Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ideology in Modern Russian Constitutional Practice

100%

Rudt Y.

|

tom 89

161-177

EN

The article focuses on Russian constitutional ideology with overview of its historical preconditions and analysis of recent significant cases of the Russian Constitutional Court. There is a discussion of gay activist Alekseyev’s case and “foreign agents’ law” case in constitutional practice as most significant examples of positivistic way of legal reasoning. The paper argues that legal positivism through its form – legal formalism is the main ideology in the modern constitutional practice in Russia. This ideology is based on the assumption that constitutional justice can find social truth. German positivistic and Soviet Marxist views have strongly determined the modern Russian constitutional discourse.

2

The legal problem of the Austrian school’s L&E and its possible solution in the methodological trialism of Karel Engliš

100%

Horych J.

|

tom 9

|

nr 2

108-123

EN

This article focuses on the methodological nature of the economic analysis of law as a distinct discipline between jurisprudence and economics. A brief introduction to the dualist character of the discipline shall be provided by demonstrating how its component legal and economic parts may be changed. Finally, these findings will be applied to the case of the Austrian school of economics, with brief inquiry into the work of Karel Engliš, whose ideas on the methodology of law and economics offer a viable alternative to the current natural law conception of the Austrian school’s economic analysis of law.

3

Human Rights and the Debate on Legal Positivism

100%

Dutra D. J. V.

|

nr 1

264-273

EN

This paper presents human rights in connection with the dispute between legal posi-tivism and legal non-positivism. The importance of this topic can be evaluated by the debate that took place between Hart and Dworkin. Indeed, much of Dworkin’s work can be considered a reaction to Hart’s positivism. The presented study argues for the defense of the thesis that in order to understand such a debate it is important to take a position between moral noncognitivism and moral cognitivism. The hypothesis is that legal positivism does depend on the non plausibility of strong moral cognitivism. There-fore, only based on strong moral cognitivism would it be consistent to sustain the typi-cal non-positivistic thesis of the necessary connection between law and morality. Human rights are in the center of this debate because they constitute the core of the current morality, especially the most important core of justice.

4

State at War: The Phenomenology of the Russian World by Max Scheler and Kurt Stavenhagen

86%

Gniazdowski A.

|

nr 4

107-122

EN

The aim of the paper is to reconstruct the theoretical background and practical meaning of the so called war writings which emerged within the phenomenological movement during the First World War. The author exemplifies it by researching the works of two German representatives of this movement, Max Scheler and Kurt Stavenhagen. He focuses on their application of the phenomenological method to the analysis of Russian national identity, and historical as well as cultural foundations of Russian state. The paper’s main thesis is that the politicization and militarization of phenomenology consisted in both “personalization” and “sociologization” of the phenomenological approach to the problem of the state. While interpreting Scheler’s personalism as an exemplification of the approach to the state as a problem of social ontology, the author reconstructs the theoretical conditions of analyzing the Russian imperial state in terms of the “world.” The focus of the paper is particularly on the phenomenology of, as Scheler put it, Russian collective personality and Russian national consciousness or “soul” as well as on the question of legitimacy of Ukrainian resistance against Russian imperialism.

5

Nowe wyzwanie dla pozytywizmu prawniczego

86%

Hart H. L. A. , Grabowski A.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2014

|

tom 2(9)

5-20

PL

In his lecture, delivered at the Department of the Philosophy of Law of the Autonomous University of Madrid on 29 October 1979, H.L.A. Hart directly responds to Ronald Dworkin’s attack on Legal Positivism, launched in Taking Rights Seriously. In the Sections I–II, Hart explicates his version of Legal Positivism by means of three central positivist theses: the Thesis of the Conceptual Separation of Law and Morals, the Thesis of the Social Sources of Law, and the Thesis of Judicial Discretion. Next, in Section III, he discusses Dworkin’s fundamental objections against the positivist theory of judicial discretion and claims that none of them seem convincing. Finally, in Sections IV–V, Hart analyses a new, herculean theory of adjudication, proposed by Dworkin as a „middle way theory” between the classic theories of Natural Law and Legal Positivism. In his answer to the criticism of the positivist Rule of Recognition, Hart claims that there is no reason why this rule, in certain jurisdictions, would not predict the use of the herculean procedure among the criteria that it provides for the identification of the law. He also states that the use of the herculean method of adjudication is unacceptable for the lawyers and that an impracticable character of this method is easy to demonstrate by referring to the case of the wicked legal systems, in which the principles underlying the law are morally bad. Thus, Hart concludes that instead of a sound vía media between Natural Law and Legal Positivism, the theory of Dworkin seems to offer the confusion of them.

