Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zum Modell des Sozialen Kräftefeldes einer Standardvarietät

100%

Maroszová J.

Linguistica Pragensia

|

2008

|

tom 18

|

nr 1

10-25

EN

This paper deals with the social forces working on the language standard. The model presented in the following text is mainly based on U. Ammon's sociolinguistic researches and on J. Habermas' recent comments on the theory of communication. Further, it is embedded in the more general context of having authority and social power. The first part of the model is represented by the imagination of the language norm that the language speakers and writers (text producers) share and by the language codex as a written, officially recognized product of codification. The social roles played by the language speakers constitute the second part. The model distinguishes between the role of the language users ("practitioners") and the established role of the critics. The latter can split into several part roles (codifiers, norm authorities and language experts). Finally, the third part of the model consists of texts as products of communication.

2

Czy istnieje norma językowa? Między snobizmem i modą a potrzebami języka

80%

Szczyszek M.

Slavia Occidentalis

|

2023

|

nr 80/1

159-167

EN

In this article, I engage in a discussion of the approaches of the normativists postulating the absence of a linguistic norm and assuming the identification of the norm with usus. I have made an attempt to prove the existence of the norm as a level of internal organisation of language, based on linguistic and mathematical-computational considerations. I accept the need for separate models of language: linguistic and mathematical, which serve different purposes and have different properties. I ponder the dual nature of language manifested by its finite infinity, assuming that only the usus is infinite. I postulate the adoption of a theory (formulated by K. Kłosińska) assuming the existence of an invariant norm together with ‘allonorms’. I also propose the introduction of the probabilistic Gaussian model into the codification procedures of the linguistic norm as a method objectifying the procedure and removing the (qualitative and quantitative) arbitrariness of codifiers.

3

Эпісталярная норма беларускай літаратурнай мовы: станаўленне і дынаміка, традыцыі і інавацыі

80%

Важнік С.

Przegląd Wschodnioeuropejski

|

2011

|

tom 2

EN

In this paper the author outlines an evolution of the Belarusian system of epistolary models of the end of the 19th century and the beginnings of the 20th century. This system develops under influence of Polish system (the end of the 19th century – the 1910s) and Russian system (starting from the end of 1920s), also under influence of purists’ opinions of the Belarusian cultured intelligentsia doing the rate on use of own language resources and on preservation of national identity and an originality of the Belarusian language (the 1920s; the 1990s – the beginnings of the 21st century)

4

Ewolucja normy językowej (na przykładzie form wariantywnych zawartych w Słowniczku błędów językowych Artura Passendorfera)

60%

Ruszkowski M.

Język Polski

|

2014

|

tom 94

|

nr 4

322-329

PL

Aby pokazać ewolucję normy językowej, w artykule porównano formy wariantywne zawarte w Słowniczku błędów językowych i najważniejszych prawideł gramatycznych A. Passendorfera (wyd. 1904) z rozstrzygnięciami normatywnymi, które podaje Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego (wyd. 2004). Wydania obu prac dzieli dokładnie 100 lat. Jeśli jakiejś formy nie było w WSPP, porównano ją z odpowiednim hasłem zawartym w Uniwersalnym słowniku języka polskiego pod red. S. Dubisza (wyd. 2003). Porównanie wariantów zawartych w słownikach pozwala zaobserwować nieregularną ewolucję normy językowej. Po upływie wieku niektóre formy mają taką samą ocenę normatywną, inne zostały uznane za niepoprawne lub w ogóle nie są rejestrowane, jeszcze inne zostały opatrzone odmiennymi kwalifikatorami (ekspr., pot., przestarz., rzad.). Ale są również takie, które A. Passendorfer uznaje za rzadkie, a oba współczesne słowniki za równoprawne. Poczynione obserwacje pokazują, jak trudnym i ryzykownym zadaniem są prognozowanie rozwoju form językowych oraz ich normatywna ewaluacja.

EN

To show the evolution of the linguistic standard, variant forms contained in A. Passendorfer’s Concise Dictionary of Language Errors and major grammar rules (published in 1904) were compared with normative determinations offered by PWN Great Dictionary of the Polish Language Usage ed. by A. Markowski (published in 2004). 100 years passed between the two publications. If any form was missing in the Great Dictionary of the Polish Language Usage, it was compared with a relevant entry in the Universal Dictionary of the Polish Language ed. by S. Dubisz (published in 2003). When comparing the variants in the two dictionaries, one can observe irregular evolution of the linguistic standard. After 100 years, some forms are assessed likewise in terms of the linguistic standard, while others are considered incorrect, are not recorded at all or had different usage labels (expressive, colloquial, dated, rare). Finally, there are some variants A. Passendorfer assumed rare, and the two contemporary dictionaries — as equal. The observations made in the research show how difficult and risky it is to predict the development of linguistic forms and their assessment in terms of the linguistic standard.

5

Konstrukcja adres zamieszkania w perspektywie pragmatycznej i normatywnej

51%

Kowalczyk J.

