Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Tendencje zmian występowania przymrozków przygruntowych w rejonie Bydgoszczy

100%

Dudek S. , Zarski J. , Kusmierek-Tomaszewska R.

|

tom 12

|

nr 2[38]

2

Niedobór i rozkład opadów w Siedlcach w latach 1971-2005

100%

Radzka E. , Koc G. , Rak J. , Jankowska J.

|

tom 16

|

nr 3[37]

EN

Meteorological data from 1971–2005 from a meteorological station situated in Siedlce coma from the Institute of Meteorology and Water Management (IMGW). In the present paper, the number of days with recorded precipitation was determined applying the criterion of Olechowicz-Bobrowska. In order to examine moisture excess and shortage a (P-ETR) index (climatic water balance) was calculated. Dry and wet months were determined following the Kaczorowska method. Sequences of days without rain were determined on the basis of Koźmiński criterion (1986). An average number of days with recorded precipitation (≥ 0.1 mm) during the growing season amounted to 83 days. The periods without rain over the growing seasons most and least frequently occurred in April, August and October, and in June respectively. The highest water shortages in the analysed multi-year period were recorded in May and August. The positive balance between precipitation and evaporation was observed only in the autumn months (September, October).

3

Tendencje zmian temperatury powietrza okresu wegetacyjnego w środkowo-wschodniej Polsce (1971-2005)

100%

Radzka E.

|

tom 21

|

nr 1

PL

Wyznaczono daty początku i końca oraz liczbę dni okresu wegetacyjnego (1971-2005). Ponadto analizie poddano średnie miesięczne wartości temperatury powietrza po-szczególnych miesięcy okresu wegetacyjnego. Kierunek oraz istotność tendencji zmian określono na podstawie równań trendu liniowego. Termiczny okres wegetacyjny w środkowo-wschodniej Polsce rozpoczynał się około 28 III i trwał do 30 X. Południowo-zachodnia część badanego obszaru charakteryzowała się najwyższą średnią temperaturą powietrza okresu wegetacyjnego (IV-X), a północno-wschodnia najniższą. W większości analizowanych stacji w kwietniu, lipcu i sierpniu zanotowano dodatnie istotne statystycznie zmiany temperatury powietrza. Najwyższy wzrost tego parametru (średnio o 0,7oC na 10 lat) zanotowano w kwietniu. W stacjach położonych we wschod-niej części badanego regionu istotny (średnio o 0,4oC na 10 lat) wzrost temperatury wystąpił rów-nież w październiku.

EN

The beginning and ending dates as well as the number of days of vegetation period were determined. Average monthly air temperature values of particular months during the vegeta-tion period were analysed. The direction and significance of tendency of changes were determined on the basis of linear trend equations. Thermal vegetation period in central-eastern Poland began around March 28th and lasted till October 30th. South-western part of the area examined was charac-terised by the highest average air temperature of the vegetation period (IV-X), while north-eastern part – by the lowest. In most of the stations analysed, statistically significant changes of air tempera-ture were noted in April, July and August. The highest increase of this parameter (on average of 0.7oC for 10 years) was noted in April. In stations located in the eastern part of the region examined a significant increase of temperature (on average of 0.4oC for 10 years) occurred also in October.

4

Wpływ rzeźby i użytkowania terenu na strukturę opadów atmosferycznych w okolicach Krakowa (1971-2005)

100%

Bokwa A. , Skowera B.

|

nr 05

PL

W pracy zaprezentowano zróżnicowanie czasowe i przestrzenne sum miesięcznych i rocznych opadów atmosferycznych na trzech stacjach położonych w okolicach Krakowa w przekroju południkowym: Garlicy Murowanej, Krakowie – Ogrodzie Botanicznym i Gaiku-Brzezowej w latach 1971–2005. Latem opady w Gaiku-Brzezowej były o około 20% wyższe, a zimą opady w Garlicy o ok. 25% niższe niż na pozostałych dwóch stacjach. Najwyższa średnia roczna suma opadów charakteryzowała stację w Gaiku: 747,5 mm (tab. 1). Największa zmienność charakteryzuje opady w Garlicy, szczególnie w miesiącach półrocza chłodnego (rys. 1). Najwyższe roczne sumy opadów zanotowano w 2001 r. w Garlicy (865,2 mm) i Krakowie (845,9 mm) i w 1974 r. w Gaiku (1178,7 mm), natomiast najniższe sumy wystąpiły wszędzie w 1993 r. (odpowiednio 446,1, 482 i 524,8 mm). Stwierdzono znaczne zróżnicowanie opadów z roku na rok i dużą nieregularność ich występowania oraz brak wyraźnej tendencji zmian (tab. 2, rys. 2). Średnia roczna liczba dni z opadem wyniosła 132 dni w Garlicy, 168 w Gaiku i 216,4 w Krakowie, ale w przypadku dni z sumą dobową ≥5 mm ich liczba dla Garlicy i Krakowa jest prawie taka sama, natomiast nieco wyższe wartości charakteryzują Gaik. Najwięcej dni z opadami mało wydajnymi jest w Krakowie, natomiast największa liczba dni z wysokimi sumami opadów charakteryzuje Gaik (tab. 3). Każda z rozpatrywanych stacji ma odrębne warunki opadowe: w Garlicy opady są najniższe i o największej zmienności, stacja miejska w Krakowie charakteryzuje się największą liczbą dni z dobową sumą opadów 1–5 mm, w Gaiku zaś roczne i miesięczne sumy opadów są zazwyczaj największe i występuje najwięcej dni z dobową sumą opadów powyżej 10 mm. Pogórze Wielickie ma znacznie korzystniejsze warunki opadowe niż pd. skłon Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej z uwagi na wyższe sumy miesięczne i roczne opadów oraz mniejszą ich zmienność.