6

The nature of law and its role in society: reflections on the basis of William Golding’s novel ‘Lord of the Flies’

86%

Wójcik E.

Acta Iuris Stetinensis

|

2020

|

tom 31

|

nr 3

123-138

EN

Literature provides a great deal of material for more general observations regarding the as- sessment of law and its role in public awareness. Literary works act as a mirror in which we can see the dangers of breaking the link between law and morality. An excellent example is William Golding’s novel, ‘Lord of the Flies’. His parabolic story about human nature provides a reflection on the role and nature of law in society. The task of defining the essence of law and its role in society has captured the minds of legal theorists, philosophers, and sociolo- gists for centuries. This paper includes a brief analysis of two basic concepts of the nature of law, i.e. natural law and legal positivism. It is an attempt to show that theoretical beliefs about the essence of law have a direct impact on the practice of making and applying laws. The pluralism of values is used by various social groups or the ruling political elite to achieve their own goals. They value individual civil liberties, giving primacy to values that safeguard their interests. This often happens at the expense of other groups whose freedoms are being limited. Importantly, such mechanisms of assigning value are used in both undemocratic and democratic systems.

7

Pozytywistyczna koncepcja prawa a konstytucyjne akty prawa wewnętrznego oraz pozakonstytucyjne akty normatywne administracji

86%

Ruczkowski P.

|

2014

|

nr 1(120)

63-78

EN

This article constitutes an attempt to evaluate the legal status of legislative acts of internal character provided for in the Constitution and some actions exhibiting features of normative acts not provided for in the Constitution of the Republic of Poland of April 2, 1997 but present in the process of administering the state, from the perspective of legal positivism and the theory of law sources. In particular, the article attempts to answer the following questions: Do such acts constitute legislation from the point of view of legal positivism, i.e. can they be considered to be normative acts containing rules of a general and abstract content established or approved by the state?

8

On Possible Applications of Paul Ricoeur’s Thought in Legal Theory

86%

Pieniążek M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2015

|

tom 1(10)

79-88

EN

The paradigm of legal positivism, historically the most important attempt at turning law into science, has been subject to thorough criticism in past decades. The criticism has concerned the most important features of legal positivism, and especially the assumption of separation of law and morality, the dogma of statue being the only source of law, and the linguistic methods of interpreting legal texts. With a crisis of the positive paradigms, the demand for new, humanistic grounds for analysing philosophical and legal questions is intensifying. This is the reason for this article’s attempt to point to the application of Paul Ricoeur’s achievements to the key questions of the philosophy of law. It must be emphasised that his works, and especially Soimême comme un autre, may serve as a foundation for a philosophy of law rejecting the problematic claims about the dualism of being and obligation, the distinction of descriptive and prescriptive languages, and also the separation of law and morality. Thanks to this, the legal topos pacta sunt servanda (agreements must be kept) finds a reinforcement in the ontology of the subject applying law and can be understood as an ethically significant pattern of identity of the self. Equally fruitful seems the possibility of combining the questions of the ontology of the subject applying law with the question of a legal text and its interpretation. The assumption of Ricoeur’s perspective leads to a reduction in the distance between the legal text and its addressee, emphasised by the critics of legal positivism. This rapprochement becomes possible thanks to the connection of the question of the narrative that a legal text is with the question of narrativisation of the subject (i.e. the interpreter of a legal text), being itself in the ipse sense, i.e. applying the law.