Prace Językoznawcze

|

2018

|

nr XX/4

PL

Artykuł poświęcono jednostce adres zamieszkania na tle konstrukcji zawierających wyrażenie adres. Obecnie część z tych połączeń jest normatywnie kwalifikowana jako błędy językowe, choć z powodzeniem funkcjonują w dyskursach specjalistycznych i ogólnych. Przedmiotem refleksji uczyniono sensowność utrzymywania orzeczeń o niepoprawności tego typu konstrukcji. Celem badania jest określenie, czy w wypadku jednostek spornych stroną decyzyjną powinni być językoznawcy czy wspólnota użytkowników języka, a także ustalenie, czy połączenia typu adres zamieszkania mają szansę na uzyskanie statusu poprawny, akceptowalny lub przynajmniej dopuszczalny. W konkluzji opracowania zaproponowano rewizję statusu omawianych znaków nominacji i readaptację ich do współczesnych warunków językowych.

EN

The article is devoted to the linguistic unit adres zamieszkania ‘address of residence’ and other phrases including the word address. At present, some such phrases are classified as linguistic errors, even if they function successfully in general and specialist discourses. The analysis calls into question the justifiability of such classifications. The aim of the study is to determine whether settling disputes about such troublesome cases should be delegated to linguists or left with the community of language users. The analysis also aims to determine if phrases such as adres zamieszkania stand a chance of obtaining the status of being correct, acceptable or at least permissible. The conclusion of the study proposes a revision of the status of the examined expressions and its re-adaptation to contemporary language conditions.

6

Konstrukcja adres zamieszkania w perspektywie pragmatycznej i normatywnej

51%

Kowalczyk J.

Prace Językoznawcze

|

2019

|

nr XXI/1

77-91

PL

Artykuł poświęcono jednostce adres zamieszkania na tle konstrukcji zawierających wyrażenie adres. Obecnie część z tych połączeń jest normatywnie kwalifikowana jako błędy językowe, choć z powodzeniem funkcjonują w dyskursach specjalistycznych i ogólnych. Przedmiotem refleksji uczyniono sensowność utrzymywania orzeczeń o niepoprawności tego typu konstrukcji. Celem badania jest określenie, czy w wypadku jednostek spornych stroną decyzyjną powinni być językoznawcy czy wspólnota użytkowników języka, a także ustalenie, czy połączenia typu adres zamieszkania mają szansę na uzyskanie statusu poprawny, akceptowalny lub przynajmniej dopuszczalny. W konkluzji opracowania zaproponowano rewizję statusu omawianych znaków nominacji i readaptację ich do współczesnych warunków językowych.

EN

The article is devoted to the linguistic unit adres zamieszkania ‘address of residence’ and other phrases including the word address. At present, some such phrases are classified as linguistic errors, even if they function successfully in general and specialist discourses. The analysis calls into question the justifiability of such classifications. The aim of the study is to determine whether settling disputes about such troublesome cases should be delegated to linguists or left with the community of language users. The analysis also aims to determine if phrases such as adres zamieszkania stand a chance of obtaining the status of being correct, acceptable or at least permissible. The conclusion of the study proposes a revision of the status of the examined expressions and its re-adaptation to contemporary language conditions.

7

O błędach (nie tylko) językowych, stylu odbioru dzieła leksykograficznego i perspektywach polskiej normatywistyki językowej (w odpowiedzi Piotrowi Zbrógowi)

51%

Żmigrodzki P.

Język Polski

|

2015

|

tom 95

|

nr 3

231-238

PL

Artykuł stanowi odpowied autora, będącego jednocześnie redaktorem naukowym Wielkiego słownika języka polskiego PAN, na uwagi, jakie w stosunku do tego słownika zgłosił Piotr Zbróg, dotyczące przedstawienia w nim wybranych aspektów problematyki poprawności językowej. Część uwag autor uznał za słuszne, część - za wynikające z błędnej interpretacji zasad opisu leksykograficznego w WSJP PAN. Przedstawił także kilka postulatów dotyczących zadań współczesnej normatywistyki językowej w Polsce.

EN

The paper provides the authors response to Piotr Zbrogs comments on the interpretation of some language correctness problems in Wielki słownik języka polskiego PAN (The PAN Great Dictionary of Polish Language). The author, who is the editor-in-chief of this dictionary, admitted to some mistakes in the lexicographic descriptions there, but he claims that a great part of Zbrogs criticism is the result of misinterpretation of the rules of lexicographic description in the dictionary. The author also presents a few proposals concerning further development of normative linguistics in Poland.

8

Шлях стандартизації навчання української мови як іноземної

51%

Кушнір І.

