Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Analiza możliwości wydobywania piasków i żwirów z nadkładu złoża węgla brunatnego Legnica.

100%

Witt A. , Modrzejewski S.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2008

|

tom Vol. 121, nr 50

199-206

PL

W celu racjonalnej gospodarki zasobami złóż węgla brunatnego w ramach realizacji programu Foresight opracowano koncepcję wykorzystania kopalin towarzyszących występujących w ich nadkładzie. Przedstawiono możliwości eksploatacji jednego z głównych kopaliny towarzyszących żwirów i piasków.

EN

Possibilities of utilization of one of the main accompanying resources in overburden of Legnica brown coal deposit : gravels and sands have been presented in the paper. This mineral can be developed on foreland of brown coal opencast mine with independent mining devices or during brown coal development with KTZ systems (excavator-conveyor-spreader). First solution ts more favorable. Gravels and sands are mined and processed by technological devices adapted to such purposes. Mining gravels and sands with KTZ systems causes big decreases of their efficiency and causes big problems with their transporting and processing.

2

Możliwości wykorzystania kopalin towarzyszących z wybranych złóż surowców skalnych Polski jako komponentów do budowy przesłon hydroizolacyjnych

80%

Bożęcki P. , Rzepa G.

|

2012

|

tom R. 53, nr 1-2

104-108

PL

W artykule przedstawione zostały wyniki badań dotyczące możliwości wykorzystania kopalin towarzyszących z wybranych złóż na terenie województw małopolskiego, dolnośląskiego, podkarpackiego, śląskiego oraz świętokrzyskiego. W sumie przebadanych zostało 18 próbek glin pochodzących z 12. złóż. Wyniki przeprowadzonych badań pokazują iż żadna z przebadanych próbek nie spełnia wszystkich wymagań stawianych komponentom do budowy przesłon hydroizolacyjnych, dlatego też nie mogą być one wykorzystane do tego celu. W większości przypadków wynika to z niekorzystnego uziarnienia i/lub składu chemicznego, zwykle niewłaściwa jest również kolejność kationów wymiennych.

EN

The paper presents the results of studies on the possibility of use of the accompanying minerals from selected deposits in the Małopolskie, Śląskie, Podkarpackie, Dolnośląskie and Świętokrzyskie provinces. In total, 18 samples were tested from 12 clay deposits in Poland. Results of this study show that none of tested samples did not meet all the requirements for components of hydro-isołation layer, and therefore cannot be used for this purpose. In most cases this is due to unfavorablegrain size and/or chemical composition, usually it is also wrong order of cation exchange.

3

Charakter surowcowy kopalin towarzyszących w złożach węgli brunatnych jako podstawa tworzenia ich antropogenicznych złóż wtórnych

80%

Pajda R. , Ratajczak T.

|

2000

|

tom z. 246

383-393

PL

Pozyskiwanie węgla brunatnego wiąże się z koniecznością zdejmowania nadkładu. W wielu przypadkach znajdują się w nim cenne odmiany użyteczne, mające charakter kopalin towarzyszących. W referacie przedstawiono: właściwości surowcowe wybranych kopalin towarzyszących, możliwości ich wykorzystania, ograniczenia rynkowe ich sprzedaży oraz propozycje przyszłych rozwiązań organizacyjnych i elementy rachunku ekonomicznego.

EN

Drawing out the brown coal is connected with striping the overburden. In many cases there are important usable modification included, which have a character of accompanying minerals . the papers presents: mineral properties of chosen accompanying minerals, their possible usage, market sale constraints, and propositions of organizational solutions and economic calculation elements.

4

Możliwość przedłużenia działalności gospodarczej w okręgach górniczych węgla brunatnego po zakończeniu eksploatacji węgla.

70%

Pajda R. , Ratajczak T.

|

tom Vol. 91, nr 28

339-345

PL

Eksploatacja i wykorzystanie węgła brunatnego posiada dwie cechy: wymaga zainwestowania znacznych środków na tworzenie infrastruktury oraz możliwa jest przez ograniczony czas. Ostatni okres eksploatacji łączy się z niebezpieczeństwem niewykorzystania istniejącej infrastruktury gospodarczej i społecznej. Wówczas problemem o narastającym znaczeniu zacznie być szukanie odpowiedzi na pytanie co dalej po węglu brunatnym?