9

Prawne bazy danych i ich funkcje w procesie wykładni i stosowania prawa

72%

Staśkiewicz W. , Stawecki T.

|

tom 1(4)

84-105

PL

Artykuł podejmuje zagadnienie wpływu szeroko rozpowszechnionej praktyki korzystania z prawniczych baz danych w polskiej praktyce sądowej. Niezależnie od niezaprzeczalnie pozytywnych efektów rozwoju cywilizacji elektronicznej, w tekście rozważane są negatywne skutki korzystania z baz danych. Wynika to z konfliktu między możliwościami oferowanymi przez najnowszą technologię w postaci łatwego dostępu do tekstów prawnych, komentarzy i tysięcy wyroków sądowych – a wyjątkowym doświadczeniem historycznym judykatury w byłym państwie komunistycznym, metodami wykładni prawa opartymi na pozytywizmie prawniczym oraz dominacją sylogistycznego modelu stosowania prawa. Wszystko to powoduje dysfunkcyjność prawniczych baz danych. Powstaje rodzaj „hybrydowej wykładni prawa”, będącej z jednej strony kombinacją spuścizny, skutków transformacji gospodarki i systemu, a także nowych reguł prawa, z drugiej zaś strony ideologii związanej decyzji sądowej. Natura „hybrydowej wykładni prawa” przejawia się w niezliczonej liczbie cytowanych orzeczeń sądowych i komentarzy dostępnych w bazach danych, przy braku szerszego teoretycznego namysłu. W braku argumentów powoływanie się na orzeczenie staje się podstawą dla rozstrzygnięcia sprawy. Pytanie, czy możliwości oferowane przez elektroniczne bazy danych spowodują, że tego rodzaju wykładnia przerodzi się w nową formę retoryki prawnej, czy też pozostanie jedynie środkiem adaptacji dyskrecjonalnej władzy sędziowskiej do doktryny pozytywistycznej, a tym samym sofizmatem z okresu transformacji, pozostaje otwarte.

EN

This article deals with the implications of the widespread practice of use of legal databases in Polish judicial practice. Apart from the undeniable positive effects of development of an electronic civilization, the article deals with the negative effects of use of databases. This is because a conflict arises between the possibilities offered by the latest technology in the form of easy access to legal texts, commentaries and thousands of judicial rulings, and the unique historical experience of the judiciary in a former communist country, methods of legal interpretation sustained by legal positivism, and domination by a syllogistic model for application of the law. All results in dysfunction of legal databases. A kind of “hybrid interpretation of law” is formed, which is a combination of a legacy, the effects of transformation of the economy and the system, as well as the new rules of law, on the one hand, and the ideology of bound judicial decision on the other. The nature of the “hybrid interpretation of law” is the infinite scope for citing judicial rulings and commentaries available in the databases without taking a broader theoretical view – without supporting arguments, and so the citing of a ruling has become the basis for adjudication. The question of whether the possibilities that electronic databases offer will cause interpretation of this kind to turn into a new form of legal rhetoric, or whether it will remain merely a means of adaptation of the discretionary power of judges to legal positivism doctrine, and thus the sophism of the period of transformation, remains an open one.

10

Prequel do Hartowskiego Postscriptum – brakujące ogniwo w debacie Harta z Dworkinem

72%

Grabowski A.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2014

|

tom 2(9)

21-25

PL

In his translator’s note to the H.L.A Hart’s paper New Challenge to Legal Positivism, Andrzej Grabowski describes the historical details of Hart’s Madrid lecture and the changes of the original Spanish text, introduced in the translation. He argues that Hart’s paper can be regarded as the prequel to the ‘Postscript’ from 1994, since the lecture deals with the criticism of Dworkin against the Hartian version of legal positivism and some important parts of them (from Section II) were in extenso included in the ‘Postscript’. The translator also emphasises the importance of Hart’s lecture as a text-source of information, which can be used in the contemporary debate on the inclusive legal positivism and for the critical reconstruction of Hart’s theoretical position.

