According to Romano, the first step towards saving phenomenology lies already in opening it up to other influences and confronting it with the leading currents of contemporary thought and at the same time reintegrating it into the philosophical debate. However, it is only the turn towards the realism of the lifeworld that is at the heart of the anti-Copernican revolution postulated by Romano and is the aforementioned salvation for phenomenology. It therefore also constitutes the central problem of this article.

PL

Projekt odnowy fenomenologii zaproponowany przez Claude’a Romana stanowi zarazem próbę jej ocalenia. Jego prace wywarły ogromny wpływ na fenomenologię we Francji i poza jej granicami. Znalazły też uznanie Akademii Francuskiej, która w 2010 roku przyznała mu Grand Prix Moron za całość jego dzieł fenomenologicznych, a w 2020 roku Grand Prix de Philosophie za całokształt twórczości. Jego badania rozwijają się w dwóch kierunkach. Pierwszym jest synteza metody fenomenologicznej. Drugim jest jego własny pomysł na fenomenologię, który polega na interpretacji doświadczenia jako wydarzenia. Według Romana pierwszym krokiem zmierzającym ku ratowaniu fenomenologii jest już samo otwarcie jej na inne wpływy oraz konfrontacja z wiodącymi nurtami współczesnej myśli i zarazem włączenie jej na nowo w debatę filozoficzną. Jednak dopiero zwrot w kierunku realizmu świata życia stanowi sedno postulowanej przez filozofa rewolucji antykopernikańskiej i jest dla fenomenologii tytułowym ocaleniem. Dlatego też stanowi również centralny problem tego artykułu.

6

Autor absolutny. Życie i twórczość Hansa Blumenberga

63%

Wrzeszcz Ł.

Kultura i Wartości

|

2022

|

nr 33

159-181

7

Human Nature in Conflict. Reflections from a Phenomenological and Psychoanalytical Perspectives

63%

Brudzińska J.

Dialogue and Universalism

|

2016

|

nr 3

41-57

EN

This article tends to connect phenomenological research with the psychoanalytical approach by focusing on the issue of conflict as the crucial dimension of human nature and its dynamics. On this basis, it becomes clear that human nature cannot be explained through a strict causal schema; rather, it can be grasped by exploring the dynamic moti-vational structures of experience which are expressed in the ambivalent tensions and striving tendencies of persons as subjects of the lifeworld. I stress that conflict is not a mere additional and accidental characteristic of experience that can somehow be elim-inated, but it rather affects the fundamental structure of personal experience and should therefore be understood as a constitutive moment of human nature. Thereby, my claim is that both self-experience and the development of community can only be understood in the light of motivational conflicts.

8

Pytanie o aktualność Humboldtowskiej idei uniwersytetu z perspektywy współczesnych zadań humanistyki

63%

Hanuszkiewicz W.

Kwartalnik Pedagogiczny

|

2016

|

tom 61(3 (241))

63-77

PL

The article takes up an issue of the Humboldt’s idea of university in two perspectives. In the first part of the analysis, in reference to the Max Weber’s lecture Wissenschaft als Beruf, we present the reasons for the failure of the Humboldt’s program due to the changes in the structure and function of the science, which occurred in the 19th century. In the second part, however, we depict the transformation of Humboldt’s program that was carried out by Wilhelm Dilthey. His justifying of humanities (Geisteswissenschaften) has retained, from today’s perspective, its topicality. It can be demonstrated with the aid of investigations of Jürgen Habermas, Eva Illouz and Hans Joas. Dilthey’s solutions, which continue the Humboldtian tradition, can be used to define the role and tasks of the humanities in the contemporary education model based on the idea of lifelong learning.

9

Formy życia w grach schematami – i na odwrót

51%

Lenk H.

Kultura i Wartości

|

2018

|

nr 26

DE

Der methodologische Schemainterpretationskonzept des Verfassers wird skizziert und mit Wittgensteins Philosophie der Sprachspiele und Lebensformen in Verbindung gebracht: Schemaspiele erweitern und fundieren das Sprachspielkonzept und können auch die Deutungen mittels Lebensformen und Lebenswelten tiefer begründen bzw. perspektivisch fruchtbar beleuchten.

EN

The article outlines the concept methodological schematic interpretationism, adhered to by its author; this is connected with Wittgensteinian philosophy of language games and life forms: schema games extend and establish the notion of language play; they can also – by means of life forms and lifeworlds – provide better grounds for effective interpretations.

PL

W artykule zostaje zarysowana koncepcja reprezentowanego przez autora metodologicznego interpretacjonizmu schematycznego; zostaje ona powiązana z Wittgensteinowską filozofią gier językowych i form życia: gry schematów poszerzają i fundują koncepcję gry językowej, mogą też – za pośrednictwem form życia i światów życia – głębiej ugruntować, wzgl. w perspektywie dokonywać owocnego wyjaśnienia interpretacji.

10

Lebenswelt jak pojęcie kluczowe dla polityki

51%

Raulet G.