EN

The extracion of lignite mining and using brown coalin power plants or heating plants have two pacific features: a capital expenditure is required and limited availability and intensity of lignite extraction limit the mine life. Four periods of business activates in the mining areas located near the signite deposit might be distinguished.

5

Antropogeniczne złoża wtórne a wartość rynkowa kopalin towarzyszących na przykładzie górnictwa węgla brunatnego

60%

Pajda R. , Ratajczak T.

|

2002

|

tom T. 18, z. spec.

231-239

PL

Stworzenie warunków wykorzystania kopalin towarzyszących w górnictwie odkrywkowym pozwala na zagospodarowanie znacznych ilości bardzo różnych kopalin użytecznych, które w innym przypadku byłyby bezpowrotnie stracone na zwałowisku. Jest to jednak zależne od uwarunkowań rynkowych. Dostawy surowców pozyskiwanych z nadkładu węgla brunatnego charakteryzuje nierytmiczność, poziom uzależniony jest od planu wydobycia kopaliny głównej oraz często bardzo ograniczony czas dostaw. Z tego powodu zagospodarowanie kopalin towarzyszących napotyka przede wszystkim na bariery ekonomiczne. Zgromadzenie zasobów kopalin użytecznych w antropogenicznych złożach wtórnych pozwala na ominięcie większości z przedstawionych barier rynkowych, ograniczających możliwości zagospodarowania możliwych do pozyskania surowców. Daje to szanse na znalezienie odbiorców i istotne podniesienie wartości rynkowej tych kopalin.

EN

The creation of conditions of utilisation for the concurrent minerals in opencast mining industry allows to reuse of considerable amounts of many different useful minerals, which otherwise would be irrevocably lost on a dump. However it depends on the market's conditions. The deliveries of raw materials gained from the outlays of lignite are characterised by irregularity, the level depends on the plan of an output of the main mineral and very often limited time of deliveries. Because of this, the reuse of concurrent minerals meets at first the economical barriers. The collection of mineral resources useful in antropogenic secondary deposits allows to omit most of the presented market's barriers, which limit the possibilities of reuse of potentially gained raw materials. It gives a chance to find the receivers and significant increase in the market value of this minerals.

6

Skały ilaste z wybranych złóż węgli brunatnych w Polsce jako potencjalne surowce przemysłu ceramicznego

60%

Gąsiński A. , Sałaciński R. , Michalska M.

|

tom R. 64, nr 4

10--14

PL

Kopaliny ilaste towarzyszące złożom węgla brunatnego w środkowej Polsce przebadano pod kątem przydatności jako surowiec ceramiki budowlanej. Stwierdzono, że decydujący wpływ na właściwości technologiczne skał ilastych ma ich skład mineralny. Kopaliny zawierające odpowiednie proporcje kaolinitu, smektytów i kwarcu charakteryzują się najlepszymi właściwościami ceramicznymi. Takie skały występują głównie w kopalni "Adamów". Z drugiej strony większość badanych kopalin pochodzących z odkrywki "Szczerców" wykazała zbyt wysoką skurczliwość suszenia i plastyczność. Te właściwości mogą być łatwo skorelowane z bardzo wysoką zawartością smektytów. Nieliczne spośród tych kopalin posiadają korzystne właściwości ceramiczne, ale nawet wtedy zawierają zbyt dużo margla ziarnistego, by móc stosować te kopaliny do produkcji ceramiki budowlanej.

EN

Accompanying clay raw materials from lignite mines located in Central Poland were tested as raw materials for building ceramics industry. It was concluded that mineral composition has a decisive impact on technological properties of clay rocks. Rocks containing mixture of kaolinite, smectites and quartz have the best properties for ceramic uses. Clayey rocks overlie "Adamów" lignite deposit. On the other hand, most of clayey rocks from "Szczerców" deposit showed too high shrinkage and plasticity. This property can be easily correlated with very high content of smectites. Only few samples from "Szczerców" deposit have good ceramic properties, but unfortunately contain too many larger grains of carbonates, which makes them impossible to use in building ceramics industry.