11

On Law – From the Perspective of Philosophy and in Reference to the Constitutional Concept – Herbert L.A. Hart’s Defense of Utilitarianism

72%

Doliwa K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2019

|

nr 6 (52)

445-458

EN

The article aims at reconstructing the defense of utilitarianism, a philosophical doctrine being the basis for legal positivism (which is the foundation of the constitutional concept of sources of law), undertaken by H.L.A. Hart. Hart took up this defense in the face of a significant increase in the interest of legal theorists in concepts related to natural law. Discussing the views of his master, J. Bentham, Hart also expresses his own deep doubts about the ideology of natural law, the adoption of which leads to the rejection of legal positivism deeply rooted in utilitarianism. Presented more than four decades ago, Hart’s remarks remain relevant today; modern thinkers still search an appropriate, other than referring to natural law, philosophical justification for a specific code of fundamental human rights.

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja podjętej przez H.L.A. Harta obrony utylitaryzmu, doktryny filozoficznej będącej gruntem dla pozytywizmu prawniczego, który jest fundamentem konstytucyjnej koncepcji źródeł prawa. Obrony tej podjął się Hart w obliczu znaczącego wzrostu zainteresowania teoretyków prawa koncepcjami nawiązującymi do prawa natury. Omawiając poglądy swego mistrza, J. Benthama, Hart wyraża też własne, głębokie wątpliwości dotyczące ideologii praw naturalnych, której przyjęcie prowadzi do odrzucenia głęboko ugruntowanego w utylitaryzmie pozytywizmu prawniczego. Uwagi Harta sprzed ponad czterech dekad nie tracą dziś na aktualności, współcześni myśliciele wciąż szukają odpowiedniego, innego niż nawiązujące do prawa natury, filozoficznego uzasadnienia dla swoistego kodeksu podstawowych ludzkich praw.

12

Sedno idei pozytywizmu prawniczego

72%

Paulson S. J. , Romanowicz M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2012

|

tom 2(5)

20-35

PL

Much in recent discussions on legal positivism suggests that the controversy surrounding the notion turns on the distinction between inclusive and exclusive legal positivism. As a point of departure in distinguishing them, the separation principle is helpful. The separation principle counts as the contradictory of the morality principle, according to which there is “necessary overlap” between the law and morality. What the legal positivist’s denial of the morality principle comes to can be refined, we are told, by appealing to the distinction between inclusive and exclusive legal positivism. One can acquire a broader perspective by opening up the field in order to cover not only inclusive and exclusive legal positivism but also non-positivism, represented by the defence of the morality principle, that is the view that there is necessary overlap between the law and morality. Say what you will about inclusive versus exclusive legal positivism – some defend the distinction, others dismiss inclusive legal positivism as a non-starter. In any case, I want to argue that a far more fundamental distinction within the positivist camp lies elsewhere. The distinction I have in mind is that between legal positivism qua naturalism (J. Austin) and legal positivism without naturalism (H. Kelsen). For reasons institutional in nature, legal positivism has largely been discussed in a vacuum, there is a standing presumption to the effect that there are ties between legal positivism and ‘positivism writ large’ in the greater philosophical tradition – or, as it would be put in present-day philosophical circles, ties between legal positivism and naturalism.

13

Granice sporów interpretacyjnych w prawoznawstwie

72%

Dyrda A. , Gizbert-Studnicki T.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2020

|

tom 2(23)

19-34

PL

Czy wykładnia prawa ma granice? Czy granice te są konwencjonalnie ustalone? Co sprawia, że dane „racje prawne”, postulowane przez kreślone normatywne teorie wykładni, są dopuszczalne w dyskursie prawnym, nawet jeżeli są nietrafne? W artykule argumentujemy, że pojęcie granic interpretacji prawa powiązane jest z ogólnym pojęciem granic prawa. Wskazujemy na zakres tzw. „interpretacyjnych sporów teoretycznych” dyskutowanych m.in. na gruncie pewnych wysublimowanych, „instytucjonalnych” wersji współczesnego pozytywizmu prawniczego. Granice interpretacyjne nie mają jednak wyłącznie charakteru granic „instytucjonalnych”. W naszym przekonaniu, granice te są także ogólnie wyznaczone przez truistyczne, powszechnie przyjęte przekonania na temat prawa i interpretacji.

