Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Frazemowość narzędnikowych form liczebnikowych na -u

100%

Przepiórkowski A.

|

tom 101

|

nr 3

5-15

PL

Celem niniejszego artykułu jest wykazanie, że – wbrew opiniom wyrażanym w słownikach, gramatykach, podręcznikach do nauki języka polskiego i pracach teoretycznych – narzędnikowe formy liczebników głównych kończące się na -u (np. pięciu) nie są we współczesnej polszczyźnie dystrybucyjnie równoważnymi wariantami form na -oma (np. pięcioma). Na podstawie danych z Narodowego Korpusu Języka Polskiego pokazano, że występowanie narzędnikowych form na -u jest w wypadku liczebników prostych ograniczone do konstrukcji przed X-u laty, podczas gdy formy na -oma są w pełni produktywne. Na potrzeby odróżnienia w opisie formalnym języka polskiego form występujących we frazemach (tj. szeroko rozumianych związkach frazeologicznych) od form w pełni produktywnych autor wprowadza kategorię frazemowość.

EN

The aim of this article is to demonstrate that in contemporary Polish – contrary to the view expressed in dictionaries, grammars, Polish textbooks for foreigners and theoretical linguistic publications – instrumental forms of cardinal numerals ending in -u (e.g. pięciu ‘five’) are not in free variation with forms ending in -oma (e.g. pięcioma). On the basis of attested data drawn mainly from the National Corpus of Polish, it is shown that forms ending in -u, when used as simple numerals in instrumental positions, are limited to the construction przed X-u laty ‘X years ago’, while forms ending in -oma are fully productive. In order to distinguish, within a given lexeme, forms which may only occur in phrasemes (i.e. broadly understood phraseological expressions) from forms which occur productively, a new grammatical category is proposed: “phrasemity”.

2

Konstrukcje typu niedziel dwie - przejaw analogii czy rezultat wpływu obcego?

84%

Sicińska K.

|

2017

|

tom 51

|

nr 2

113-128

EN

The study focuses on combining numerals dwa, trzy and cztery with nouns, in particular the constructions like niedziel dwie, where the noun - being the subject which is counted - has the form of plural genitive. Constructions like that, contemporarily treated as incorrect, occurred already in the Old Polish language and became very common in the 16th–18th centuries. In t he 19th century, t hey were rather rare, and in the 20th and 21st centuries they have been preserved only in the area of the Eastern borderland. The reason for the occurrence of such constructions was primarily the impact of the paradigm of numerals from 5 upwards. The genitive form of the noun was also to a large extent determined by the order in which the noun was pushed before the numeral. In the Eastern borderland it was also the influence of Eastern Slavic languages that contributed to the discussed phenomenon - it is also the actual reason for preservation of this construction until today in the Eastern areas.

PL

-

3

Użycie konstrukcji liczebnikowych w języku polskim przez rodzimych użytkowników języka rosyjskiego

84%

Dymek L.

|

nr 13

93-102

RU

В настоящей статье представлен словоизменительный и синтаксический анализ польских конструкций с именами числительными. Главным образом внимание обращается на те конструкции, в употреблении которых проживающие в Польше россияне и белорусы, родным языком которых является русский, совершают ошибки или избегают их употребления в связи с возникающими в процессе их образования проблемами. Наиболее распространенными источниками ошибок являются различные виды синтаксической связи (согласование, подчинение и примыкание), с помощью которых осуществляется соединение главенствующего и зависимого слов в словосочетание; род числительного, зависящий от имени существительного, с которым соединяется, взаимное влияние конструкции с числительным и глагольных форм, синтаксис дробных числительных

4

Vocabulary in autism spectrum disorders. Part 3: Qualitative description – the category of relations

59%

Hrycyna E.

Logopedia Silesiana

|

2022

|

tom 11

|

nr 2

PL

Artykuł jest trzecią częścią studium poświęconego słownictwu w zaburzeniach ze spektrum autyzmu. Przedmiotem zainteresowań w artykule jest kategoria relacji i jej leksykalnych wykładników. Autorka przedstawia różne typy wyrażanych językowo relacji. Omawia, w jaki sposób są one reprezentowane w języku osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, poświęcając osobny fragment częściom mowy. Przyswajanie pojęć relacyjnych i właściwych im wykładników leksykalnych stanowi istotne wyzwanie rozwojowe; szczególnie trudne dla osób z autyzmem. Właśnie w obszarze tej kategorii różnice między słownikami osób typowo się rozwijających i osób z zaburzeniami autystycznymi są najwyraźniejsze. Pozostałe wnioski z przeprowadzonej analizy pokrywają się z tymi z drugiej części studium, dotyczącej kategorii rzeczy i zdarzeń.

EN

The article is the third part of a study concerned with vocabulary in autism spectrum disorders. The subject of interest in this article is the category of relations and its lexical exponents. The author presents various types of linguistically expressed relations. She discusses how they are represented in the language of people with autism spectrum disorders and devotes a separate fragment to parts of speech. The acquisition of relational concepts and their lexical exponents is a significant development challenge; especially difficult for people with autism. In the category of relations the differences between the vocabularies of typically developing people and people with autistic disorders are the most pronounced. Other conclusions from the analysis carried out are in line with those in the second part of the study concerning the category of things and events.