7

Kopaliny towarzyszące w złożu węgla brunatnego Legnica

60%

Ratajczak T. , Hycnar E.

|

2017

|

tom nr 100

193--204

PL

Złoże Legnica należy do jednego z najbardziej perspektywicznych w kontekście przyszłej eksploatacji węgla brunatnego. Jego wydobycie będzie nierozerwalnie związane ze zdejmowaniem skał nadkładu. Kubatura nadkładu w przypadku tego złoża jest wyjątkowo duża, a część tworzących go skał, z uwagi na wykazywane właściwości surowcowe, może być zaliczana do kopalin towarzyszących. Stan rozpoznania surowcowego skał nadkładu w złożu węgla brunatnego Legnica jest niewystarczający. Jak dotąd nie były one obiektem szczegółowych i kompleksowych badań mogących wykazać ich przydatność. W artykule dokonano podsumowania stanu wiedzy na ten temat. Informacje dotyczące właściwości surowcowych tych utworów będą stanowić jedno z zasadniczych kryteriów decydujących o traktowaniu ich jako kopaliny towarzyszące. Do kopalin towarzyszących powinny zostać zaliczone: piaski i żwiry czwartorzędowe oraz gliny zwałowe, a także piaski i iły trzeciorzędowe. Za szczególnie przydatne surowcowo należy uznać iły trzeciorzędowe (poznańskie). Występują one w dwu odmianach kolorystycznych – zielonkawo-niebieskiej i płomienistej. Pierwsze z nich (zielonkawo-niebieskie), ze względu na skład fazowy substancji ilastej, należy zaliczyć do odmian illitowo-kolinitowo-smektytowych, drugie (płomieniste) – do odmian kaolinitowo-illitowo-smektytowych. Stanowią one wartościowy surowiec do produkcji materiałów budowlanych. Z uwagi na charakter asocjacji minerałów ilastych (w szczególności obecność montmorillonitu) stanowią potencjalne sorbenty mineralne. Wykazują również przydatność do budowy przesłon hydroizolacyjnych. Piaski i żwiry czwartorzędowe zalegające w nadkładzie złoże Legnica są zróżnicowane surowcowo. Większość z nich stanowi surowiec przydatny dla przemysłu budowlanego. Gliny zwałowe mogą znaleźć zastosowanie jako składnik mieszanek ceramicznych. Piaski trzeciorzędowe można wykorzystać jako materiał podsadzkowy. Stan rozpoznania surowcowego skał nadkładu w złożu węgla brunatnego Legnica jest niewystarczający. Jak dotąd nie były one obiektem szczegółowych i kompleksowych badań mogących wykazać ich przydatność. Kopaliny towarzyszące zalegające w złożu Legnica, powinny być selektywnie eksploatowane i składowane. Utworzenie złóż antropogenicznych gromadzących te kopaliny, zapewni możliwość ich wykorzystania przez kolejne dziesięciolecia po zakończeniu eksploatacji.

EN

The Legnica deposit is one of the most prospective in the context of future lignite mining. Its extraction will be inseparable from the removal of the rocks of the overburden, the volume of which is very large. Due to the raw material properties, some of the rocks can be classified as accompanying minerals. The raw material identification of overburden sediments in the Legnica lignite deposit is insufficient. So far, they haven’t been the subject of detailed and comprehensive research to prove their usefulness. The article was a summary of the knowledge on this subject. The following should be included in the accompanying minerals: Quaternary sands and gravels, tertiary sands and clays (Poznan clays). They are present in two colour variants in the Legnica deposit - and fiery. The mineral composition of greenish-blue clays allows them to be included in illite-kaolinite- smectite varieties, in turn fiery clays as kaolinite-illite-smectite varieties. The tertiary clays are a very useful raw material for the production of building materials. In addition, they are potential mineral sorbents due to the nature of the association of clay minerals (occurrence of montmorillonite). They also show suitability for building waterproofing barriers. Quaternary gravels and sands, developed in the overburden Legnica deposit are differentiated raw materials. Some of them are raw materials for the construction industry. The glacial tills can be used as a component of ceramic mixtures. Tertiary sands can be used as a proppant material. The information on the raw material properties of these sediments will be one of the essential criteria for their treatment as accompanying minerals. Minerals accompanying those developed in the Legnica deposit should be exploited and deposited selectively. The creation of anthropogenic deposits accumulating these minerals will provide the possibility of their use for decades after the termination of operation.