EN

Does legal interpretation have borders? Are these borders conventionally established? What makes the given ‘legal reasons’, set forth by certain normative theories of legal interpretation, acceptable in legal discourse (even if the reasons are wrong)? In the present paper, we argue that the notion of the borders of legal interpretation is linked to the general notion of the borders of law. We indicate the scope of ‘interpretive theoretical disagreements’ in law, as discussed by certain new, ‘institutional’ versions of legal positivism. Interpretive borders are not fully determined by the given ‘institutional’ framework. In our view, these borders are also more generally determined inter alia by certain truistic (platitudinous) beliefs related to law and interpretation.

14

Argument „semantycznego ukąszenia” a teoria prawa Jerzego Wróblewskiego

58%

Dyrda A.

|

tom 1(1)

39-47

PL

Ronald Dworkin krytykował niegdyś pozytywistyczne teorie prawa wskazując, że są one „ukąszone semantycznie”. Argumentował, że filozofia prawa, będąca „cichym prologiem dla każdego rozstrzygnięcia prawnego”, nie może sprowadzać się jedynie do semantycznego przedstawienia znaczenia słowa „prawo”. W artykule została przedstawiona argumentacja Dworkina (obejmująca wpływową krytykę koncepcji Herberta Harta) wraz z analizą pozwalającą odpowiedzieć na pytanie, czy teoria prawa Jerzego Wróblewskiego (w swojej warstwie deskrypcyjnej podobna do teorii Herberta Harta) jest „semantycznie ukąszona”. Analiza ta odwołuje się do wypracowanej przez Jerzego Wróblewskiego koncepcji racjonalnego stosowania prawa. Odpowiedź – zgodna zresztą z argumentacją miękkich pozytywistów, takich jak Herbert Hart czy Jules Coleman – opera się na przyjęciu, że nawet jeśli argument Dworkina jest istotny, to nadal nie dotyczy miękkiego pozytywizmu. Problem, czy określona teoria jest „ukąszona semantycznie” może być właściwie sprowadzony do wątpliwości dotyczącej doboru trafnej metodologicznie teorii prawa i relacji takiej teorii do interpretacyjnej jurysprudencji Ronalda Dworkina. W końcu argumentuje się, że teoria Jerzego Wróblewskiego może być traktowana jako metateoria, która w procesie stosowania prawa skutecznie odpowiada na Dworkinowski argument ze sporów teoretycznych dotyczących podstaw prawa.

EN

Ronald Dworkin once criticized legal positivists for that their theories are founded on a mistake called “the semantic sting”, which claims that legal philosophy, as a silent prologue to every decision of law, cannot be only a semantic account to the word ‘law’. The article presents Dworkinean argument (and its most influential critique of Herbert Hart) and examines whether Jerzy Wróblewski’s legal theory (in its descriptive layer similar to the theory of Herbert Hart) is susceptible to “the semantic sting”. Finally, the answer given is based on a particular solution: Jerzy Wróblewski’s concept of rationality of legal decision appliance. The answer is in accoradance with argumentation of soft positivists, such as Herbert Hart or Jules Coleman, and is based on the acceptance that, even if Dworkin’s argument is meaningfull, it still does not apply to the theories presented by the soft positivists. The controversy whether a particular theory is “semantically stung” is de facto a dispute over a proper methodological approach to legal theory and a relation in which such a theory remains to interpretative jurisprudence of Ronald Dworkin. In this case we can treat Jerzy Wróblewski’s theory as a metatheory, which deals with theoretic disagreement over the grounds of the law, while deciding the case.

