Powszechna opinia, że tekst prawa nie wyznacza jego zastosowania prowadzi do zrozumienia roli dogmatyki prawniczej i praktyki orzeczniczej w rozwiązaniu tego problemu. Wspólne pole tematyczne obu obszarów działalności prawników pozwala wyodrębnić dyskurs dogmatyczny, w którym prawo jest pozytywizowane poprzez utrwalanie stosowalnych (operatywnych) wzorów rozwiązywania problemów prawnych. Wzory te powstają przez odwołania do tekstowości, językowości prawa i systemowości prawa, ale również do historii samego dyskursu. Pozytywizacja prawa jest wynikiem określonych heurystyk prawnych, polegających na łączeniu znaczeń, oczekiwań, wartości i istniejących praktyk w rozwiązywaniu problemów prawnych. Heurystyka prawnicza nie sprowadza się do metody, jest raczej ramą, kontekstem i zespołem warunków poznania nakierowanego na rozwiązywanie praktycznych problemów.
EN
The general opinion that the text of the law does not imply its use leads to an understanding of the role that legal dogmatics and legal practice can play in solving this problem. Common thematic field of both those lawyers’ activities allows us to distinguish a dogmatic discourse, by which and in which the law is positivised by consolidating applicable (operative) patterns of solving legal problems. These patterns are created by referring to the aspects of text, language, and system of law, but also to the history of the discourse. The positivisation of law is the result of specific legal heuristics, consisting in combining meanings, expectations, values, and existing practices in solving legal problems. Legal heuristics does not boil down to a method, but, rather, is a framework, a context, and a set of conditions for cognition aimed at solving practical problems.
W artykule zostaje postawiona teza o przydatności teorii schematów argumentacyjnych do badań nad argumentacją dogmatyczno-prawną. Badania takie winny być prowadzone metodą bottom-up, poprzez analizę tekstów dogmatyczno-prawnych i rekonstrukcję argumentów tam stosowanych. Mając na uwadze wielkość dostępnego korpusu dokumentów oraz jego dostępność on line, badania te winny być prowadzone także z wykorzystaniem metod automatycznych. Rezultatem takich badań może być realistyczny obraz aktualnego stanu argumentacji dogmatyczno-prawnej w Polsce.
EN
The paper argues that theory of argumentation schemes may be fruitfully applied in the reserach on legal dogmatics. Such reserach should be conducted by means of a bottom-up method by analyzing legal-dogmatic texts and reconstructing argumentation schemes used therein. Taking into accouint the size of the available corpus and its online availability, such research should also be supported by automatic methods. Such research should result in a realistic picture of the contemporary state of Polish legal-dogmatic argumentation.
Wzrastające zainteresowanie związków zjawisk prawnych z politycznością uzasadnia podjęcie problemu polityczności nauki prawa. Artykuł podejmuje problem związków z politycznością dwóch subdyscyplin prawniczych – analitycznej teorii prawa oraz dogmatyki prawniczej, prowadząc rozważania z perspektywy jurysprudencji krytycznej, będącej prawniczą aplikacją teorii krytycznej. W tym celu najpierw definiuje pojęcie polityczności, rozumianej w duchu Mouffe jako wymiar antagonizmu leżący u podstaw każdego społeczeństwa. Tak rozumianą polityczność (the political) należy odróżnić od polityki (politics) oraz poszczególnych polityk (policies). Co się tyczy analitycznej teorii prawa, artykuł stawia tezę, iż jest ona programowo (choć milcząco) polityczna, a jej nastawienie badawcze sprowadza się do blankietowej afirmacji formy prawnej, przy uchyleniu się do ustosunkowania się konkretnego do jego treści. Z kolei co się tyczy dogmatyki prawniczej, nawiązując do Sawy Frydmana artykuł stawia tezę, iż dogmatyk, pomimo deklarowanej apolityczności, w rzeczywistości dokonując doktrynalnej wykładni prawa podejmuje kolejne decyzje, które są nie tylko decyzjami interpretacyjnymi, ale też politycznymi, bowiem wyznaczają kolejne etapy w antagonistycznych zmaganiach w społeczeństwie.
EN
The growing interest in the connections between legal phenomena and the political (das Politische, le politique) justifies an analysis of the problem of the relationship of legal sciences towards the political. The article focuses on two juridical sub-disciplines: analytical legal theory and legal dogmatics, and the analysis is conducted from the perspective of critical jurisprudence, a juristic application of critical theory. Towards this end, first the concept of ‘the political’ is defined, along the lines of Chantal Mouffe, as a dimension of antagonism, which lies at the foundation of any society. The political, understood in this way, must be differentiated both from ‘politics’ and from ‘policies’. As far as analytical legal theory is concerned, the article claims that it is programmatically (yet tacitly) political, as it affirms the juridical form as such, abstracting from its concrete content. As far as legal dogmatics is concerned, the article claims, following Sawa Frydman, that the dogmatician, despite his declared apoliticality, when performing a doctrinal interpretation of law, makes in fact decisions which are not only interpretive, but also political ones, setting subsequent stages in the antagonistic struggles within society.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.