8

Charakterystyka mineralogiczna surowców ilastych z plioceńskich iłów z KWB "Bełchatów"

60%

Sałaciński R. , Gąsiński A.

|

2011

|

tom R. 62, nr 2

30-37

PL

Skład mineralny plioceńskich iłów z nadkładu złoża w kopalni węgla brunatnego (KWB) „Bełchatów" jest bardzo zróżnicowany. W latach 1960-1963, wraz z prowadzeniem w rejonie Bełchatowa prac dokumentacyjnych złoża węgla brunatnego, zostały one rozpoznane jako kopaliny towarzyszące. Trwające obecnie w KWB „Bełchatów" prace udostępniania do eksploatacji pola „Szczerców" stwarzają unikalną okazję do wykonania dokładnych surowcowych badań jakościowych i technologicznych odsłanianych w odkrywce kopalin ilastych oraz do ocen porównawczych w stosunku do iłów wyróżnionych wcześniej na obszarze pola „Bełchatów". Na potrzeby wykonania koniecznych do tego celu badań pobrano próbki z poziomu III i IV nadkładu pola „Szczerców". Próbki zostały tak dobrane, by reprezentować dwie typowe, lecz makroskopowo różne skały ilaste z plioceńskich poziomów ilasto-piaszczystych. Dodatkowo, dla celów porównawczych pobrana została próbka z iłów podwęglowych z poła „Bełchatów", ze składowiska kopalin towarzyszących. Wykonane analizy uziarnienia, składu mineralnego i chemicznego surowca mogą pozwolić na ocenę potencjalnego zastosowania badanych kopalin jako sorbentu mineralnego, jako surowców ceramicznych lub surowców do budowy przesłon mineralnych.

EN

The mineral composition of pliocene clays from brown coal mine "Bełchatów" is highly varied. These clay rocks were classified as accompanying raw materials during documentation works on the brown coal deposit. Exploitation of coal deposit through open-pit mine creates an unique possibility to study quality and technological properties of clay materials overlying brown coal beds. Two different samples typical for theses rocks were collected from III and IV overlying rocks levels from the "Szczerców" field. Additionally one sample of clays underlying lignite deposit was taken from "Bełchatów" field to perform comparative study. To study mineral composition an X-Rays diffraction, Electron Microprobe analysis and Laser Diffraction Particle Size Analysis were performed. The results can be used to point out potential application of these material as mineral sorbent, ceramic raw material or clay mineral barrier.

9

Ocena możliwości wykorzystania kopalin towarzyszących piaskom kwarcowym Niecki Tomaszowskiej w ochronie środowiska

60%

Poręba E. , Ratajczak T.

|

2001

|

tom z. 248

157-163

PL

Wielosurowcową kopalinę w Niecce Tomaszowskiej stanowią osady piasków kredowych. W profilu kredy i czwartorzędu występują jednak i inne kopaliny - piaski i żwiry, gezy, fosforyty, iły. Z uwagi na swe właściwości surowcowe częściowo spełniają one kryteria kopalin towarzyszących. Ich ewentualne wykorzystanie obejmować będzie elementy dotyczące ochrony środowiska.

EN

its of Cretaceous sands represent the major mineral raw in the Tomaszów depression. However, in the profile of Cretaceous and Quaternery there also occur other valuable rocks: sands and graels, gaizes, phosphorites, clays. From the point of view of their technological properties, these rocks partly meet criteria of associated mineral raw materials. Their possible utilization will lessen environmental nuisance resulting from exploitation and processing activities in this mining region.