15

Filozoficzno-prawna analiza „Czystej nauki o prawie” Hansa Kelsena

58%

Guz T.

|

nr 15 (2)

85-95

EN

“Return to positivism” is made by Kelsen in his interpretation of the objective existence of law due to his a priori departure from the rational knowledge of “God” (Socrates, Plato, Aristotle, Cicero, Saint Thomas Aquinas) as the supreme lawgiver. At the same time, he supports such subjectivist and at the same time relativistic directions of thought, such as Hegel’s absolute idealism or socialistcommunist materialism of Marx and Engels. Consequently, he rejects the classical science of natural law as objective, universal and absolutely binding every human being in understanding, establishing and interpreting law in human communities organized in states. Cicero calls them “initium juris” of all constituted law. Paradoxically, therefore, Kelsen’s “theory of law” sounds “pure”, since apart from being addicted to these trends, he additionally depends in a formal and material sense on Darwin’s materialistic theory of evolution, Kant’s idealist transcendental philosophy and Comte’s naturalist positivism. The result of this process is Kelsen’s positivist postulate of the total isolation of “pure law science” from natural and supernatural “ethics and theology”. The objective and real ordo entis is transformed into a completely subjectivized ordo mentis, and the order of good and justice as the goals and effects of righteousness is changed into the “order of interests”, which is governed by the uncontrollable playfulness of the stronger in the state. Kelsen’s positive promise of the liberation of humanity and law from the “ideology” of “traditional science about law” becomes one of the most dangerous intellectual trends of the twentieth and twenty-first century, which should be overcome for the objective good and objective justice of modern generations of people.

PL

„Zwrotu ku pozytywizmowi” dokonuje Kelsen w swojej interpretacji obiektywnego bytu prawa z racji na jego a priori odejście od racjonalnego poznania „Boga” (Sokrates, Platon, Arystoteles, Cyceron, św. Tomasz z Akwinu) jako najwyższego Prawodawcy. Wspiera się on przy tym na takich subiektywistycznych i zarazem relatywistycznych kierunkach myślowych, jak np.: absolutny idealizm Hegla czy socjalistyczno-komunistyczny materializm Marksa i Engelsa. Konsekwentnie więc odrzuca klasyczną naukę o prawie naturalnym jako obiektywnym, powszechnym i absolutnie wiążącym każdego człowieka w rozumieniu, stanowieniu i intepretowaniu prawa w społecznościach ludzkich zorganizowanych w państwa. Cyceron nazywa je „initium juris” wszelkiego prawa stanowionego. Paradoksalnie więc brzmi Kelsenowska „teoria prawa” jako „czysta”, skoro poza uzależnieniem się od wspomnianych trendów dodatkowo uzależniona jest w sensie formalnym i materialnym od materialistycznej teorii ewolucji Darwina, idealistycznej filozofii transcendentalnej Kanta i naturalistycznego pozytywizmu Comte’a. Efektem tego procesu jest pozytywistyczny postulat Kelsena o całkowitej izolacji „czystej nauki prawa” od „etyki i teologii” naturalnej i nadprzyrodzonej. Obiektywne i realne ordo entis zostaje zamienione na całkowicie zsubiektywizowane ordo mentis a porządek dobra i sprawiedliwości jako celów i skutków prawa słusznego zamienione jest na „porządek interesów”, którym kieruje niczym nieopanowana swawola silniejszych w państwie. Pozytywistyczna obietnica Kelsena wyzwolenia ludzkości i prawa z „ideologii” „tradycyjnej nauki o prawie” staje się jednym z najniebezpieczniejszych trendów intelektualnych XX i XXI w., którą dla obiektywnego dobra i obiektywnej sprawiedliwości współczesnych pokoleń ludzi należy przezwyciężyć.

16

Epistemologia stosowania prawa a zasada demokratycznego państwa prawnego

58%

Raburski T.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2022

|

nr 4(33)

39-51

EN

The paper analyses the institutional epistemology of the process of application of law in Poland. The concept of institutional epistemology is understood as a set of features, epistemic aims, values, and practices, which are intrinsic to the institutional structures. Two aspects of such an institutional epistemology are covered: the positivistic model of cognition and the concept of truth embedded in the judicial practices and legal norms. The philosophical and historical origins of these features are outlined. It is argued that they should be considered relics of previous socio-political system and obsolete philosophies of science, and, in consequence, they do not meet the standards of the constitutional principle of the democratic rule-of-law state (Polish demokratyczne państwo prawne). Evolution towards more deliberative forms of institutional epistemology is advocated.

