Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Techniques of Bridging the Gulf: Dialectic and Reductionism in McDowell and Fichte

100%

Lemanski J.

|

nr 69

7-36

EN

“Dialectic” has been a matter of growing interest in contemporary philosophy. The present article analyzes dialectical methods and positions them by reference to two paradigmatic texts of German idealism and analytic philosophy, i.e. J.G. Fichte’s Science of Knowing (1804) and J. McDowell’s Mind and World. Both dialectical approaches will be interpreted with regard to their contribution in the debate on reductionism and anti-reductionism: both Fichte and McDowell claim that philosophical positions and logical terms stand in a dualistic relationship to one another, on the one hand, but are separated by a gulf, on the other. I will argue that for McDowell dialectic seems to be an alternative to one-sided reductionisms as well as to normal anti-reductionistic holism. Furthermore, for Fichte dialectic is an adequate method for describing the relationship of reductionism and anti-reductionism itself. Both see in dialectic a technique for bridging the gulf between binary opposite terms of logic as well as mutually exclusive positions, such as mind and world, subject and object, or idealism and realism.

PL

We współczesnej filozofii „dialektyka” cieszy się rosnącym zainteresowaniem. Artykuł ten analizuje metody dialektyczne i rozważa je w odniesieniu do dwóch paradygmatycznych tekstów z obszarów idealizmu niemieckiego i filozofii analitycznej, tj. Teorii wiedzy J.G. Fichtego (1804) oraz Umysłu i świata J. McDowella. Przedstawione w nich ujęcia dialektyczne zostaną zinterpretowane w kontekście ich wkładu do debaty na temat redukcjonizmu i antyredukcjonizmu. Zarówno Fichte, jak i McDowell uważają, że stanowiska filozoficzne oraz terminy logiczne: z jednej strony są ze sobą powiązane, z drugiej zaś – oddzielone są od siebie przepaścią. Pokażę, że dla McDowella dialektyka wydaje się alternatywą zarówno dla jednostronnego redukcjonizmu, jak i dla normalnego antyredukcjonistycznego holizmu. Ponadto zaś – że dla Fichtego dialektyka jest adekwatną metodą opisywania relacji między redukcjonizmem i antyredukcjonizmem. Obaj myśliciele widzą w dialektyce technikę budowania mostu nad przepaścią rozciągającą się pomiędzy binarnie przeciwnymi terminami logicznymi, a także pomiędzy tym, co zdaje się wzajemnie wykluczać, jak umysł i świat, podmiot i przedmiot czy idealizm i realizm.

2

Literatura postelektroniczna? Od literatury elektronicznej do kartki papieru, czyli podróż powrotna, z bagażem nowych doświadczeń

100%

Spodaryk M.

|

2016

|

nr 8(2) "Cyfrowa humanistyka"

117-129

PL

W artykule poruszam kwestie wpływu rewolucji mikrokomputerowej i doświadczenia sieci na współczesne praktyki słowne, w tym rozwój literatury elektronicznej, oraz sygnalizuję problem wpływu doświadczenia najnowszych mediów (głównie sieci WWW) na literackie strategie narracyjne widoczne w „tradycyjnym”, papierowym medium. Tytułowa literatura postelektroniczna nie jest ścisłą metodologiczną propozycją, lecz raczej zasygnalizowaną pokusą kategoryzacji zjawisk literackich, na których sieć odcisnęła swoje piętno. Stąd też, w omówieniu pojawiają się także trudne do skategoryzowania dzieła z pogranicza literatury elektronicznej i tej istniejącej w powszechnym obiegu literackim, czego przykładem są niektóre zjawiska związane ze współczesnym pisarstwem konceptualnym.

EN

In my paper I am focusing on the impact of microcomputer revolution and network experiences (Internet) in contemporary verbal practices, including the development of electronic literature, and problems of the impact of recent experience of the media (especially the Web) on the literary narrative strategies which could be seen in a «traditional» paper medium. The title’s postelectronic literature is not a strict methodological proposal, but rather a signaled temptation to categorize literary phenomena, on which the Internet network has left its mark. Hence, in the discussion there also appears a difficulty to categorize the works on the borderline of electronic literature and this «traditional», existing literature in wide circulation, and some phenomena associated with the contemporary conceptual writing.