Kultura i Wartości

|

2018

|

nr 26

DE

Das semantische Feld des Lebensweltbegriffs dehnt sich auf Ontologie („In-der-Welt- Sein“), Anthropologie, Biologie, Naturwissenschaften überhaupt, sowie auf Soziologie aus. Mittlerweile ist aber auch ein inflationärer journalistischer Gebrauch festzustellen, der gleichsam den umgangssprachlichen, „lebensweltlichen“ Charakter des Lebensweltbegriffes bestätigt. Dies macht zugleich seine Stärke und seine Schwäche aus. Dem originären Husserl’schen Lebensweltbegriff selbst hat man deshalb seine Verschwommenheit oder gar Widersprüchlichkeit vorgeworfen, bezeichnet er doch einen Horizont von Horizonten – und zudem einen jeweils persönlichen, den meinigen, der mich in meinem Hier-Sein mit den Horizonten anderer Menschen verbindet. Von der Beobachtung ausgehend, dass der Husserl’sche Begriff von Geburt an sowohl wissenschafts- als auch kulturkritisch beladen ist und dass der Schein unmittelbarer Selbstverständlichkeit, mit der auf die Lebenswelt verwiesen wird, sich rasch als Reaktion auf eine Krisensituation – nämlich auf einen Verlust der Übersichtlichkeit – entpuppt, wird im folgenden Aufsatz versucht, das Verhältnis des Lebensweltbegriffs zur Politik und seine analytische Brauchbarkeit zu hinterfragen.

EN

The semantic field of the notion of the “lifeworld” extends onto ontology (“being-in theworld”), anthropology biology, life sciences in general, as well as sociology. Meanwhile, however, is another, journalistic and inflationary, usage of the term spread in everyday life, which in a way confirms its informal, “lifelike” character. This is both a strength and a weakness. That’s exactly why the Husserlian notion has been accused of being vague or downright contradictory. Indeed, it means a horizon of horizons, and in every instance a personal horizon, one of my own, which connects me, in my being-here, with the horizons of others. The present text departs from the observation that the Husserlian notion involves since the beginning a culture-critical as well as a science-critical potential, and that the appearance of direct obviousness that is so typical of the reference to the lifeworld quickly turns out a reaction to a crisis, and specifically a loss of transparency. It attempts to examine the relation between the notion of the lifeworld to politics and tests its analytical usefulness.

PL

Semantyczne pole pojęcia „świat życia” rozciąga się na ontologię („bycie-w-świecie”), antropologię, biologię, nauki przyrodnicze w ogóle, a także na socjologię. Ale też można skonstatować pewien inflacyjny, dziennikarski sposób używania tego terminu, który jakby potwierdza jego potoczny, „życiowy“ charakter. Stanowi to zarówno o jego sile, jak i słabości. Dlatego źródłowemu Husserlowskiemu pojęciu świata życia zarzucano, że jest mgliste czy wręcz sprzeczne. Oznacza ono przecież horyzont horyzontów, a ponadto za każdym razem horyzont osobisty, mój, który mnie, w moim byciu tutaj, łączy z horyzontami innych ludzi. Wychodząc od obserwacji, że Husserlowskie pojęcie już od początku jest narażone na krytyki ze strony nauki i kultury oraz że pozór bezpośredniej oczywistości, z którą wskazuje się na świat życia, szybko okazuje się reakcją na sytuację kryzysu – a mianowicie na utratę przejrzystości – próbuję w poniższym artykule przebadać stosunek pojęcia świata życia do polityki oraz sprawdzić jego analityczną przydatność.

11

Formy życia w grach schematów - i na odwrót

51%

Lenk H.

Kultura i Wartości

|

2014

|

nr 12

DE

Der methodologische Schemainterpretationskonzept des Verf. wird skizziert und mit Wittgensteins Philosophie der Sprachspiele und Lebensformen in Verbindung gebracht: Schemaspiele erweitern und fundieren das Sprachspielkonzept und können auch die Deutungen mittels Lebensformen und Lebenswelten tiefer begründen bzw. perspektivisch fruchtbar beleuchten.

EN

The article outlines the concept methodological schematic interpretationism, adhered to by its aouthor; this is connected with Wittgensteinian philosophy of language games and life forms: schema games extend and establish the notion of language play; they can also – by means of life forms and lifeworlds – provide better grounds for effective interpretations:

PL

W artykule zostaje zarysowana koncepcja reprezentowanego przez autora metodologicznego interpretacjonizmu schematycznego; zostaje ona powiązana z Wittgensteinowską filozofią gier językowych i form życia: gry schematów poszerzają i fundują koncepcję gry językowej, mogą też – za pośrednictwem form życia i światów życia – głębiej ugruntować, wzgl. w perspektywie dokonywać owocnego wyjaśnienia interpretacji.

12

Świat życia jako ważne pojęcie polityczne

51%

Raulet G.