PL

Artykuł analizuje epistemologię instytucjonalną procesu stosowania prawa w Polsce. Jest ona rozumiana jako zestaw cech, celów poznawczych, wartości, praktyk wpisanych w strukturę instytucjonalną. Analizowane są dwie podstawowe cechy tej epistemologii: pozytywistyczny model poznania oraz koncepcja prawdy. W artykule wskazuję jak te cechy zostały ukształtowane i dlaczego współcześnie należy uznać je za ograniczające. Argumentuję, że legitymacja procesów decyzyjnych opierających się na tych założeniach jest z punktu widzenia zasady demokratycznego państwa prawnego niezadowalająca, i dlatego cechy te powinny ewoluować w kierunku deliberatywnym.

17

Reflective Legal Positivism

58%

Dyrda A.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2022

|

nr 3(32)

34-48

EN

The argument of theoretical disagreement has been deemed the most serious contemporary challenge to the traditional views of law, not merely for academic legal positivists but for all lawyers and scholars. Although coined by Ronald Dworkin for the specific purpose of opposing conventionalist and positivist theories of law, the argument recognises the general truth that jurisprudence is an inevitably agonistic enterprise. Nowadays, it is one of the most discussed arguments in general jurisprudence. In this paper, I follow Shapiro’s idea that legal positivists have to accept the challenge and accommodate the argument – they simply cannot dismiss it as conceptually irrelevant. I briefly reconstruct the argument and discuss three positivist accounts that accommodate the phenomenon of theoretical disagreement. I also argue that one of the common features of these positivistic responses is a tacit acceptance of a holistic and meta-philosophical perspective that allows theoretical disagreements to fit within the boundaries of the legal‒institutional framework. The holistic turn is no surprise given that Dworkin’s methodology is also in principio holistic. I conclude, however, that holistically pimped legal positivism – being a conscious close neighbour of legal realism – is a more reflective theory of law than the Dworkinian one.

PL

Argument sporów teoretycznych uznawany jest współcześnie za główne zagrożenie dla tradycyjnych sposobów pojmowania prawa przez praktyków i akademików, zresztą nie wyłącznie w paradygmacie pozytywistycznym. Argument ten wskazuje na głęboko sporny charakter dyskursu prawoznawczego. Obecnie jest to jeden z najczęściej dyskutowanych argumentów w ramach tzw. prawoznawstwa ogólnego. W niniejszym artykule podążam za ideą S. Shapiro, że pozytywiści powinni uznać siłę tego argumentu. Rekonstruuję krótko argument i dyskutuję trzy nowe podejścia pozytywistyczne, które akomodują spory teoretyczne jako centralne zjawisko w prawoznawstwie. Argumentuję, że główną cechą wspólną dyskutowanych ujęć pozytywistycznych jest przynajmniej milcząca akceptacja holistycznej i metafilozoficznej metodologii, dzięki której spory teoretyczne mogą zostać systematycznie i pojęciowo wpisane w pejzaż prawno-instytucjonalny. Ten holistyczny zwrot nie jest zaskakujący, bowiem metodologia Dworkina jest także zasadniczo holistyczna. Na końcu wskazuję powody, dla których holistycznie podrasowany pozytywizm prawniczy – będący już bardzo bliskim krewnym realizmu prawniczego – jest lepszą „refleksyjną” teorią prawa niż teoria Dworkina.

18

Between lawfulness and lawlessness: The conceptual boundary between the system and the individual in Richard Wright’s Native Son

58%

Stiepanow J.

|

2017

|

nr 14/2

121-138

EN

This paper explores the impact of the conceptual boundary created by the notions of lawfulness and lawlessness on the individual. Law in Western culture is a goal-oriented instrument of state. The legal limits established in legislative acts and judicial decisions delineate a territory for potential action. As a normative domain, law guides human conduct in the process of individual practical reasoning. In states where codes and statutes go against natural human inclinations, individuals view the conceptual boundary of law as a challenge, which leads to conflicts between the system and the individual. I analyze such a conflict in the personal narrative of Bigger Thomas, the main protagonist in Richard Wright’s Native Son. The growing tension caused by the discriminatory system of Jim Crow laws ends in the character crossing legal- and custom-determined boundaries.