10

Prognoza wykorzystania kopalin towarzyszących przy realizacji programu budowy dróg w latach 2007-2015

60%

Kabziński A.

|

2007

|

tom R. 49, nr 7

37-45

PL

Wzrost gospodarczy w Polsce nie może być kontynuowany bez realizacji programu budowy dróg. Stawia on wyzwania wszystkim jego realizatorom, w tym producentom materiałów drogowych. Konieczne jest zapewnienie odpowiedniej ilości i jakości kruszyw. W Polsce w latach 2007 - 2015, do wybudowania dróg krajowych, samorządowych i kolejowych potrzebne będzie około 400 mln ton kruszyw oraz ponad 1 000 mln ton mas ziemnych i skalnych i innych materiałów na nasypy, dojazdy, podjazdy, wchodzące w ich skład. Właśnie w zapotrzebowaniu ogromnej ilości mas do wykonywania obiektów drogowych, należy szukać pełnego wykorzystania wydobywanych kopalin. Warunkiem jest zmiana prawnego podejścia do własności terenów przeznaczonych do budowy dróg i wydobycia kopalin, rzeczywistego stosowania zasady zrównoważonego rozwoju oraz ustalenia na nowo zasad logistyki całego przedsięwzięcia.

EN

Growth of the economy in Poland can not be continued without realization of a road building program. This is a challenge to all contractors, road materials producers including. It is necessary to provide appropriate quality and quantity of aggregate. In Poland in 2007-2015 400 million tons of aggregate and more than 1 000 million tons of mass of ground, rock and other materials for embankments, driveways, access roads will be needed for domestic and railway roads building. Full utilization of mineral products is in a huge demand for materials for road objects building. Change of low regulations and approach to property of areas assigned to road building and mineral production, real utilization of balanced development principle and settlement of new logistic rules of whole project is a condition of success.

11

Możliwości pozyskania kopalin towarzyszących z nakładu złóż węgla brunatnego kompleksu gubińskiego

60%

Nowak-Szpak A. , Duczmal M.

|

2012

|

tom R. 53, nr 1-2

123-127

PL

Na podstawie koncepcji zagospodarowania złóż węgla brunatnego w rejonie Gubina oszacowano wstępnie możliwości pozyskania kopalin towarzyszących. W ramach koordynowanego przez Poltegor - Instytut projektu foresight pt: Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobycia i przetwórstwa węgla brunatnego" wykonano szereg prac badawczych uściślających warunki zalegania oraz jakość kompleksu złóż gubińskich. W proponowanej koncepcji wydobycia złóż gubińskich zakłada się eksploatację trzema wyrobiskami: Północnym, Południowym oraz Wschodnim. Pozwoli to na wydobycie ok. 987,62 mln Mg węgla. W artykule przedstawiono perspektywiczne wykorzystanie przemysłowe utworów zalegających w pierwszym piętrze nadkładowym wyrobisk, stanowiących kopaliny towarzyszące.

EN

On the basis of development concept of brown coal deposit in the Gubin area, preliminary possibilities of accompanying minerals extraction have been determined. In the framework of foresight project entitled: "Scenarios of technological development of brown coal mining and processing industry" coortinated by Poltegor-Institute, a number of research activities specifying deposition conditions and quality of Gubin coal beds complex were conducted. Concept of Gubin deposits complex exploitation with three excavation fields Północne, Południowe, Wschodnie, (North, South, East) has been presented in the paper. This concept enables excavation of 987.62 millions tones of coal. Preliminary possibilities for industrial utilization of deposits from the first overburden layer, forming accompanying minerals, has been presented in the paper.

12

Przeróbka kopalin towarzyszących w kopalni węgla brunatnego Bełchatów

60%

Daniluk H. , Witek R.

|

2012

|

tom R. 53, nr 1-2

76-82

PL

W Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów, w trakcie eksploatacji złoża węgla brunatnego, pozyskiwane są selektywnie duże ilości kopalin towarzyszących. Kopaliny transportowane są na składowiska złoża wtórne i zagospodarowywane w stanie surowym łub przerabiane. Kopalnia posiada dwa Zakłady Przeróbki Kruszyw zlokalizowane w sąsiedztwie składowisk kopalin. Linie technologiczne zakładów umożliwiają przeróbkę kopalin i uzyskanie szerokiego asortymentu kruszyw które znajdują zastosowanie m.in. w budownictwie.