3

Wspólnota Wyobraźni Jako Dyssensus. VIII Spotkanie Artystów i Teoretyków Sztuki Świdwin/Osieki (1970)

80%

Nader L.

|

2018

|

nr 18

47-56

PL

Celem tekstu jest refleksja nad znaczeniami wypowiedzi artystycznych, które przedstawiono na VIII Spotkaniu Artystów i Teoretyków Sztuki w Świdwinie i Osiekach w 1970 roku, wobec horyzontu wydarzeń roku 1968 w Polsce. Szczególnie skupię się na pierwszym wykładzie Jerzego Ludwińskiego „Epoka postartystyczna” oraz na kilku pracach artystów i artystek (m.in. Jana Chwałczyka, Wandy Gołkowskiej, Jerzego Fedorowicza, Jarosława Kozłowskiego, Natalii LL) odpowiadających i wchodzących w relację z wykładem krytyka. Przywołam również kontekst wybranych zjawisk i procesów społecznych i kulturowych około roku 1968, które plener poprzedzały, i które mu towarzyszyły. Zaproponuję, aby czas od czerwca 1967 do grudnia 1970 pojmować jako szczególny mikro-okres w historii sztuki w Polsce, charakteryzujący się z jednej strony strukturą długiego trwania, z drugiej zaś dystynktywnymi zasadami. Zastanowię się w końcu nad wyłaniającymi się z pleneru w Osiekach w 1970 roku ideami, szczególnie nad kategorią wyobraźni. Twierdzę, że posiadały one nie tyle charakter krytyki czy kontestacji, lecz raczej powinny być pojmowane jako inna, mało rozpoznana w historii sztuki w Polsce forma dyskursu oporu - dyssensus. Dyssensus w przypadku pleneru osieckiego w 1970 roku rozpatruję jako dyskursywne rozłączenie wobec obowiązującego wówczas „podziału postrzegalnego”, jako różnego rodzaju drobne, lecz znaczące konstelacje taktyk zaznaczania różnicy wobec po-marcowego świata. W przypadku prac artystów w Osiekach dyssensus ów nie osadzał się na negacji, ale na geście odbudowywania, pracy z wyobraźnią, która została znacznie osłabiona lub wręcz zniszczona, na skutek wydarzeń między czerwcem 1967 a sierpniem 1970 roku.

4

Bóg i uniwersalia

80%

Judycki S.

|

nr 2

7-34

EN

The first two parts of the article discuss the motivations leading to acceptance of the existence of universals, as well as their types. Four main positions in the so-called the dispute about universals are presented: conceptual realism (Platonism), moderate conceptual realism, i.e. the Aristotelian solution, conceptualism and nominalism (in various versions). Further parts of the article present a critique of nominalist, Aristotelian and conceptual solutions. Against this background, the author argues in favor of theistic conceptual realism, showing how to interpret the relationship between human semantic consciousness and universals existing in God’s mind. In this context, issues related to the concepts of cosmic and biological evolution and the concept of creation are taken into account.

PL

W pierwszych dwóch częściach artykułu przedstawione są motywacje prowadzące do akceptacji istnienia uniwersaliów, jak również ich rodzaje. Dalej zostają wyróżnione cztery zasadnicze stanowiska w tzw. sporze o uniwersalia: realizm pojęciowy (platonizm), umiarkowany realizm pojęciowy, czyli rozwiązanie arystotelesowskie, konceptualizm i nominalizm (w różnych wersjach). W dalszych częściach artykułu przedstawiona jest krytyka rozwiązań nominalistycznych, arystotelesowskich i konceptualistycznych. Na tym tle autor argumentuje na rzecz teistycznego realizmu pojęciowego, ukazując, w jaki sposób należy zinterpretować relację pomiędzy ludzką świadomością semantyczną a uniwersaliami istniejącymi w umyśle Boga. W tym kontekście zostają wzięte pod uwagę zagadnienia dotyczące pojęć ewolucji kosmicznej i biologicznej oraz pojęcia stworzenia świata.

5

Jerzy Fedorowicz: Rytm Życia, Rytm Czasu, Rytm Sztuki

80%

Popiel A.

|

2018

|

nr 18

155-167

PL

W 1954 roku absolwenci krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych – Jerzy Fedorowicz (1928–2018) i Ludmiła Popiel (1929–1988) – osiedlili się na Ziemiach Odzyskanych – w Koszalinie, mieście w osiemdziesięciu procentach zniszczonym. Zaczęli tworzyć środowisko artystyczne. W kraju pozbawionym wolności zainicjowali realizację idei wolności artystycznej – międzynarodowe Spotkania Artystów, Krytyków i Teoretyków Sztuki, z których pierwsze odbyło się w Osiekach w 1963 roku. W ciągu osiemnastu lat Fedorowicz był organizatorem i twórcą koncepcji tematycznych spotkań. W samych Osiekach, gdy odbywały się „plenery”, Popiel i Fedorowicz byli jednak przede wszystkim artystami, należącymi do ścisłego grona ówczesnej awangardy, prekursorów konceptualizmu w Polsce. Brali aktywny udział w większości znaczących wydarzeń artystycznych lat sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych dwudziestego wieku w naszym kraju. Rytm czasu naznaczany przez Osieki i rytm sztuki Fedorowicza i Popiel oddają dzieła, dokumentacja, lecz także notatki, wspomnienia, rękopisy. Część z nich zostanie omówiona w tym artykule.