Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Between Democracy and the Rule of Law

100%

Konarski M.

|

tom 9

84-99

PL

Niniejszy artykuł dotyczy dwóch podstawowych pojęć występujących w naukowym dyskursie prawniczym, a mianowicie pojęcia demokracji i pojęcia praworządności. Oba pojęcia nieodłącznie związane są oczywiście z pojęciem państwa prawa. Niezbędnym warunkiem praworządności jest istnienie samego porządku prawnego, ale należy podkreślić, że ideę praworządności można wiązać bądź z teorią podziału władzy, bądź z teorią suwerenności ludu. Analiza, jaką podejmuje autor na łamach niniejszych rozważań, ma związek z relacjami wertykalnymi i horyzontalnymi pomiędzy przede wszystkim pojęciem praworządności a pojęciem prawa i państwa oraz odpowiedzią na pytanie o moc wiążącą norm prawnych. Teza, jaką stawia autor, zakłada, że mimo istnienia związku pomiędzy tymi pojęciami, należy wskazać, że możliwa jest demokracja bez parlamentaryzmu oraz możliwy jest parlamentaryzm bez demokracji. Podobnie dyktatura nie jest wcale z gruntu sprzeczna z demokracją, co podkreślał przede wszystkim Jan Jakub Rousseau, tak jak demokracja wcale nie musi wykluczać dyktatury.

EN

This article discusses two basic concepts in scientific legal discourse – the concept of democracy and the concept of the rule of law. Obviously, both concepts are inextricably linked to the concept of the state of law (legal state). The necessary condition for the rule of law is the existence of the legal order, but it should be emphasised that one may link the idea of the rule of law to either the theory of the separation of powers or the theory of the sovereignty of the people. The author’s analysis concerns vertical and horizontal relationships between, in particular, the concept if the rule of law and the concept of the state and law. The author also considers the question of the binding force of legal norms. The thesis that the author makes is that, although there is a relationship between these concepts, one should also point out that both democracy without parliamentarianism and parliamentarianism without democracy are possible. Likewise, dictatorship does not essentially contradict democracy, which was emphasised especially by Jean--Jacques Rousseau, just like democracy does not necessarily rule out dictatorship.

2

Fikcje polityczne i legitymizacja władzy w demokracji

100%

Potz M.

|

tom 17

36 - 52

EN

The article seeks to analyse the content and the role of “political fictions” of (social) contract and representation in a democratic political system. It begins with a model of democratic legitimation within which the two conceptions serve as transmitters of ideas making the actual unequal distribution of power on which any political system rests acceptable to the ruled. By providing justification for the origin of the existing power relations, explaining their mechanisms, providing role models for rulers and allowing to by-pass the question of direct responsibility for political decisions, the fictions of contract and representation ultimately contribute to the stability of a democratic political system.

3

Moda retro w polskim filmie i telewizji lat siedemdziesiątych jako zjawisko kulturowe

80%

Skotarczak D.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

|

2023

|

tom 78

171-187

EN

In the 1970s, retro fashion came to Poland from the West. It concerned recalling the interwar years with nostalgia in film, television and fashion. Its adoption was possible due to political and socio-demographic changes. In Poland, retro fashion was correlated with a specific fashion for the past, which involved full ennoblement of the nobility culture in the media. What is worth noting is that this fashion for the interwar period and nobility was not only eagerly adopted by the general public, but was also used politically to the legitimization of power. There were also attempts by some of the government apparatus to “attach themselves to the historical class”.

PL

W latach siedemdziesiątych XX wieku do Polski dotarła z Zachodu moda retro. Dotyczyła ona przypominania z nostalgią w filmie, telewizji i modzie lat międzywojennych. Jej przyjęcie było możliwe za sprawą zmian politycznych i społeczno-demograficznych. W Polsce moda retro skorelowana była ze specyficzną modą na dawność, dotyczącą pełnej nobilitacji w mediach kultury szlacheckiej. Co warto zauważyć, owa moda na dwudziestolecie i szlacheckość nie tylko była z chęcią przyjmowana przez ogół społeczeństwa, lecz także była wykorzystywana politycznie dla pewnej legitymizacji władzy. Pojawiły się też próby „podwiązania się do klasy historycznej” przez część aparatu władzy.

4

O kwalifikowanej większości głosów wyższej niż wymagana dla zmiany Konstytucji

80%

Smoleń R.

|

2022

|

nr 3(67)

133-144

PL

Konstytucja RP z 1997 r. przewiduje – zależnie od interpretacji – jeden, trzy lub cztery przypadki wyższych większości głosów w parlamencie niż te właściwe dla jej zmiany. Celem artykułu jest określenie racji, jakie mogły stać za przyjęciem takiej gradacji wymogów większościowych, oraz ich ocena w kontekście aksjologii demokracji. Mając świadomość, że poziom trudności związanych z podejmowaniem przez parlament decyzji wynika z uwarunkowań zarówno prawnych – proceduralnych i materialnych – jak i pozaprawnych, przekonuję, że precyzyjne matematyczne hierarchizacje w tym zakresie są niemożliwe lub nieprzekonujące. Większość głosów pozostaje jednak podstawowym kryterium określającym poziom trudności tych decyzji, podkreślając rolę, jaką w przetrwaniu demokracji odgrywają mniejszości. W kontekście zniekształceń procesu wyborczego, wpływających na reprezentatywność parlamentu, wymóg większości kwalifikowanej może być także traktowany jako zapewniający, że przyjmowane nią decyzje rzeczywiście odzwierciedlają wolę większości wyborców, oraz wzmacniający ich prawomocność. W państwie demokratycznym istnieją jednak takie wartości, które nie mogą być uchylone nawet przez najwyższe większości.

EN

The 1997 Constitution of Poland provides for one, three or four instances – depending on the interpretation – for the parliamentary majority of votes higher than that required for amending that Constitution. The aim of this paper is to specify the reasons that might have guided the Constitution-makers in adopting such a gradation, and to analyse those regulations in the light of democratic axiology. Nonetheless the difficulties related to adopting decisions by the parliament result both from legal (procedural and material) and non-legal factors, majority of votes remains a basic criterion specifying the level of those difficulties, underlying the role that the minority plays in democracy. In the context of electoral process’ distortions qualified majority may also be seen as ensuring that parliamentary decisions indeed reflect the will of the voters’ majority. In a democratic state there are, however, such values that cannot be eliminated even by the highest majorities.