Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wielki słownik języka polskiego PAN — stan obecny i przyszłość

100%

Żmigrodzki P.

|

nr 5

321–324

PL

Artykuł przynosi krotką prezentację najnowszego ogólnego słownika języka polskiego: „Wielkiego słownika języka polskiego PAN”. Projekt jest koordynowany przez Instytut Języka Polskiego PAN i realizowany we współpracy z lingwistami z kilku innych ośrodków akademickich w Polsce. Od końca 2012 roku dostępna jest online pierwsza część haseł słownika, obejmująca około 15 tys. haseł. Autor przedstawia także plany rozwoju słownika w przyszłości.

EN

The paper provides a short presentation of the newest general dictionary of the Polish language: "Polish Academy of Sciences Great Dictionary of Polish" (Wielki słownik języka polskiego PAN). The project is coordinated by the Institute of Polish Language at the Polish Academy of Sciences and carried out in collaboration with linguists and lexicographers from several other Polish academic centres. At the end of 2012 the first part of the dictionary containing about 15 000 entries will be available online. The author also gives some plans for the development of the dictionary in the future.

2

O potrzebie nowej systematyzacji terminologii (meta)leksykograficznej. Na marginesie prac nad Wielkim słownikiem języka polskiego PAN

84%

Żmigrodzki P.

|

tom 76

195-206

PL

Zdaniem autora potrzeba nowej systematyzacji terminologii leksykograficznej i metaleksykograficznej wynika ze znacznego rozwoju leksykografii w ciągu ostatnich kilkunastu lat, przede wszystkim „rewolucji cyfrowej”. Niektóre tradycyjnie ustalone terminy, jak np. megastruktura, powinny być teraz zupełnie inaczej interpretowane, pojawiły się nowe. Innym ważnym zadaniem jest translacja terminów angielskich używanych w leksykografii zagranicznej na język polski, a także terminów utworzonych na gruncie polskim (m.in. w trakcie opracowywania Wielkiego słownika języka polskiego PAN) na język angielski. Autor postuluje potrzebę nowego opracowania terminologii leksykograficznej, które powinno mieć formę leksykonu albo podręcznika do leksykografii. Aktualnie dostępne publikacje, szczególnie polskie, nie uwzględniają najnowszego stanu wiedzy.

EN

On the need for a new systematization of (meta)lexicographical terminology. In connection with the work on the PAN Great Dictionary of Polish The author of the article argues that there is a need for a new systematization of lexicographical and metalexicographical terminology, which results from a significant development of lexicography and, in particular, from the “digital revolution”. Some traditionally established metalexicographical terms, e.g. megastructure, should now be reinterpreted; new terms have been coined. Another important issue is the translation of the (mostly English) terms used in international metalexicographical discourse into Polish, as well as the translation of the terms coined in Polish metalexicography (during the preparation of the PAN [Polish Academy of Sciences] Great Dictionary of Polish) into English. The author calls for a new systematization of the lexicographical terminology, preferably in the form of a lexicon or a textbook. Currently available publications, especially those published in Polish, do not take into account the latest developments in lexicographic terminology. Keywords: lexicography, metalexicography, terminology, electronic dictionaries

3

Obraz stołu w polszczyźnie

84%

Dźwigoł R.

|

nr 4

301–311

PL

Artykuł jest próbą rekonstrukcji językowego obrazu stołu na podstawie polskich przysłów, frazeologizmów, etymologii i definicji leksykograficznych wyrazu „stół”. Analizie poddano także zestawienia z leksemem „stół”, w większości wyrażenia terminologiczne, oraz kolokacje notowane przez słowniki. Podstawowymi fasetami w językowym obrazie tego artefaktu są: przeznaczenie stołu i wygląd stołu — wyraźnie się zazębiające. Większa część zgromadzonego materiału leksykograficznego pochodzi z zasobów polszczyzny dawnej, dlatego w językowym obrazie stołu bardzo wyraźnie widoczne są dwa punkty widzenia: szlachcica i chłopa. Z punktu widzenia szlachcica stół jawi się jako miejsce, które wyznacza, czy raczej potwierdza wysoki status społeczny oraz jako miejsce egzekwowania zasad savoir vivre’u. Pełny stół jako nagroda za pracę to obraz stołu budowany z pozycji chłopa.

EN

The present article attempts to reconstruct, in terms of language, the picture of a table on the basis of Polish proverbs, idiomatic phrases, etymology and lexical-graphical definitions of the word "table". Word formation sets with the lexeme "table" were analysed, most of which were terminology expressions, as well as collocations listed in dictionaries. The basic aspects in the linguistic picture of the artifact are: the use and appearance of a table — clearly interrelated. The majority of the gathered lexicographical material comes from the resources of Old Polish language which is why in the linguistic picture of a table there are two clearly visible points of view: one of a nobleman and another of a peasant. From the perspective of a nobleman, a table appears both as a place which designates or, rather, asserts high social status and as a place where the code of savoir-vivre must be obeyed. “Full” table as a reward for work is a picture built from the perspective of a peasant.

4

Słownik ilustrowany języka polskiego M. Arcta jako dzieło popularnonaukowe 1. połowy XX wieku

84%

Kasza M.

|

tom 92

|

nr 1

43–54

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest Słownik ilustrowany języka polskiego M. Arcta jako dzieło popularnonaukowe pierwszej połowy XX wieku. Autorka przedstawia pokrótce autora dzieła, historię wydań słownika oraz jego strukturę i charakter. Następnie uwzględnia także opinie na temat słownika we współczesnej literaturze językoznawczej. Badawcza część pracy poświęcona jest metodom definiowania nazw roślin i zwierząt pod kątem cech popularnonaukowych. Analiza obejmuje najczęstsze składniki definicji, a także zwraca uwagę na rolę ilustracji obrazkowych w definicjach językowych. Analiza dzieła z pierwszej połowy XX w. została oparta na współczesnych teoriach metaleksykograficznych i semantycznych.

EN

The main subject of the article is The Illustrated Dictionary of Polish Language by M. Arct as a work of popular science from the first half of the twentieth century. It briefly presents the author of the dictionary, the history of editions, its structure and character. Besides, opinions concerning the dictionary in contemporary linguistic literature are also included. The research part of the article is devoted to the methods of defining the names of plants and animals with regard to popular science properties. The analysis contains the most popular elements of definitions and takes notice of the meaning of illustrations in linguistic definitions. The analysis of the dictionary from the first half of the twentieth century has been based on contemporary meta-lexicographical and semantic theories.