Kultura i Wartości

|

2014

|

nr 12

DE

Das semantische Feld des Lebensweltbegriffs dehnt sich auf Ontologie („In-der-Welt-Sein“), Anthropologie, Biologie, Naturwissenschaften überhaupt, sowie auf Soziologie aus. Mittlerweile ist aber auch ein inflationärer journalistischer Gebrauch festzustellen, der gleichsam den umgangssprachlichen, „lebensweltlichen“ Charakter des Lebensweltbegriffes bestätigt. Dies macht zugleich seine Stärke und seine Schwäche aus. Dem originären Husserl’schen Lebensweltbegriff selbst hat man deshalb seine Verschwommenheit oder gar Widersprüchlichkeit vorgeworfen, bezeichnet er doch einen Horizont von Horizonten – und zudem einen jeweils persönlichen, den meinigen, der mich in meinem Hier-Sein mit den Horizonten anderer Menschen verbindet. Von der Beobachtung ausgehend, dass der Husserl’sche Begriff von Geburt an sowohl wissenschafts- als auch kulturkritisch beladen ist und dass der Schein unmittelbarer Selbstverständlichkeit, mit der auf die Lebenswelt verwiesen wird, sich rasch als Reaktion auf eine Krisensituation – nämlich auf einen Verlust der Übersichtlichkeit – entpuppt, wird im folgenden Aufsatz versucht, das Verhältnis des Lebensweltbegriffs zur Politik und seine analytische Brauchbarkeit zu hinterfragen.

EN

The semantic field of the notion of the „lifeworld” extends onto ontology („being-in-the-world”), anthropology biology, life sciences in general, as well as sociology. Meanwhile, however, is another, journalistic and inflationary, usage of the term spread in everyday life, which in a way confirms its informal, „lifelike” character. This is both a strength and a weakness. That’s exactly why the Husserlian notion has been accused of being vague or downright contradictory. Indeed, it means a horizon of horizons, and in every instance a personal horizon, one of my own, which connects me, in my being-here, with the horizons of others. The present text departs from the observation that the Husserlian notion involves since the beginning a culture-critical as well as a science-critical potential, and that the appearance of direct obviousness that is so typical of the reference to the lifeworld quickly turns out a reaction to a crisis, and specifically a loss of transparency. It attempts to examine the relation between the notion of the lifeworld to politics and tests its analytical usefulness.

PL

Semantyczne pole pojęcia „świat życia” rozciąga się na ontologię („bycie-w-świecie”), antropologię, biologię, nauki przyrodnicze w ogóle, a także na socjologię. Ale też można skonstatować pewien inflacyjny, dziennikarski sposób używania tego terminu, który jakby potwierdza jego potoczny, „życiowy“ charakter. Stanowi to zarówno o jego sile, jak i słabości. Dlatego źródłowemu Husserlowskiemu pojęciu świata życia zarzucano, że jest mgliste czy wręcz sprzeczne. Oznacza ono przecież horyzont horyzontów, a ponadto za każdym razem horyzont osobisty, mój, który mnie, w moim byciu-tutaj, łączy z horyzontami innych ludzi. Wychodząc od obserwacji, że Husserlowskie pojęcie już od początku jest narażone na krytyki ze strony nauki i kultury oraz że pozór bezpośredniej oczywistości, z którą wskazuje się na świat życia, szybko okazuje się reakcją na sytuację kryzysu – a mianowicie na utratę przejrzystości – próbuję w poniższym artykule przebadać stosunek pojęcia świata życia do polityki oraz sprawdzić jego analityczną przydatność.

13

Wirtualne czyli realne? Etnograficzne spojrzenie na wspólnotę internetową forum Miau.pl

38%

Roeske M.

Magazyn antropologiczno-społeczno-kulturowy MASKA

|

2013

|

nr 17

57–76

EN

The article focuses on phenomenon of virtual communities. The author considers if communities functioning in cyberspace can be perceived in categories of so–called organic communities, inhabiting specific geographical territory. Presenting empirical data obtained as a result of ethnographic study on the online community, describes determinants of cultural identity of this particular community such as the value system, patterns of behavior, language and communication. The article also analyzes selected social processes taking place in the online community. Indirect aim of the paper is an attempt to apply the social worlds theory in cyberspace.

PL

Artykuł skupia uwagę na zjawisku społeczności wirtualnych. Autorka stawia pytanie, czy wspólnoty funkcjonujące w cyberprzestrzeni mogą być postrzegane w kategoriach tak zwanych społeczności organicznych, zajmujących określone terytorium geograficzne. Prezentując materiał empiryczny uzyskany w wyniku przeprowadzenia badań etnograficznych nad wspólnotą skupioną wokół internetowego forum, przedstawia kulturowe wyznaczniki tożsamości tej konkretnej społeczności takie jak system wartości, wzorce zachowań, język oraz sposoby komunikacji. Podejmuje również analizę wybranych procesów społecznych zachodzących w internetowej wspólnocie. Pośrednim celem pracy jest próba aplikacji teorii społecznych światów w środowisku wirtualnym.