EN

In Bełchatów Brown Coal Mine large number accompanying minerals are extracted during brown coal exploration. Minerals are transported to the places of their storage - secondary deposits - and then processed or delivered directly for processing. The brown coal mine has two processing plants located nearby its deposits. Production lines of plants enable processing of accompanying minerals and obtaining wide range of aggregates used in building industry among others.

13

Złoża antropogeniczne - problem wirtualny czy realny?

60%

Uberman R.

|

2012

|

tom R. 53, nr 1-2

5-8

PL

Omówiono problemy budowy, utrzymania i eksploatacji antropogenicznych jako bazy surowców mineralnych. Naświetlono aktualny stan prawny w tej dziedzinie nie statusu antropogenicznych. Wykazano potrzebę nowelizacji przepisów prawa. Wyszczególniono czynniki ograniczające budowę złóż antropogenicznych. Podkreślono konieczność wprowadzenia zachęt, szczególnie ekonomiczno-finansowych i innych dla zabezpieczenia wydobytych, a nie wykorzystanych kopalin towarzyszących i innych mineralnych surowców odpadowych.

EN

Problems of maintenance and exploitation of deposits for storing of exploited but not-used accompanying minerals and other waste raw materials been discussed. Lack of anthropogenic deposits status in regulations has been Necessity of improvement (amendment) regulations has been shown. Factors restricting of anthropogenic deposits have been of economic-financial and other methods to encourage storage of exploited but not used accompanying minerals and other waste raw materials has been underlined.

14

Złoże porfiru w Zalasie - problem kopalin towarzyszących nadal aktualny?

60%

Hycnar E. , Ratajczak T. , Nieć M.

|

2012

|

tom R. 53, nr 1-2

9-14

PL

Skały nadkładu porfirów w Zalasie są urozmaicone litologicznie. Stanowią je zróżnicowane petrograficznie utwory węglanowe (wapienie i margle), piaskowce, piaski, lessy. Niektóre z tych odmian od momentu udokumentowania złoża stanowiły przedmiot zainteresowania surowcowego. Próbowano je wykorzystywać jako kopaliny użyteczne mogące mieć zastosowanie w przemyśle cementowym, rolnictwie czy do wytwarzania kruszyw. W efekcie tego uzyskały miano kopalin towarzyszących. Jednak brak zainteresowania ze strony potencjalnych użytkowników spowodował, że w 2000 roku status ten utraciły. Do problematyki tej ponownie powrócono. Przeprowadzono badania zmierzające do wykazania możliwości ich wykorzystania w charakterze sorbentów służących oczyszczaniu gazów poelektrownianych z połączeń SO2 w technologiach fluidalnego spalania węgla. Dały one pozytywny rezultat. Okazało się, że jurajskie wapienie z Zalasu nadają się do wytwarzania mączki wapiennej.

EN

The cover of porphyry "Zalas" deposits contains diverse rocks: limestones and marls, sands, loesses. of these rocks been the subject of interest the Zalas deposit was documented. Since the cover rocks were applied in the cement industry agriculture and the production of aggregates they were called associated minerals. In 2000 due lack to of demand they were not used in the industries. At the present time the interest in this material has returned. The limestones from the cover of the deposit have been studied to determine their sorption properties and possible application as sorbents for the pu-rification of power plant gases with SO2 in fluid coal combustion technology. These studies have been a success, i.e the Jurassic limestones the "Zalas" deposit can be the production of flour.