EN

The paper presents temporal and spatial differentiation of monthly and annual sums of atmospheric precipitation at three stations located in Cracow’s surroundings along a longitudinal profile: Garlica Murowana (representing the Cracow- Częstochowa Upland), Cracow-Botanical Garden (in the Vistula river valley) and Gaik-Brzezowa (in the Wieliczka Foothills, a part of the Carpathian Foothills), in the years 1971-2005. In summer, the precipitation was by 20% higher in Gaik-Brzezowa and in winter by 25% lower in Garlica than at other two stations. The highest mean annual precipitation sum was characteristic for Gaik: 747.5 mm (Table 1). The largest variability is typical for the precipitation in Garlica, especially in cold half-year (Figure 1). The highest annual precipitation sums were noted in 2001 in Garlica (865.2 mm) and Cracow (845.9 mm) and in 1974 in Gaik (1178.7 mm), while the lowest annual sums occurred everywhere in 1993 (446.1, 482 and 524.8 mm, respectively). The precipitation sums show large inter-annual variability, high irregularity and lack of any clear tendency (Table 2, Figure 2). Mean annual number of days with precipitation reached 132 mm in Garlica, 168 mm in Gaik and 216.4 mm in Cracow but in case of the days with daily precipitation sum ≥5 mm their numbert for Garlica and Cracow is almost the same while a bit higher values can be found for Gaik. The highest number of days with low precipitation sums is characteristic for Cracow, while the highest number of days with high precipitation sums occurs in Gaik (Table 3). Each of the stations studied has distinguished precipitation conditions: Garlica is the driest point and with the highest precipitation variability, urban station in Cracow is characterised by the highest number of days with daily precipitation sum 1-5 mm, and in Gaik the annual and monthly precipitation sums are usually the highest and there is the highest number of days with daily precipitation sum above 10 mm. The Wieliczka Foothills has much better precipitation conditions for agriculture than the southern slope of the Cracow-Częstochowa Upland due to higher monthly and annual precipitation sums and their lower variability.

5

Okresy termiczne w środkowowschodniej Polsce (1971-2005)

80%

Radzka E.

|

nr 4

PL

W pracy dokonano klasyfikacji okresów termicznych na podstawie dat przejścia przez umowne progi termiczne. Wyznaczono daty początku i końca oraz czas trwania okresów termicznych: gospodarczego, wegetacyjnego i aktywnego wzrostu roślin. Analizę oparto na danych dotyczących średnich dobowych wartości temperatury powietrza pochodzących z dziewięciu stacji IMGW w środkowowschodniej Polsce w latach 1971-2005. Stwierdzono, że na badanym obszarze występuje zróżnicowanie przestrzenne czasu trwania, a także dat początku i końca poszczególnych okresów termicznych. Okres gospodarczy w środkowowschodniej Polsce rozpoczynał się średnio 13 marca i trwał do 12 listopada. Najkrócej sezon ten utrzymywał się we wschodniej części analizowanego rejonu, a najdłużej w części zachodniej i południowej. Termiczny okres wegetacyjny charakteryzował się tendencją do wcześniejszego rozpoczynania się i późniejszego zakończenia. Przeciętna długość okresu wegetacyjnego w środkowowschodniej Polsce wynosiła od 210 do 222 dni. W północnej części badanego obszaru okres ten trwał najkrócej, a najdłużej w części zachodniej i południowej. Analiza współczynników kierunkowych trendu liniowego czasu trwania aktywnego wzrostu roślin dowiodła, że daty jego początku w badanych latach nie wykazywały istotnej zmienności. Natomiast istotnie we wszystkich stacjach zmieniały się daty jego końca. Najkrócej sezon ten trwał w północno-wschodniej części badanego rejonu, a najdłużej w części zachodniej i południowej.

EN

This paper presents the classification of thermal periods based on the dates of passing through the conventional thermal thresholds. The dates of the beginning and the ending were determined along with the number of days of the following thermal periods: agricultural, vegetation and active plant growth period. The analysis was based on data concerning mean daily air temperature values coming from nine IMGW stations located in the region of central-eastern Poland, covering the period of 1971-2005. It was noticed that in the examined area there occurs spatial differentiation of the number of days as well as of the beginning and ending dates of particular thermal periods. Agricultural period in central-eastern Poland began on average on March 13th and lasted till November 12th. This season was the shortest in the eastern part of the area examined, while it was the longest in the western and southern part. Thermal vegetation period was characterised by a tendency to begin earlier and end later. The average duration of vegetation period in central-eastern Poland lasted form 210 to 222 days. In northern part of the area examined this period was the shortest, while it was the longest in the western and southern part. The analysis of directional coefficients of the linear trend in duration of the active plant growth period revealed that dates of its beginning during the examined years did not show any significant variation. Whereas, its ending dates varied significantly at all the stations. This season was the shortest in the north-eastern part of the area examined, while it was the longest in the western and southern part.