Viae Educationis

|

2022

|

nr 3

118-127

UK

У статті висвітлено процес стандартизації вимог до рівнів володіння українською мовою як іноземною та етапи створення стандартних вимог і умов реалізації системи мовної підготовки освітніх мігрантів в Україні. Освітні послуги українських освітніх закладів мають попит на міжнародному освітньому ринку і дістають високих рейтингів. За даними Міністерства Освіти й Науки України у 2021 році зареєстровано 75 500 освітніх мігрантів. У цьому зв’язку важливим компонентом загальної освіти іноземців стає їхня мовна підготовка, орієнтована на оволодіння необхідним рівнем української мови для певного етапу навчання в освітньому закладі. Тому мовні і мовноосвітні стандарти є обов’язковими для України як суб’єкта загальноєвропейського освітнього простору. Україна вже досягла певної перемоги на нелегкому для неї шляху мовної та мовноосвітньої стандартизації, і в 2021-ому році запрацювала система Державного тестування та видачі сертифікатів державного зразка про рівень володіння українською мовою. Перепони на цьому шляху були пов’язані з постійним гальмуванням укладання та прийняття Закону про державну мову, який було прийнято тільки через 28 років після затвердження суверенітету – в 2019 році, і лише у 2020-му році створили Національну комісію зі стандартів державної мови. За спостереженнями авторки статті, систему навчання державної мови освітніх мігрантів вибудовують відповідно до двох стандартів – мовних і мовноосвітніх. Мовна освіта розглядається як одна з підсистем сфери освіти, в якій мова й освіта постають як комплексні системні інструменти соціалізації особистості студента. Мовна підготовка передбачає єдність трьох складників: мовного (коли метою та результатом є формування комунікативної компетентності); навчально-наукового та навчально-професійного (формування професійно-комунікативної компетентності) і адаптаційного (формування соціокультурної компетентності). У статті проведено ретроспективний огляд і систематизовано хронологію створення державних стандартів системи навчання УМІ різних контингентів освітніх мігрантів українських ЗВО. Також подано співвіднесення етапів мовної освіти з рівнями володіння українською мовою як іноземною. Наведено стандартизовані дескриптори-показники рівнів володіння УМІ та запропоновано структурні елементи майбутнього мовноосвітнього стандарту, який ще не затверджено на державному рівні. Авторка також акцентує на проблемах, пов’язаних з відсутністю мовноосвітнього стандарту, що безпосередньо може впливати на якість мовної підготовки чисельних освітніх мігрантів в українських ЗВО.

EN

The article lights the process of standardization of requirements for the levels of proficiency in Ukrainian as a foreign language and the stages of creating standard requirements and pedagogical conditions for the implementation of the system of language training of educational migrants in Ukraine. Educational services of Ukrainian educational institutions are in demand in the international educational market and receive high ratings. According to the Ministry of Education and Science of Ukraine data 75 500 educational migrants were registered in 2021. In this regard, an important component of the general education of foreigners is their language training, focused on mastering the required level of Ukrainian for a certain stage of education in an educational institution. Therefore, language standards and language education standards are mandatory for Ukraine as a subject of the European educational space. Ukraine has already achieved a certain victory on the difficult path of language standardization and language education standardization and in 2021 the system of State testing and issuance of state certificates on the level of proficiency in the Ukrainian language was launched. Obstacles in this direction were associated with the constant delay in the drafting and adoption of the Law on the State Language, which was adopted only 28 years after the establishment of sovereignty – in 2019, and only in 2020 created the National Commission on State Language Standards. According to the author’s observations, the system of teaching the state language to educational migrants is built in accordance with two standards: language and language education. Language education is considered as one of the subsystems of the field of education, in which language and education appear as complex systemic tools for socializing the student’s personality. Language training involves the unity of three components: language (when the goal and result is the formation of communicative competence); educational-scientific and educational- professional (formation of professional-communicative competence) and adaptive (formation of socio-cultural competence). The article provides a retrospective review and systematizes the chronology of the creation of state standards of the Ukrainian as a foreign language training system for different contingents of educational migrants of Ukrainian educational institutions. The correlation of the stages of language education with the levels of proficiency in Ukrainian as a foreign language is also presented. Standardized descriptors-indicators of Ukrainian as a foreign language proficiency levels are given and structural elements of the future language education standard, which has not yet been approved at the state level, are proposed. The author also emphasizes the problems related to the lack of a language education standard, which can directly affect the quality of language training of many educational migrants in Ukrainian educational institutions.

9

Spisovnost a její zdroje

41%

Cvrček V.

Slovo a slovesnost: časopis pro otázky teorie a kultury jazyka (Slovo a slovesnost: A journal for the theory of language and language cultivation)

|

2006

|

tom 67

|

nr 1

46-60

EN

Although “literary language”, i.e. standard language or spisovná čestina, was the central notion of the Prague Linguistic Circle’s Theory of the Cultivation of Language, it has never been defined. This article deals with the problem of definition of “literariness”, a concept which forms the base for the codification criterion of “correspondence with the literary norm”. Several attempts to define it or to provide criteria for “literariness” were made, but, as I explain, none of them were successful in reproducing the codified set of language means. These attempts can be divided into two groups: nominalistic and realistic. The former suggests that literariness (i.e. being a part of literary/standard language) is “a mere label”, a characteristic that is acquired by being codified, the latter supposes that language means are standard or nonstandard (or something in between) depending on their usage. The nominalistic approach appears to be inadequate, as it provides no opportunity for language development. Realistic criteria, however, are either methodologically dubious or highly controversial among Czech linguists.