PL

Artykuł dotyczy zagadnienia metaforycznej granicy, jaka tworzy się między pojęciami czynu zgodnego z prawem a czynu zabronionego. Prawo w kulturze zachodniej jest instrumentem władzy nastawionym na osiągnięcie celu. Ograniczenia ustanowione w czynnościach legislacyjnych lub przez wykładnię przepisów prawa tworzą terytorium do potencjalnego działania. Jako domena normatywna prawo kieruje ludzkim zachowaniem poprzez proces praktycznego rozumowania. W systemach, w których prawo zostało ustanowione w sprzeczności z prawem naturalnym, ta metaforyczna granica staje się wyzwaniem dla jednostki i prowadzi do jej konfliktu z państwem. Artykuł zgłębia ten konflikt z punktu widzenia osobistej narracji Biggera Thomasa, głównego bohatera powieści Richarda Wrighta pt. Native Son. Rosnące napięcie powodowane przez dyskryminacyjny system praw Jima Crowa prowadzi do tego, że Bigger przekracza granice wyznaczone przez amerykańskie prawo i obyczaje.

19

Próby wyjaśnienia fenomenu prawa - część I

51%

Wach B.

Studia Administracji i Bezpieczeństwa

|

2022

|

tom 13(13)

13-36

EN

The following article is divided into two parts. Its purpose is to briefly review the competing ways of understanding the law. These concepts are gaining importance in the face of the current military crisis, as they can be the basis for developing effective ways to stabilize the international order, e.g.by punishing the perpetrators of war crimes. The first presents the concepts of natural law with its variant - the law of nature with variable content and legal positivism (classical, the theory of “pure law” by Hans Kelsen, refined positivism), Gustaw Radbruch’s formulas and the relations between them. The second part discusses the realistic concept of law (American realism, legal psychologism of Leon Petrażycki and Scandinavian ones), the concepts of the so-called the third way (hermeneutics, communication theory of law, the rhetorical concept of Chaim Perelman’s law) and a multifaceted approach to law.

PL

Poniższy artykuł składa się z dwóch części. Jego celem jest krótki przegląd konkurujących sposobów rozumienia prawa. Koncepcje te nabierają znaczenia w obliczu obecnego kryzysu militarnego, mogą bowiem stanowić podstawę do opracowania skutecznych sposobów stabilizacji porządku międzynarodowego, m.in. poprzez ukaranie sprawców zbrodni wojennych. W pierwszej zaprezentowane zostały koncepcje prawa naturalnego wraz z jej wariantem, tj. prawem natury o zmiennej treści i pozytywizmu prawniczego (klasycznego, teorii „czystego prawa” Hansa Kelsena, pozytywizmu wyrafinowanego), formuły Gustawa Radbrucha oraz relacje między nimi. W drugiej części omówione zostały realistyczna koncepcja prawa (realizm amerykański, psychologizm prawniczy Leona Petrażyckiego i skandynawski), koncepcje tzw. trzeciej drogi (hermeneutyka, komunikacyjna teoria prawa, retoryczna koncepcja prawa Chaima Perelmana) oraz wielopłaszczyznowe ujęcie prawa.

20

Political Philosophy and Human Nature in Thomas Aquinas

44%

Akinwale A.

Studia Gilsoniana

|

2020

|

tom 9

|

nr 3

343-374

EN

Taking into account and responding to two sets of objections to Thomas Aquinas’ credentials as political philosopher, the essay examines his political philosophy, its presupposed understanding of human nature, and its portrayal in his philosophy of law. Analysing the defining features of law in Aquinas places before the reader features of human nature, namely, rationality, relationality and religiosity. These traits enable one to find responses to what Charles Taylor has identified as “three malaises” of contemporary society and culture, namely, individualism, instrumental reason, and the political consequences of both.