15

The accompanying minerals in the Legnica lignite deposit

60%

Ratajczak T. , Hycnar E. , Ratajczak T. , Hycnar E.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi Polskiej Akademii Nauk

|

2017

16

Kaolinitic clays of Turów open pit as a raw material for the production of ceramic tiles by means of fast firing

51%

Wyszomirski P. , Łukasik W. , Cieślikiewicz I.

|

2003

|

tom T. 19, z. 4

5-13

EN

Kaolonitic clays from intercoal complex B of Turów open pit are characterized by advantageous technological parameters required in industry of ceramic tiles. Technological properties of fast-fired clays are influenced, to a large extent, by time and conditions of their thermal treatment. Their fast firing in laboratory roller kiln leads to intense sintering within temperature range 1150-1200 oC what results in the increase of total shrinkage and the decrease of water absorption.

PL

Badane iły kaolonitowe pochodzące z kompleksu międzywęglowego B kopalni Turów wyróżniają się korzystnymi parametrami technologicznymi wymaganymi w przemyśle ceramicznym. Na ich właściwości technologiczne po wypaleniu metodą szybkościową w znacznym stopniu wpływają czas i warunki obróbki termicznej. Wypalanie badanych iłów tą metodą w laboratoryjnym piecu rolkowym prowadzi do intensywnego spiekania w zakresie temperatur 1150-1200 oC, co zaznacza się m.in. wzrostem skurczliwości całkowitej i spadkiem nasiąkliwości.

17

Zagospodarowanie kopalin towarzyszących i mineralnych surowców odpadowych-ograniczenia i możliwości

51%

Sałaciński R.

Przegląd Geologiczny

|

2002

|

tom Vol. 50, nr 10/2

971-974

EN

The latest modifications of the Polish Geological and Mining Law promoted discussions and comments concerning the value of the new elements. The subject of discussion in the geological domain should be the management of accompanying minerals and waste minerals amassed in deposits, classifying them as antropogeneous secondary deposits. Based on knowledge in the fields of geology, climatology, soil science and related disciplines as well as the domestic experiments relating to the possibility of fertilization of sandy soils, this paper presents the concept of the use of minerals co-deposited with lignite deposits at Turów and Bełchatów Brown Coal Mines and mineral wastes for the restoration of the subsurface sand and clay water collector in the degraded areas.

18

Klasyfikacja geologiczno-inżynierska i możliwości surowcowego wykorzystania skał trudnourabialnych ze złoża węgla brunatnego Bełchatów

51%

Hycnar E. , Jończyk M. W. , Ratajczak T.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

tom nr 106

39--52

PL

Trzeciorzędową formację brunatnowęglową w Bełchatowie, obok węgla, budują skały plastyczne, słabo zwięzłe oraz luźne. Ze względu na swoje parametry fizyko-mechaniczne nie stwarzają problemów eksploatacyjnych. Miejscami w ich obrębie pojawiają się odmiany skał o odmiennym charakterze litologicznym i właściwościach fizyko-mechanicznych, powodujących trudności podczas urabiania skał nadkładu. Zalicza się do nich wapienie mezozoiczne, piaskowce i zlepieńce trzeciorzędowe oraz czwartorzędowe żelaziste skały okruchowe. W artykule dokonano charakterystyki litologicznej oraz podano wartości podstawowych parametrów fizyko-mechanicznych tych skał. Są one podstawą klasyfikacji geologiczno-inżynierskiej oraz decydują o ich trudnourabialności. Omówiono również możliwości ich surowcowego wykorzystania.

EN

The Tertiary lignite formations in the Bełchatów deposit, along with coal, are built of plastic, weakly compact and loose rocks. Their physical and mechanical parameters, don’t pose operational problems. However, varieties of a different lithological character and physical-mechanical properties rocks, causing difficulties when mining the overburden rocks, appear within them. These include: Mesozoic limestones, Tertiary sandstones and conglomerates, as well as Quaternary iron feldspar rocks. The article features a lithological characterization as well as values of basic physico-mechanical parameters. They form the basis of the geological engineering classification and decide about their difficult workability. The possibilities of their raw material utilization were also discussed.

19

Analiza możliwości kompleksowego zagospodarowania zasobów złoża węgla brunatnego Gubin, kopalin towarzyszących oraz odpadowych surowców mineralnych

51%

Naworyta W.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2013

|

tom nr 150 (30)

112--123

PL

Przeanalizowano możliwość zagospodarowania kopalin towarzyszących ze złoża węgla brunatnego Gubin. Jako tło przedstawiono praktykę i doświadczenia w tej dziedzinie w polskich kopalniach węgla brunatnego. Omówiono potrzebę zagospodarowania ubocznych produktów spalania węgla. Przedstawiono problem gospodarki wodami z odwodnienia górotworu. Podkreślono konieczność zastosowania rachunku ekonomicznego przy podejmowaniu decyzji o eksploatacji kopalin towarzyszących. W podsumowaniu zwrócono uwagę na korzyści gospodarcze oraz dodatkowe miejsca pracy związane z racjonalnym i kompleksowym zagospodarowaniem złoża.

EN

Possibility of utilization of accompanying minerals of Gubin lignite deposit has been analyzed. The practice in Polish lignite mines and experiences in that field has been presented as the background. The necessity of utilization of waste raw materials from lignite power plant was discussed. The problems of water utilization from dewatering system were shown. The importance of cost-benefit analysis in the decision about selective exploitation of accompanying minerals was stressed. In conclusion, attention was paid to the economic benefits and new jobs connected to rational and complex utilization of a lignite deposit.

20

The utilization of accompanying mineral resources from open-cast mining - using the Lutasian lignite mining region as an axample

51%

Drebenstedt C.

|

2007

|

tom R. 49, nr 7

13-18

PL

Idea wydobywania i zastosowań kopalin towarzyszących węglom brunatnym jest tak stara jak jego górnictwo. Wydobywanie kopalin towarzyszących podczas eksploatacji złóż węgla brunatnego jest konieczne i użyteczne zarówno ze względów komercyjnych jak i środowiskowych. Stanowi to ochronę zasobów naturalnych, umożliwia ograniczenie eksploatacji terenu w innych miejscach, a także przyczynia się do stworzenia nowych miejsc pracy w przemyśle wydobywczym i przetwórczym. Wnosi też istotny wkład w ciągły rozwój gospodarki, ekologii i systemów społecznych. Wydobywanie kopalin towarzyszących stawia duże wymagania przed kierownictwem kopalni - należy zaspokoić wymagania jakościowe klientów i opłacalność procesu w świetle wciąż nasilającej się konkurencji na rynku. Dobrym przykładem jest eksploatacja mioceńskich iłów, tworzących nadkład w kopalni ILSA (Łużyce). Iły te wykorzystywane były do produkcji cegły klinkierowej w Bückgen, eksportowane do Rosji i Szwecji. Obecnie, węgiel brunatny wydobywany jest głównie w wielkich kopalniach odkrywkowych, gdzie dzięki koncentracji wydobycia osiągana jest opłacalność ekonomiczna, a eksploatacja może być przyjazna środowisku. Podczas tej eksploatacji przemieszczane są zarówno warstwy nadkładu, warstwy międzywęglowe oraz podścielające warstwy węglowe. W 2006 r. całkowite wydobycie nadkładu w niemieckich kopalniach węgla brunatnego wyniosło 929,6 mln m3. Nadkład złóż łużyckich budują czwartorzędowe piaski i żwiry oraz torfy, a w trzeciorzędzie wystepują: iły, żwiry i piaski kwarcowe. Węglom towarzyszą również bursztyny, kaoliny, bentonity oraz diatomity. Przedstawono stan niemieckiego rynku surowców skalnych towarzyszących złożom węgla brunatnego i zwrócono uwagę na ich rosnący udział w rynku tych surowców w Niemczech. Omówiono zagadnienia związane z planowaniem wydobycia węgla brunatnego oraz poruszono uwarunkowania prawne. Ponadto przedstawiono podstawowe wyposażenie techniczne odkrywek i techniczne możliwości eksploatacji kopalin towarzyszących (zastosowanie koparek kołowych z transportem przenośnikowym, usuwanie nadkładu mostami przerzutowymi i usuwanie głazów narzutowych). Zasygnalizowano również problemy organizacyjne związane z rozpoznaniem i planowaniem wydobycia kopalin towarzyszących w łużyckim zagłębiu węgla brunatnego oraz problemy związane z ich marketingiem.